Nieuwsbrief 527: W.F. Hermans – 1921-1952

Vanavond wordt in De Rode Hoed de langverwachte Hermans-biografie De mislukkingskunstenaar van Willem Otterspeer gepresenteerd. Dit eerste deel beslaat de periode 1921-1952. In onze nieuwsbrief vindt u vandaag eerste drukken, foto’s, opdrachtexemplaren, boeken uit zijn bibliotheek en originele manuscripten uit dezelfde periode.

1.  HERMANS, W.F. Het behouden huis. (Amsterdam), De Bezige Bij, 1951. Ingenaaid. 72 p. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. Typografie en illustraties Mart Kempers. 1e druk. Prijs in potlood op voorste schutblad wat slordig weggegumd. Zeer goed exemplaar.

€ 220

* Bijgevoegd: begeleidend schrijven van de uitgever bij het verschijnen van deze uitgave: ‘Hierbij zenden wij U nr. 2 van de Ultimatum reeks en wel de novelle van W.F. Hermans: Het behouden Huis’. Plano. Stencildruk. Dit prospectus was blijkbaar bedoeld voor de intekenaren van de reeks, maar ook voor de boekhandel, want de onderste helft is een bestelstrook. Ultimatumreeks 2. Janssen en Van Stek, Het bibliografische universum, 72.

2.  HERMANS, W.F. Het behouden huis. (Amsterdam), De Bezige Bij, 1951. Ingenaaid. 72 p. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. Typografie en illustraties Mart Kempers. 1e druk. Rug en bovenrand omslag licht verbruind, twee kleine vlekjes bovenaan voorzijde omslag. Zeer goed exemplaar.

€ 160

* Ultimatumreeks 2. JS 72.

3.  HERMANS, W.F. Conserve. Amsterdam, W.L. Salm, 1947. Halflinnen met stofomslag. 240 p. 1e druk. Zeer goed exemplaar: enkele scheurtjes aan de bovenzijde van het zeldzame omslag en wat roestvlekjes op de achterzijde van het omslag.

€ 375

* JS 9.

4.  HERMANS, W.F. Fenomenologie van de pin-up girl. Amsterdam, Van Oorschot (1950). Ingenaaid met omslag. 32 p. 1e druk. Enkele kleine vlekjes op voorzijde van deels gebruind omslag. De helft van het buikbandje is met één strookje lijm op de Franse titel geplakt: ‘Bekroond met de Essayprijs van de Stad Amsterdam’.

€ 275

* Dus inclusief het – weliswaar incomplete – zeldzame buikbandje. JS 54.

5.  HERMANS, W.F. Fenomenologie van de pin-up girl. Amsterdam, Van Oorschot (1950). Ingenaaid met omslag. 32 p. 1e druk. Rug minimaal verbruind. Goed exemplaar.

€ 120

* JS 54.

6.  HERMANS, W.F. Focquenbroch. Bloemlezing uit zijn lyriek. Met een inleiding van W.F. Hermans. Amsterdam, Van Oorschot, 1946. Ingenaaid. 72 p. 1e druk. Omslag wat beschadigd en gevlekt.

€ 350

* Exemplaar met contemporaine, handgeschreven, gesigneerde opdracht van Hermans aan Cola Debrot op het voorste schutblad: ‘Voor Cola,/ eenige gedichten van zijn vorige/ incarnatie, uitgezocht door/ Willem Frederik/ 28 Feb ’46’. Op p. 40 bracht Hermans bovendien een correctie aan. Boven de opdracht staat de handtekening van Debrot, op de binnenzijde van het achteromslag plaatste hij zijn naamstempeltje.

Hermans, die Debrot op 4 maart 1945 leerde kennen ten huize van de wijnhandelaar en literair mecenas Jan Boex, moet Debrot dit boek meteen bij verschijnen cadeau gedaan hebben, want volgens de Brinkman van 1946 verscheen Focquenbroch in februari van dat jaar. JS 467.

7.  HERMANS, W.F. Handgeschreven ansichtkaart aan ‘Beste Adriaan [Morriën]’. 8,7 x 13,7 cm. Alleen verso. Gesigneerd ‘Wim’ en gedateerd ’10 Juni ’49’. 13 regels tekst. Kaart ietwat gehavend: rechterbovenhoek afgescheurd, hoeken en randen gekreukt.

verkocht

* Hermans is liftend aan de Franse kust beland: de Provence vond hij prachtig. ‘Blijf hier 3 dagen luieren, ga niet naar Nice en Monte Carlo. Ben de 16e in Parijs terug’. De reiziger geeft tevens zijn Franse correspondentieadres. Slot: ‘Omhels Guus en Lissa’.

De ansicht toont ons de boulevard van Cros-de-Cagnes met het gele kerkje (Chapelle Saint Pierre); Hermans zette een pijl naar een gebouw en noteerde ‘hier ben ik’.

8.  HERMANS, W.F. Handgeschreven dictaatcahier ‘Algemeene Geomorphologie’. Deels gedateerd (’26 Sept (1940)-31-3-41′). 22,5 x 16,0 cm. Ingenaaid cahier. 142 pagina’s, waarvan 134 pagina’s dichtbeschreven.

verkocht

* In dit dictaatcahier maakte Hermans collegeaantekeningen, die hij verluchtte met enkele tientallen tekeningen in de tekst, deels in kleur. Rivierbeddingen, dalprofielen, bergwordingen komen aan de orde. Vanaf pagina 66 noteerde Hermans nauwkeurig wat er over erosie viel te leren – een onderwerp waar hij later zelf uitvoerig over zou schrijven.

In september 1940 begon Hermans aan zijn studie sociale geografie aan de Universiteit van Amsterdam, om een jaar later over te stappen naar fysische geografie.

Duik via dit manuscript met Hermans de collegebanken in!

9.  HERMANS, W.F. Horror Cœli en andere gedichten. Amsterdam, Meulenhoff, 1946. Ingenaaid. 88 p. 1e druk. Rug van het omslag ontbreekt deels, vochtvlek op voorplat.

€ 575

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de dichter op de Franse titel: ‘Voor Adriaan Morriën,/ die ook afschuw van den/ hemel heeft, en deze opdracht/ zelf heeft verzonnen,/ in hartelijke vriendschap/ WillemFHermans/ 26 Aug ’46’. Hans van Straten schrijft in zijn Hermans (Soesterberg 1999) dat de auteur dit exemplaar aan Morriën schonk op diens etage in het huis Amstel 188, in gezelschap van Charles B. Timmer. Of Morriën werkelijk blij was met de bundel, valt te betwijfelen: ‘Ik vond ze [Hermans’ gedichten] erg beïnvloed door Hendrik de Vries, te larmoyant ook.’ Adriaan Morriën (1912-2002) was goed bevriend met Hermans van 1944 tot mei 1952, toen Morriën een kritische bespreking van Ik heb altijd gelijk aankondigde en Hermans abrupt de vriendschap opzegde. In 1955 verscheen Morriëns De gruwelkamer van W.F. Hermans of Ik moet altijd gelijk hebben. JS 8.

10.  HERMANS, W.F. Moedwil en misverstand. Amsterdam, Meulenhoff, (1948). Halflinnen met stofomslag (ontwerp Fons Mertens). 136 p. 1e druk. Wat vlekjes op de rug van het stofomslag, maar verder een opvallend mooi exemplaar.

€ 400

* JS 12.

11.  HERMANS, W.F. Originele zwart-witfoto door Emiel van Moerkerken. 14,6 x 10,2 cm. Op de achterzijde een copyrightstempel van de fotograaf. 1951.

€ 150

* Hermans kijkt onverschrokken in de lens.

12.  HERMANS, W.F. Originele zwart-witfoto door Hans Franck. 13,0 x 17,7 cm. Op de achterzijde een copyright- en adresstempel van Monika Franck. 1951. Latere afdruk.

€ 20

* Hermans, enigszins onderuitgezakt op een stoel, tijdens de bijeenkomst van de Gruppe 47 in Bad Dürkheim in mei 1951. Adriaan Morriën, die Hermans had uitgenodigd, zit naast hem. Aan hetzelfde tafeltje zit Guusje Morriën. Achter Hermans staart Heinrich Böll naar de grond.

13.  HERMANS, W.F. Originele zwart-witfoto. 17,8 x 23,8 cm. Op de achterzijde een etiket van het Universiteitsmuseum De Agnietenkapel Amsterdam. 1941. Latere afdruk.

verkocht

* Een zaal vol keurig geklede studenten en docenten tijdens een diner op 24 oktober 1941. Men heeft het bestek neergelegd en kijkt (om) naar de fotograaf. Hermans zit aan de voorste tafel.

14.  HERMANS, W.F. Originele zwart-witfoto. 5,9 x 8,3 cm. Op de achterzijde een potloodaantekening (‘Vóór de afreis/ Valkenburg’). 1941.

€ 150

* Twaalf eerstejaarsstudenten geografie zitten op een muurtje, tijdens een excursie naar Zuid-Limburg in juni 1941. Hermans is de vijfde van rechts (in plusfours!).

15.  HERMANS, W.F. Originele zwart-witfoto. 6,3 x 8,7 cm. Op de achterzijde een etiket van het Hermans-magazine en een potloodaantekening (‘Eperheide’), maar wel een originele, oude afdruk. 1941.

€ 120

* Mooi groepsportret van ongeveer twintig eerstejaarsstudenten geografie, tijdens een excursie naar Zuid-Limburg in juni 1941. Hermans staat, breed lachend, op de achterste rij. J.P. Bakker zit op de voorste rij met geblokte kniekousen aan.

16. HERMANS, W.F. De tranen der acacia’s. Amsterdam, Van Oorschot, 1949. Linnen met stofomslag [ontwerp Juus Hartman]. 428 p. 1e druk. Omslag heeft een scheur van 4 cm, maar is overigens compleet. Sellotapegeest op schutbladen. Goed exemplaar.

€ 950

* Exemplaar met latere, handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘Gesigneerd voor Dick Baartse,/ omdat hij 2 april jarig is./ W.F. Hermans/ Amsterdam, 7 maart 1984’. Dirk Baartse was samen met Bob Polak de stuwende kracht achter het Hermans-magazine. Het zeldzame stofomslag is in meer dan goede staat. JS 27 (zoek de verschillen).

17.  CARP, E.A.D.E. Suggestie. Amsterdam, Meulenhoff, [1947]. Halflinnen met stofomslag. 152 p. 1e druk. Boekhandelsetiketje op schutblad (‘Boekhandel/ Heiligeweg/ Amsterdam C.’).

€ 95

* Uit de bibliotheek van W.F. Hermans. Met op het voorste schutblad in potlood een viertal paginanummers in het handschrift van Hermans. In de marge schreef hij een tiental (uitgebreide) opmerkingen. Hermans las dit boek kritisch: op p. 69 noteerde hij bij een passage over Hitler: ‘dit zijn eigenlijk allemaal algemene praatjes. Door zich goed te documenteren, had hij misschien kunnen aantonen: hoe‘.

18.  SIERKSMA, F. Freud, Jung en de religie. Assen, Van Gorcum, 1951. Linnen met stofomslag. 256 p. 1e druk. Stofomslag gehavend, voorste flap los.

verkocht

* Uit de bibliotheek van W.F. Hermans. Met op het voorste schutblad een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘Voor/ Wim Hermans/ 8/XI ’52 Fokke Sierksma’. In de marge schreef een cynische Hermans een vijftiental (uitgebreide) opmerkingen, variërend van ‘zinloze Heideggerianerij’ tot ‘mooi, maar nonsens’. Bij de zin ‘Nietzsche’s verklaring, dat God dood is’ merkte Hermans op: ‘Hij was lang de eerste niet. Hij sluit ook niets af. Na hem kwamen v.d. Leeuw en Sierksma’.

Handelsuitgave van Sierksma’s proefschrift Phaenomenologie der religie en complexe psychologie (Assen 1950). F. (Fokke) Sierksma (1917-1977) was essayist en hoogleraar godsdienstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sierksma nam het in 1955 als een van de weinigen voor Hermans op in het rumoer rond diens Mandarijnen op zwavelzuur. Hermans en Sierksma bleven levenslang bevriend.

19.  RILKE, Rainer Maria Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke. Leipzig, Insel-Verlag, [circa 1930]. Geïllustreerd karton. 36 p. 451-500e duizendtal. Rug bovenaan beschadigd. Met prospectus.

verkocht

* Uit de bibliotheek van het latere Tweede Kamerlid T.F. (Trees) Lemaire, met haar naam en ex libris (houtgravure door Pam G. Rueter) op het schutblad. Uit de handgeschreven, gesigneerde opdracht blijkt van wie Lemaire dit boekje kreeg: van haar schoolvriendin Corry Hermans, de zus van W.F. die in 1940 zelfmoord zou plegen. De opdracht luidt: ’15 Januari 1935/ Voor Trees van/ Corry Hermans’.