Nieuwsbrief 793: CLAUS

Tot 1 juli 2018 – het tiende sterfjaar van de auteur – is in het Letterenhuis in Antwerpen de tentoonstelling Hugo Claus. Achter vele maskers te zien. Deze expositie wil de hele complexe schrijver Claus recht doen. In deze nieuwsbrief – met opdrachtexemplaren, uitnodigingen, catalogi, vertalingen, affiches en kunstenaarsboeken uit verschillende perioden – streven wij hetzelfde na.

Voor de gelegenheid zijn sommige items afgeprijsd.

1. CLAUS, Hugo Twee originele tekeningen, de allervroegst bekende.
– Sint Nicolaas. 35,5 x 26,0 cm. Potloodschets uitgewerkt in oostindische inkt en aquarel op tekenpapier: een lachende Sinterklaas met de staf in de rechterhand wijst naar onder, mogelijk naar een buiten de tekening liggend cadeau. Kennelijk deels overgetekend naar een voorbeeld, misschien uit een advertentie of jeugdtijdschrift. Rechtsonder in potlood: ‘Geteekend/ door/ Hugo!’. Aan de randen gescheurd en gekreukt, punaisegaatje; tussen staf en mijter een bruine vochtvlek. Aan de een kleine schets (6 x 3 cmachterkant ) van ongeveer dezelfde voorstelling in inkt.
– Oude man. 36,5 x 30,0 cm. Tekening met pen en penseel in twee tinten bruine inkt met sporen zwart krijt op glad, stevig papier: een oude man met snor, hoed en stropdas die de beschouwer recht aankijkt. Rechtsonder in pen een handtekening ‘HCLAUS’. Scheur in de rand aan de rechterkant, licht gekreukt, bruine vlek rechts en enkele kleinere vlekjes. Aan de achterkant vage lijmsporen.
Verkocht
* De vroegst bekende tekeningen van Hugo Claus, die hij maakte toen hij 15 jaar oud was. Claus schonk ze beide in het voorjaar van 1945 aan Hilda Danneels (1928-2007), de dochter van een hoofdonderwijzer in Astene. Op 4 april 1945 (de dag voor zijn zestiende verjaardag) schreef Claus een gedicht in haar poëziealbum, dat gelezen werd door de kunstschilder Antoon De Clerck. Hilda Danneels gaf de tekeningen later cadeau aan haar vriendin Christiane Boterbergh.
Bijgevoegd: Kleurenfoto waarop Christiane Boterbergh met haar man beide tekeningen aan de camera toont.
De eerste getuigen van het dubbeltalent van Hugo Claus. Absoluut museaal.

2. CLAUS, Hugo Originele zwart-witfoto. 11,8 x 13,3 cm. Op de achterzijde (later) gesigneerd: ‘Hugo Claus’. [1947]. Gekreukt.
€ 95
* Een zeer jonge Claus, hurkend achter een stenen bloembak.

3. CLAUS, Hugo, & Karel APPEL De Blijde en Onvoorziene Week. (Met acht tekeningen van Karel Appel, door hem met de hand ingekleurd). (Paris, Cobra, 1950). 27,4 x 22,3 cm. (16) p. in omslag. Gedrukt in een oplage van 200 genummerde en door dichter en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. Mooi exemplaar.
€ 5500
* Dit is nummer 195 van de oplage. Mét los bijliggend het originele bestelbiljet (met een tekening van Appel), waar het strookje niet van afgeknipt is. De Hand-reeks 1. Slagter 11. BHC 6.1.

4. CLAUS, Hugo Over het werk van Corneille gevolgd door een gedicht. (Met 5 originele linoleumsneden van de schilder). (Amsterdam), Kunsthandel Martinet en Michels, (1951). 12,5 x 16,1 cm. Zwart linnen met transparant omslag. (24) p. Gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk. Exlibrisstempeltje op voorste schutblad. Fraai exemplaar.
€ 950
* Nummer 10 van de slechts 25 genummerde en door Claus en Corneille gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op Ingres van Van Gelder en Zonen en gebonden in zwart linnen met transparant omslag. Claus signeerde voorin, Corneille achterin. BHC 9.A.

5. CLAUS, Hugo Paal en perk. Gedichten van Hugo Claus bij (11) tekeningen van Corneille. Den Haag/ Antwerpen, Bert Bakker/ Daamen/ De Sikkel, (1955). Ingenaaid. (28) p. 1e druk. Omslag rond rug watervlekkig.
€ 40
* Uit de bibliotheek van M. en A.H. Nijhoff.

6. CLAUS, Hugo (Uitnodiging voor de dertigste verjaardag van Claus bij De Bezige Bij). 14,0 x 22,5 cm. Eenzijdig bedrukt vel met afbeeldingen van twee duiven, een filmprojector en een koninklijk kroontje.
€ 40
* ‘Elly Claus en de Bezige Bij zouden het fijn vinden als je langs zou komen rond 9 uur savends op zaterdag 11 april [1959] bij de uitgeverij, V. Miereveldstraat, 1, Amsterdam, alwaar zij zullen proberen met jouw aanwezigheid en aangewezen dranken de melancholie van Hugo’s (reeds) dertigste verjaardag te verdrijven’.

7. CLAUS, Hugo (Affiche). Kikkers en koningen in ’t gebergte. 62 x 36 cm. Rotterdamse Kunstkring. Tentoonstelling van gouaches en tekeningen van 21 november t.m. 13 december 1959. Driemaal gevouwen, kleine beschadigingen aan de hoeken, scheurtje met sellotapevlek aan rechterkant.
Verkocht
* Gert Jan Hemmink: ‘Nog nooit een tweede exemplaar gezien’.

8. CLAUS, Hugo (Affiche voor de tentoonstelling ‘Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen’). 48,9 x 32,0 cm. [Ontworpen en gedrukt door Frans de Jong]. Punaisegaatjes in de hoeken.
€ 225
* Affiche voor de van 19 april tot 12 [= 20] mei 1963 in de Amsterdamse Galerie Espace gehouden tentoonstelling. Cf. BHC 40.1.
Bijgevoegd: CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Amsterdam, Galerie Espace), [1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 1e druk. BHC 40.1.
En: Hetzelfde werk. Onopengesneden proefexemplaar. Groter formaat.
Voorts: CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Arnhem, Galerie 20), [1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 2e druk. BHC 40.2.
Tot slot: Uitnodiging voor de betreffende tentoonstelling bij Galerie 20 in Arnhem. Zeldzaam.

9. CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Amsterdam, Galerie Espace), [april 1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 1e druk.
€ 35
* Fraai gedrukte catalogus. BHC 40.1.

10. CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Arnhem, Galerie 20), [mei 1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 2e druk. Handgeschreven aantekening op omslag.
€ 50
* Aan deze tweede druk zijn op het omslag (in rood gedrukt) naam en plaats van de galerie en de tentoonstellingsdata toegevoegd. BHC 40.2. De tweede (en laatste) druk niet in de NCC.

11. CLAUS, Hugo, & Sanne SANNES Oog om oog. Foto’s van Sanne Sannes. Tekst van Hugo Claus (naar gedichten van Macedonios, Asklepiades, Rufinos, Paules Silentiarius, Meleager, Amarusàtaka Bhartrhani, Chandidàsa, Jinny Whang, Fujiwata no Okikaze, Herrick, Plato en Carlos Drummond de Andrade). Amsterdam, De Bezige Bij, (1964). Oorspronkelijke kunststof band. 36,3 x 21,4 cm. Gedrukt op twee soorten papier. 1e druk. Een hoekje gestoten, het wit op het omslag als altijd iets verkleurd.
€ 300
* BHC 44.

12. CLAUS, Hugo Sister of Earth. Translated by George Libaire. (Londen), Panther Books, (1966). Garenloos. 144 p. 2e druk. Exlibrissticker op binnenzijde omslag.
€ 45
* Engelse vertaling van De Metsiers (1950). ‘Copyright De Bezige Dij’, geeft de verantwoording. Pocket.

13. CLAUS, Hugo, & Pierre ALECHINSKY Treize manières de regarder un fragment d’Alechinsky. Dertien manieren om een fragment van Alechinsky te zien. (Met een originele, genummerde en gesigneerde litho van Hugo Claus en een originele, genummerde en gesigneerde ets van Pierre Alechinsky). [Antwerpen], Ziggurat, (1979). Losbladig in linnen map, in linnen foedraal. 31 x 22 x 3 cm. Gedrukt in een oplage van 75 genummerde en gesigneerde exemplaren (dit is nummer 5). [2e druk]. Vlekje op rug.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Alechinsky tegenover het colofon: ‘pour claude de vos, cordialement/ pierre alechinsky’. BHC 37.2.

14. CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, Cornamona Pers, 1982. Linnen met gemarmerde schutbladen in foedraal (Geert van Daal). (396) p. Gedrukt op Simili Japon in een oplage van 60 genummerde en door dichter en uitgever (Geert Lubberhuizen) gesigneerde exemplaren. 1e druk. Titeletiket op rug en foedraal iets verkleurd.
€ 225
* Exemplaar met handgeschreven gesigneerde opdracht van de dichter op de titelpagina: ‘[(gedrukt:) 366 knittelverzen] in gewone buitengewone versie/ voor Gert-Jan/ Hugo Claus’. BHC 133.1.A.

15. CLAUS, Hugo (Gedichten). Amstelveen, AMO, 1986-1991. Ingenaaid. 25 delen in kartonnen foedraal (Jocé Hassing). Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e drukken.
* Set met van elke uitgave één van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Aangezien er indertijd veel delen los zijn weggegeven of verkocht bestaan er maar weinig complete, gelijkgenummerde sets in foedraal (in deze set dragen alle uitgaven het nummer 17). Alle delen zijn voorzien van een speciaal voor deze editie geschreven Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink.
1. April in Paris. 2. Negentienhonderdvijfenzestig. 3. Open brief aan Jan Walravens. 4. De anderen. 5. Bericht aan de bevolking. 6. Voor Lotti. 7. Lied van de jongeling in october. 8. Love Song Revisited. 9. Aan de gecensureerden. 10. Drie blauwe gedichten voor Ellie. 11. Voor Roger Raveel. 12. Het lied van Amadis. 13. Onder water met Ava Gardner. 14. Voor Thomas. 15. Aan Van Ostaijen. 16. Zacht. 17. Voor Jan Saverijs. 18. Ode aan Fons Rademakers. 19. Pjeroo’s song. 20. Georg Büchner. 21. Anatomie in Zeven Lessen. 22. Ferdi. 23. Nog. 24. Asperges. 25. Voor de vijftigste verjaardag van Geert.
Complete set van een kolossaal bibliofiel project, waarmee al in het tweede jaar van het bestaan van AMO begonnen werd en dat in totaal vijf jaar in beslag nam. Een gigantische klus voor Claus, Hemmink en Hans van Eijk met een weergaloos resultaat. AMO 14, 19, 22, 31, 32, 37, 38, 43, 49, 53, 64, 67, 73, 76, 78, 79, 80, 82, 83, 87, 90, 92, 95, 98, 99.

16. CLAUS, Hugo Beelden. (Antwerpen/ Haarlem, Mercatorfonds/ Becht, 1988). 41,3 x 32,0 cm. Karton met stofomslag en aparte suite in plexiglas cassette. 256 p. Rijk geïllustreerd. 1e druk.
€ 2200
* Eén van de 31 luxe-exemplaren met een originele tekening in gemengde techniek van Claus als stofomslag en een suite van 31 ‘sanguines’: 31 reproducties van tekeningen plus één van die tekeningen (in krijt en aquarel) als origineel, genummerd en gesigneerd.
Majestueus verrijkte bibliofiele uitgave. BHC 176.B.
Bijgevoegd: SOLLERS, Philippe, & Alain Kirili Rodin. Dessins érotiques. [Parijs], Gallimard, (1987). Linnen met stofomslag in kartonnen foedraal. 112 p. 1e druk.
* Uit de bibliotheek van Hugo Claus, die voor zijn suite voor de luxe Beelden zichtbaar inspiratie vond bij de in dit boek afgebeelde aquarellen.

17. CLAUS, Hugo Een zachte vernieling. Amsterdam, De Bezige Bij, 1988. Ingenaaid. 192 p. 1e druk.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: ‘Voor Karel/ Hugo Claus’. BHC 174.1.A.

18. CLAUS, Hugo Van de Zinnen en de Vruchten. Kapellen, Restaurant De Bellefleur, [1991]. Offset-litho in kleuren (circa 16 x 24 cm) in kartonnen omslag geplakt (32,2 x 24,0 cm). [Gedrukt in een oplage van 200 exemplaren?].
Verkocht
* Nieuwjaarswens van Restaurant ‘De Bellefleur’ te Kapellen, dat nog steeds bestaat: twee rode bestekjes in de Michelingids 2012. De handtekening lijkt echt, maar is gedrukt. GWHC p. 23.
Niet in de NCC (maar ook niet in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience).

19. CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven in de provincie. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Garenloos. 352 p. 1e druk. Leesvouwen.
€ 35
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: ‘Leve het graan!/ voor Jaap & Franny/ Hugo Claus/ 25.11.’94.’ BHC 235.1.B.

20. CLAUS, Hugo De Metsiers. Roman. Den Haag, Stichting Uitgeverij XL, 1995. Karton (omslagontwerp Petra van den Broek). 144 p. 29e druk.
€ 25
* Grootletteruitgave. BHC 7.29. De oplagen van literaire titels bij deze uitgeverij bedragen zelden meer dan 300 exemplaren.

21. CLAUS, Hugo Nu nog. Een keuze uit de gedichten. (Met een originele, gesigneerde litho van de auteur). Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ De Slegte, 2007. Geïllustreerd linnen met transparant omslag en leeslint in papieren foedraal (Pau Groenendijk – Mooie Boeken). 466 p. 1e druk.
€ 450
* Eén van de 44 Arabisch genummerde luxe-exemplaren, fraai gebonden met een piëzografie van Claus op de linnen band, voorzien van een gesigneerde litho als frontispice. Deze luxe-editie kwam gereed in april 2008, een maand na het overlijden van de auteur.