Noord-Holland – Amsterdam – Haarlem

AMSTERDAM

N I E U W

1. FLINES, A.W. de, & J.F. von GLAHN De Amsterdamsche boulevards. Een electrische tram, Centraalstation, Rijks-Museum, Concertgebouw. Met een platte grond van Amsterdam en een kaart van de Museumstraat in aansluiting met den Stationsboulevard. Uitgegeven voor rekening van de schrijvers. Amsterdam, Scheltema & Holkema, [1892]. 25 x 18 cm. Ingenaaid met omslagtekening van Alfaro (=August Reijding). 64 p. + uitslaande kaart van de Museumstraat. 1e druk. Plattegrond van Amsterdam ontbreekt. Omslag aan de achterzijde nogal beschadigd en op de rug geplakt. Uitklapkaart diep ingescheurd. Wat roest.
€ 65
* Slechte staat, maar toch: een toekomstvisioen van het Amsterdamse Museumplein samen met de aanleg van een elektrische tramlijn – vooruitziende blik, want tot in het begin van de twintigste eeuw reed Amsterdam nog met de paardentram. Het Museumplein kwam tot stand na de bouw van het Rijksmuseum in 1885. Over de inrichting van het plein is lang gedebatteerd; dit mooi en beeldend geschreven boek is een van de eerste bijdragen aan dat debat. Adriaan Willem de Flines was werkzaam voor drukkerij Blikman & Sartorius en een voorman van de Amsterdamse Kamer van Koophandel. Hij overleed aan tyfus op 22 september 1901, slechts 37 jaar oud en één maand getrouwd. Zijn vriend de makelaar J.F. von Glahn overleed precies zes dagen later.

2. FABRÈS, Oscar 8 ansichtkaarten voor Hotel de l’Europe, Restaurant Excelsior. Met afbeeldingen van humoristische tekeningen in kleuren. Keerzijde als briefkaart. 10 x 15 cm. Circa 1939. Onbeschreven.
€ 60
* Grappige kaarten met interpretaties van gerechten en schetsen van de gastvrijheid en het restaurant.

3. [MARIUS, L.] Amstelredams eer ende opcomen, door de denckwaerdighe miraklen aldaer geschied, aen ende door het H. Sacrament des Altaers anno 1345. Antwerpen, Hendrick Aertssens, 1639. 15,5 x 10 cm. Perkament. (16), 304 p. Niet afgesneden. De gravurs zijn kort afgesneden en op buitentekstpagina’s ingeplakt. Eerste pagina’s aan hoeken wat zwak.
€ 200
* Met gegraveerde titel en 15 gravures buiten de tekst door Boëtius à Bolswert (Bolsward ca. 1580 – Antwerpen 1633), een Nederlands kopersnijder die vanaf 1609 in Amsterdam woonde en werkte. In 1620 werd hij meester te Antwerpen, waar hij belangrijke gravures maakte naar ontwerp van Rubens.
Met op een blanco schutblad een opdracht aan ‘Emile Erens en zijne Vrouw op hun zilveren feest 17 september 1928’. De hagiograaf en anjerkweker Emile Erens (1865-1951) was de jongere broer van de ‘Limburgse Tachtiger’ Frans Erens.

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

1. AMSTERDAMSCHE GRAFISCHE SCHOOL Amsterdamsche Grafische School. Algrafische avondcursussen voor volwassenen. Amsterdam, Amsterdamsche Grafische School, ca. 1955. 15 x 9 cm. Geniet. 20 p. 1e druk. Omslag wat verfomfaaid. De naam van Henri Friedlaender als docent in potlood toegevoegd.
€ 16
* Prospectus voor de avondopleiding.

2. AMSTERDAMSCHE GRAFISCHE SCHOOL 16 grafische ontwerpen in hoogdruk gemaakt voor de Amsterdamsche Grafische School, ca. 1930. Verschillende formaten, 9 verschillende ontwerpen, sommige in verschillende kleurstelling afgedrukt.
€ 100
* Met een mooi art-deco ontwerp voor een luxe-bootreis naar de tropen per stoomschip “Gelria” en een slim bedachte reclame voor Pyramide-sigaretten. / We hebben ook enkele losse duplicaten.

3. AMSTERDAMSCHE GRAFISCHE SCHOOL De avondcursus van de Amsterdamsche Grafische School. Zaterdag 28 Augustus 1926. (&) Augustus 1927, No. 3. Amsterdam, Amsterdamsche Grafische School, 1926. 43 x 28 cm. Vouwblad. Prospectus voor de avondopleiding van 1926 en 1927. 1e druk. Wat verkleurd en gevlekt.
€ 65
* Het blad van 1926 met een opwekkend verhaal over Cobden-Sanderson (‘Hij wanhoopte aan zijn toekomst’). Met inliggend 17 proeven van drukwerk (lithografie, hoogdruk en een ets) en schoonschrijven (één blad) van een leerling, mogelijk A.A. Jellema geheten. Rijp en groen (vooral groen).

4. AMSTERDAMSCHE GRAFISCHE SCHOOL De derde vijf. Gedenkboek gewijd aan de derde vijf jaren der Amsterdamsche Grafische School. Uitgegeven op den eersten dag van de maand Juli in het jaar 1933. Amsterdam, Amsterdamsche Grafische School, 1933. 25 x 24 cm. Ingenaaid. XXIV, 100 p., 27 bl. Kleurenillustraties, initialen en ingeplakte plaatjes. Gedrukt in diverse kleuren. 1e druk. Rug beschadigd, achterblad deels los.
€ 150
* Jubileumuitgave met bijdragen van o.a. Ferd. Wierdels (directeur), C. Hafkamp, en J. Ligter. De meeste illustraties van leerlingen zijn ongesigneerd, maar één is van een naam voorzien: Theo Kurpershoek. Met buitengewoon fraai modernistisch omslag in paars en andere kleuren op geel, zowel voor- als achterkant, met een monogram gesigneerd, iets als HHAK (zie afbeelding!). Met inliggende nieuwjaarswens van de Amsterdamsche Grafische School voor 1933.

5. AMSTERDAMSCHE COURANT Amsterdamsche Courant, 8 september 1848 (Derde Uitgifte). Amsterdam, Amsterdamsche Courant, 1848. 47 x 36 cm. 4 p. Verbruind en wat versleten, wat slijtsporen, scheurtjes. Met de twee verplichte dagbladzegelstempels.
€ 25
* Wapenstilstand in Sleeswijk-Holstein. Met overzicht (deel II) van de Amsterdamsche Tentoonstellng van Schilder- en andere Kunstwerken te Amsterdam, waarbij o.a. Bosboom, Tétar van Elven en Kruseman genoemd worden. Scheepstijdingen en advertenties.

6. AMSTERDAM A Global Family Album. Verhalen uit het centrum. [Amsterdam], Stichting de nieuwe prins, 1988. Karton met plastic stofomslag. 10, 117 p. Geïllustreerd. Gedrukt in 100 genummerde exemplaren. 1e druk. In goede staat.
€ 25
* Onconventioneel naar vorm en inhoud, met opstellen (o.a. van Hans Derks en A. Heertje), gedichten (o.a. van Martin Bril, Koos Dalstra, Paul Groot en Joost Zwagerman) en curieuze advertenties. Naar aanleiding van een manifestatie op het Amsterdamse Museumplein.

7. AMSTERDAM, AANSLAG OP Den rechten konink Midas. Ontdekt in sijn lange ezels-oren. Zijnde een antwoort op de twee Godtvergeten lasteraars, den eenen in den Rechten ommegang, den ander in ’t Amsteldamse rommelsootjen. Delft, Op kosten van den Autheur, [1650]. Ingenaaid. Uit convoluut. 8 p. Goede staat.
€ 75
* Over de aanslag op Amsterdam door Willem II, over de West-Indische Compagnie, het ‘breydelen der dartelen Adel’, allerlei onderwerpen komen onder de aandacht van deze felle pen. Knuttel 6784.

8. AMSTERDAAD Na Sit In en Love In nu een enorme LIVE IN in Amsterdam. (Provo poster) Bright pink poster, recto only, 42 x 30 cm. Amsterdam, Amsterdaad ’75, [1967]. Call to sign the 8-year plan for a livable Amsterdam. Partly a bit discolored, two thumbtacks, some edge cracks.
€ 65
* ‘Met de tong uit de mond en de lekkende balpen krampachtig in het knuistje zetten we onze naam IK onder dat 8-jarenplan dat een leefbaar Amsterdam moet maken als het straks 700 jaar bestaat. We handtekenen Amsterdam doodgewoon bóven Londen op de urbane Hitparade!’ (Dutch for: ‘With the tongue out of the mouth and the leaky ballpoint pen spasmodically, we put our name I under that 8-year plan that should make a liveable Amsterdam if it will exist for 700 years. We sign Amsterdam just above London on the Urban Hit Parade! ‘ Overbearing writing style, beautiful hippie design.

9. AMSTERDAM (Aanplakbiljet). Mijne Heeren van den Gerechte hebben op voorstel van Heeren Collonellen der Edele Manhafte Burgerij goedgevonden de Provoosten van de Burgerij te authoriseeren om op de gewoone Qualificatien van Heeren Collonellen de Onwillige Contribuanten bij Executien tot betaaling te constringeeren (…). Amsterdam, Pieter Hendrik Dronsberg, 1789. 42 x 33 cm. Eenzijdig bedrukt. Met de naam van secretatis W. de Dieu. Onregelmatig vel papier (zie afbeelding). Gevouwen, wat gekreukt en aan één kant stoffig. Nummertje ‘290.’ in de rechterbovenhoek.
€ 75
* Amsterdammers die geen belasting willen betalen, kunnen door de burgerwacht daartoe gedwongen worden, waarbij de politie mag ingrijpen, daar komt dit plakkaat in het kort op neer. Met de namen van hoofdofficier Willem Cornelis Backer, Pieter Cornelis Hasselaer (Heer van beide de Eemnessen), Frederick Alewijn (burgemeester), en schepenen Jan Hodshon en Cornelis van der Oudermeulen Jr. Fraai groot biljet met wapen van de stad Amsterdam en grote initiaal M.

10. BIOSCOPE “UNION” Elite-Bioscope “Union” Heiligenweg. Programma van 6 Jan. tot en met 12 Jan. 1912. Amsterdam, Bioscope Union, 1912. 25 x 11 cm. Leporello van 6 p. stevig geel papier. Met uitvoerig programma waarin het hoofdnummer was “Geld”. Drama uit de finantiëele Wereld. Maar ook met Avonturen van den Heer Groslard (Hoogst Comisch), De Uitvinder en Bébé is Zenuwachtig. Comische Scène gespeeld door een 7 jarig artist. Met afbeelding van het gebouw. Veel advertenties. Zeer goede staat.
€ 50
* Zeer vroeg bioscoopprogramma. De Amsterdamse bioscope Union bestond van 1911-1930. Advertenties voor o.a. kunsttanden (‘Heele Gebitten f 25,-‘), cacao, corsetten, Osram-lampen, dekkleden, kleding, siropen en naaimachines.

11. BLOOKER’S CACAO Vier kartonnen advertentie-ezels met plaatjes van Amsterdam. [Amsterdam], Blooker, ca. 1910. 18 x 11 cm. Uitgestanst in de vorm van schildersezels met prenten erop, bedrukt in bruin en blauw. Afbeeldingen van de Munt, de Waag, de Zuiderkerkstoren en de Montelbaanstoren. Zeer goede conditie.
€ 75
* Toeristisch reclamemateriaal. == Chocolate advertisements in the form of punched-out painter’s easels!

15. (CRIMINOLOGIE). HEEMSKERK, Matthias Originele ‘Handteekening van Matthias Heemskerk’, geknipt uit een brief of acte, en geplakt op een handgeschreven verklaring (ca. 1860). Verklaring meet 19 x 12 cm. Tweezijdig beschreven, 43 regels. In goede staat.
€ 45
* ‘Deze ongelukkige misdadiger was gesproten uit een der meest aristocratische familiën van Amsterdam en verkeerde in de hoogste kringen dier stad. Een zijner neven was lid van de Staten-Generaal.’ Maar ‘Onbeteugelde speelzucht die zich lucht gaf in uitzinnige speculatiën’ deed hem zijn vermogen verliezen en ‘valsche schaamte stootte hem in de afgrond’. Hij stal uit de kas, beleende de ontvang-cedellen en verkwanselde het vermogen van een aan hem toevertrouwd kind. In 1855 werd hij gearresteerd. ‘Na eenige jaren in de gevangenis … vertrok hij naar Antwerpen waar men hem een plaats op een kantoor bezorgde.’ Misdaad uit het verleden, boeiend! Kennelijk van een 19e-eeuwse handtekeningenverzamelaar.

16. DAAN, Theo [= A. Stehouwer Czn. Med. Stud.] Studenten-liedjes. Rotterdam, W.L. & J. Brusse, 1913. Ingenaaid. XII, 96, 12 p. 1e druk. Omslag wat gevlekt. Krabbeltje op titelpagina.
€ 25
* Een deel van deze cabareteske verzen is eerder gepubliceerd in het Amsterdamsch Studentenweekblad Propria Cures. Met inleiding van de auteur. Omslag en vignetjes van Z.v.E. (W. Zeylmans van Emmichoven?). Achterin een volledige titelopgave van al de werken gepubliceerd bij W.L. & J. Brusse, gedateerd februari 1913.

17. (EEDEN, Frederik van) Feestwijzer voor de viering van het 250-jarig bestaan der instelling van hooger onderwijs te Amsterdam 19-24 Juni 1882. Amsterdam, Erven H. van Munster & Zoon, 1882. Cahiersteek. 24 p. 1e druk. Aan de randen wat versleten.
€ 35
* Fraaie omslaglithografie met rode steunkleur. Programma en opsomming van deelnemers en hoge pieten. Op p. 6 wordt Frederik van Eeden genoemd als praeses van het Studenten Gymnastiek en Scherm-gezelschap ‘Thor’.

19. (HOBIJN, Erik) Waterloopijn [sic]. (Amsterdam, SKG, 1981). 14 x 8 cm. Kunstenaarsuitgave bestaande uit een zakje zand en gras met afbeelding van de Mozes en Aäronkerk en de voor de aanleg van de Amsterdamse metro bouwrijp gemaakte omgeving. Gestempelde datum 31 jan. 1981. In een envelop geadresseerd aan de journalist Henk Hofland.
€ 40
* SKG betekent Stads Kunst Guerilla.

20. (HOLLANDSCHE STOOMBOOTMAATSCHAPPIJ). OPLAND Kunst… wat is dat…??? / Geef de kunst een huis. (Affiche). Amsterdam, Federatie van Kunstenaarsverenigingen, 1974. 45 x 43 cm. Tweezijdig bedrukte affiche, gedateerd ‘Amsterdam September 1974’. In vieren gevouwen. Geheel getekend door politiek tekenaar Opland (= Rob Wout).
€ 35
* Open brief aan de ‘Zeer Geachte Leden van de Raad/ Zeer geachte Burgemeester en Wethouders’ met het verzoek de Federatie te willen huisvesten in het voormalige pand van de Hollandse Stoombootmaatschappij aan de Oostelijke Handelskade (vlakbij de PTA!). Aan de andere kant een afbeelding van het bekende gebouw met de drie torens (dat helaas in 1975 zou worden gesloopt), met de tekst ‘Geef de kunst een huis/ Na 700 jaar/ Amsterdam, beschermer/ van kunsten en wetenschappen’).

21. INDUSTRIESCHOOL Programma bij het uitreiken van Medailles en Getuigschriften en het Ontslag aan leerlingen, die hun cursus hebben voleindigd aan de Industrieschool van de Maatschappij voor den Werkenden Stand op Donderdag 3 April 1879 in het lokaal De Vereeniging, Warmoesstraat (…). Amsterdam, Westerman, 1879). 8 p. 1e druk. Zeer gaaf.
€ 16
* Met teksten die bij de feestelijke gelegenheid gezongen werden, o.a. van Heije, Van der Hoop en Tollens. Inliggend een gedrukte consumptiebon: ‘Goed voor een glas bier’!

22. JANSZEN, Lou De geschiedenis van Amsterdam. Uitgegeven ter gelegenheid van het Centraal Vriendschapsfeest op 20-21-22 April 1946 te Amsterdam. Amsterdam, AJC-JVO, 1946. Oblong 12 x 18 cm. Geniet. 16 p. Geïllustreerd. 1e druk. Netjes.
€ 15
* Boekje voor de jeugd, met opgaven achterin, en oproep om de mouwen op te stropen en voor wederopbouw te zorgen.

23. JONG, Frans de, Bart BOUMANS en René TREUMANN Metro Boekdruk Grafiekjes [Amsterdam, Drukhuis, 1974]. 25 x 25 cm. Zeven bladen in overslagmapje. [Gedrukt in een oplage van 20 exemplaren].
€ 275
* In 1972 moest de werkplaats van de drukkersgemeenschap Typotent wijken voor de bouw van de Amsterdamse metro, wat zou resulteren in de oprichting van Het Drukhuis aan de Herengracht. Inventief en kunstig drukwerk over de Amsterdamse metro (‘Voor de aanleg van Stadsmetrobuizen/ moesten wij onze Drukpers verhuizen/ daar gaat onze poen/ per dag een miljoen/ hij vreet zelfs zijn weg door de kluizen’).
Fantastische prenten met uit drukvormen en sierclichés opgebouwde trams, stadhuispaleizen en steampunk-metrowagens. Zonder colofon, op de tweede flap staat geschreven: ‘dit is no I’.

24. KATTENBURG & Co. N.V. Hollandia-Fabrieken Kattenburg & Co. Amsterdam, Bureau Industria, (1919). Themanummer van het tijdschrift Neerlands Welvaart. 31 x 25 cm. Geniet. 22 p. Tekst van A.J. Bothenius Brouwer. Met foto’s. 1e druk. Netjes.
€ 35
* Vooral over de nieuwe kledingfabriek van de Joodse ondernemersfamilie Kattenburg in Amsterdam-Noord, en over de voorgeschiedenis van het bedrijf. Dit tijdschrift was bedoeld om Nederlandse bedrijven aan het volk voor te stellen en heeft documentaire waarde. Met mooie foto’s van de verschillende afdelingen, waar allerlei medewerkers op te zien zijn.

25. KRASNAPOLSKY PLACEMAT Placemat van A.W. Krasnapolsky, Nieuw Poolsche Koffyhuis, Warmoesstraat J. 64, Amsterdam. Amsterdam, [Stoomsteendrukkerij] Amand Lith, circa 1870? Zeer dun vloeipapier, eenzijdig bedrukt met een sierrand waarin in drie hoeken een bloem en in de rechter onderhoek naam en adres van het koffiehuis. 37 x 49 cm. Zonder vlekken of afdrukken van servies. Gevouwen. Met kreukjes en scheurtjes aan de randen. De afbeelding toont één hoek van de placemat.
€ 75
* Ongebruikte placemat. A.W. Krasnapolsky nam in 1866 (Delpher) het Nieuw Poolsche Koffyhuis over. Na 1870 werd de oude benaming niet of nauwelijks meer gebruikt, evenmin als het adres Warmoesstraat J 64. Bijgevoegd: een menu gedateerd ‘Zaterdag 12 December 1885’. Inclusief wijnkaart en mooie lithografie 78 x 129 mm, wat beschadigd.

26. MULLER, NV Peter J. Stationery of NV Uitgeverij P.J. Muller.Nationaal Sexvakblad Candy. Amsterdam, NV Uitgeverij Peter J. Muller, (c.1970). A4. Printed on one side in red and pink. Fine condition.
€ 75
* From the publisher of ‘Sexvakblad Candy’, which is not mentioned, but the nature of the publisher is clear enough: the stationery is printed with a large pink area bordered with a row of breasts, making this an iconic witness of the sexual revolution!

27. PALEIS VOOR VOLKSVLIJT De Gids. Officieel Programma Paleis voor Volksvlijt. Zaterdag 17 November 1928. Amsterdam, De Gids, 1928. Geniet (met origineel omslag). 32 p. Geïllustreerd. Gedrukt in rood en zwart. 1e druk. Klein scheurtje, wat vouwtjes, maar goede staat.
€ 45
* Bij een voorstelling van Shakespeare’s De Getemde Feeks. Ook met uitvoerige commentaren op een pianoconcert gespeeld door Bartók zelf, compleet met gratuite uithalen tegen moderne componisten. Portretten van toneelspelers, van Magda Janssens tot Louis Saalborn. Fraai omslag in twee kleuren rood met groen. Met geïntegreerde advertentie voor specerijen. Veel prachtige advertenties.

28. ROEVER, N. de Amsterdamsch jaarboekje voor geschiedenis en letteren 1889. (2e jaargang). Amsterdam, S.L. van Looy, 1889. Geïllustreerd karton. (40), 228 p. Geïllustreerd. 1e druk. Netjes.
€ 20

29. SCHIPHOL Bezoekt Schiphol. Bel op: Piet Tax tel. 24830 Corn. Krusemanstr. 64 Amsterdam (Z.). Amsterdam, K.L.M., 1933. 14 x 11 cm. Vouwblad van crème papier, bedrukt in rood en zwart en met een opgeplakt plaatje van de verkeerstoren. Opgetypte naam van de vertegenwoordiger voor Haarlem e.o. met VVV-stempel. Voorkant wat donker geworden.
€ 35
* Leuke reclamefolder die oproept tot een bezoek aan Schiphol mét rondvlucht en etentje. ‘Eénmaal gevlogen, steeds een luchtreiziger!’.

30. SCHIPHOL De K.L.M. wacht u op Schiphol! [Amsterdam], K.L.M., ca. 1932? Oblong 12 x 14,5 cm, uitgevouwen 12 x 44 cm. Leporellofolder met 8 bladzijden. Gedrukt in rood en blauw. Watervlek, niet helemaal gaaf.
€ 25
* Mooie folder met foto’s van de PH-AFV (die van 1931-1936 voor de KLM vloog) en luchtfoto’s van Schiphol en de Waag in Amsterdam. Vermelding van bus- en bootdienstregelingen naar Schiphol en rondleidingen van P. Tax en H.D. Tel & Co.

31. SOCIAAL-DEMOCRATISCHE ARBEIDERSPARTIJ IN NEDERLAND Openbare vergadering te Amsterdam op Maandag 1 October 1894 in Constantia, Rozengracht 152. (Origineel document). Amsterdam, Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, 1894. 22 x 14 cm. Eenzijdig bedrukt velletje krantenpapier. Met notitie in rood potlood ‘D. 1894’, en oud stempel van de bibliotheek van het Amsterdams Gemeentearchief met daarop een tweede oud stempel in paars ‘Doublet’. Ongevouwen, in goede staat.
€ 75
* Op 26 augustus 1894 werd de parlementair-socialistische partij opgericht als ‘Sociaal-Democratische Arbeiderspartij in Nederland’, door wat ook toen al heette ‘de Twaalf Apostelen’, van wie Mr. P.J. Troelstra en W.H. Vliegen de bekendsten waren. De partij scheidde zich af van de door Domela Nieuwenhuis geleide Sociaal-Demokratische Bond die geen trek had in parlementaire politiek. Dit pamflet kondigt een van de allereerste openbare vergaderingen aan, waarbij Vliegen sprak over ‘Anarchie en socialisme’ en Troelstra over ‘Onze tactiek’. Overigens eindigde de vergadering in tumult, waarbij zelfs rake klappen vielen. Toch had de S.D.A.P. een lange toekomst voor zich, in tegenstelling tot de S.D.B.
* Een van de 50 Romeins genummerde exemplaren voor de intekenaren. Met prospectus.

32. SOCIAAL-DEMOKRATISCHE BOND Vlugschrift. Amsterdam, Sociaal-Demokratische Bond, 1888. 19 x 14 cm. Krantenpapier. 2 p. Met notitie in rood potlood ‘1888”, doorgestreept en in 1889 veranderd (onterecht, 10 april viel in 1888 op een dinsdag, niet in 1889). Met oud stempel van de bibliotheek van het Amsterdams Gemeentearchief met daarop een tweede oud stempel in paars: ‘Doublet’. Ongevouwen, kleine reparatie, maar in goede conditie.
€ 85
* De S.D.B. (ook wel Sociaaldemocratische Bond) werd in 1881 partij opgericht. Op dit pamfletje staat trots: ‘Niet goedgekeurd bij Kon. Besluit van 23 Maart 1884’. De socialist Ferdinand Domela Nieuwenhuis was er het belangrijkste gezicht van.
Dit pamflet kondigt een openbare vergadering aan over ‘Een bedreigd volksbelang’ door Dr. J.M. Smit op 10 april 1888, ’s avonds om half negen. Achterop is het programma van de SDB afgedrukt: ‘Direkte wetgeving door het volk’; ‘Algemeene weerplicht en dus afschaffing van staande legers’; ‘Afschaffing van alle wetten, die aan de vrouw minder rechten toekennen dan aan den man’. Jan Martinus Smit (1852-1942), een natuurkundeleraar, was een zeer begaafd en overtuigend spreker op het gebied van het openbaar kiesrecht, geboortebeperking en het kolonialisme. In de laatste twintig jaar van zijn loopbaan was hij directeur van de Rijks-H.B.S. in Warffum.

33. REVIS, M. Paviljoen van glas. Een Amsterdamse cavalcade. (Gesigneerd met opdracht van de schrijver). Amsterdam, Holdert & Co., 1947. Linnen. 216 p. 1e druk. Band deels verbleekt.
€ 45
* Opdracht van de auteur in blauwe inkt op het voorste schutblad: ‘Voor de Barones, in wier Bongerd -/ die toen nog de Hare niet was, althans niet/ wettelijk – een groot deel van het manuscript/ van dit boek in de nazomer van 1943 werd/ geschreven en aan wier uit- en inschuif-/ bare tafel – destijds eveneens nog buiten/ de gemeenschap der goederen staande – het verder vorderde……/ en voor de Baron, die verantwoorde-/ lijk gesteld moet worden voor de archi-/ tectonische aspecten, in deze pagina’s/ ontvouwd/ van hun vriend/ M. Revis’.

34. STADS ARMEN-SCHOLEN Belooning voor vlijt en goed gedrag op de Stads Armen-Scholen te Amsterdam. Amsterdam, Stads Armen-Scholen, (ca. 1855). 16 x 13 cm. Linnen met originele blind- en goudstempeling. (392) p. Met 9 houtgravures. Heel lichte gebruikssporen.
€ 70
* Met ingeplakte prijs: ‘Bewijs van goedkeuring wegens vlijt en goed gedrag. Eerste prijs (…) toegewezen aan [ingevuld]: Hendrika Monsees’, Amsterdam, 24 October 1859, met handtekening van de secretaris, J. Backer Jr. Ontroerend boekje, een lief presentje vol deugdzaam vermaak, een toonbeeld van 19e-eeuwse geschiedenis: Hendrika Monsees zou in 1872 op 23-jarige leeftijd overlijden als eerste echtgenote van Engelbert Elderenbosch. Jhr. J. Backer jr. (1820-1905), bewoner van de buitenplaats VreedenHoff aan de Vecht, zette zich zijn leven lang in voor de armenscholen van Amsterdam.

Voor STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM zie deze aparte pagina 

35. STUDENTENALMANAK Almanak van het Amsterdamsch Studentencorps voor het jaar 1887 en 1890 (2 almanakken). Amsterdam, Erven H. van Munster & Zoon, 1887-1890. Verguld linnen. Ca. 200-300 p. elk. Allebei voorzien van een portret van een hoogleraar in originele fotografie, 1890 ook een van de overleden hoogleraar Jorissen. 1e drukken. Lichte gebruikssporen, banden dof, wat watervlekkig.
€ 40

36. TOMORROW, THE WORLD Skippy Homeier in “Misleide Jeugd” (Tomorrow, The World). (Bladwijzer). Amsterdam, Columbia Film, [1948]. 17 x 6 cm. Met rood lint. Bladwijzer met aan de voorkant een foto van Homeier, aan de achterkant gegevens van de film. Enkele slijtplekjes.
€ 30
* Zeer efemere en kwetsbare bladwijzer in goede staat.

37. TRAM & TREIN-PREHISTORIE. (SOETENS, Cornelis) Asphalt-sporen door geheel Nederland, in verband met de eerste sluiting der geldleening ten behoeve van het asphalt-spoor tusschen Amsterdam en Haarlem. Amsterdam, P.M. van Cleef jr., [1847]. Cloth-backed ex-library binding. Upper and lower original cover bound in, with a picture of the asphalt track coach on the lower side. 48 p. 1st edition. 19th- and 20th-century library stamps (among others ‘Governor of South Holland’).
€ 100
* “Asphalt tracks throughout the Netherlands, in connection with the first closing of a loan on behalf of the asphalt track between Amsterdam and Haarlem.”
A variant of the horse-drawn tram. Circumstantial, passionate plea for this alternative of the railways: “It is now loudly acknowledged by anyone unprejudiced, that Iron Tracks are not suitable for the Netherlands, and the regions where Iron Tracks are being placed, do not enjoy advantages, while existing highroads with their previously flourishing towns, villages and hamlets, are doomed to total decline hamlets by the system of monopoly and isolation.” The author of this pamphlet, Cornelis Soetens, advocates a railway consisting of two asphalt tracks, five feet wide, ridden by a carriage pulled by horses, with three classes. This self-invented variation of the horsecar was planned between the “cradle of Laurens Koster” (Haarlem) and the Dam in Amsterdam. Unfortunately for Soetens and his financiers nothing came of it.

38. UYL, W. den Albert Jongman 18 November 1918-1943. (Gedenkboek ter herinnering aan de 25 jaren waarin Albert Jongman verbonden was aan N.V. Dagblad en Drukkerij De Standaard / Drukkerij Holland N.V. [te Amsterdam].) Linnen met opdruk in zilver. 7 bladen. Zilverkleurige schutbladen. Eerste blad: portret van Jongman in kleuren, gesigneerd ‘Den Uyl’. Tweede blad: titelpagina gecalligrafeerd in blauw en zilver. 3-6 bladen getint tekenpapier, aan beide kanten voorzien van tekeningen met gouache – Jongmans levensloop. Zevende blad: tweezijdig getekend in blauw op lichtblauw, met teksten in zwart en met ingeplakte familiefoto. Laatste schutblad in goud en zwart versierd, met colofon op etiket.
€ 300
* Verbluffend knap getekend gedenkboek van deze directeur van Drukkerij Holland N.V. aan de Nieuwezijds Voorburgwal 58-60 te Amsterdam, waarvan het tekenwerk verzorgd werd door W. den Uyl en de redactie was van W. Verheggen. Bindwerk G.W.C. Paardekooper. Inliggend twee handgetekende dankkaartjes en een gekalligrafeerd vouwblad, met collages in zilver, waarop (kennelijk) de namen van alle medewerkers van de drukkerij staan.

39. VLIEGVELD SCHIPHOL Bezoekt Schiphol, de gemeentelijke luchthaven van Amsterdam. Amsterdam, K.L.M., 1933. 10 x 8 cm. Folder, 16 p. Met foto’s. In oranjerood en diepblauw gedrukt. Scheurtje aan de achterkant.
€ 40
* Pracht van een folder met afbeeldingen van de verkeerstoren, trein, bus, tram, boot, vliegtuigen en het vliegveld. Met de ‘trotsche Fokker’ PH-AEZ.

40. (WIBAUT, F.M.) Florentius Marinus Wibaut, 23 Juni 1859 – 29 April 1936. (Amsterdam, De Arbeiderspers, 1936). 41 x 29 cm. Geniet. 32 p. Geheel geïllustreerd in zwartwit. 1e druk. Achterop wat scheurtjes, iets gekreukt, maar netjes voor zo’n kwetsbare publicatie.
€ 35
* Rouw-uitgave op groot formaat bij het overlijden van de grote wethouder van Amsterdam, in dezelfde vormgeving als het weekblad ‘Wij’. Voorop een portret door Jan Sluijters, met vele in-memoriams van bekende persoonlijkheden, veel foto’s en ook twee pagina’s ‘Wibaut in de caricatuur’.

41. WOLFF, Betje, en Aagje DEKEN Sara Burgerhart. Blijspel in vier bedrijven door Mejuffrouw J. Pabst, bewerkt naar den roman van Betje Wolff en Aagje Deken. Regie: L.H. Chrispijn. Amsterdam, Stadsschouwburg, 1910. Geniet. (12) p. incl. omslag (met tekeningen Antoon Molkenboer en André Vlaanderen). Gedrukt in oranje en zwart. Met illustraties en advertenties. 1e druk. Omslag op de rug doorgescheurd, ligt los, iets brokkelig aan de randen.
€ 20
* Bijzonder fraai verzorgd, maar kwetsbaar en wat versleten theaterprogramma voor deze bewerking van Saartje Burgerhart. Met plaatjes van de hoofdrolspelers Emma Morel en Jan C. de Vos, en toelichtende woorden van Prof. L. Knappert.

HAARLEM

41. AUBURN Vloeiblad automobielbedrijf Veldhuis, Haarlem. Haarlem, H. Veldhuis, (ca. 1932). 13 x 18 cm. Met afbeelding van een Auburn 1931, Model 8-98. Op de voorkant zijn in de auto tekeningetjes gemaakt. Achterkant flink gebruikt als vloei.
€ 18
* Fraaie foto van deze klassieke Amerikaanse luxe-auto – het kan ook een iets oudere Auburn zijn, maar in elk geval uit 1929-1931.

42. BREE, Johannes van Haarlemmer Spoorweg Wals voor de Piano Forte gecomponeerd. Amsterdam, Theune & Comp., [1839]. 32 x 25 cm. 14 p. Met op de titelpagina een litho van M. Mourot. Notenpagina’s in diepdruk. Uit convoluut afkomstig. Wat reparaties en vage vlekken, alle pagina’s wat grauw.
€ 120
* Populair muziekstuk gecomponeerd door Nederlands beroemdste componist van zijn tijd, Johannes Bernardus van Bree (1801-1857) voor de opening van de eerste spoorweglijn in Nederland, 1839. Deze gebeurtenis met enthousiast publiek is te zien op de titelpagina!

43. CARTER, John Books and Book-Collectors. Londen, Rupert Hart-Davis,1956. Linnen met stofomslag. 196 p. 1e druk. Omslag niet helemaal gaaf en op de rug verbruind.
€ 45
* Met handgeschreven opdracht van ‘De Dijkema’s’ aan Jan van Krimpen met de datum 12 januari 1957, Van Krimpens 65e verjaardag. Het betreft hier wellicht de net als Van Krimpen in Heemstede woonachtige Pieter A. Dijkema, directeur van de sterk met Joh. Enschedé & Zonen verweven Haarlemse uitgeverij Erven F. Bohn en zijn vrouw Maria Dijkema-Schoute.

44. CHARIVARIUS (= G. NOLST TRENITÉ) Collectie handgeschreven brieven aan Reinier van der Velde en typoscripten met vertalingen uit het Oudgrieks. 14 grotere en kleinere brieven, alle handgeschreven en gesigneerd, sommige dateerbaar dankzij bijbehorende envelop.
Twee grotere doorslagen van typoscripten, een vertaling van fragmenten van Herodotus (1937) en een van het begin van de Ilias van Homerus (1934-1935). De laatste met diverse kleinere doorslagen van proeven en schetsen.
€ 75
* Weerslag van een gezamenlijk vertaalproject van de columnist Charivarius, alias Gerard Nolst Trenité (1870-1946), Haarlemmer en leraar Engels – en de pas afgestudeerde classicus Reinier van der Velde (1912-1983), later leraar respectievelijk rector van het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam. Nolst Trenité (die overigens steeds met ‘Trenité’ of eenvoudig ‘Tr’ signeert) publiceerde verschillende vertalingen van klassieke teksten, vaak op gemoedelijke en humoristische toon, zodat ze geschikt waren voor schoolopvoeringen. Ook Van der Velde zou later Griekse tragedies bewerken voor vertoning, bijvoorbeeld voor lustrumvoorstellingen van het Erasmiaans Gymnasium.

45. CHARIVARIUS Ruize-rijmen. Haarlem, Tjeenk Willink, [1926]. Gedecoreerd linnen. 268 p. 3e druk. Iets versleten aan de rug. Aan de binnenkant gerepareerd.
€ 45
* Met een opdracht van de schrijver onder zijn tweede achternaam ‘Trenité’ aan Jack Pfersich, gedateerd 22-10-’27. Achterin is een pasfotootje van Charivarius (pseudoniem van Gerard Nolst Trenité) geplakt met daaronder geschreven de dag van zijn overlijden. Daarachter zijn enkele typoscripten geplakt van gedichten van Charivarius, het eerste ‘Aan J. Pfersich’, ‘Voor ’t moois dat ik ontvangen heb/ veel dank. Hierbij mijn tolk./ Volg Naso’s goden, en herschep/ Prins Albert in een wolk.’ Het tweede is ook gericht aan Pfersich: ‘De Japansche meisjes’. Een los typoscript ligt erbij, ‘Kleengedicht van kleengedachte’, een knipsel, een prospectus en een getypte brief van ‘Chariv’ op de achterkant van een brief uit 1941 aan Charivarius. Daaronder een notitie in potlood van Pfersich, die tekenleraar was aan het Haarlemse Stedelijk Gymnasium en net als Charivarius zeer actief in het amateurtoneel in die stad.
Een aardig, persoonlijk geheel!

46. ENSCHEDÉ en ZONEN, Joh. Portefeuille-kalender aangeboden aan de inteekenaars op de stads-editie Oprechte Haarl. Courant. Zomerdienst 1907 door de uitgevers Joh. Enschedé en Zonen, Haarlem. Haarlem, Joh. Enschedé en Zonen, 1908. 11 x 8 cm. 32 p. 1e druk. Zeer gaaf.
€ 35
* Charmant klein boekje, in feite een halfjaarsalmanak, met mooi art-nouveauvoorkomen. Met kalender, kerkdiensten en spreekuren van geneesheren, en met alle vertrektijden van treinen en stoomtrammen. Niet in de NCC.

47. ENSCHEDÉ en ZONEN, Joh. Portefeuille-kalender aangeboden aan de inteekenaars op de stads-editie Oprechte Haarl. Courant. Winterdienst 1906/’07 door de uitgevers Joh. Enschedé en Zonen, Haarlem. Haarlem, Joh. Enschedé en Zonen, 1908. 11 x 8 cm. 32 p. 1e druk. Zeer gaaf.
€ 35
* Charmant klein boekje, in feite een halfjaarsalmanak, met mooi art-nouveauvoorkomen. Met kalender, kerkdiensten en spreekuren van geneesheren, en met alle vertrektijden van treinen en stoomtrammen. Niet in de NCC.

48. (HAARLEM) Haarlem in hout. Eenentwintig houtgravures van Haarlem en omgeving omstreeks het jaar 1909. [Haarlem], De Tuinwijkpers, 1971. 19,5 x 17,0 cm. Drieëntwintig plano’s in mapje. Met de hand gezet uit de Romanée en gedrukt in rood en zwart in een oplage van 60 genummerde exemplaren.
€ 50
* Ongenummerd exemplaar: een van twee exemplaren hors série.

49. (HAARLEM) Ick gingh op eenen morgen al door den Aerden-hout. (Met twee originele, gesigneerde etsen van Poppe Damave). Haarlem, Carlinapers, 1981. Oblong 12,6 x 24,3 cm. Gelijmd in kartonnen platten. (26) p. Met de hand gezet en gedrukt in een oplage van 90 genummerde exemplaren.
€ 75
* Het rijm is ontleend aan Het Oudt-Haerlems Liedt-Boek. De etsen zijn rembrandtesk.

50. JACOBS, Piet & Eva Druk. Drukte in druk. Haarlem, De Priegelpers, 1981. Linnen. (32) p. Gezet uit de Romanée en gedrukt in 100 genummerde exemplaren, waarvan 45 voor het drukkersproject Drukken. 1e druk. Mooi exemplaar.
€ 35
* Bijzonder grappig boekje met gevarieerde inhoud (o.a. een aantal kernachtige gedichten) dat cirkelt rond de geboorte van PUM ofwel Pascal Jacobs, de dochter van Piet en Eva. Dit is een van de 55 los verspreide exemplaren, mooi en professioneel gebonden door Jacobs – een van de laatste drukkers uit de aloude stal van Enschedé.

51. RÄDISCH, P.H. A tot Z. Haarlem, De Priegelpers, 1979. 27 x 18 cm. Groen linnen. 64 p. Met een (originele) foto van de auteur. Gezet uit de Romanée en gedrukt in 135 genummerde exemplaren. 1e druk. Mooi exemplaar.
€ 65
* Zeer informatieve autobiografie van Van Krimpens vaste stempelsnijder, Paul Helmuth Rädisch (1891-1976), zonder wie hij een minder succesvol letterontwerper zou zijn geweest. Een aangrijpend boek, want Rädisch was een Duitse arbeidersjongen die door twee oorlogen getekend was, en een meester in een uitstervend vak. Er staat een ontroerend filmpje op Youtube van het werk van Rädisch bij Enschede, gemaakt kort na zijn pensionering: ‘Opa, snij ons nog eens een lettertje!’.

52. TRAM & TREIN-PREHISTORIE. (SOETENS, Cornelis) Asphalt-sporen door geheel Nederland, in verband met de eerste sluiting der geldleening ten behoeve van het asphalt-spoor tusschen Amsterdam en Haarlem. Amsterdam, P.M. van Cleef jr., [1847]. Cloth-backed ex-library binding. Upper and lower original cover bound in, with a picture of the asphalt track coach on the lower side. 48 p. 1st edition. 19th- and 20th-century library stamps (among others ‘Governor of South Holland’).
€ 100
* “Asphalt tracks throughout the Netherlands, in connection with the first closing of a loan on behalf of the asphalt track between Amsterdam and Haarlem.”
A variant of the horse-drawn tram. Circumstantial, passionate plea for this alternative of the railways: “It is now loudly acknowledged by anyone unprejudiced, that Iron Tracks are not suitable for the Netherlands, and the regions where Iron Tracks are being placed, do not enjoy advantages, while existing highroads with their previously flourishing towns, villages and hamlets, are doomed to total decline hamlets by the system of monopoly and isolation.” The author of this pamphlet, Cornelis Soetens, advocates a railway consisting of two asphalt tracks, five feet wide, ridden by a carriage pulled by horses, with three classes. This self-invented variation of the horsecar was planned between the “cradle of Laurens Koster” (Haarlem) and the Dam in Amsterdam. Unfortunately for Soetens and his financiers nothing came of it.

Noord-Holland

53. BRINKMAN, N. Voordrachten Boek. Purmerende 1885. Gelinieerd schrift met kartonnen platten en linnen rugje, waarvan 35 bladzijden beschreven zijn. Veel gebruikt, wat slijtage. Achterin is een recept geschreven voor het soepel houden van laarzen.
€ 90
* Liedjes en voordrachten in netschrift, zonder doorhalingen. Deels bekend, deels onbekend – zelf geschreven? O.m. ‘Vliegenvreugd’ van P.A. de Genestet, ‘De najaarsstormen breken los’ van Ed. Gerdes, ‘Dan weet ik er alles van’, ‘O de mannen zijn sluwerds’, maar ook varianten op ‘Het was nog nooit zo bedenkelijk heden’: ‘De koning van Beij’ren is dood/ De schrik van een ieder was groot- (…) Hij was niet heel goed bij zijn hoofd/ (…) ’t Is ook met die nieuwe weer mis’. Koning Ludwig II pleegde dramatisch zelfmoord in 1886 en werd opgevolgd door zijn broer Otto, die, inderdaad, niet heel goed bij zijn hoofd was. Actueel liedje dus.

54. FABRÈS, Oscar 3 ansichtkaarten voor Grand Hotel Gooiland, Hilversum (1939). Met afbeeldingen van humoristische tekeningen in kleuren. Keerzijde als briefkaart. 10 x 15 cm.
€ 35
* Complete set. Een kaart (waarop een benevelde Napoleon op een pyramide is afgebeeld, met bijschrift ‘du haut de cette pyramide quarante mille hors-d’oeuvres vous contemplent’) in pen gedateerd, waarschijnlijk door Alice Fabrès: ‘Mei 1939’. Afkomstig uit het archief van de familie Fabrès.

54 a. FABRÈS, Oscar 2 ansichtkaarten voor Hotel Hamdorff, Laren (1939). Met afbeeldingen van humoristische tekeningen in kleuren. Keerzijde als briefkaart. 10 x 15 cm.
€ 20
* In pen gedateerd ‘Mei 1939’, door Alice, de echtgenote van Oscar Fabrès.

55. GOOILAND Placcaet op ’t stuck van de Jacht in de Houtvesterye van Goylandt, aen de Oost-zyde van de Reviere de Vecht gelegen. Den Haag, Hof van de Stadhouder, 1675. 38 x 34 cm. Eenzijdig bedrukt aanplakbiljet. Veertien artikelen grotendeels gezet uit ‘gotische’ letter en gedateerd 1 maart 1675. In druk gesigneerd door G.H. Prince d’Orange (= Stadhouder Willem III) en zijn secretaris C. Huygens (= Constantijn Huygens jr.). Aan de randen wat zijscheurtjes en kreukjes. Horizontale vouw wat ingescheurd.
€ 125
* Op 18 januari 1675 was de jacht in de Houtvesterij van Gooiland door de Staten van Holland zonder overleg van de Erfgooiers overgegeven aan stadhouder Willem III. Dit plakkaat behelst de nieuwe regels in het gebied: een streng verbod op de jacht en het weiden van vee door onbevoegden in de Houtvesterij van Gooiland ten oosten van de Vecht. Klemmen en eieren uithalen zou bestraft worden met een boete van 25 zilveren guldens. Schippers noch voerlieden mochten buitengemaakt wild aannemen, eveneens bij verbeure van 25 guldens. Boeren en andere bewoners van het gebied moesten de hand houden aan deze verboden, zo niet dan kostte het die arme sloebers vijftig klinkende pegels.

57. NAARDEN Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, dat Wy om goede redenen goedtgevonden hebben alle de Zanderyen in Gooylandt en aen Muyderbergh in het geheel by desen te verbieden en voorts te statueren en te ordonneren dat alle de Scheepjens om Zandt varende ter grootte van vijfthien lasten en daer beneden nergens anders haer Zandt zullen vermogen te halen als tot Naerden. Den Haag, zonder uitgever, den eersten April 1701. 24 x 23 cm. Eén blad, met vouwen, met kimmetje aan de linkerrand. In Oud-Hollandsche (‘gotische’) letters. Grote initiaal D versierd met bloemvaas. Met de naam van Simon van Beaumont. Een klein beetje ingescheurd op één vouw. Kleine notities in potlood en pen. (NB. Het plakkaat past niet op de scanner, maar is wel compleet, zij het kort afgesneden).
€ 50
* Het weghalen van zand per schip is in Gooiland en Muiderberg verboden, tenzij het bij de vesting Naarden wordt afgehaald. Sluiswachters mogen geen kleine zandschepen laten passeren. De trekvaart tussen Naarden en Muiden moet diep genoeg worden gehouden om schepen van 15 last te kunnen laten varen, en de grote schepen hoeven geen sluisgeld te betalen.
Deze oekaze gaat over de instandhouding van de Oude Hollandse Waterlinie, waarmee in 1672-1673 de Franse legers werden verhinderd om het kerngebied van Holland binnen te trekken. / We hebben ook een soortgelijk plakkaat uit het jaar 1703.

58. (WESTZAAN). AZUURBLAUW-FABRIEK Société de la Fabrique de Bleu d’Azur à Westzaan. (Visitekaartje / Trade card). Eenzijdig bedrukt visitekaartje van ivoorkarton, in diepdruk met zwarte en roodzwarte metaalinkt uitgevoerd. 65 x 99 mm. Circa 1850. Plaksporen van album aan de achterkant.
€ 20
* Visitekaartje van een blauwselfabriek te Westzaan, maar ook: ‘Fabricants de toutes sortes de Bleus Fins et de Tournesol (zonnebloem!) ou Pierre Bleue Superieure’. In het vroeg-industriële Zaangebied waren meerdere blauwselmolens. Blauwsel werd als kleurstof voor allerlei doeleinden gebruikt.
= We hebben dit kaartje in twee varianten.