World War I and II

Eerste Wereldoorlog / World War I   1-17

Interbellum   1-66

Tweede Wereldoorlog /World War II   1-75

Illegale en clandestiene literatuur Nederland / Clandestine literature from 1940-1945   1-116

---

WORLD WAR I / GREAT WAR / EERSTE WERELDOORLOG

1. ANDREJEF, Leonid De smarten van België. Spel in zes tafereelen. Geautoriseerde vertaling naar het Russisch door Oswaldi. Amsterdam, Meulenhoff, 1918. Karton met stofomslag. 116, (12) p. Omslag aan de randen iets beschadigd, rugje verbruind, maar in goede staat.
€ 20
* Kleurig stofomslag met achterop reclame voor drie andere uitgaven van Meulenhoff, mét afbeelding van hun stofomslagen: ‘Goede Hollandsche en Vlaamsche boeken. Verhoogd met 5% Crisistoeslag’.

2. ARBEITERZEITUNG Arbeiter Zeitung. Herausgegeben von der Unabhängigen Sozialdemokratischen Partei Südhessens. 1920, Nr. 10 und 13. Darmstadt, H. Blumenfeld, 1920. 46 x 32 cm. Jeweils 4 S. Die Nr. 13 auf bläulichem Papier gedruckt. Originalausgaben. Gefaltet. Stockfleckig und vergilbt. Klebespuren an Nr. 13. Handgeschriebene Jahreszahl.
€ 90
* Seltene und sehr zerbrechliche Zeitung. Zwei Beiträge mit handschriftlicher Signatur in roter Tinte: ‘C.M. Boettinger’ (vielleicht Familienmitglied des Chemikers Carl Conrad Boettinger aus Darmstadt). Wird gefaltet verschickt.

3. BAB, Julius 1914. Der Deutsche Krieg im Deutschen Gedicht. 6 Heften (von 12). Berlin, Morawe & Scheffelt, 1914. Originalumschläge. Jedes Heft 48 S. EA. Die ersten 4 Hefte mit einem Namen (‘G. Kurth’) und Datum auf Titelseite. Kleiner Tintenklecks auf Heft 4. Gute Exemplare.
€ 60
* 1. Aufbruch und Anfang, 2. Zwischen den Schlachten, 3. Der harte Herbst, 4. Krieg auf Erden, 5. Die lange Schlacht, 6. Neue Jugend. Gedichte von Felix Braun, Richard Dehmel, Walther Flex, Gertrud von le Fort, Peter Hamecher, Gerhard Hauptmann, Hermann Hesse, Hugo von Hofmannsthal, Albert Schaeffer, Richard Schaukal, Rudolf Alexander Schröder, Ludwig Thoma u.v.A.

4. BATTLESHIP CATASTROPHE Catastrophe de la “Liberté”. 25 Septembre 1911. Vendu au profit des familles des victimes. No place, E.L.D., 1911. Oblong 10 x 16 cm. Original wrappers. 17 leaves with silk covering paper. Numbered edition (this is no. 0742). First edition.
€ 25
* In 1911, the battleship ‘Liberté’ exploded in the harbour of Toulon. 210 sailors were killed. This booklet contains 16 photos (in picture postcard size) of the catastrophe. Sales were used to help the family of the victims.

5. CONVOCATION NOTICE AUSTRIA Einberufungskundmachung des Geburtsjahrganges 1897, Sankt Pölten. St. Pölten, K.K. Bezirkshauptmannschaft, 1916. 52 x 42 cm. Rubber stamp. Folded. Some foxing. Some wear. Tear and hole at the top.
€ 100
* Poster in German for mandatory convocation of Austrian State Army soldiers born in 1897, for fighting in the First World War. The city of St. Pölten is not far from Vienna.

6. GRANDE GUERRE La marche en avant / Les chansons de route. (Strijdliederen uit de Eerste Wereldoorlog). Lyon, Mme Corne, ca. 1916. 50 x 32 cm. Eén vel blauw papier, tweezijdig bedrukt. Gevouwen en iets kreukelig, op de vouwen verkleurd, maar in goede staat.
€ 40
* Strooiblad met negen strijdbare liedteksten, waarvan 1 met noten en de andere acht op bekende melodieën. Onder andere ‘Dors, mon petit Gars’, ‘Pour la France!’, ‘Ère Nouvelle’, ‘Polka des Alboches’ en ‘Bruno et Constantin Garibaldi, morts au champ d’Honneur’. Deze twee kleinzonen van Giuseppe Garibaldi sneuvelden in Franse dienst bij de offensieven van de Garonne in 1914 en 1915.

8. GREAT WAR Om niet te vergeten. Londen, Johnson, Riddle & Co., [1917]. 76 x 55 cm. Groot tekstaffiche met kleurige landenwapens. Eenzijdig bedrukt. Gevouwen. Wat slijtage op hoekjes.
€ 50
* Beschuldigend affiche waarin de daden van de Centralen tegenover de reacties van de Geallieerden worden geplaatst naar aanleiding van de bewering dat de Geallieerden Duitsland de oorlog heeft opgedrongen. Recentste datum: 6 april 1917. De opmaak doet enigzins denken aan die van het geïllustreerde (oorspronkelijk Britse) tijdschrift De oorlog in beeld (1916-1918).

9. HILLYER, Robert The Five Books of Youth. New York, Brentano’s, 1920. Boards with dust jacket. 128 p. Title page in red and black. 1st edition. (Typographical) DJ worn at the edges, spine area darkened. Bookplate removed.
€ 45
* Classical poetry, most of the poems written in France in the War. Ian Young 1823.

10. JOACHIMCZYK, Alfred Marcel Der Krieg in der Luft. Berlin, Klasing, 1914. OU. 36 S. Illustriert. EA. Umschlag horizontal eingerissen, sonst gut.
€ 25
* Über Flugzeugen und Abwehrgeschuss. Beigefügt: Kriegskunst in Wort und Bild, Jahrgang X Nr. 2, November 1933.

11. REVOLUTIONÄRE ZEITUNG Die Freiheit. Berliner Organ der Unabhängigen Sozialdemokratischen Partei Deutschlands. 1918, Nr. 5, 17, 49 und 50. Berlin, 1919. 47 x 31 cm. 6-8 S. Originalausgaben. Sonntag 17. November-Donnerstag 12. Dezember 1918. Gefaltet. Vergilbt. In Klarsichtfolie gefaltet (nicht geklebt).
€ 150
* Seltenes und sehr zerbrechliches Tageblatt von der USPD, das zweimal am Tag erschien (am Wochenende einmal). Wird gefaltet verschickt.

12. UNRUH, Fritz von ‘Wir aus dem Westen…’ en ‘Nach der Schlacht’. (Twee Duitse oorlogsliederen in contemporaine doorslag). Twee bladen vergeeld papier, 29 x 22 cm. Paarse doorslagen. Het eerste blad met toevoegingen in pen en potlood: titel en toelichting. Beide bladen in tweeën gevouwen, in goede staat.
€ 35
* Fritz von Unruh (1885-1970) was oorlogsvrijwilliger in 1914, officier, en raakte gewond bij Verdun in 1916; daarna werd hij een verklaard tegenstander van oorlog en leger. Het eerste gedicht is in pen gedateerd ‘1915’ en het tweede ‘1916’.

14. WERELDOORLOG I Barbaren. Zonder plaats of uitgever, (1915). 12 x 19 cm. Leporello, eenzijdig bedrukt, 8 p. Nederlandstalig. Gedrukt in oranje, grijs en zwart. Netjes.
€ 25
* Pro-Duitse statistische gegevens van Duitsland vergeleken met die van Frankrijk en Engeland in sociaal en maatschappelijk opzicht: 16 Nobelprijzen voor Duitsers en 11 voor Frankrijk en Engeland samen, 2 analfabete recruten per 10.000 in Duitsland versus 100 in Engeland en 300 in Frankrijk, and so forth. Duitsland won op alle fronten.

15. (WERELDOORLOG I) Gedenkboek Terugreis Zwitserland Augustus 1914. Met 35 illustraties. De netto-opbrengst strekt tot leniging van de rampen van den oorlog. Niet in den handel. Rotterdam, eigen beheer, 1914. Origineel heelleer. 138 p. Geïllustreerd. Op kunstdrukpapier. 1e druk. Bovenkant rug iets gesleten, maar een keurig exemplaar.
€ 60
* Privé-uitgave met een 35-tal verslagen van de terugtocht uit Zwitserland van bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog gestrande Nederlandse reizigers, ‘voor hunne medereizigers op papier gesteld’. De bijdragen lopen nogal uiteen, van aangrijpend via feitelijk en gedetailleerd tot zelfs een vrolijke meezinger ter ere van het Stoomschip Bandoeng! Met bijdragen van de theoloog prof. H.Y. Groenewegen, de medici prof. R.H. Saltet en prof. E.C. van Leersum, oud-minister-president Th. Heemskerk, het Eerste-Kamerlid C.C. Geertsema, de kinderboekenschrijfster Christine Doorman, Dr. M.J. Baale (de eerste vrouw in West-Europa die promoveerde in de klassieke talen), de fotograaf C.A.P. Ivens en vele anderen. Met foto’s (o.a. door Ivens) en tekeningen.
Dit exemplaar is, bovendien, op de eerste twee pagina’s voorzien van een lange, handgeschreven brief (78 regels) van een vader aan zijn jeugdige zoon Koos, gedateerd Nijmegen, Kerstmis 1914. De brief is kennelijk bedoeld als geheugensteun voor de man, een deskundige (mogelijk de apotheker dr. H.L. Visser) die op last van het Ministerie van Koloniën in Zwitserland bacteriologisch onderzoek zou doen: de brief gaat vooral over de reis van zijn gezin naar Zwitserland en het verblijf daar, met allerlei details zoals het koken door de dames zelf en het hilarische aardappels schillen door de bacterioloog zelf met notaris Van Lidth de Jeude. Een levensecht inkijkje in de neutrale oorlogspraktijk én in het dagelijks leven van Nederland!

17. WILSON, T.P. Cameron Bolts from the Blue. London, Wells Gardner, Darton & Co., [1929]. Cloth with dust jacket. viii, 172 p. 1st edition. DJ spine area browned, edges a bit worn, but a very good copy with nice jacket. Flyleaves foxed.
€ 50
* Very nice and clever novel in letters by the author of ‘Magpies in Picardy’, who died as a captain in March, 1918.

INTERBELLUM

1. ALARMGROEPEN Alarm! Uitgave van het Landelijk Verbond van Alarmgroepen. Nr. 19, 10 April 1933. Zonder plaats of uitgever, 1933. 44 x 33 cm. Krant, 4 p. Met een spotprent. 1e druk. Tweemaal gevouwen. Vergeeld, wat ingescheurd op de vouwen.
€ 85
* Anarchistisch jongerenblad dat de problemen des tijds signaleert en zich verzet tegen verkiezingen (‘Onverstand of Bedrog?’), maar zichzelf door zijn anarchisme fataal in de wielen rijdt. Veel van de leden van de Alarmgroepen zitten in de gevangenis. Voor hen wordt steun gevraagd, maar in dit nummer wordt die steun ook verdacht gemaakt: het Fonds voor Internationale Solidariteit (FIS) haalt geld op voor advocaten van gevangenen, maar de Alarmgroepen wijzen advocaten principieel af.
Met een artikel ‘Waar is v.d. Lubbe?’, waarin een mededeling van ‘een van de kameraden’ wordt aangehaald over een brief die hij van Rinus van der Lubbe had ontvangen, verzonden op 25 maart 1933.
Dit tijdschrift is niet compleet in bibliotheken aanwezig; een nr. 19 wordt in Worldcat of IISG niet genoemd.

2. ANTI-MILITARISME Ik heb u lief, o vlakke landen! (een nieuw vaderlandslied). Utrecht, Secretariaat Paco, ca. 1925. 22 x 14. Eén blad, aan beide kanten bedrukt. In rood en zwart, met notenbalken. Aan de randen rafelig.
€ 15
* Zeer zeldzame strooifolder met een anti-militaristisch lied, verspreid vanuit de kring rond Kees Boeke in Bilthoven.

3. APOLLO THEATER Extase. Filmprogramma 20-26 October 1933. Den Haag, Apollo Theater, 1933. 30 x 23 cm. Geniet. (8; 4) p. Programmablad met grote, bijzonder mooie filmfoto’s, korte tekst en recensies. In inliggend blad het programma zelf, advertenties en korte inhoud van de film. Ook met twee contemporaine krantenknipsels. 1e druk. Gaaf. Voorop in de marge wat vlekjes.
€ 100
* Belangwekkende film: De Tsjechische film Extase van Gustav Machatý uit 1932 bevatte in zijn originele versie een scène waarin de vrouwelijke hoofdpersoon, gespeeld door Hedy Kiesler alias Hedy Lamarr, tien minuten lang naakt door de velden rent. Ook beeldt zij alleen met haar gezicht een orgasme uit, hoewel dat in 1933 waarschijnlijk anders werd opgevat, want de recensies in preuts Nederland lopen over van enthousiasme. Sommige andere landen verboden Extase. Maar deze film werd (ongekend!) wel vier keer bij Apollo geprolongeerd.
Schitterend filmprogramma in goede staat met dramatische filmfoto’s – zij het niet naakt, wel extatisch. In het toenmalige Haagse filmtheater Apollo (Spuistraat 19, later vijftig jaar De Slegte) zit nu de uitverkoopwinkel SoLow XXL.
Schier onvindbaar.

4. ART DECO-TEXTIELKUNST Veertig storsontwerpen van mejuffers Mary Gagarine, Yvette Hanarte, Paula Spanoghe, Marie L. Simoens, Emma Willems. Gent, Koninklijke Academie van Schoone Kunsten, afd. Versieringskunsten, 1933. 25 x 18 cm. Ingenaaid. 40 bladen met opgeplakte zwartwit-afbeeldingen (in de plaat gesigneerd) en 6 oranje bladen, alle eenzijdig in bruin bedrukt. 1e druk. Goede conditie.
€ 125
* Ontwerpen van siergordijnen (‘storsen’), veelal voorzien van kwastjes, o.a. van de van oorsprong Russische prinses Mary Gagarine (1910-2002). Leraren: Henri Thiery en A. Van Kuyck. Moeilijk te vinden Belgische kunstcatalogus over een bijzonder onderwerp.

5. AUBURN Vloeiblad automobielbedrijf Veldhuis, Haarlem. Haarlem, H. Veldhuis, (ca. 1932). 13 x 18 cm. Met afbeelding van een Auburn 1931, Model 8-98. Op de voorkant zijn in de auto tekeningetjes gemaakt. Achterkant flink gebruikt als vloei.
€ 20
* Fraaie foto van deze klassieke Amerikaanse luxe-auto – het kan ook een iets oudere Auburn zijn, maar in elk geval uit 1929-1931.

6. BENDIEN, Jacob Richtingen in de hedendaagsche schilderkunst. In samenwerking met A. Harrenstein-Schräder. Rotterdam, Brusse, 1935. Geel linnen met stofomslag. 152; 40 p. Achterin 39 bladzijden met foto’s. 1e druk. Stofomslag iets gevlekt. Stempeltjes van de R.K. Meisjesschool Notre Dame des Anges bij Ubbergen (een schitterend neogotisch gebouw op de heuvel).
€ 40
* Nagelaten theoretisch werk van de jong aan tbc gestorven kunstschilder Jacob Bendien (1890-1933). Het opmerkelijke bandontwerp is van Jilles A. Dal (1882-1975) en nog geheel gaaf dankzij het stofomslag. Cat. Brusse 809. Oplage 700 exemplaren.

7. BERG EN BOSCH Het Sanatorium Berg en Bosch te Bilthoven van de R.K. Vereeniging tot bestrijding der tuberculose Herwonnen Levenskracht Instelling van het R.K. Werkliedenverbond in Nederland. (Bilthoven, eigen beheer, 1933. 22 x 15 cm. Ingenaaid met overstekend omslag. 88 p. Geïllustreerd. 1e druk. Wat gekreukt.
€ 25
* Uitvoerige brochure, mooi vormgegeven. Met tekstbijdragen van o.a. A.C. de Bruijn, J.Th. Nijkamp, W. Bronkhorst, Cornelis Veth, J. Brouha (sic) en Margreet van Höevell. O.a. over de glas-in-loodramen van Henri Jonas en Ninaber van Eijben.

8. (BERLAGE, H.P.). LINSE, Jan Ecce homines van J. Linse. Ontleding dezer schilderij en van haar religieuse beteekenis door Ds. J.B.Th. Hugenholtz. Inleiding v. H.P. Berlage. Gouda, Johan Mulder’s Uitgeversmaatschappij, [1931]. 28 x 22 cm. Geniet. 16 p. Met afbeeldingen van verschillende schilderwerken van Linse. 1e druk. Delicate uitgave aan de randen iets versleten en verkleurd.
€ 25
* De ‘ontleding’ is eigenlijk een hooggestemd gedicht. Opmerkelijke vormgeving met decoratieve belettering in goud, titelpagina in grijs (zie afb.). Ds. Hugenholtz uit Ammerstol was een van de initiatiefnemers van de grote ontwapeningsconferentie van Parijs in 1931. Jan Linse leefde van 1843-1906.

9. BIJENKORF, De Catalogus leesbibliotheek “De Bijenkorf”. Met 4 supplementen. Den Haag, N.V. Magazijn De Bijenkorf, 1932-1934. Ingenaaid. 442; 24; 24; 20; 24 p. 1e druk. Voorzijde omslag ontbreekt. Eerste katern los. Met notities van een enthousiaste bibliotheekconsument en rode potlood-onderstrepingen. Oud provisorisch omslag.
€ 25
* Wat las men in 1932, 1933, en 1934!

10. BINGER-CANTOR, Bettina Twaalf van de film. Afbeeldingen en beschrijvingen uit het leven der groote filmsterren, bijeengebracht door B. Binger-Cantor. Met een voorwoord van Luc Willink. Amsterdam, Meulenhoff, [1931]. Linnen met stofomslag. 240 p. waarvan 72 in zwartwit geïlustreerde fotopagina’s. 1e druk. Stofomslag aan de randen wat verbrokkeld. Tekstpapier iets roestig. Boekhandelsmerkje van Visser & Co. in Weltevreden-Bandoeng.
€ 30
* Mooi fotomontage-stofomslag en vele fraaie foto’s van filmsterren als Greta Garbo, Marlene Dietrich, Maurice Chevalier, Harold Lloyd, maar ook Truus van Aalten. Samengesteld door Bettina Binger-Cantor (1875-1942), de weduwe van de Nederlandse filmmaker Maurits Binger.

11. (BLITZ, Andries) De uitgaven van Andries Blitz. Uitsluitend verkrijgbaar bij den boekhandel. Amsterdam, Andries Blitz, (ca. 1933). 18 x 11 cm. Geniet. (16) p. Geïllustreerd.
€ 15
* Met donkerblauwe inkt op lichtblauw papier gedrukt fondsprospectus. Voor de gelegenheid maakte A. van Geuns bij veel boeken een tekeningetje, dat op de betreffende titel slaat. Aandacht voor (ondermeer) Alex Booleman, Maurits Dekker en A. Viruly. Aan Jo Spiers Teekeningen is een hele pagina gewijd.

12. (BOUWKUNST). BERLAGE, H.P., W. DUDOK, Jan GRATAMA, J.F. STAAL, J. LUTHMANN e.a. (red.) Moderne bouwkunst in Nederland. 12 delen van de serie van 20. Rotterdam, W.L. & J. Brusse, 1932-1935. Alle delen zijn ingenaaid. 48-96 p. Rijk geïllustreerd in zwartwit: foto’s en plattegronden. 1e drukken. Wat gebruikssporen (o.a. bibliotheekstempels in sommige exemplaren).
€ 90
* Delen 1, 3, 4, 10-17, 19. Met twee prospectussen. Zeer informatief, o.a. over de Amsterdamse School.

13. (BUYS, Bob). A.J.C. AJC Prijscourant 1936 voor kampeeruitrusting. Amsterdam, De Arbeiderspers, [1935]. 16 x 16 cm. Origineel omslag (naar een aquarel van Bob Buys). 16 p. Geïllustreerd door Bob Buys. 1e druk. Kreukje rechtsboven.
€ 35
* Mooi winkelinterieur met kleurige publicaties en kampeerartikelen op de voorkant, van de winkel van de AJC, genaamd De Brug, Reguliersgracht 78.

14. CENTRAAL BUREAU VOOR DE STATISTIEK Statistiek der inkomens en vermogens in Nederland 1939/1940. Den Haag, Drukkerij Albani, 1941. Geniet. 50 p. 1e druk. Rugje verkleurd. Plakkertje op omslag, twee stempels ‘Bibliotheek van de 2de Kamer der Staten-Generaal’.
€ 25
* Veel interessante statistieken en tabellen. Per gemeente en provincie, landelijke ontwikkelingen 1920-1940.

15. (COHEN, Fré). ADLER, Max Politieke of sociale demokratie. Vertaling van F. van der Goes. Amsterdam, N.V. Ontwikkeling, 1928. Nieuwe Sociale Bibliotheek. Gedecoreerd linnen. 104 p. 1e druk. Heel lichte gebruikssporen. Papier heeft wat roest.
€ 25
* Mooie banddecoratie van Fré Cohen. Van Dam-Van Praag 30.

16. (COHEN, Fré). VORRINK, Koos Stormtij. Amsterdam, AJC, (ca. 1932). Ingenaaid met omslagtekening in goudbruin aan beide kanten. 36 p. 4e? druk, 10e-12e duizendtal. Klein vlekje achterop.
€ 20
* Filosofische benadering van socialistische jongerenorganisaties. Later art-deco ontwerp van Fré Cohen, nadat ze ook de eerdere uitgaven van dit boekje (vanaf 1923) had voorzien van eigentijdse omslagen.

17. CRITISCH BULLETIN Collectie van 7 verschillende prospectussen voor Critisch Bulletin (1929-1950). Arnhem, Van Loghum Slaterus, 1929, 1931, 1935, 1940 en 1950. Verschillende formaten. Plus 2 duplicaten.
€ 75
* Belangrijk boekbesprekingstijdschrift onder redactie van Anthonie Donker. Onder andere een groot blad met advertentie voor Keesing’s Historisch Archief met fraaie tekening en collage. Deze efemere publiciteitsfolders zijn zeer informatief.

18. DIE NEUE RUNDSCHAU Die neue Rundschau. 3 Prospekten (1928-1950). Berlin, S. Fischer Verlag, 1928, 1931 und 1950. Verschiedene Formate. Jedes Blatt 4 S. Leichte Gebrauchsspuren.
€ 25

19. DOMELA, Harry Extensive file with original letters from Domela to Jef Last and also copies, with correspondence from Jef Last and Hans van Straten. Ruim 80 kantjes dichtbeschreven of getypte brieven van Harry Domela, gericht aan Jef Last, grotendeels onder zijn pseudoniem Victor Zsajka, hoofdzakelijk uit 1938-1940. Met getypte afschriften, ook van brieven die hier niet in origineel bijliggen (behalve aan Last ook aan Jan H. de Groot), enkele concepten van antwoorden, correspondentie over Domela en over mogelijke uitgave van een boek waarvoor deze brieven de basis zouden moeten vormen, o.a. van Hans van Straten uit de jaren 1986-1987 aan uitgever Wim J. Simons, die deze papieren tot zijn overlijden in 2008 in bezit had. Gebruikssporen, maar nog in zeer goede staat.
= More than 80 pages of written or typed letters from Harry Domela, addressed to Jef Last, largely under Domela’s pseudonym Victor Zsajka, mainly from 1938-1940. With typed copies, also of letters that are not included here in the original (to Last, but also to the poet Jan H. de Groot) and some drafts of answers. With correspondence about Domela and about the possible publication of a book for which these letters should form the basis, including letters by Hans van Straten from 1986-1987 to publisher Wim J. Simons, who had these papers in possession until his death in 2008. Signs of use, but still in very good condition.
€ 750
* Harry Domela, born in 1905 (?) in present-day Lithuania and uprooted by the First World War, left for Germany in the 1920s as an orphan without money. There he managed to become world famous for a while by pretending to be Wilhelm, Prince of Prussia – a grandson of Kaiser Wilhelm II. After some time he was caught and imprisoned after a sensational trial, but his memoirs were published by the Berlin Malik-Verlag as ‘Der falsche Prinz’ (also translated into Dutch and other languages, and made into a film). That earned him a fortune, but not for long. He tried to join the communist party, but was refused. In 1932 he fled to Austria, where he acquired a new pass with a new name, which he would wear for the rest of his life: Victor Zsajka.

In 1934 Domela/Zsajka fled to France, then to Amsterdam, where he met Jef Last through Maurits Dekker, with whom he became intimate friends. Domela first lived with Jan H. de Groot, then with the house painter Bertus Meijer (who also was a writer) in Rotterdam. In that year 1935 he met, among others, Victor van Vriesland and Menno ter Braak. In March 1936 he moved to Antwerp, where he became friends with the poet Freek van Leeuwen. In September of that year Domela tried to become a war volunteer in Spain. That only worked after Jef Last had taken care of him.
Through a visit to André Gide, Last and Domela left for the Republican Spanish front north of Madrid, where they fought together for a long time. Last became a captain, Domela first lieutenant. In early 1939 Domela fled to France. After a number of adventures in Luxemburg and in Antwerp prisons, thanks to André Gide’s papers he managed to escape in the nick of time (mid-May 1940) from Marseille to Venezuela, where he would lead a relatively peaceful life as a teacher in Maracaibo. Correspondence with Jef Last started again in 1965, but contact was soon lost, perhaps because Domela did not want a new book about him to be published – Dutch journalist Igor Cornelissen was involved.
The original letters in this collection came through Wim ’t Hart, the secretary of Last, to Wim J. Simons of the publishing house Stichting De Beuk, who wanted to publish a biography of Harry Domela. The writer Hans van Straten was called in, who acted as a sleuth in archives and had the letters typed with the critical eye of his sister, the translator C.E. van Amerongen-van Straten – these copies were and are very welcome! But it never came to an edition either: Van Straten and Simons did not find out whether Domela was still alive, and there were also copyright problems lurking.

Copies of Hans van Straten’s copies are available at the IISH: the letters from 1938-1940 can be read on the website. In terms of content, this file therefore does not add much to the Domelalogy, so to speak – but these are the originals, moving witnesses of an uprooted life.

20. DOOLAARD, A. den, & L.J. van LOOI Wapen tegen wapen. Over het werk van socialistische journalisten in de fascistische landen. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1936. Geniet. 32 p. 1e druk. Iets verkleurd.
€ 45
* Zeer fraai modernistisch omslagontwerp met vulpennen die fasces bestrijden. Schaarse uitgave.

19. DOYLE, Arthur Conan, Hugh WALPOLE, Rebecca WEST, Compton MACKENZIE, Israel ZANGWILL, a.o. (and “The Unknown Man”) My Religion. Together with replies from many eminent divines and others. London, Hutchinson & Co., [1925]. Green cloth. Front of original dust jacket pasted in at the beginning. 140 p. Uncut. 1st edition. Spine a bit discolored.
€ 25
* Famous authors about their religion. Nice dust jacket shows photos of the ten authors (but not of The Unknown Man, obviously).

20. FILMLIGA Filmliga. 6e jaargang nr. 10, September 1933. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1933. 29 x 21 cm. Geniet. (28) p. Met foto’s en tekeningen (o.a. cartoons) geïllustreerd. 1e druk. Rug iets brokkelig (onvermijdelijk), maar verder gaaf en in zeer goede staat, zonder beschadigingen.
€ 25
* Onthullend en mooi tijdschrift. Onder meer een artikel over G.W. Pabst, een artikeltje over de film in Nederlands-Indië en een recensie van Het testament van Dr. Mabuse (Fritz Lang). Deel 2 van de geschiedenis van de Filmliga door L.J. Jordaan. Advertentie voor het Amstelhotel achterop.

21. FILMLIGA Filmliga. 6e jaargang nr. 11, October 1933. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1933. 29 x 21 cm. Geniet. (28) p. Met foto’s en tekeningen (o.a. cartoons) geïllustreerd. 1e druk. Iets stoffig, maar in zeer goede staat, zonder beschadigingen.
€ 25
* Onthullend en mooi tijdschrift. Onder meer een artikel over Fritz Lang, een artikel van Simon Koster over ‘Nazi-Films’ en een van Henrik Scholte over de film Komsomol van Joris Ivens. Deel 3 (het laatste) van de geschiedenis van de Filmliga door L.J. Jordaan. Advertentie voor het Amstelhotel achterop.

22. FILMLIGA Filmliga. 6e jaargang nr. 7, Juni 1933. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1933. 29 x 21 cm. Geniet. (28) p. Rijk voorzien van foto’s, ook enkele tekeningen. 1e druk. Rug zoals altijd iets brokkelig, maar verder gaaf en in zeer goede staat, zonder beschadigingen.
€ 25
* Mooi modern tijdschrift. Onder meer een overzicht over de in Nederland vertoonde films van het afgelopen seizoen, een stuk over Italiaanse fascistische films en een stuk over Greta Garbo. Advertentie voor het Amstelhotel achterop.

23. GEMEENSCHAP, De De Gemeenschap. Collectie van 14 nummers 1927-1933. Utrecht, 1927-1933. Redelijke exemplaren met originele omslagen.
3e jaargang nr. 1 (1927). Vochtvlek voorop.
4e jaargang nr. 7 (1928). Kring van drinkglas voorop.
5e jaargang nr. 6, 7/8 en 11/12 (1929). Netjes.
7e jaargang nr. 1 (zilver/ blauw omslag gevlekt en beschadigd), 7 (mooi) en 9 (1931).
8e jaargang nr. 1 (1932). Omslag van Kees Strooband in redelijke staat – nr. 5-6 en nr. 9 met foto van Strooband.
9e jaargang nr. 1, 5 en 10 (1933). Iets brokkelig.
€ 125
* Fraaie collectie met bijdragen van belangrijke beeldende en schrijvende kunstenaars.

26. GEMEENSCHAP, De De Gemeenschap. Collectie van 15 nummers. (+ De Nieuwe Gemeenschap, 1 nummer). Utrecht, 1928-1936. Vrij nette exemplaren met originele omslagen, enkele wat meer gevlekt; nr. 10/7 omslag doormidden.
6e jaargang nr. 11/12 (1930).
7e jaargang nr. 10 en 11/12 (1931).
10e jaargang nr. 4-11 (1934).
11e jaargang nr. 12 (1935)
12e jaargang nr. 5 (1936).
€ 80
* Bijgevoegd: De Nieuwe Gemeenschap, 1e jaargang nr. 11 (1934).

27. GEMEENSCHAP, De Hart zonder land – Albert Helman. En ùw hart? (Bijlage van De Gemeenschap October 1929). Utrecht, De Gemeenschap, 1929. 27 x 22 cm. Tweezijdig bedrukt. Oranjerood en zwart op lichtgeel papier. Horizontale vouw, verder gaaf. Klein stempeltje op achterkant.
€ 65
* Kernachtige advertentie met gebruikmaking van de tekening van Charles Eyck. Op achterzijde recensiecitaten.

28. GLIENKE, Franz In dienst van GPU en Gestapo. Door Franz Glienke (vertrouwensman van de Komintern). Amsterdam, Arbeiderspers, 1935. Ingenaaid. 128 p. 1e druk. Iets verbruind, maar netjes.
€ 20
* Met exlibris door Wim Zwiers van de jonge socialist Jaap van Otterloo. Fraai omslag.

29. GRAFISCH TIJDSCHRIFT De Tampon. Orgaan voor de leerlingen en oud-leerlingen der school voor de grafische vakken te Utrecht. 33 losse nummers van februari 1929 t/m maart 1940. Utrecht, School voor de Grafische Vakken, 1929-1940. Geniet. Ca. 20 p. per nummer. 1e druk. Met de kleurige omslagen. Nietjesroest, omslagen soms iets verkleurd.
€ 150
* Informatief technisch-grafisch maandblad, een aantal losse nummers uit de 9de-20ste jaargang. Kleurige omslagen, ook met kleurige (meegeniete of ingeplakte) bijlagen, sommige nummers van omkadering in kleur voorzien.

30. HARTLAND, Adriaan P. Herfst 1936. “De Brug”. Amsterdam, N.V. Verkoopcentrale “De Brug” Arbeiders Jeugd Centrale, 1936. 21 x 9 cm. Dubbele leporello van 12 p. met foto’s en fotomontages van Adriaan Paul Hartland. In prima conditie.
€ 45
* Mooie reclamefolder voor speelgoed, boeken, kunstplaten en snuisterijen voor de jeugd, gelardeerd met citaten van A.M. de Jong en Jelle Troelstra (de kunstenaar, zoon van P.J.). Charmant zijn de foto’s met spulletjes die de vorm hebben van heel grote letters A J C. Adriaan Paul Hartland (1910-1991) was als fotograaf lid van de reclamebureaus Co-Op 2 en Hard Werken. Onvindbare folder.

31. HESSE, Hermann Blick ins Chaos. Drei Aufsätze. Bern, Verlag Seldwyla, 1920. Ingenaaid. (4), 44 p. 1e druk. Wat verbleekt, boekblok los van omslag.
€ 25
* O.a. over de Gebroeders Karamazov en over De Idioot.

32. HEYENBROCK, Herman Gesigneerde, handgeschreven brief aan dr. A.J. Resink. Op papier met gedrukt briefhoofd ‘Museum van den Arbeid’. Tweezijdig beschreven. Gedateerd ‘Blaricum 4 Jan 32’. Opgeplakt op een albumblad, maar geheel leesbaar. 51 regels.
€ 75
* Herman Heyenbrock (1871-1948) is vooral bekend als de schilder van de industrie in Nederland: werkplaatsen, stoomlocomotieven in actie, en dergelijke. ‘Waarde heer, ik dank je voor je beste wenschen, die ik nu wel zeer behoef’. Heyenbrocks jongste dochter Vera was op 10 december 1931 overleden, 31 jaar oud. Heyenbrock zelf is ziek, al is hij weer wat opgekrabbeld – hij tekent wat en schrijft brieven. Resink had hem een schematische tekening gestuurd met ‘ingeplakte voorwerpjes’, kennelijk voor het Museum van den Arbeid dat Heyenbrock aan het inrichten was (Rozengracht 224, Amsterdam). Maar Heyenbrock ziet er niet veel in.
In het voorjaar wordt er een nieuwe vleugel van het Museum geopend, gewijd aan elektriciteit, enkele zaaltjes over verf, en drie met ‘nieuwe statistiek teekeningen van Prof. Neurath uit Weenen’. De helft van de brief wijdt Heyenbrock aan de details van de inrichting van de nieuwe zalen, waarin electriciteit in alle aspecten wordt belicht, van telefoon tot röntgenapparaten. Op de achterkant zijn afbeeldingen van portretten van Heyenbrock en een schilderij geplakt.

Dr. Albertus Johan Resink (1873-1946) was een kunstzinnige bioloog-filosoof met belangstelling voor theosofie en parapsychologie. Hij was onder meer kandidaat-lid voor de Kunstenaarspartij bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 1922.

Deze brief is afkomstig uit de collectie van een grafologisch geïnteresseerde handschriftenverzamelaar en kunstschilder, Petrus Mulder (1902-1967), die verschillende brieven aan A.J. Resink bezat.

33. (HOEF, Chris van der / Jac. J. van GOOR). MOLT, E. Oranje Boven. Een boek voor jong en oud, uitgegeven ter gelegenheid van den 50sten verjaardag van H.M. Koningin Wilhelmina. Geïllustreerd met 24 portretten [van leden van het Oranjehuis]. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, 1930. Versierd perkament. 248 p. Met 24 fotografische afbeeldingen van penningen, ontworpen door Jac. J. van Goor, in sierkader op kunstdrukpapier. 1e druk. Boekband iets gesleten.
€ 100
* Dit is een luxe-exemplaar op geschept papier en gebonden in perkament met art-deco-versiering door de penningontwerper en beeldhouwer Chris van der Hoef (1875-1933).

34. HUMOR Leuk en grappig. 30 luimige voordrachten in pöezie en proza voor rederijkers bijeenkomsten, feestelijke vergaderingen en vrolijke partijen. Groningen, Fa. J.D. Dijk, (ca. 1930). Geniet. 48 p. Vlekje op achterkant, verder netjes.
€ 15
* Dijenkletsers uit de interbellumdoos.

36. INTERBELLUM Een tweede 1914? Een oproep tot bezinning van het IAMB. Gasmaskers? Misdadigheid militarisme – 1934: neen! nooit! Nieuwe Niedorp, NSV – IAMV – Cor Lodder, 1934. Geniet. 16 p. incl. omslag. Met twee illustraties (één naar Masereel). Wat vlekjes.
€ 30
* Ongerustheid over de bewapening door Hitler. Alleen door het pacifisme der arbeiders kan een oorlog worden voorkomen. Eenvoudige, kwetsbare brochure met mooie vormgeving.

37. (JONG, A.M. de, Sam. de WOLFF e.a.) De vakbeweging en de crisis. Verslag van de derde studieconferentie, gehouden voor de hoofdbesturen van moderne vakbonden op 25 en 26 Februari 1932 op het ‘Troelstra-oord’. Amsterdam, N.V.V., 1932. Geniet. 64 p. 1e druk. Keurig.
€ 20
* Het betreft hier niet de literator, maar de econoom prof. A.M. de Jong (1893-1969), later directeur van de Nederlandse Bank. Economisch-wetenschappelijke studie met mooi omslag.

38. KERSSEMAKERS, Anton Vrijmetselarij en Jodendom. Traditioneele inhoud, moderne ontaarding en invloed. Oisterwijk, Uitgeverij “Oisterwijk”, [1939]. Grof linnen met opdruk in groen en zwart. 200 p. 1e druk. Mooi exemplaar.
€ 75
* Met voorin een handgeschreven opdracht ‘voor Leo Kerssemakers/ van vader/ de schr.’. Leo Kerssemakers werd geboren in 1946.

39. KEUNING, Pieter Collectie van 20 boeken. Verzameling leesboeken uit de jaren 1916-1940, geschreven door Pieter Keuning, een broer van de dichter Willem Eduard Keuning alias Willem de Mérode. Dit is een gebruikscollectie, die niet voor de sier werd samengesteld. De boeken zijn vaak in matige staat.
1. Alberts avonturen. Baarn, Bosch & Keuning, [1927]. Linnen. 160 p. Tekeningen van Jan Lutz. Jongensboek. 1e druk. Van buiten netjes, van binnen met vingervlekken en slijtage.
2. Appie Nijland. Kampen, Kok, (1925). Linnen. 204 p. 2e omgewerkte druk. Nogal versleten.
3. Arbaidersmensken. Kampen, Kok, 1918. Versierd linnen. 288 p. In Gronings dialect. 1e druk. Vrij redelijke staat.
4. De boef. Nijkerk, Callenbach, 1918. Grijze versierd linnen band. 240 p. 1e druk.
5. Een bom barst in Oenkerk. Baarn, Bosch & Keuning, [1940]. Versierd linnen (verkleurd). 240 p. 1e druk. Inscriptie en stempels.
6. Christelijke kunst. Verzen, bijeengebracht en van een inleiding voorzien door P. Keuning. Baarn, Bosch & Keuning, 1918. 128 p. Van de 61 gedichten in deze bloemlezing zijn er 10 onder pseudoniem Peter van Alsingha geschreven door Pieter Keuning en 11 onder pseudoniem Willem de Mérode geschreven door zijn broer Willem! 1e druk. Wat verbleekt.
7. Christelijke kunst. Verzen, bijeengebracht en van een inleiding voorzien door P. Keuning. Baarn, Bosch & Keuning, [1928]. 160 p. 4e druk. Rug verkleurd. (2 exx.)
8. Eenvoudige zielen. Baarn, Bosch, 1919. Mooi batikbandje (‘Boekenserie Opgang’). 144 p. 1e druk. Verkleurd.
9. Een gast van Levi. Baarn, Bosch & Keuning, [1927]. Linnen. 192 p. 1e druk. 1e ex: met stofomslag, mooi. 2e ex: Rug versleten, eerste blanco blad uitgescheurd.
10. De geheimzinnige schat. Zwolle, La Rivière & Voorhoeve, 1947. Halflinnen. 190 p. 4e druk. Inscriptie.
11. Het goud blinkt. Nijkerk, Callenbach, 1919. Versierd linnen. 208 p. 1e druk. Netjes. 2e ex: Ingenaaid, wat versleten, naam voorin.
12. Goud dat beproefd wordt. Een verhaal uit de mobilisatiedagen van 1914-1915. Arnhem, Drukkerij en Uitgeverszaak Dir. A. Tamminga, [1916]. Halflinnen met geïllustreerde platten. 208 p. 1e druk. Gebruikssporen. Van binnen beschadigd en met stempels.
13. Het huisje achter den dijk. Baarn, Bosch & Keuning, [1930]. Versierd linnen. 170 p. Jongensboek. 1e druk. Netjes. Naam voorin.
14. De jongen achter de schutting. Baarn, Bosch & Keuning, [1923]. Versierde linnen band. 152 p. Leuke tekeningen, niet gesigneerd. Jongensboek. 1e druk. Inscriptie voorin, verder netjes.
15. De jongen in de woonwagen. Baarn, Bosch & Keuning, [1924]. Versierde linnen band. 128 p. 1e druk. Wat versleten. Inscriptie.
16. Kinderen in verstand en boosheid. Van menschen uit het Groningerland. Rijswijk, H.J. Spruyt, 1917. Versleten linnen band. 276 p. 1e druk. Schutblad uitgescheurd. Inscriptie.
17. De kracht van hunne kracht. Baarn, E.J. Bosch, 1923. Linnen. 180 p. 2e druk. Rug los.
18. Litteratuur en leven. Baarn, E.J. Bosch, 1919. Linnen. 312 p. Uitvoerig over o.a. Gossaert, Seerp Anema, Thomson, Jacqueline van der Waals, met 30 pagina’s over De Mérode plus 10 pagina’s over Joost van Keppel, een ander pseudoniem van zijn broer Willem! 1e druk. Naam voorin.
19. De weg der eenvoudigen. Baarn, Bosch & Keuning, [1930]. Versierde linnen band. Tekeningen en band Johan Dijkstra. 208 p. In Gronings dialect. 1e druk. Wat versleten.
20. Wonderbare avonturen van Happerdepap. Met teekeningen van Peter Lutz. Baarn, Bosch & Keuning, [1940?]. Halflinnen. 156 p. 2e druk. Inscriptie, wat versleten.
Bijgevoegd van J. KEUNING (vader van Pieter en Willem):
21. De zwerveling. Een bladzijde uit het begin van de geschiedenis der Hervorming in ons land. Rotterdam, Bredée, [1930]. Halflinnen. 214 p. 5e druk. Rug en voorplat los, slijtage.
En als achtergrond, van Hans WERKMAN:
22. Kroniek van meester Keuning. Het leven van de vader van Willem de Mérode. Groningen, De Vuurbaak, 1982.
€ 125
* De Groninger Pieter Keuning (1882-1962) was evenals zijn vader Jan Keuning onderwijzer – en al zijn vijf broers begonnen eveneens als onderwijzer. Maar net als Willem was Pieter een productief schrijver. Later begon hij de christelijke uitgeverij Bosch & Keuning.

41. (LEER, Sophie Jeannette van) In memoriam Sophie Jeannette van Leer. (Bidprentje). Gevouwen blad, 11,3 x 7,5 cm. Met foto voorop. Binnenin bijbelteksten.
€ 25
* Sophie van Leer (1892-1953), later genaamd Maria Francisca Vornehm-Van Leer, zuster van de bekende Vreelandse verpakkingsfabrikant en circusdirecteur Bernard van Leer, leidde een leven vol extremen tussen de expressionistische beweging Der Sturm en de rooms-katholieke kibboetsbeweging in Israël.

42. (LOOY, Rein van). VALKHOFF, J. Twee nieuwe staatsvormen: fascistische en sowjetstaat. Overeenkomst en verschil. Amsterdam, Kosmos, 1935. Ingenaaid. 100 p. 1e druk. Iets verbruind. Naam op eerste pagina.
€ 30
* Buitengewoon fraai modernistisch omslag in rood en zwart ontworpen door Rein van Looy.

43. LORENZ, E.G. Erich Die Rache der Inkas. Nach dem gleichnamigen Jungvolkspielfilm, dem auch die Photos entnommen sind. Zeichnungen von Alfred Weidenmann. Stuttgart, Loewes Verlag Ferdinand Carl, [1935]. Linnen. (2), 126 p. Rijk geïllustreerd met foto’s en tekeningen. 1e druk. Kleine vlekjes op de band, verder mooi.
€ 25
* Hitlerjugend speelt Indiaantje, en daar is een film van gemaakt, waarop dit boek gebaseerd is. Op de band staat: ‘Pimpfe drehen einen Film. Die Rache der Inkas’ als titel.

44. LUCHTFOTOGRAFIE Holland uit de lucht / From the Air. Drooglegging van de Zuiderzee / Drainage of the Zuyder Zee. (10 ansichtkaarten in mapje). Schiphol, Fototechnisch en Cartografisch Bedrijf, [1948]. Mapje bedrukt in oranje en zwart. 10 x 14 cm. Met 10 ansichtkaarten, originele foto’s naar negatieven uit de periode 1927-1936. Met een Engelstalig kaartje. Mapje wat versleten en gekreukt, foto’s iets gebogen.
€ 30
* Uitgereikt aan de deelnemers aan het Zesde Internationaal Congres voor Fotogrammetrie, dat in 1948 in Scheveningen werd gehouden.

45. MARSCHAK, S. / W. LEBEDEW IJsco. (Geautoriseerde Hollandsche bewerking van Ljoeba Dworson en Eliza Hess-Binger). Den Haag, De Baanbreker-Servire, [1931]. 29.5 x 21.5 cm. Original illustrated wrappers. 12 p. incl. covers. 1st edition. A bit browned, some small marginal creases and tears, ghost of an old price ticket, otherwise in very good condition.
€ 375
* Fantastic modernist illustrations for this simple children’s book about eating ice cream. From the Russian.

46. (MEEGEREN, Han van). UBINK, Jan De Kemphaan. Maandschrift onder leiding van Jan Ubink. Jrg. 3 nr. 6, 7 en 9, September-December 1930. Den Haag, Jan Ubink, 1929. Geniet. Drie nummers van 32 pagina’s elk. Inliggend twee aanmeldbriefkaarten. 1e druk. Nr. 6: rug iets gesleten, papier verbruind, vlekje in het hart. Nr. 7 en 9: wat meer versleten, roestvlekjes en horizontale scheurtjes.
€ 50
* Een opmerkelijk maandblad, De Kemphaan, agressief-conservatief van toon. Voorop een griezelige portrettekening door Han van Meegeren. Met artikelen over literatuur en theater, en in een gedicht (in nr. 6) wil de musketier D’Artagnan zijn vertolkers in de film en op het toneel (o.a. Eduard Veterman) met zijn rapier te lijf gaan. In nr. 9 een artikel van Han van Meegeren over George Bernard Shaw, en hoe Rembrandt en Frans Hals Shaw zouden schilderen.
Curieus en zeldzaam!

47. MOENS, Wies Celbrieven. (Met opdracht). Antwerpen, De Sikkel, 1942. Blauw linnen.128 p. 1e druk. Wat roest.
€ 25
* Met voorin een opdrachtje van Moens: ‘In trouwe./ (handtekening)’.

48. NASH “400” series voor 1930. Den Haag, N.V. H. Englebert’s Automobielhandel, 1930. Oblong 23 x 31 cm. Origineel omslag in rood, goud en zwart. 24 p. Met illustraties in kleuren. Nietjes ontbreken. Enkele kreukjes.
€ 125
* Magnifieke Nederlandstalige reclameuitgave voor de Amerikaanse fabriek van automobielen in het duurdere segment. Met 14 kleurenafbeeldingen in groot formaat op zwarte achtergrond en 6 pagina’s Nederlandse tekst. Uiterst zeldzaam in deze vorm.

50. NIJGH & VAN DITMAR Een boek is als een schip. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, [1931]. Ingenaaid. 64 p. Geïllustreerd. 1e druk. Met boekhandelsstempel. In potlood gedateerd ‘Dec. 1931′. Inliggend een bijbehorende reclamefolder.
€ 30
* Mooie reclame-uitgave voor tien boektitels van Nijgh met voorop een zeilschip, waarbij de titels op de zeilen prijken. Met per titel een mooie portretfoto en enkele pagina’s tekst, een samenvatting of citaat: Ter Braak, Coolen, Helman, Maurice Roelants, Gerard Walschap e.a. Ongewoon!

51. R.K. STAATSPARTIJ (R.K.S.P.) Het groote gezin beschermen. Partijprogram hoofdst. 1 art. 1. Zonder plaats, R.K. Staatspartij, [1929]. 28 x 18 cm. Strooibiljet. 2 p., tweezijdig bedrukt. Met illustratie. Wat gekreukt aan de randen en met kleine scheurtjes.
€ 35
* ‘Waar het gezin gezond is, daar bloeien Staat en Kerk!’ ‘het groote gezin wordt begekt, belachen, bespot of – ergste beleediging – als sociaal minderwaardig uitgekreten!’ Met een tekening van het ideale katholieke huisgezin: vader rookt een pijpje en leest tevreden de krant terwijl een dochter de thee binnenbrengt, moeder leest voor aan de vier jongste kinderen, terwijl twee oudere kinderen samen muziek maken. Alles onder de beschermende crucifix.

52. RITTER jr., Dr. P.H. Over Mussert. (Serie Radicale Figuren). Baarn, Hollandia Drukkerij, 1934. Ingenaaid. 64 p. 2e druk. Mooi omslag gescheurd en gevlekt. Voorin een stempel van de Dr. Abraham Kuyperstichting te Den Haag, het wetenschappelijk bureau van de ARP. Titelpagina gevlekt.
€ 25
* De andere ‘Radicale Figuren’ worden achterop genoemd: het zijn David Wijnkoop, F.C. Gerretson, Johannes de Heer, Kees Boeke en Anton van Duinkerken (!).

53. (ROEDE, Jan) Tien jaren arbeid van de vakcursussen der Gemeente ‘s-Gravenhage. 4 maart 1931-1941. Den Haag, Gemeente Den Haag, 1941. Oblong 24 x 31 cm. Geniet. 12 eenzijdig bedrukte bladen. Veel foto’s en fotocollages in zwartwit. Ontwerp Jan Roede. 1e druk. Netjes.
€ 35
* Luxueus uitgegeven gedenkboek over de instelling die bedoeld was om jonge werklozen op te leiden. Op de eerste pagina de portretten van drie Haagse wethouders, onder anderen Willem Drees. Per jaar wordt opgesomd en geïllustreerd wat er bereikt is. Met 4 (bijbehorende?) grote reproducties van tekeningen uit de Haagse binnenstad. Mooie vormgeving door Jan Roede (1914-2007), die toen nog niet als kunstschilder was begonnen.

54. ROSSEM, C.P. van Humoresken en sarcasmen. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, (1921). Ingenaaid. 88 p. Met illustraties van Is. van Mens. 1e druk. Mooi!
€ 25
* Aantrekkelijk boek met zeer fraai omslag van L.J. Jordaan. Humoristische schetsen waarin vooral de welgestelde, moderne Nederlander op de korrel wordt genomen.

55. SCHIDROWITZ, Leo Sittengeschichte des Proletariats. Der Weg vom Leibes- zum Maschinensklaven, die sittliche Stellung und Haltung des Proletariats. Neue, erweiterte Auflage mit zirka 200 ein- und mehrfarbigen Illustrationen und einem Beilagenwerk. Vienna / Leipzig, Verlag für Kulturforschung, [1926]. 23 x 16 cm. Original green cloth, decorated in white. Plastificated. 320 p. With many illustrations in b/w and color. Apparently an extended reprint. With 6 separate color plates in a pocket in the back of the book, lithographed ‘Beilagenwerk zur Sittengeschichte des Proletariats’. Names of former owner on flyleaf and title. Covered in a plastic cover.
€ 35
* The ‘Beilagen’ or Extras usually have not been included in this famous ‘History of Morality in the Theatre’ (or taken out and used for decoration in personal cabinets).

56. SCHIDROWITZ, Leo Sittengeschichte des Theaters. Eine Darstellung des Theaters, seiner Entwicklung und Stellung in zwei Jahrtausenden. Herausgegeben von Leo Schidrowitz. Neue, erweiterte Ausgabe. Mit ca. 200 ein- und mehrfarbigen Illustrationen, Kunstbeilagen und Mappenwerk. Vienna / Leipzig, Verlag für Kulturforschung, 1925. 23 x 16 cm. Original green cloth, decorated in white. 1st edition. With 5 separate lithographed plates in a pocket in the back of the book, lithographed ‘Beilagenwerk zur Sittengeschichte des Theaters’. First edition. Names of former owner on flyleaf and title, otherwise fine.
€ 65
* ‘History of Morality in the Theatre’. With the rare ‘Beilagen’ or Extras. These are anonymous, original color lithographies, amongst these a funny movable print in very good condition, and other nice images. A fascinating book, a naughty child of its times, in excellent condition.

57. SNOUCKAERT VAN SCHAUBURG, W. baron, & Ph.F.W. VAN ROMONDT Nederlanders in het buitenland 1928. Jaargang 1. Den Haag, Bureau International d’Études Généalogiques et Héraldiques-L.J.C. Boucher, 1928. Orig. linnen. (4), 438, (18) p. Met enkele foto’s. Advertenties achterin. 1e druk. Lichte gebruikssporen.
€ 50
* Industriëlen, diplomaten, consuls, maar ook verenigingen en andere organisaties. Van deze bijzonder informatieve almanak verscheen slechts één jaargang.

58. SPEENHOFF, J.H. Het laatste tandje. Woorden en muziek van J.H. Speenhoff met pianobegeleiding. Amsterdam/ Batavia, Scheltens & Giltay/ G. Kolff & Co., (ca. 1920). 33 x 25 cm. Geniet. 4 p. met omslag. Met portret van Berssenbrugge. 1e druk. Naam voorop, wat verbruining, lichte gebruikssporen.
€ 25
* Komisch nummer. Met zeer fraai portret door Henri Berssenbrugge. Achterop advertentie voor liederen die deels met de Grote Oorlog te maken hebben. (De afbeelding is te groot voor de scanner).

59. (STARKE, Ottomar). BERBERICH, Siegfried Emil. Ein Epos. München, Otto Mittler, 1922. 26 x 20 cm. Halfperkament. (4), 86 p. Gedrukt in 1000 exemplaren. 1e druk. Lichte slijtage. Stempeltje weggeradeerd.
€ 25
* Dit is een van 60 door Berberich gesigneerde exemplaren die in halfperkament (met hoekjes) werden gebonden. Lang gedicht met titeltekening van Starke.

60. STERN, Fried Dem Geburtstagskind. Amsterdam, 17.12.’38. Handschrift met versiering in waterverf. 25,3 x 20,5 cm. Blocnotevel, gelinieerd. Alleen recto. Duitstalig rijmend gedicht met motto, 24 regels. Met versiering bestaand uit een denneboom in een landschap met drie rode bloemetjes. Twee gaatjes van iets waaraan dit handschrift was vastgespeld. Wat roest.
€ 65
* Fried Stern (Frankfurt 1875-ca. 1944) was (landschaps)schilder, schrijver en radioverteller. Ook in Nederland was hij al in 1929 voor de radio actief. Midden jaren dertig vluchtte hij (vanwege zijn Joodse afstamming) naar Nederland. In januari 1940 kwam hij in het kamp Westerbork. Dit geïllustreerde gedicht is toegewijd aan een jonge leraar of onderwijzer in Amsterdam, die op 17 december jarig was.

61. (TROELSTRA, Pieter Jelles) Gedenkboek der Onderlinge Brandwaarborgmaatschappij “Neerlandia”. Opgericht 25 Mei 1880 te Leeuwarden. In Mei 1906 gevestigd te Scheveningen. 1880 – 25 Mei – 1930. (Den Haag, Neerlandia, 1930). 33 x 25 cm. Halflinnen met gedecoreerd voorplat. 48 p. Met foto’s en fraai getekende grafieken, en met een reproductie van een affiche in kleuren, gesigneerd ”29 JHA ‘. 1e druk. Mooi en in uitstekende staat.
€ 90
* Bijzonder mooi gedenkboek van de brandverzekeringsmaatschappij waarvan socialistenvoorman Pieter Jelles Troelstra tientallen jaren directeur was. Met voorwoord van Troelstra (en staatsiefoto). Deze was gesticht door zijn vader Jelle Troelstra. Helaas kon ik niet achter de naam van de ontwerper van boekband en affiche komen.

63. VORDEN, Johan van Alex’ vrouwen. Bussum, Van Dishoeck, 1928. Felgeel linnen. (8), 392 p. Niet afgesneden. 2e druk. Wat schuingelezen, maar een mooi exemplaar.
€ 25
* Mooi geconstrueerde, onderhoudende roman van de volkomen vergeten auteur, die eigenlijk Johan J.Ph. Beernink heette (1888-1969). Thema: de verhouding tussen mannen en vrouwen anno 1927 (er verschenen herdrukken in 1928 en 1929). Ook over jazzmuziek. De NRC en de Haagsche Courant waren laaiend enthousiast bij de verschijning, evenals mevrouw IJssel de Schepper-Becker. Ook in het buitenland kreeg deze roman curieus genoeg de handen op elkaar. Kennelijk wist Beernink de tijdgeest een stem te geven!

64. VRIJZINNIG-DEMOCRATISCHE BOND (V.D.B.) Tegen de reactie! (Pamflet) Utrecht, Vrijzinnig-Democratische Bond Kieskring Utrecht, eind 1918 of begin 1919. 30 x 21 cm. Eenzijdig gedrukt op krantenpapier. Wat verbruind en roestig. Horizontale vouw. Gaaf.
€ 25
* Dit vlugschrift werd verspreid kort na de ‘Vergissing van Troelstra’ van november 1918: ‘Onbezonnen poging tot revolutie heeft immers zoo dikwijls zegepraal van het behoud tot gevolg gehad. Hiertegen moeten wij opkomen; dus daarom Tegen de reactie!’. Met acht eisen, waarvan de eerste is Algemeen Vrouwenkiesrecht. In mei 1919 wist de Vrijzinnig-Democratische Bond hiertoe met succes een initiatiefvoorstel te agenderen.

65. WICHMANN, Clara Twee gesigneerde, handgeschreven brieven aan dr. A.J. Resink. Beide meten 26,0 x 21,3 cm. De tweede is oblong en in het midden gevouwen. Tweezijdig beschreven. Gedateerd ‘Haag, v.-Boetzelaerlaan 37/ 21 april 1920’ en ‘Haag, 11 Juni ’20./ Obrechtstr. 245’. Opgeplakt aan beide zijden van een albumblad, maar vrijwel geheel leesbaar. 40 r. en 85 r.
€ 140
* Clara Wichmann (1885-1922) was een van de eerste vrouwelijke juristen van Nederland en ijverde onvermoeibaar voor de gelijkberechtiging van vrouwen en mannen. Twee uitvoerige brieven naar aanleiding van een voordracht van Resink over sociale psychologie op het Congres van het Comité van Actie tegen de Bestaande Opvattingen over Misdaad en Straf op 21 maart 1920. Resink had zich opgewonden over een reactie van J.W. Kruyt (1877-1943), de voorzitter van het congres, maar Wichmann houdt hem voor dat hij de reactie verkeerd heeft opgevat. De tweede brief is onder meer een antwoord op een (al door Wichmann afgewezen) uitnodiging om het woord te voeren op een vergadering over de wijsbegeerte van het recht. Uitvoerig over communisme. Verdient restauratie en nadere bestudering.

67. APOLLO THEATER Extase. Filmprogramma 20-26 October 1933. Den Haag, Apollo Theater, 1933. 30 x 23 cm. Geniet. (8; 4) p. Programmablad met grote, bijzonder mooie filmfoto’s, korte tekst en recensies. In inliggend blad het programma zelf, advertenties en korte inhoud van de film. Ook met twee contemporaine krantenknipsels. 1e druk. Gaaf. Voorop in de marge wat vlekjes.
€ 100
* Belangwekkende film: De Tsjechische film Extase van Gustav Machatý uit 1932 bevatte in zijn originele versie een scène waarin de vrouwelijke hoofdpersoon, gespeeld door Hedy Kiesler alias Hedy Lamarr, tien minuten lang naakt door de velden rent. Ook beeldt zij alleen met haar gezicht een orgasme uit, hoewel dat in 1933 waarschijnlijk anders werd opgevat, want de recensies in preuts Nederland lopen over van enthousiasme. Sommige andere landen verboden Extase. Maar deze film werd (ongekend!) wel vier keer bij Apollo geprolongeerd.

Zie ook onze webpagina Politics/Politiek, die voor een groot deel over het interbellum gaat.

SECOND WORLD WAR

1. ALBE Paradijsvogel. Verzen. Brugge, Wiek Op, [1940]. Ingenaaid. 44 p. Gedrukt in rood en zwart. 3e druk. Lichte gebruikssporen.
€ 20
* Met exlibris van Margot Warnsinck, de vrouw van George Kettmann.

2. ANONIEM Aan de Nederlandsche Intellectueelen. Eenheid, eenheid… [Wageningen, Drukkerij Vada, 1943?]. Geniet. 24 p. K-nummer 2492. 1e druk. Keurig.
€ 25
* Over de kwade kansen van de Engelsen en Amerikanen, aan wier overwinning toch wel niemand meer kan geloven, en over de superioriteit van de Duitse cultuur. Geheel anonieme brochure van de overheerserskant in de Tweede Wereldoorlog.

3. BERNHARD, Ludwig Der Staatsgedanke des Faschismus. Berlin, Julius Springer, 1931. OU. (4), 44 S. Unbeschnitten. EA. Etwas fleckig.
€ 35
* Bleistiftanstreichungen und einliegender Zeitungsausschnitt aus dem Manchester Guardian (1935). Auch ein getippter Report datiert 1930. Aus dem Besitz des Ministerialrats Fritz Rathenau (1875-1949).

4. BEVRIJDINGSKAARTEN 12 ansichtkaarten met karikatuurportretten van de geallieerde generaals. (Complete serie, 1945). [Tilburg, Kioskenonderneming Lectura, 1945]. 14 x 10 cm. Kaarten gedrukt in geel, rood en zwart, gesigneerd met monogram JB of BJ. Alle in uitstekende staat.
€ 60
* Uitgegeven in de bevrijde Zuidelijke Nederlanden, wellicht in maart-april 1945: een van de kaarten toont ‘Churchill en Montgomery aan het Rijnfront – 4 Mrt. ’45’. In Zuidnederlandse kranten wordt er in mei en juni voor deze ‘Twaalf Schitterend Geslaagde Carricaturen’ geadverteerd. Portretten van o.a. Crerar, Delattre de Tassigny, Eisenhower, Patch, Patton en Roosevelt.

5. (BISSCHOPPEN). JONG, J. de, aartsbisschop van Utrecht, en de bisschoppen HOPMANS, DIEPEN, LEMMENS en HUIBERS De Aartsbisschop en de Bisschoppen van Nederland aan de hun toevertrouwde geestelijkheid en geloovigen, zaligheid in den Heer. (Herderlijk schrijven uit 1941). Utrecht, zonder uitgever, 1941. Twee gevouwen vellen zonder omslag, zoals uitgegeven. 8 p. Gedateerd ‘op den feestdag van Maria Lichtmis van het jaar 1941’, ofwel zondag 2 februari. 1e druk.
€ 25
* Behoedzaam herderlijk schrijven, voor te lezen in de Rooms-katholieke kerken, waarin wordt gesteld dat de gemeenschap met God boven de trouw aan ons vaderland gaat. Anders dan de meer politieke uitingen van de bisschoppen uit deze periode had deze herderlijke brief geen boze storm van NSB-zijde tot gevolg.

6. BLIJSTRA, R., als: R. van HARLINGEN Bij nadere kennismaking. Novelle. [Amsterdam], De Bezige Bij, (1944). 24,5 x 16,5 cm. Ingenaaid. 56 p. Gedrukt in rood en zwart op Simili Japon in 525 genummerde exemplaren. Omslag wat dof.
€ 15
* Illegale publicatie. Spannend verhaal over belevenissen tijdens de Nazi-bezetting. Quousque Tandem 6. De Jong 357.

7. BOOT, Uitgeverij Eterna. Geïllustreerd tijdschrift gewijd aan nieuwe boeken en hun auteurs. Nr. 1. Voorjaar 1941. Voorburg, Uitgeverij Boot, 1941. Geniet. 16 p. incl. omslag. Geïllustreerd met foto’s en tekeningen. 1e druk. Mooi.
€ 20
* Deze uitgeverij was in handen van een SS-er, Van Dorssen, en zij kreeg in de oorlogsjaren veel mooi papier voor de dikke romans die er werden geproduceerd, veelal vertalingen ut het Duits. Of er van dit reclametijdschrift meer nummers zijn verschenen, is mij niet bekend.

8. BRANDSMA, Titus Godsbegrip. Nijmegen-Utrecht, N.V. Dekker & Van de Vegt-J.W. van Leeuwen, 1932. Ingenaaid. 36 p. 2e druk. Goed.
€ 35
* Herdruk van de diesrede van Titus Brandsma als rector magnificus van de Nijmeegse universiteit. Alleen de titelpagina en de eerste tekstbladzij verschillen van de eerste druk.

9. BRANDSMA, Titus Meine Zelle. München, Ars Sacra, 1967. Geniet. 32 p. 1e druk. Ezelsoortje.
€ 15
* ‘Mijn cel’ in het Duits vertaald. Met inliggende portretkaart.

10. (BREUR, Krijn). STEINER, Franz Viktor Adler, der Freund, Lehrer und Vorkämpfer der österreichischen Arbeiterschaft. Für ihre Jugend erzählt von Franz Steiner. (Met handtekening van verzetsman Krijn Breur). Bodenbach an der Elbe (nu Děčín), Arbeiterverein “Kinderfreude”, 1937. Ingenaaid. 60 p. Geïllustreerd. 1e druk. Vooromslag met kreukje.
€ 25
* Over de stichter van de Oostenrijkse socialistische partij, Victor Adler (1852-1918), voor de socialistische jeugd geschreven. Met voorin de handtekening van Krijn Breur (1917-1943), die in de jaren dertig een voorman van de Nederlandse socialistische jeugdorganisatie AJC en de Rode Valken was, van 1937-1938 in Spanje vocht en na de Duitse inval in Nederland zich meteen in het communistische verzet stortte. Hij pleegde verschillende aanslagen op Duitse munitie-opslagplaatsen en militaire garages. In 1942 werd hij gearresteerd en in 1943 op de Leusderheide gefusilleerd.

11. BUNGE, Louis van Scheveningen. Met een voorwoord van A. den Doolaard. Illustraties Auke Sevenster. Eindhoven, Uitgave “Het Hooghuis”, 1945. Geniet. 1e druk. Voorin paraaf en stempel in rood.
€ 25
* Schetsen van het leven in de Scheveningse gevangenis ‘het Oranjehotel’, die in de oorlog voor de radio door Den Doolaard werden voorgedragen. De illustraties in het boekje zijn in feite kernachtige initialen met oorlogsschetsen.

12. CAMPERT, Jan Het lied der achttien dooden/ The song of the eighteen dead. (Met een Engelse vertaling van C.M. MacInnes). Haarlem, Carlinapers, 1978. Ingenaaid. (16) p. (=28 p.). Met de hand gezet uit de Lutetia en gedrukt in rood en zwart op vezelig, Japans papier in een oplage van slechts 30 genummerde exemplaren. Omslag deels iets verschoten.
€ 25

13. CARMIGGELT, Willem Zes gedichten. (Met inleiding van P. Hennipman, 1945). Zonder plaats, eigen beheer, 1945. Cahiersteek met koord. (16) p. Gedrukt op Van Gelder in zeer beperkte oplage.Op de eerste pagina is een originele foto van Wim Carmiggelt (met handgeschreven identificatie) geplakt en op de titelpagina een vrolijk exlibris van Willem Carmiggelt. 1e druk. Keurig.
€ 120
* Willem Carmiggelt (1922-1945), geboren in Menado, was als student economie in het verzet gegaan en overleed in het strafkamp Rodgau-Nieburg.

14. CHURCHILL, Winston S. Never give in! The Best of Winston Churchill’s Speeches. Selected and Edited by his Grandson Winston S. Churchill. [Londen], Ted Smart, (2003). Karton met stofomslag en buikband (‘Signed copy’). XXXII, 526 p.
€ 35
* Gesigneerd door de redacteur, Winston S. Churchill (1940-2010), kleinzoon van de oorlogsheld.

15. CLAUSEWITZ, Carl von Ich glaube und bekenne. (Mit 5 Lithographien von Willy Meyer). Berlin, Maximilian-Gesellschaft, ‘Kriegswinter 1941/42’. 24 x 18 cm. Karton met leren boven- en onderrand. (24) p. Gedrukt in 1000 ‘handgebundenen Stücken’, waarvan de eerste 250 genummerde als geschenk voor de Maximilian-Gesellschaft bestemd waren. Eén boekje bestoten, enige randslijtage, maar een mooi exemplaar.
€ 35
* Dit exemplaar is Romeins genummerd ‘XII’. Patriottische teksten uit de vroege negentiende eeuw, opnieuw gebruikt om de moed erin te houden in de koude naziwinter. Met heldhaftige litho’s waar een adelaar zich weert tegen slangen, een voet een zweep vertrapt en een helm bekroond wordt met zwaard, maretak en zandloper. Mooi boek.

16. COUPERUS, Louis Gedachten van Louis Couperus. Verzameld door Elisabeth Couperus. Amsterdam, Veen, [1924]. Lichtblauw linnen met opdruk in donkerblauw. 256 p. Negen pagina’s reclame voor Couperus achterin. Rug verschoten, rafeltje aan bovenzijde rug. Enkele notities van een jonge vrouw uit het voorjaar van 1945 over oorlog en bevrijding (’17 Maart. Electrisch licht uitgeschakeld.’ ‘5 Mei. Nederland vrij. Bouwes geweest & had een borrel op kon je merken’.)
€ 20
* Kalenderboekje met citaten uit het werk van Couperus bij elke dag van het jaar. VV 355,1.

17. CPN Rekening en verantwoording. Grepen uit het werk der Communisten in het eerste oorlogsjaar. Wat “De Waarheid” schreef van October 1940 tot Juni 1941. [Amsterdam], Communistische Partij van Nederland, [1946]. Geniet. 16 p. Gedrukt in rood en zwart. Keurige staat.
€ 20
* Achterop een oproep om op Gerben Wagenaar te stemmen, No. 1 van lijst 6 voor de Kamerverkiezingen van mei 1946.

18. (D.A.V.I.D.). BOOLEN, J.J., & J.C. van der DOES Five Years of Occupation. The Resistance of the Dutch Against Hitler-Terrorism and Nazi-Robbery. [Amsterdam], ‘Printed on the Secret Press of D.A.V.I.D.’, [1945]. Linnen. 128 p. 1e druk. Net exemplaar.
€ 20
* Drukkerij D.A.V.I.D. (‘De Algemene Vrije Illegale Drukkerij’) werd opgericht in 1943, maar zette zijn werk voort na de bevrijding. Dit boek, waarvan ook een Nederlandse uitgave bestaat, werd gedrukt in een oplage van 2000 exemplaren op last van de Secretaris-generaal van het ministerie van Onderwijs. Het verscheen in mei 1945, direct na de bevrijding.

19. DAGBLAD De Courant. Het Nieuws van den Dag. 11 nummers uit 1943-1945. Amsterdam, De Courant-Het Nieuws van den Dag, Maandag 26 Juli, 29, 30 en 31 Juli 1943, 17, 18, 19, 21 en 22 Januari 1944, 31 Januari, 1 en 3 Maart 1945. 46 x 30 cm. 2-8 pagina’s. Gevouwen. Wat vergeeld.
€ 50
* Een gelijkgeschakelde krant, dit Amsterdamse stadsblad dat in 1998 geheel in de Telegraaf zou opgaan. Dit zijn twaalf oorlogscouranten met veel wereldnieuws, objectiever dan je zou verwachten: de opmars van de geallieerden wordt duidelijk weergegeven. En een verslag waarin je het gewone leven ziet doorgaan – met sport en kleine advertenties.

20. DAGBLAD LEIDEN, 1945 De kroniek. Uitgave van de Stichting “Vriheijt en is om gheen gelt te coop!” Twee nummers, 3e jaargang no. 297 en 298 van 15 en 18 september 1948. 40 x 30 cm. Beide 8 p. Geïllustreerd. Horizontale vouw, iets vergeeld, verder netjes.
€ 25
* Het eerste nummer is gewijd aan het 370-jarig bestaan van de Leidse Universiteit en heeft een steunkleur in goud (!), ook in de advertenties. Niettemin gaan beide kranten voor een groot deel over de oorlogsjaren. Het blad komt voort uit een illegaal Leids tijdschrift en ging eind 1946 op in de krant De Nederlander.

21. DENDERMONDE, Max Groningen bevrijd. Ter herinnering aan den 16den April 1945. (Rijmprent met een houtsnede van Abe J. Kuipers). [Groningen], De Vuurslag, 1945. 48 x 23,5 cm. Rijmprent. Eenzijdig gedrukt op gevergeerd papier van Van Gelder. 1e druk. Iets gekreukt, horizontale verzendvouw, maar mooi.
€ 45
* Broertje van ‘De Straatmaker’ van Reinold Kuipers, eveneens in deze nieuwsbrief 900.

22. DEYSSEL, Lodewijk van Handgeschreven, gesigneerde brief aan ‘Zeer geachte heer [Alfred A. Haighton]’. Gevouwen blad met opdruk ‘Haarlem/ Dreef 4′. 21,5 x 13,4 cm. Drie pagina’s beschreven. Gesigneerd ‘de uwe,/ K.J.L. Alberdingk Thijm’. Gedateerd ’27 Mei ’42’. 55 regels tekst. Perforatiegaatjes. Enkele kreukjes en vlekjes. Horizontaal gevouwen.
€ 275
* Uitvoerige brief, onthullend over de aanhankelijkheid van Lodewijk van Deyssel aan zijn geliefde literaire platform, De Nieuwe Gids, en, al of niet gespeeld, aan de eigenaar-hoofdredacteur, Alfred Haighton (1896-1943) die al twintig jaar onverbloemd fascist was geweest.
Van Deyssel betreurt dat de Nieuwe Gids binnenkort zal worden opgeheven en probeert om Haighton, als ‘feitelijk de eigenaar’ te overtuigen om er toch mee door te gaan. ‘In hoeverre de nog in het leven zijnde tijdschriften meer compleet in den geest van den tijd zijn, kan ik niet beöordeelen. Indien die tijdschriften voor een gedeelte buiten den tijdgeest zijn gebleven, en niet zijn opgeheven, blijkt daar uit, dat zulke dus ook kunnen bestaan.’ Naar aanleiding van de ‘beschikbare krachten, tot samenstelling eener andere redactie’ lijkt hij Henri Bruning (‘Brüning’) te suggereren. Van Deyssel zou ‘het noodlot, indien het over ons moet komen, zeer (…) betreuren, en wil Haighton ‘nadrukkelijk bedanken voor de aangename samenwerking waarin ik eenige jaren met u heb mogen zijn’. Hij zendt zijn beleefde en hartelijke groeten, ‘ook aan mevrouw uw echtgenote’ in de ‘verwachting van uw bezoek in de eerstvolgende maanden’.
Maar Haighton schreef bovenaan de brief met dikke vulpenletters ‘+ Beekbergen, 30 Mei 1942. Onnoodig’. Misschien omdat het tijdschrift vooralsnog bleef bestaan?
In 1942 adverteerde De Nieuwe Gids in allerlei tijdschriften (van Het Vaderland tot Storm SS) veelvuldig met de leus ‘Krachtig als in Tachtig’. Het laatste nummer verscheen pas in juni 1943, nadat het in mei van dat jaar vergeefs ter overname was aangeboden in het tijdschrift De Pers.
Belangrijke brief!

24. ECKERT, Harald Harald Eckert geb. 1.VIII.1903. gefallen am 22.I.1942. (Poetry and letters printed in diazotype). No place, self published, no date (1942?). 25 x 18 cm. Boards in botanical Japanese paper. 47 leaves printed in diazotype (Ozalid). Text on recto only. With 3 original photographs of the author (one a photo of a painting). Binding a bit yellowed.
€ 45
* Probably printed privately, and clandestinely, in Germany by relatives of the author, a lawyer who had to fight in the war and died in Ukraine. Contains poems and fragments of letters about fighting at the front. Eckert in his letters mentions three authors, Ernst Jünger and his brother Friedrich Georg Jünger, and Stefan George. One receives an interesting view of an intelligent soldier’s thoughts while fighting for his Nazi country. A somewhat later book, titled “Aus Briefen an seine Frau und an die Freunde. Gedichte” was privately published in München (1943). Printed in blueprint (blue on grey) in reproduction of a handwriting reminiscent of Stefan George’s. Not in Worldcat.

25. ELSSCHOT, Willem. Als: NICODEMUS De Bekeering van Viaene. P. 264-270 in: Snoeck’s Groote Almanak 1943. Ingenaaid. 280 p. Geïllustreerd. 1e druk. Iets verfomfaaid.
€ 45
* Met een inleiding van Ernest Claes en teksten van onder anderen Richard Minne, Herman Teirlinck, Felix Timmermans en Lode Zielens. Maar bovenal met een onder een ander pseudoniem verschenen verhaal van Willem Elsschot.

26. EYSSELSTEIJN, Ben van Handgeschreven brief aan ‘Beste Joop [Lücker]’. 25,6 x 20,9 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘BenvanEysselsteijn’ en gedateerd ‘Rijswijk, 10 December 1943’. 23 regels tekst.
€ 50
* Uitgebreide brief aan de journalist van De Telegraaf met persoonlijke wederwaardigheden. ‘Wat duurt de oorlog vervloekt lang, hè? De geallieerden hebben geen haast, ik geloof dat die in een voor hen veilig (en wat menschenlevens betreft: het minst kostbaar) tempo dezen strijd aan het winnen zijn. Vermoedelijk zal het voorjaar 1944 de groote verrassing brengen’. Van Eysselsteijn schrijft door aan zijn oeuvre: zeeverhalen, een griezelnovelle, Verweerde Steenen. Van Dorre Grond en Tussen Zuiderkruis en Poolster verschijnen binnenkort nieuwe drukken. Achterop de brief schrijft de auteur ‘een herinnering aan 11 Nov., St Maarten-avond in Groningen, als de kinderen met lampions erop uittrekken’: een mooi vers van 35 regels.

27. FOLIES BERGÈRE – NORMANDIË 1944 Gala au profit des Sinistrés de Normandie. 16 Décembre 1944. (Programma van een benefietgala voor de Normandische slachtoffers van D-Day). Folies Bergère, 1944. Oblong 20 x 29 cm. Zwart viltpapier waarin een ovaal is uitgestanst, waar op de volgende pagina een kleurrijk boeket staat. Genaaid met koord. 4 p. Niet geïllustreerd (behalve de titelillustratie). Gezet uit de Peignot en gedrukt op glanspapier. Gaaf en mooi.
€ 45
* Spektakel met de Swing Folies Girls van Miss Bluebell, Les Gypsys, Mistinguett, Maurice Chevalier en vele anderen. Ook wordt een handtekening van generaal Eisenhower geveild voor de ‘Sinistrés de Normandie’. Zeer delicaat.

28. FRANK, Anne Weet je nog? Verhalen en sprookjes. Amsterdam, Contact, 1949. Illustrated boards with identical dust jacket (spine area discolored, edges a bit worn). 64 pp. First Edition. Owner’s penned number on first flyleaf. The book in very good condition, spine a bit discolored.
€ 90
* Translation of the Dutch title: ‘Do you remember? Stories and fairy tales’. This book has been translated as ‘Anne Frank’s Tales of the Secret Annexe’ (1952). Eight stories and fairy tales by the author of ‘Het Achterhuis’, aka ‘The Diary of a Young Girl’, 14-year-old Anne Frank, in Dutch. Full of charming illustrations by Kees Kelfkens. The dj has blurb for ‘Het Achterhuis’ (5th edition of 1949).

29. FRANQUINET, Robert De wijnstok in de sintels. Heerlen, Wijnants C.V. Uitgeverij, [1948]. Ingenaaid met flappen. 48 p. Gezet uit de Vette Egmont en gedrukt door J.W. VELTMAN in donkerrood en zwart op Van Gelder in een genummerde oplage van 125 exemplaren. Met omslagtekening/ frontispice van Edmond BELLEFROID. 1e druk. Aan de randen wat verkleurd.
€ 25
* Ontroerende dichtbundel ter nagedachtenis van Marcel Bellefroid (1922-1944), de zoon van Edmond en getalenteerd kunstenaar, die na Duitse gevangenschap aan TBC wegkwijnde.

30. GENECHTEN, [Robert] van De N.S.B. in oorlogstijd. De feiten. De aanklacht van den leider. Zonder plaats, eigen beheer, 1940. Geniet. 32 p. 1e druk. Rug versleten. Omslag verbruind.
€ 20
* Bedoeld is hier: negativiteit ten opzichte van de NSB in de meidagen van 1940, toen veel nationaal-socialisten van verraad werden beticht.

31. GROOT, Jan H. de Handgeschreven brief aan ‘Zeer geachte heer [Max] Schuchart’. 20,8 x 13,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘JanHdeGroot’ en gedateerd ‘A’dam 19 Juni 1945’. 19 regels tekst. Perforatiegaatjes.
€ 25
* De Groot schrijft over de Engelse verzenbundel die Schuchart hem zond. Hij las de bundel met ‘groeiende waardeering’, ‘al gevoelt de lezer nog wel onderscheid tussen Engelse poëzie en poëzie van een Hollander die engels schrijft’. Tevens over een sonnet ‘Holland’, dat wellicht op de redactie van Vrij Nederland is zoekgeraakt: ‘Ook dat wereldje heeft geleden onder de erupties van oorlog en vrede’.

32. GROOT, Jan H. de Kerstfeest 1947. (Eigen beheer, 1947). 22 x 17 cm. Gevouwen blad Van Gelder Posthoorn. 1e druk. Horizontaal gevouwen.
€ 25
* Fel gedicht van naoorlogse teleurstelling (‘dit verbitterd naseizoen/ vol ellebogen, grote monden’) en hoop (‘En toch’). 1 in de NCC: Vrije Universiteit.

33. HAAS, Jan de Vijf dagen terreur. Bewerkt door J. de Haas. Amsterdam, Het Bolwerk, 1940. Geniet. 32 p. Met foto’s. 1e druk. Rugje wat versleten.
€ 25
* Bedoeld is hier: misdaden ten opzichte van NSB’ers in de meidagen van 1940, toen veel nationaal-socialisten van verraad werden beticht.

34. HOFSTRA, J.W. Elegie voor den gevallen soldaat. 13 Mei 1940. (Gesigneerd typoscript). Eén blad Nassau Bank typemachinepapier, eenzijdig betypt. 36 regels. Eén woord in inkt toegevoegd. In pen gesigneerd ‘J.W. Hofstra’.
€ 30
* Dit gedicht werd opgenomen in de bundel Het glazen huis (1942), met een kleine wijziging: ‘De Grebbe zwijgt’ werd ‘De heide zwijgt’. En het werd in de druk voorzien van een andere opdracht, aan de op 2 mei 1942 door de nazi’s gefusilleerde Delftse hoogleraar Jan Mekel. Vermoedelijk valt dit typoscript dus te dateren tussen mei 1940 en mei 1942.

35. HOORNIK, Ed. Nederland. (Rijmprent met een illustratie door Pam G. Rueter). Amsterdam/ Antwerpen, Wereldbibliotheek, [1955]. Rijmprent. 47 x 23 cm. Gedrukt in rood, blauw en zwart. Tweezijdig. 1e druk.
€ 15
* De opbrengst kwam in zijn geheel ten goede aan de familie van oorlogsslachtoffers onder de Nederlandse letterkundigen.

37. JACOBSE, Muus Het offer des Heeren. (Met vijf illustraties en titelversiering gedrukt in twee tinten groen door Léon Holman). Den Haag, Daamen, 1942. Ingenaaid met stofomslag. 20 p. Gedrukt in een oplage van 300 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag heel licht gevlekt. Naam op eerste pagina.
€ 15
* Léon Holman, eigenlijk Léon E. Kratzenstein, zou het volgende jaar, op 23 juli 1943 in Sobibor op 36-jarige leeftijd vermoord worden.

38. KLOMP, Hans Uit het dagboek van kam. Pijlenboog. Collectie knipsels uit het dagblad Volk en Vaderland, 1944. Opeenvolgende serie: nr. 33-51 (21 april 1944-25 augustus 1944). Alle in potlood gedateerd. Goede conditie.
€ 40
* Deze rubriek van Hans Klomp, beter bekend onder zijn vooroorlogse pseudoniem Mien Proost, voorzag de dagelijkse gebeurtenissen in de oorlog iedere vrijdag van ironisch commentaar. Bijgevoegd: 13 knipsels uit dezelfde NSB-krant met de rubriek De Taalhark (1943), samengesteld door H. Diephuis en J. van Dam, die pleitte voor ‘volksche’ taal en tegen germanismen.

39. KUNST IN BEZETTINGSTIJD Tentoonstelling hulpwerk beeldende kunst van den Nederlandschen Volksdienst. (Tentoonstelling van 15 december 1942-15 januari 1943). Eindhoven, Van Abbemuseum, 1942. Geniet. 24 p. incl. 8 pagina’s illustraties op glanspapier. 1e druk. Omslag nogal gevlekt, binnenin goed.
€ 25
* Catalogus met prijzen. Deze tentoonstelling werd eerst gehouden in het Amsterdamse Rijksmuseum. Georganiseerd in samenwerking met de Kultuurkamer.

40. MARCHESELLI, Orazio ‘Unter Mitwirkung deutscher Kameraden’ Männer schaffen Europa. Bologna, Cappelli, [about 1942]. Original boards. 192 p. Richly illustrated in b/w. A bit browned, worn and wobbled.
€ 30
* About Mussolini and Hitler and their soldiers of various other countries, like Spain, Rumania, Hungary, Croatia and Slowakia.

41. (MARSMAN, H.). BINNENDIJK, D.A.M. (inl.) In memoriam H. Marsman. Overleden 17 juli 1940. Den Haag, Stols, 1945. Ingenaaid. Onafgesneden. Oplage 300 exemplaren op geschept papier van H.F. de Charro. XII, 28 p. 1e druk.
€ 15
* Bevat bijdagen van o.a. Gerrit ACHTERBERG, Jan ENGELMAN, A. ROLAND HOLST en S. VESTDIJK. Dit boek wordt door ons bij deze Van Dijk 668[b] gedoopt omdat in Van Dijk abusievelijk twee nummers 668 werden opgenomen.

42. (MICHEL, Ernest). MICHEL-YPMA, H. Levensbeeld van Ernest Michel. (Nijmegen, eigen beheer, 1981). Garenloos. 180 p. 1e druk.
€ 15
* Over de felle nationaalsocialistische dichter (1899-1960), door zijn vrouw.

43. MILITAIR GEZAG Hoedt u voor den kater! Zonder plaats, Uitgave Sectie Voorlichting Militair Gezag, [1945]. In elkaar gevouwen. 16 p. Met in groen gedrukte illustraties, getekend ‘b.’ (Wim Boost?). 1e druk.
€ 25
* Haken en ogen aan het leven na de Bevrijding… Met grappige vlotte karikaturen geïllustreerd.

44. MUND, Wolfgang De GPU valt Europa aan. Amsterdam, Westland, 1943. Ingenaaid. 200 p. 1e druk. Gebruikssporen, maar in goede staat. Naam voorin met jaar 1966.
€ 15
* Opvallend omslag met grote rode letters. Opmerkelijk genoeg heeft dit boek geen K-nummer.

45. MUSSOLINI, Benito Sul Disarmo / On Disarmament / Sur le Desarmement / Über die Abrüstung Zürich, Sekretariat der Sozialistischen Arbeiter-Internationale, 1930. 23 x 15 cm. OU. 8 S. inkl. Umschlag. Sehr leicht lädiert und etwas verbräunt.
€ 25
* ‘Aus der Rede Mussolinis in Florenz’. Aus der Corriere della Sera, Milano, 18. Maggio 1930; The Manchester Guardian, 19 May 1930; Le Temps, Paris, 19 Mai 1930; Neue Zürcher Zeitung, Zürich, 19. Mai 1930. Drohende Worte Mussolinis, publiziert von seinen sozialistischen Feinden.

46. N.S.B. Mussert’s veertien punten program. Hitler’s leerling. Zonder plaats, Plancommissie uit N.V.V. en S.D.A.P., [1935]. Geniet. 16 p. Geïllustreerd. 1e druk. Wat kleine vlekjes op het omslag.
€ 25
* Puntsgewijze weerlegging van de stellingen van Mussert vanuit de socialistische beweging. Mooie vormgeving.

47. NAZI-AUSWEIS Ingevulde verklaring voor een boer in de gemeente Zaltbommel om overdag zijn land te betreden in het Sperrgebiet Oensel-Hurwenen (’18 are Bouwland’). Voorbedrukt Duitstalig kaartje van geel papier met schuine balk in rood gedrukt. 72 x 103 mm. Met stempel van het Luftgaupostamt Brüssel en handtekening in potlood van de ‘Major u Ortskommandant’. Op de achterkant stempel van de burgemeester van Zaltbommel. Uitstekende conditie.
€ 25

48. NAZI-VERORDENING 5 formulieren. 1. Ontruimingsbevel B (1942). 2. Verordening betreffende de inlevering van metalen. Aanvraag om vrijstelling van inlevering van voorwerpen van hooge, wetenschappelijke, geschiedkundige of kunstwaarde, van antiquiteiten en van als handwerk waardevol kunstgoed. Model II (1941). 3. Bevel arbeidsinzet (1942?). 4. Inleveren herenrijwielen Amsterdam (1942). 5. Formulier voor de aanvraag van een pas van ‘Der Höhere SS- u. Polizeiführer beim Reichskommissar für die besetzten niederländischen Gebiete’, bestemd voor Duitsers. Ouderdomssporen. 1 en 4 met perforatiegaatjes.
€ 75
* Instrumenten om de Nederlandse bevolking te onderdrukken.

49. NAZI-VERORDENING GEMEENTE DEN HAAG Vergunning om een winkel in textielproducten van 26-31 juli 1943 wegens vacantie voor het publiek gesloten te houden. Kaart om achter het raam te hangen, met legeszegel à f 1,- en stempel van burgemeester Westra van Den Haag. 12,5 x 16 cm. Tweezijdig bedrukt. K-nummer 1038-Gem. 42238. Met sporen van papieren plakband.
€ 25

50. NEDERLANDS VERBOND VAN VAKVERENIGINGEN (NVV) De nieuwe koers. Januari 1937. Amsterdam, Nederlands Verbond van Vakverenigingen, 1937. 42 x 29 cm. Krant: 8 p. Met karikaturen en een foto. Wat zijscheurtjes, iets verbruind.
€ 35
* ‘De loods [van het schip op weg naar Welvaart]: “Je koers is fout. Het roer moet om!”‘ Veel over het fascisme en het communisme. ‘Kiezen tussen fascisme en communisme betekent: kiezen tussen de dood door de valbijl of de dood door de kogel’. Over Mussert, bij een portret van Goering: ‘de humbug, de opschroeverij, de snorkerigheid en protserigheid van fascistische reclame’. Ook met een uitgebreid artikel over de methoden van de Gestapo en een karikatuur van Goebbels.

51. NIEUWE ROTTERDAMSCHE COURANT 3 nummers van April 1944. Woensdag 12 April, Donderdag 13 April en Maandag 17 April (nr. 85, 86 en 89, alle drie Avondblad. 60 x 44 cm. Alle drie compleet in 4 p. Met kleine foto’s en advertenties (o.a. overlijden). Gevouwen, vergeeld en wat gekreukt, met wat slijtage aan de bovenkant.
€ 30
* Oorlogsnieuws.

52. (NIGHT OF THE LONG KNIVES). BRANTING, Georg (Preface) Witboek over de Duitse Bartholomeusnacht. De Rijksdagbrand opgelost! Amsterdam, Arbeiderspers, 1935. 25 x 16 cm. Cloth. 224 p. Translated into Dutch by P. Voogd a.o. Illustrated. 1st edition. White stain on upper cover. With owner’s signature on first page. Otherwise very good.
€ 25
* Famous contemporary ‘Whitebook’ about the so-called Röhm Putsch of June 30, 1934, in which Hitler killed off a large number of his (perceived) adversaries.

53. NOOT, Gerdina Het werk gedaan. Fragmenten uit een oorlogsdagboek. Utrecht, De Bucheliuspers, 1996. Karton. 32 p. Gedrukt in 40 ongenummerde exemplaren. 1e druk. Mooi.
€ 20
* ‘Vanmorgen de zolder gedweild’. ‘Vader heeft kroten geruild voor een zakje rogge’. Dagboek van het dagelijks leven, 1942-1945.

54. OORLOGSPROPAGANDA Wapens! Amerikaansche vliegtuigleveranties aan Duitschland – Soldaten in de mijnen – Een herhaling van 1918? [K-nummer 1128 = Den Haag, Drukkerij Residentie], 1943. Geniet. 24 p. Rijk geïllustreerd met foto’s en tekeningen. Gedrukt in rood en zwart. 1e druk. Omslag bijna los. In het achterblad ontbreekt een driehoek van 4 x 3 x 3 cm.
€ 22
* Mooi uitgevoerde propagandabrochure, die ‘overtuigend’ argumenteert waarom Duitsland de oorlog natuurlijk gaat winnen.

55. [OPDENBOSCH, Jozef Van] Wordt wat ge zijt. 4 artikelen uit de Limburger Koerier van 21-22-24 juni 1940. Gent, Drukkerij Hussein, 1940. Geniet. 16 p. Wat flodderig.
€ 20
* Pleidooi van de priester Van Opdenbosch (1892-1944), die te Gent en Maastricht had gewerkt, voor accomodatie met de Duitse bezetter en streven naar volkseenheid van Zuid- en Noord-Nederland.

56. RIJMELAAR, Dr. De Literaire nonsens I. (Typoscript met versjes uit het soldatenleven, 1939-1947). Kartonnen map met 24 inliggende bladen waarop getypte verzen in doorslag zijn geplakt. Met veel correcties en aanvullingen, maar foutloos qua spelling. De laatste pagina’s zijn voorzien van (5) heel kleine, gekleurde tekeningetjes. Nauwelijks een clou te vinden voor zijn identiteit, behalve dat hij mogelijk uit Maastricht kwam.
€ 120
* De onbekend gebleven soldaat Dr. De Rijmelaar had weinig last van hoogdravendheid en gekunsteldheid. Hij bakte dikke stapels versjes van de eenvoudigste soort, waarin het leven als gemobiliseerde soldaat in de Peel in de winter van 1939-1940, of afzwaaiend lid van de Irene Brigade in Wolverhampton (1945), of bij de politiële acties in Indië een humoristisch-realistische vorm kreeg. ‘De Tandarts heel ver, dat was heelemaal geen grap/ Die eischte vaak looppas want de tijd was zeer krap.’ ‘De X-ray aan den anderen kant,/ Werkt met veel dames, aan loopende band’. ‘In Princepeel, het was zeer afgelegen/ Was een Hospik, gereed en ook altijd bereid/ Voor kleine akkefietjes zoals wij ze kregen/ Maar de dokter uit Mill was de autoriteit’. Over de kakkerlak in de mandiebak, over vrijen aan de voordeur en nog ondeugender zaken – maar toch vooral over het leven van de soldaat in zijn kamp. Gevechten komen niet aan de orde, misschien was de dichter als verpleger werkzaam.
Of deze verzen ooit gepubliceerd zijn is niet duidelijk, misschien werden ze voorgedragen of gezongen.

57. RITTER jr., Dr. P.H. Over Mussert. (Serie Radicale Figuren). Baarn, Hollandia Drukkerij, 1934. Ingenaaid. 64 p. 2e druk. Mooi omslag gescheurd en gevlekt. Voorin een stempel van de Dr. Abraham Kuyperstichting te Den Haag, het wetenschappelijk bureau van de ARP. Titelpagina gevlekt.
€ 25
* De andere ‘Radicale Figuren’ worden achterop genoemd: het zijn David Wijnkoop, F.C. Gerretson, Johannes de Heer, Kees Boeke en Anton van Duinkerken (!).

58. RUTTEN, Felix De verzonken tuin. Maastricht, Boosten & Stols, 1923. Karton (bandtekening A.A.J. Stols). 64 p. Gezet uit de Hollandsche Mediaeval en gedrukt in rood en zwart in een oplage van 500 exemplaren. 1e druk. Rugje iets versleten, maar een goed exemplaar. Blindstempel ‘Gemeente Musea Amsterdam’ in titelpagina. Spoor van verwijderd exlibris.
€ 35
* Poëzie. Dit is een van 50 genummerde luxe-exemplaren op Hollands papier. Een boek met een navrante geschiedenis: uit de omvangrijke bibliotheek van M.B.B. Nijkerk, die gedurende de oorlogsjaren tijdelijk was ondergebracht bij het Amsterdamse Stedelijk Museum – de familie Nijkerk was joods. Van Dijk 5.

59. SCHEEPMAKER, H.J. Handgeschreven brief aan ‘Beste Max [Schuchart]’. 27,4 x 20,0 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘Henk’ en gedateerd ‘Woensdagmiddag’ (bovenaan) en ’21-iii-45/ Amsterdam’ (onderaan brief). 32 regels tekst.
€ 25
* Scheepmaker kan zijn vriend helaas niet aan een Bargoensch woordenboek of andere ‘criminologische werken’ helpen en is ‘niet zeer op de hoogte van misdadigers en hun doen en laten; afgezien van het soort, dat in het groen gekleed gaat’ (= Duitse soldaten). Claartje E.[ggink?] heeft wel een Slangwoordenboek: Scheepmaker zal ‘mevrouw Boex’ vragen dat uit haar ex-huis weg te kapen. Over de oorlog (profetisch): ‘ook ik kan mij niet voorstellen, hoe ik op den vrede zal reageeren – het woord “vrede” alleen al zegt mij langzamerhand niets meer. Maar we zullen de moed er nog maar even inhouden – zoo heel lang kan het niet meer duren’.

60. SCHMIDT, Annie M.G. ‘Als Mussert eens won…..’. In De Blaasbalg nr. 3 (voorjaar 1939). Bilthoven, Stichting “Weest op Uw hoede”/ Mr.Dr. G.J. van Heuven Goedhart, 1939. Krant, 46 x 29 cm. Gedrukt in rood en zwart. Horizontaal gevouwen. Wat verbruining en vlekjes.
€ 45
* Het tegen het nationaal-socialisme gerichte blad De Blaasbalg werd geleid door Van Heuven Goedhart, met gevarieerde medewerkers als Ed. de Nève en Pieter Geyl. Het mooi uitgevoerde, felle tijdschrift bood veel plaats voor poëzie en voor cartoons. Er zouden vijf nummers verschijnen, die in kolossale oplage werden verspreid. Het (niet-ondertekende) gedicht van Annie M.G. Schmidt valt meteen op door zijn kinderlijke eenvoud en effectiviteit.

61. SENNEP, J. La guerre en chemise noire. Preface de Jean Oberlé. [Paris], Éditions Chantal, 1945. Oblong 20 x 27 cm. Unprinted brown covers. 60 p. Excellent condition for a book printed on newsprint.
€ 25
* Caricatures about the Second World War, especially about the role of Mussolini and his Italian forces.

62. (SPIER, Jo). BAKKER, Piet Pauperiseeren, emigreeren, vegeteeren….. of annexeeren! Amsterdam, Elsevier, 1945. 15 x 12 cm. Geniet. 32 p. 1e druk. Wat verbruind.
€ 25
* Omslagtekening van Jo Spier. Bijgevoegd: Jo SPIER, Onze schulden zijn hun schuld. Een prenteboekje over annexatie. Amsterdam, Elsevier, 1945. Ingenaaid. 16 eenzijdig bedrukt bladen. In kleur gedrukte prentjes met door Spier getekende tekst. 1e druk. Niet opengesneden. Voorblad los.
Pleidooien voor annexatie voor een stuk van Duitsland.

63. (SPIER, Jo). WERUMEUS BUNING, J.W.F. Ballade van den boer. [Amsterdam, Querido, 1940]. 61 x 17 cm. Rijmprent, eenzijdig in rood en zwart bedrukt. Beschadigd door punaise- en andere ophangslijtage.
€ 20
* Klassiek gedicht, uitgegeven in november 1940, een succesrijk Sinterklaasgeschenk en hart onder de riem voor de geplaagde Nederlander.

64. STOKE, Melis (= Herman SALOMONSON) Recrutenschool. [Den Haag, zonder uitgeversnaam, 1941]. Oblong 17 x 21 cm. Geniet. (26) p. Gestencild. Wat verbruind en iets sleets.
€ 100
* Clandestiene herdruk (!) van deze illegale, al in 1940 gepubliceerde dichtbundel, die in de oorlogsjaren enorm verbreid werd. Maar vroeg en zeldzaam. De Jong 721.

65. THOMAS A KEMPIS De navolging van Christus. Nieuwe uitgave naar het Latijn. Doesburg, J.C. van Schenk Brill, 1904. 16 x 12 cm. Versierd linnen. VIII, 192 p. 8e druk. Rugje verbleekt.
€ 16
* Met de handtekening (datum 1929) en het exlibris van de chemicus Pieter M. Heertjes (1907-1983), die in de oorlog als verzetsman gewestelijk commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten was en daarna gedurende lange tijd hoogleraar in Delft.

66. TWEEDE WERELDOORLOG Dat nooit weer. Informatiebulletin. Berichten, die in de Nederlandse pers zelden verschenen. (Nr. 5 t/m 24 plus bijlagen). Rotterdam, Actiegroep tegen de Duitse herbewapening en het herlevend fascisme, 1954-1955. A5-formaat. Gevouwen, elk bestaande uit twee of drie gevouwen bladen. Met illustraties. 18 nummers plus een Extra Bulletin (26 oktober 1954), een petitie en een affiche (40 x 30 cm), uitgevoerd in linosnede. Nr. 5-15, 17-22 en 24. Er zouden 30 nummers verschijnen. Goede conditie.
€ 120
* Dit hoofdzakelijk Rotterdamse tijdschrift, waarvan de titel voor zich spreekt, was volgens het katholieke dagblad De Tijd het blad van een communistische mantelorganisatie. De redactie bestond uit S. Andersen-Cochius en Dr. M. Minnaert-Coelingh. De affiche (zonder naam van de kunstenaar) vertoont de Laurenskerk onder het Duitse bombardement van 1940. Schaars, volgens de NCC slechts in enkele bibliotheken losse nummers.

67. TWEEDE WERELDOORLOG Magneet. Zannis High Class Dutch Cigarettes. (Pakje sigaretten – met inhoud.) Rotterdam, C.V. Zannis Sigarettenfabriek, ca. 1940. 7 x 8 x 2 cm. Compleet met banderol en inhoud: 20 sigaretten. Pakje bedrukt in blauw. Nieuwprijs was 20 cent + 4 cent opgeld! Wat verfomfaaid en ingescheurd, maar compleet (en nog rookbaar!).
€ 25
* ‘Amateurs-sigaretten. Uitsluitend bestemd voor eigen gebruik. Verboden deze sigaretten te verhandelen ingevolge art. 5 lid 1, der Tabak- en Tabaksproducten Beschikking 1940, No. 1. Rotterdam’. Dit is geen surrogaat, maar duidelijk echte tabak. De familie Zannis had zich al in 1898 vanuit Griekenland in Rotterdam gevestigd; C.V. Zannis werkte ook als Griekse tolk.

68. TWEEDE WERELDOORLOG in DEN HAAG Officieele mededeelingen met betrekking tot de distributie- en andere aangelegenheden uitgegeven door de
Gemeente ‘s-Gravenhage. No. 1. Den Haag, Gemeente ‘s-Gravenhage, 1944. 26 x 20 cm. Compleet. 6 p. 1e druk. Netjes.
€ 35
* Eerste nummer van een Haags gemeentekrantje uit de oorlog, ingesteld omdat veel dagbladen niet meer verschijnen of slecht verkrijgbaar zijn. Over gas- en electriciteitslevering, voedselvoorziening, bonkaarten en de dienstregeling van de HTM. Niet in de NCC.

69. VERZETSKRANTEN Collectie verzetskranten. – De Accu. Nr. 101. 8 Maart 1945. 2 p. gestencild.
– De Baanbreker. Jg. I nr. 14-15 (dubbelnr.), 6 October 1945. Bijdragen van J.C. Bloem (over Huizinga), S. Carmiggelt, Jac. van Hattum, Max Nord en Lou Lichtveld.
– Het Dagblad. Illegaal Dagblad voor Bevrijd Nederland. 26 Juli 1945. 4 p. gedr. Dit parodistische blad, waarvan slechts 2 nummers verschenen, hekelde de manier waarop de collaborerende uitgeverij Sijthoff en anderen vlak voor het eind van de oorlog de bordjes verhangen had om bij de bevrijders in een goed blaadje te komen. Met koppen als ‘Dankbare Collaborateurs Bejubelen M.G.’ Andere would-be verzetsfiguren die hierin genoemd worden zijn ‘Jhr. Erich Maria de Geer’, ‘Ank van der Moer en Lor de Groot’, ‘Bill Bengelmerg met zijn Wagner-stompers’. De Quay: ‘Het haantje dat niet wachten kon’. Zeer de moeite waard.
– De Fakkel. Omgeving Den Haag. Nr. 99. Zaterdag 28 April 1945. 2 p. gest.
– Geïllustreerd Vrij Nederland. 4e jg. nr. 2, Juli 1943. 6 p. gest. Met humor en serieuze berichten.
– Katinpers. 3e jg. no. 143, Maandag 7 Mei 1945. 2 p. gest.
– Het Kompas. Nederlands Onafhankelijk en Actueel Weekblad. Red. Louis Fréquin, Nijmegen. 3e jg. no. 14 en 19. Ongedateerd, maar mei en juni 1945. Nr. 19 misschien incompleet. 8 p., 2 p., gedrukt.
– De Nederlandsche Gedachte. 2 nrs. ongenummerd, maar dit zijn de nummers 1 en 2, verschenen op 1 en 9 oktober 1944. Er zouden 6 nummers verschijnen. 8 p., gedr. Ook met versjes.
– Nieuwe Haagsche Courant. Tweede serie (vanaf 7 Mei 1945). Woensdag 2 October 1946. Gedr. krant, 4 p. Met artikelen over de vonnissen van de nazi-kopstukken en de voltrekking van de doodstraffen.
– Nieuwsbulletin van “Klein maar dapper”. 1 December 1944. 2 p. gest. 30 April 1945, 2 bl. 1z. gest.
– Ons vaderland. Het blad van en voor vrije Nederlanders. Het op één-na-laatste nummer, 10 Mei 1942. 8 bl. 1z. gest. Laren-Blaricum. Volgeschreven door o.a. de burgemeester van Eemnes, mr. P. van Ogtrop, en de legendarische Larense durfal Albert Schlösser (1898-1964), die in 1933 uit Duitsland was gevlucht.
– Ons Volk. Den Vaderlant Ghetrouwe. 15 September 1944. 4 p., Juli 1945 Slot-nummer, 24 p., gedrukt in oranje en zwart, illustraties.
– De Opdracht. Tijdschrift gewijd aan het nieuwe Indië. Nr. 10, met stempel ‘9 Mei 1945’. 2 p. Gedrukt in oranje.
– Op Wacht. Uitgave in samenwerking met “De Haagse Groene”. No. 86, 30 April 1945 en nr. 92, 7 Mei 1945. 2 p. en 1 p. gest.
– Oranje-bulletin. Uitgave voor Den Haag en omstreken en Delft. Nr. 11, nr. 12 (25 October 1944), nr. 15 (1 November), nr. 23 (14 December), nr. 24 (21 December), nr. 26 (3 Januari 1945), nr. 27, 28, 29, 30, 31, 32, nr. 34 (22 Februari), nr. 35 (27 Februari). 2 en 4 p. gedr.
– Oranje-bulletin. Bulletin ter verspreiding van de letterlijke tekst van Regeringsverklaringen (…). Nr. 63 (Februari 1945) en 88 (17 April 1945), beide geperforeerd. 4 p. gedr.
– Extra Oranje-bulletin (‘Zoo juist werd het volgende bekend gemaakt:/ Bekendmaking…’), idem ‘Judas en de honger’, en ongedateerd o.a. over de evacuatie van Wassenaar. Elk 2 p. gedr.
– Oranje-bulletin – Nederlandsch nieuws. Zaterdag 28 April 1945. 2 p. gedr.
– Paraat. Jg. 1945, nr. 86, 87 en 97, alle drie April 1945, 2 p. gest.
– Het Parool. Bulletin van 15 September 1944. 2 p. gedr., Speciaal Bulletin 16 September 1944. 2 p. gest., Het Parool nr. 80, 87 en 88 (1945). Elk 4 p. gedr. Nr. 103 van 5 Mei 1945, 4 p. gedr. 5e jg. nr. 187 van 7 Juni 1945. 2 p. gedr.
– De Pen Gun. Weekblad voor de Nederlandsche Strijdkrachten. 1e jg. nr. 1, 2 Juni 1945, en nr. 18, 14 September 1945. 8 p. gedr.
– Radio Oranje. Nr. 170, 2 April 1945. Extra Paaschbericht. 2 p. gedr.
– Rood-Wit-Blauw. Nr. 153, 12 Mei 1945. 2 p. gest.
– Spartacus. 5e jg., nr. 42, 20 October 145.
– Strijdend Nederland. Nr. 209 en 211, 26 April en 1 Mei 1945. Elk 4 p. gedr.
– Trouw. 1e jg. nr. 14, December 1943 (Indië-nummer). 16 p. gedr., 2e jg. nr. 11, 11 September 1944, 4 p. gedr., 3e jg. nr. 4, April 1945, 4 p. gedr., 3e jg. nr. 6, ca. 7 Mei 1945.
– De Vonk. 4e jg, nr. 8, 30 September 1944, 8 p. gedr.
– Vrije Gedachten. Speciale uitgave over Nieuwe Organen. Ongedateerd, vermoedelijk April 1945. 4 p. gedr.
– De Vrijheid, 5 Mei 1945. 1 p. gestencild.
– Vrij Nederland. Nr. 1, 31 Augustus 1940. 8 p. gest. ‘Opl. 1001 Ex.’ = 130 exemplaren! Gekreukt.
– Vrij Nederland. 5e jg., 2e Extra-Uitgave voor Zuid-Holland, 10 December 1944. 4 p. gedr.
– Vrij Nederland. Internationale informatiebladen. Nr. 11, April 1945. 4 p. gedr.
– Vrij Nederland. Bij de bevrijding van Amsterdam. 5e jg. nr. 22, 5 Mei 1945. 4 p. gedr.
– Vrij Nederland. Nieuws-bulletin nr. 122, 28 April 1945. 2 p. gest.
– Vrij Nederland Nieuws. Speciaal bulletin nr. 120, 123, 124 en 125, 2-7 Mei 1945. Elk 2 p. gest.
– De Waarheid. Dagelijks verschijnend nieuwsbulletin Nr. 16, 8 Mei 1945. 2 p. gest.
– De Waarheid. 5e jg., 8 Mei 1945. 4 p. gedr.; Stadseditie 24 December 1945, Kerstnummer. 12 p. gedrukt, in groen en zwart.
– De Wegwijzer. Nr. 104, 25 November 1944. 2 p. gedr.

€ 295
* Ca. 75 tijdschriftnummers, verschillende conditie, enkele geperforeerd.

70. VETERMAN, Eduard Essais. (Amsterdam, eigen beheer), 1941. Karton. 114 p. Gedrukt in 1000 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Band wat beschadigd en op de rug verkleurd, papier als altijd verbruind. Met groot, mooi exlibris van A. Schouten. Achterin is een krantencolumn geplakt van ‘Pasquino’ (=Johan Luger) over het Englandspiel en de dood van Veterman (‘Vermoord uw erftante veilig’).
€ 22
* Deze titel is vaak niet gesigneerd, maar in dit geval wél. De onfortuinlijke Veterman wist als Jood de oorlog te overleven, maar kwam om in een verdacht verkeersongeval in 1946.

71. VINDEX Vlam in ’t hart. Amsterdam, Vox-Hollandiae, 1945. Geniet. 16 p. 1e druk. Vrij netjes. Met mooi exlibris van Maria A.S. van Taack Tra Kranen-Van der Elst (1887-1951).
€ 20
* Felle anti-nazistische gedichten van Vindex (Latijn voor ‘De wreker’, pseudoniem van de striptekenaar en illustrator Hendrik Herman Backer, 1898-1976), gedrukt in maart 1945. De titels zeggen genoeg: ‘Ongedierte’, ‘Geuzengebed’, ‘Rotterdam 14 Mei 1940’, ‘Laarzen’, ‘Er komt een andere tijd’, ‘Guerilla’, ‘De grijze pest’ – en waar zou dit de benaming van zijn: ‘Dwarsgemendeslappelendezonnewendeboebaasbende…’ De Jong 1018.

72. [VORRINK, Koos] Open brief aan alle goede Nederlanders. Zonder plaats of uitgever, 1941? Gevouwen blad. Horizontale vouwen.
€ 25
* ‘Landgenooten! De oorlog van de Nazi’s tegen de geestelijke goederen van ons volk, tegen zijn rechten en vrijheden, tegen zijn zelfverworven instellingen wordt met onverminderde kracht voortgezet.’ Zeer vroege illegale publicatie van de kant van de voorman van de socialistische jeugdbeweging, die verscheen in 1940. Dit is mogelijk een latere druk uit 1941.

73. WERKMAN, H.N. Hommage aan H.N. Werkman. Amsterdam, Dynamo Pers, 1980. Eén gevouwen vel 10,3 x 21,9 cm, uitgevouwen 10,3 x 50,9 cm. In bijbehorende, bedrukte envelop. Met de hand gezet en gedrukt in een oplage van 75 genummerde exemplaren.
€ 30
* De tekst behelst (een fragment uit) de laatste brief die Werkman schreef, twee dagen voor zijn arrestatie, aan zijn dochter Fie en haar man Siep van den Berg.

74. WILHELMINA, Koningin Dat ik zal wederkeeren. Een overzicht van het historisch bezoek van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina der Nederlanden aan het Dominion van Canada en de Vereenigde Staten van Amerika, van 18 juni tot 26 augustus 1942. [New York, Amerikaansche Regeerings Voorlichtingsdienst], 1942. Versierd oranje marokijn. Goud rondom. Geïllustreerd. 1e druk. Band iets gevlekt en aan de achterkant in de buurt van de rug wat geschaafd.
€ 95
* Uitgegeven op initiatief van de Voorlichtingsdienst en Amerikaanse zakenlieden, van wie Thomas J. Watson een kort voorwoord schreef. Met talloze naamsverwijzingen naar Nederlanders en Amerikanen die zich in de Verenigde Staten voor Nederland hebben ingezet.
Dit is een bijzonder exemplaar gebonden in oranje marokijn, met op de voorkant in blauw gedrukt een kaart van Nederland onder een ingelegd, in blauw en oranje op wit papier gedrukt wapen van Nederland. Onder de kaart staat de titel van het boek in een gotisch type. Achterop een kaart van de West en de Oost! Mogelijk een uitgeversband, gezien de bestempeling – de cliché’s moeten kostbaar zijn geweest. De boekband is bescheiden op een van de laatste schutbladen voorzien van een blindstempel: ‘Launder/ New York’. Het betreft hier de in Engeland geboren handboekbinder Alfred W. Launder (1867-1952), die vanaf 1929 de binder was van het Metropolitan Museum of Arts in New York, een man met grote naam in de Amerikaanse boekbinderswereld van zijn tijd.

75. WILLEMSE, G.J. Berijmde gedachten. [Utrecht], eigen beheer, 1939. Ingenaaid. (80) p. Gedrukt op getint papier, elke pagina met een rood kader. Met gedrukt presentatiekaartje. 1e druk. Aan de randen wat stoffig.
Verkocht
* Met handgeschreven opdracht van de auteur op de titelpagina: ‘Aan mijn vriend Brouwer./ (handtekening)/ 26/9’39’. G.J. Willemse (geboren in 1871) was een van de drie drukkers van de Utrechtse Typografen Associatie, die in 1944 wegens het verspreiden van illegaal drukwerk (te weten De stilte der zee van Vercors) door de nazi’s geëxecuteerd werden.

CLANDESTIENE EN ILLEGALE LITERAIRE PUBLICATIES UIT 1940-1945

1. [AAFJES, Bertus] Boeren. Open brief van het land. [Amsterdam, A.A. Balkema,] 1945. Geniet. (8) p. [Gedrukt in een oplage van ongeveer 500 exemplaren.] 1e druk. Goed exemplaar.

€ 15

* Mooi uitgaafje, anoniem uitgegeven, gedateerd ‘Terband, Januari ’45’. Felle dichterlijke aanklacht tegen de boeren die hun eten in de oorlogswinter niet wilden delen met de hongerigen uit de stad. De Jong 95.

 

2. AAFJES, Bertus Per slot van rekening. [Amsterdam, Van Oorschot, [1943 of 1944]. Ingenaaid. 20 p. [Oplage 300 exemplaren]. 1e druk.

€ 15

* Exemplaar met donkergrijs gewolkt omslag. Clandestiene oorlogsuitgave. Volgens de bibliografie van de UB Amsterdam dateert deze uitgave van 1943, volgens De Jong uit 1944. De Jong 14.

 

3. (ACHTERBERG, Gerrit). AAFJES, Bertus Gerrit Achterberg. De dichter van de sarcophaag. Aanteekeningen bij zijn poëzie. [Den Haag], Mansarde Pers, [1943]. Linnen. Bandtekening, portret en illustraties C.A.B. BANTZINGER. 32 p. [Gedrukt in een oplage van 600 exemplaren]. 1e druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. De Jong 8.

 

4. AUDEN, W.H. Vier gedichten. Vertaald door C. Buddingh’. [Dordrecht], Semaphore Pers, 1945. Geniet. 16 p. Gedrukt in een oplage van 275 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag licht verbruind.

€ 25

* In het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting. De Jong 50. == Printed in secret under the Nazi occupation of the Netherlands. Translations of ‘Hearing of harvests’, ‘Here I stand’, ‘Song of the Beggars’ and ‘Journey to Iceland’.

 

5. BAUDELAIRE, Charles Conseils aux jeunes littérateurs. (Rosières) [= Den Haag], (Pierre Mangart) [= A.A.M. Stols], 1944. 18 x 11 cm. Ingenaaid met omslag. Onafgesneden. 24 p. Gedrukt in goud en zwart met de Lutetia in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag wat gevlekt.

€ 25

* In het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting met fictieve plaats en uitgever. Fijnzinnige typografie. Van Dijk 626. De Jong 70.

 

6. BIERCE, Ambrose Het voorval op de Owl Creek brug. Een fantastisch verhaal van – ingeleid en uit het Amerikaans vertaald door Jan Spierdijk met houtgravures van Arnold Pijpers. (Bussum), Bayard Pers [= F.G. Kroonder], 1945. Ingenaaid met stofomslag. 34 p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt [in een oplage van 500 exemplaren]. 1e druk. 1e druk.

€ 15

* Vertaling van Tales of soldiers and civilians (1891). De Jong 82.

 

7. BLIJSTRA, R., als: R. van HARLINGEN Bij nadere kennismaking. Novelle. [Amsterdam], De Bezige Bij, (1944). 24,5 x 16,5 cm. Ingenaaid. 56 p. Gedrukt in rood en zwart op Simili Japon in 525 genummerde exemplaren. Omslag wat dof.

€ 22

* Illegale, anti-Duitse publicatie. Eén van 25 Romeins genummerde exemplaren. Spannend verhaal over belevenissen tijdens de Nazi-bezetting. Quousque Tandem 6. De Jong 357.

 

8. BLIJSTRA, R., als: R. van HARLINGEN Haaien voor Nabatoe. Novelle. [Amsterdam], De Bezige Bij, (1944). 25 x 16 cm. Ingenaaid. 48 p. Gedrukt op geschept papier van Haesbeek in 525 genummerde exemplaren.

€ 15

* In het ondergrondse gedrukt tijdens de Nazi-bezetting. Spannend verhaal over een scheepsvriendschap tijdens een reis in de tropen. R van Harlingen is een pseudoniem van Reinder Blijstra. De Jong 358.

 

9. BOSMAN, Anthony Witte zwanen zwarte zwanen. Novelle van Anthony Bosman. Met tekeningen van Joop Löbler. Dordrecht, Semaphore Pers, 1941 [= 1944]. Halflinnen met grijslinnen platten. 36 p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt in rood en zwart in 270 genummerde exemplaren, waarvan de eerste 120 werden gesigneerd door de auteur, en daarvan de eerste 20, Romeins genummerde, niet in de handel kwamen. 1e druk.

€ 30

* Dit is nr. XX van de 20 Romeins genummerde en gesigneerde exemplaren. Mooi uitgevoerd boek met zijn grote tekening en zijn sierlijke, in rood gedrukte initiaal. (Een gewoon, ongesigneerd exemplaar is leverbaar voor 15 euro).

 

10. BOSMAN, Anthony Witte zwanen zwarte zwanen. Novelle van Anthony Bosman. Met tekeningen van Joop Löbler. Dordrecht, Semaphore Pers, 1941 [= 1944]. Halflinnen met grijslinnen platten. 36 p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt in een oplage van 270 genummerde exemplaren, waarvan de eerste 120 werden gesigneerd door de auteur. 1e druk. Iets roestvlekkig.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. De Jong 104.

 

11. BRABANDER e.a., Gerard den ’t Spuigat [1]. [Onder redactie en met bijdragen van Gerard den Brabander, Harold de Clauer (pseudoniem van Harm Brander) en M.L. Yzebrands (pseudoniem van Michiel Lebertus Huizinga)]. [Amsterdam, eigen beheer, 1944]. Geniet. (32) p. [Gedrukt door H.N. Werkman in een oplage van 1000 exemplaren]. Op het omslag is de oranje titel gevat in een halfrond dik zwart kader; de tekst is gedrukt op roze papier. 1e druk. Omslag wat verbruind en gekreukt.

€ 50

* Eerste nummer van een in het geheim uitgegeven poëzietijdschrift met vertalingen (Edgar Allan Poe, Baudelaire, Omar Khayyam) en gedichten, zoals navrant over een woning waarvan de bewoners zijn weggehaald, ‘Huis te huur’. Zeer kwetsbaar. Het tweede en laatste nummer verscheen na de oorlog. Niet in Hot Printing. De Jong 1002. Dekkers G-245.

 

12. BRACKEN VLOEDT, Jan van den (= Johannes WEILAND) Gevlekte sater. [Amsterdam], De Bezige Bij, (1944). Ingenaaid. 52 p. Met houtgravures in zwart door de dichter. Gedrukt in blauw en zwart in 225 genummerde exemplaren op Simili Japon. 1e druk.

€ 15

* Mooi boekje, clandestien gedrukt in oorlogstijd. De Jong 112.

 

13. BRACKEN VLOEDT, Jan van den (= Johannes WEILAND) Gevlekte sater. [Amsterdam], De Bezige Bij, (1944). Ingenaaid. 52 p. Met houtgravures in zwart door de dichter. Gedrukt in blauw en zwart in 225 genummerde exemplaren op Simili Japon. 1e druk. Fabrieksfout in het papier van enkele pagina’s: een kreuk.

€ 15

* Gemarkeerd ‘Proefdruk’ in het colofon. Met een handgeschreven correctie op p. 19, die echter niet werd doorgevoerd: ‘allerschoonste’ moest (terecht) ‘allerfijnste’ worden. Mooi boekje, clandestien gedrukt in oorlogstijd. De Jong 112.

 

14. (BUDDINGH’ (vert.), C.). AUDEN, W.H. Vier gedichten. Vertaald door C. Buddingh’. [Dordrecht], Semaphore Pers, 1945. Geniet. 16 p. Gedrukt in een oplage van 275 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag deels iets verbruind. Naam in potlood op titel en franse titel (‘N.F.B. Jongsma, 19-7-45’), naamstempeltje op binnenzijde voorplat.

€ 22

* In het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting. De Jong 50.

 

15. BUDDINGH’, C. Praeter gallum cantat. Gedichten. Stadskanaal [= Utrecht], W. Indenhaeck [= Jac. P. Romijn], 1944. Oblong 7,5 x 11,3 cm. Karton met omslag. 20 p. Gezet uit de Garamont en gedrukt in blauw en zwart in 125 genummerde exemplaren. 1e druk. Boekblokje los van omslag, rugje is uitgescheurd.

€ 55

* Leuke miniatuuruitgave met 16 kwatrijnen over liefde en lust, in het geheim gedrukt onder de nazibezetting. De titel verwijst naar een bekende uitspraak, die wordt toegeschreven aan Galenus: ‘Omne animal triste post coitum, praeter gallum qui cantat’ (Ieder dier is terneergeslagen na de coitus, behalve de haan, die kraait). De Jong 128.

 

16. BUDDINGH’, C. Twintig sonnetten. [Dordrecht], Xelhua Pers [= eigen beheer], (1945). Ingenaaid. 28 p. Gedrukt in een oplage van 275 [door de dichter zelf!] genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag deels verbleekt.

€ 25

* De Jong 129.

 

17. (BUNDT, Livinus van de, als:) LIVINUS Nederland 1943. Zes naaldgravures. [Amsterdam], (Vijf Ponden Pers, 1944). 44 x 35 cm. Vier vouwbladen in omslag. Gedrukt op Pannekoek in een oplage van 55 exemplaren. Uitstekende conditie. N.B. In dit exemplaar is één prent tweemaal aanwezig.

€ 350

* Alle gravures werden gesigneerd door de kunstenaar. Livinus is het pseudoniem van Livinus van de Bundt (1909-1979), schilder, graficus en ‘lichtkunstenaar’, in 1947 oprichter van de Vrije Academie. De Jong 516.

 

18. CARMIGGELT, Willem Zes gedichten. (Met inleiding van P. Hennipman, 1945). Zonder plaats, eigen beheer, 1945. Cahiersteek met koord. (16) p. Gedrukt op Van Gelder in zeer beperkte oplage.Op de eerste pagina is een originele foto van Wim Carmiggelt (met handgeschreven identificatie) geplakt en op de titelpagina een vrolijk exlibris van Willem Carmiggelt. 1e druk. Keurig.

€ 120

* Willem Carmiggelt (1922-1945), geboren in Menado, was als student economie in het verzet gegaan en overleed in het strafkamp Rodgau-Nieburg.

 

19. CORT, Martijn Zeven brieven. [Utrecht], De Bezige Bij, 1944. Ingenaaid. 68 p. Gedrukt in een oplage van 500 exemplaren. 2e druk. Exlibrisetiketje van Andries Sneep op voorste schutblad.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Martijn Cort is een pseudoniem van Johan van der Woude. De Jong 161. Quousque Tandem 12.

 

20. (D.A.V.I.D.). BOOLEN, J.J., & J.C. van der DOES Five Years of Occupation. The Resistance of the Dutch Against Hitler-Terrorism and Nazi-Robbery. [Amsterdam], ‘Printed on the Secret Press of D.A.V.I.D.’, [1945]. Linnen. 128 p. 1e druk. Net exemplaar.

€ 20

* Drukkerij D.A.V.I.D. (‘De Algemene Vrije Illegale Drukkerij’) werd opgericht in 1943, maar zette zijn werk voort na de bevrijding. Dit boek, waarvan ook een Nederlandse uitgave bestaat, werd gedrukt in een oplage van 2000 exemplaren op last van de Secretaris-generaal van het ministerie van Onderwijs. Het verscheen in mei 1945, direct na de bevrijding.

 

21. DEGAS, Edgar Huit sonnets. (Met een portret van de auteur op de titelpagina). Amsterdam, (Vijf Ponden Pers), 1943. Cahiersteek. (12) p. Gezet uit de Perpetua en gedrukt door Meijer in Wormerveer naar typografie van Dick Elffers in een oplage van 50 exemplaren. Iets roest.

€ 75

* Uit de immense verzameling clandestien drukwerk van A.J. Eschauzier met zijn kenmerkende briefje. De Jong 172.

 

22. DONKERSLOOT, N.A., als: Siem de MAAT In Holland staat een huis. (Gedichten). [Den Haag], Halewyn Pers [= A.A.M. Stols en F. Tamminga], 1945. Cahiersteek. 20 p. Gedrukt in 750 exemplaren. 1e druk. Balpenkrabbeltje voorin.

€ 25

* Dit is een van 150 genummerde exemplaren op Simili Japon, en daarvan een van 25 Romeins genummerde. Felle tegen de nazi’s gerichte gedichten, o.a. ‘In Memoriam Jan R. Th. Campert’, ‘De gevangenen van Vleugel D’ en ‘Aan de gevallen drukkers’. Misleidend colofon: het boekje is niet te Amsterdam gedrukt door Dirk Voskens (trouwens een 17e-eeuwse lettersnijder), maar door Tamminga in Den Haag. De Jong 528.

 

23. DUINKERKEN, Anton van Waaiend pluis. (Met een houtsnede en sluitvignet van R. de Paauw). [Den Haag], Mansarde Pers, [1944]. Ingenaaid. (16) p. Gezet uit de Libra (!) en gedrukt in geeloker en zwart op Ossekop-papier in een oplage van 700 exemplaren. Met een houtsnede en sluitvignet van R. de Paauw.1e druk. Naam voorin, verder mooi.

€ 16

* Uit de grote verzameling oorlogsuitgaven van A.J. Eschauzier met diens notitiepapiertje. De Jong 220.

 

24. ENGELMAN, Jan In het verborgene gedrukt. Utrecht, Broese, 1945. Ingenaaid. 16 p. Typografische verzorging van Charles Nypels. Gedrukt in rood en zwart op geschept papier in een oplage van 500 exemplaren, alle GESIGNEERD door Chris Leeflang en Jan Engelman. 1e druk. Omslag iets gevlekt.

€ 20

* De tekst betreft een rede die Engelman heeft gehouden bij de opening van de eerste tentoonstelling van clandestiene oorlogsuitgaven bij Boekhandel Broese. Van Laar 190.

 

25. FABRE-LUCE, Alfred Écrit en prison. Sine loco, l’Auteur, 1944. 27 x 21 cm. Couverture originale. (2), 68 p. Imprimé en miméo en 1000 exemplaires numérotés. Pas signé par l’auteur. Édition originale. Un peu usé.

€ 25

 

26. GAY, John The fox at the point of death. (Met twee illustraties door de auteur). [Utrecht], The Busy Bee, (1945). Ingenaaid. (12) p. Gedrukt in een oplage van 525 genummerde exemplaren. Niet opengesneden. Vlek op voorplat.

€ 15

* De Jong 283.

 

27. GEESTZWAARD, J. Sta op! Gedichten. [Amsterdam], De Distelvink, 1944. Bordpapier met stofomslag. 20 p. Gedrukt in een oplage van 475 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Pseudoniem van Jan Willem Jacobs. Illegale uitgave met anti-Duitse gedichten. De Jong 299.

 

28. GIDE, André Over Duitschland. (Vertaald en ingeleid door P. [= Max Nord]). [Utrecht], De Bezige Bij, 1945. Ingenaaid. 32 p. Gedrukt in een oplage van 275 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag deels verschoten.

€ 20

* Herdruk van een tekst uit 1919, die nog steeds de moeite waard is om te lezen. De Jong 314.

 

29. [GRAVESANDE, G.H. ‘s-] Verzen van een eenzaam man. [Den Haag, eigen beheer, 1944]. Ingenaaid met omslag en titeletiket. 32 p. Gezet uit de Lutetia van J. van Krimpen en gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 20

* Leuke, nog altijd leesbare gedichten, zoals ‘Cafetaria’. Clandestiene oorlogsuitgave. Van Dijk 635. De Jong 859.

 

30. GRAVESANDE, G.H.’s- Verzen van een eenzaam man. [Den Haag, eigen beheer, 1944]. Ingenaaid met omslag en titeletiket. 32 p. Gezet uit de Lutetia van J. van Krimpen en gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 2e vermeerderde druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Bevat één gedicht meer dan de eerste druk. De Jong 331.

 

31. GREGOOR, Nol Twee hyacinten. Een optimistische monoloog. [Den Haag], Herberg-reeks, 1945. Ingenaaid. 20 p. Gezet uit de Erasmus Mediaeval en gedrukt in 100 genummerde exemplaren naar typografie van Rinus van Haarlem (= M.H. Groenendaal). 1e druk. Omslag deels verkleurd.

€ 25

* Met handgeschreven opdracht van de dichter in de vorm van een kwatrijn aan Sjoukje van der Lans. M.H. Groenendaal is de auteur van een vaak herdrukt standaardwerk over drukletters. De Jong 334.

 

32. GROOT, Jan H. de Ontmoeting met Jacob van Lennep. [Amsterdam, eigen beheer], (1941 [= 1944]). Geniet. 24 p. Gedrukt in een oplage van 80 [= 65, aldus De Jong] genummerde exemplaren. 1e druk. Enkele roestvlekjes.

€ 15

* Opstel over Van Lennep, dat tevens handelt over Ter Braak en Couperus. De Jong 343.

 

33. HEEROMA, K. Sonnetten. [Oegstgeest in eigen beheer], In signio piscium, 1944. Ingenaaid. 16 p. Gedrukt in een oplage van 125 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* In het geheim gedrukt tijdens de nazi-bezetting. Marten Kolkman is een pseudoniem van Klaas Hanzen Heeroma. De Jong 462.

 

34. [HEEROMA, K.H.] Margrieten. Oegstgeest, Eigen beheer, 1943. Geniet. (16) p. 1e druk.

€ 15

* Felle anti-nazi-gedichten. In het geheim gedrukt door Fokke Tamminga in Den Haag, waar Simon Carmiggelt als jongmaatje werkte. Illegale uitgave. De Jong 536.

 

35. HEIJE, Jan Pieter Kleine bloemlezing uit de gedichten van dr. J.P. Heije. Amsterdam, Nederlandsche Uitg. Mij [= Laren, A.G. Schoonderbeek, 1944]. Genaaid met koordje. Net exemplaar.

€ 16

* Mooi oorlogsuitgaafje, clandestien uitgegeven onder de nazi-bezetting. Voorin staat gedrukt ‘Bibliophiele uitgave in 19de eeuwsche uitvoering voor vrienden der Vrijheid’. En het betreft inderdaad gedichten die overvloeijen van vaderlandsliefde en verlangen naar vrijheid. De Jong 385.

 

36. [HELLINGA, W.G] Dies noctesque. (Met tekeningen van Fred Carasso). [Amsterdam], (Vijf Ponden Pers, 1943). 28 x 23 cm. Ingenaaid met (deels licht verkleurd) omslag. Onafgesneden. XXXII p. Gezet uit de Goudy Bold en gedrukt door Meijer in Wormerveer on een oplage van 50 exemplaren. 1e druk. Bovenzijde uitstekend omslag licht rafelig.

€ 75

* Anoniem verschenen poëziebundel. De titel betekent ‘Dagen en nachten’. De dichter, taalkundige en boekhistoricus Wytze Gerbens Hellinga (1908-1985) was de bedenker van de Vijf Ponden Pers. De Jong 191.

 

37. HELMAN, Albert Sebastiaan. Gesneden en gedrukt door Pieter Starreveld. (Met 2 originele linosneden in kleuren door Pieter Starreveld). [Amsterdam], Pieter Starreveld, 1944. 38 x 26 cm. Vouwblad. 4 p. Gedrukt in rood, blauw en zwart in een kleine oplage. 1e druk. Enkele vlekjes en een gaatje in het papier.

€ 95

* Opmerkelijke publicatie met twee veelkleurige linosneden, in moeilijke omstandigheden geproduceerd tijdens de Duitse bezetting. De tekst is niet gezet, maar getekend! Eén van de genummerde en door Starreveld in potlood gesigneerde exemplaren. De Jong 375.

 

38. (HOES, F.). HILDEBRAND Hoe warm het was en hoe ver. (Illegale oorlogsuitgave). Amsterdam, F. Last & Co. (= F. Hoes), 1943. 26 x 17 cm. Halfperkament. 52 p. Niet afgesneden. Op de titelpagina een wapenschild in reliëfgoudstempel. Gedrukt in 250 genummerde exemplaren. 1e druk. Mooie conditie.

€ 25

* Inhoudelijk interessante illegale uitgave, een van de vele arbeidsintensieve mystificaties van drukker Franso Hoes! Dit boek heeft niets met Beets te maken, en is niet gemaakt door Joan Bleau (inclusief drukfout) of de fictieve Hendrick Denbinder van Delft, zoals het colofon wil doen geloven. De tekst is een gedeeltelijke herdruk van het boek ‘s-Gravenhage en Amsterdam. Roemrijke herinnering aan de gedenkwaardige dagen van den 12den tot den 30sten November [1813] van Hendrik Zeeman, een enthousiast geschreven ooggetuigeverslag van de verdrijving van de Franse overheersers in 1813, vol saillante overeenkomsten met de Duitse bezetting van 130 jaar later. De Jong 387.

 

39. HOLLAND, Folk. van De Nederlanden. (Clandestiene mystificatie-uitgave). Amsterdam, De rechtvaerdige trou [= F. Hoes], 1943. Halfperkament. Kop verguld. 4to. (2), 200 p. Op de titelpagina een oranjeboompje in reliëfdruk. Illustraties naar negentiende-eeuwse staalgravures. Gedrukt in een oplage van 250 exemplaren. Platten iets verkleurd.

€ 50

* Dit boek is volgens het colofon ‘gedrukt (…) op de persen van Ketelaar en de Leempt te

Utrecht’ – dat waren de twee eerbiedwaardige heren die anno 1474 de edele drukkunst in Utrecht hebben geïntroduceerd, dus dit is ook weer zo’n mystificatieuitgave van Franso Hoes. Het betreft hier echter een herdruk van ‘De Nederlanden. Karakterschetsen, kleederdragten, houding en voorkomen van verschillende standen.’ In dit door Henry Brown geïllustreerde boek uit 1841 waren beschrijvingen van allerlei Nederlandse typen opgenomen, aangeleverd door vooraanstaande auteurs als Beets en Van Lennep. Ongeveer driekwart van de Karakterschetsen vond een plek in dit boek, van ‘De Leidsche Peueraar’ via ‘De Duivenmelker’ tot ‘De Kleerenjood’. De Jong 396.

 

40. HOOFT, P.C., e.a. Lichtpuntjes. Tien vrolijke gedichten. Gouda, De Poolpers, 1944. Ingenaaid met omslag. 20 p. 1e druk. Deels wat verbruind.

€ 20

* Bloemlezing van oudere poëzie, behalve Hooft o.a. Vondel, Bredero, Poirters, Heiman Dullaert, Pieter Langendijk, maar ook de Tachtiger Jac. van Looy. Clandestiene oorlogsuitgave, volgens het colofon ‘bij gebreke van gas en electriciteit, op de handpers gedrukt op “Pannekoek” (resp. Hollands vergé) papier en geheel met de hand afgewerkt.’ De twee varianten van deze editie. Het exemplaar op Hollands vergé is ruim een halve centimeter breder dan zijn broertje op Pannekoek. De Jong 506.

 

41. HOORNIK, Ed. Tweespalt. (Met een portet van de dichter door A.C. Willink). [Den Haag], Mansarde Pers, [1943]. Ingenaaid. 24 p. Gedrukt in blauw en zwart [in een oplage van 750 exemplaren]. Met portret van de auteur. 1e druk.

€ 20

* Introverte oorlogsgedichten met fraaie typografie. Met in het handschrift van uitgever Bert Bakker, éen van de oprichters van de Mansarde Pers: ‘Geschenk van de Mansarde/ 22/2 ’44’. De Jong 402.

 

42. JINKES DE JONG, U.J. Parade der profeten (1944-1945). Tentoonstelling van klandestiene, literaire bladen. Utrecht, ’t Hoogt, 1979. 30 x 22 cm. Geniet. 24 p. Geïllustreerd. 1e druk.

€ 15

* Uitvoerige, informatieve catalogus van clandestiene literaire tijdschriften als Parade der Profeten, Zaans Groen e.d. in eenvoudige presentatie, met medewerking van Jan Govers, Jan Praas en Wouter Spitzers.

 

43. KAFKA, Franz De gedaanteverwisseling. [Den Haag, H. van Krimpen], 1944. Halflinnen. 82 p. Gedrukt in een oplage van 1010 exemplaren. 1e druk. Wat roestvlekjes. Tekstpapier zoals altijd verbruind.

€ 15

* Vertaald in 1938 door Nini Brunt, de moeder van uitgever Huib van Krimpen. Clandestiene uitgave onder de nazi-bezetting. De Jong 439.

 

44. KAMPHUIS, Gerrit Carmina sparsa. [Utrecht], Schildpadreeks, 1943 (1944). Ingenaaid. 32 p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt op een zacht wit papier in ca. 100-200 exemplaren. Gesigneerd onder het colofon. 1e druk. Wat roest. Uit de immense verzameling clandestien drukwerk van A.J. Eschauzier met zijn kenmerkende briefje.

€ 18

* De Latijnse titel betekent ‘Enkele gedichten’. Een ervan is gericht aan de jong gestorven schrijver J.K. van Eerbeek. Clandestiene uitgave. De Jong 446.

 

45. [KEULS, H.W.J.M.] Doortocht. [Met een inleiding door Victor van Vriesland]. Amsterdam, (Vijf Ponden Pers), [1943]. Cahiersteek met omslag. (4), 12 p. [Gedrukt naar typografie van Dick Elffers in een oplage van 70 exemplaren]. Rug wat ingescheurd, vlekjes op voorzijde omslag. Met Eschauzier-briefje.

€ 50

* ‘Een harteklop slaat dag en nacht voorbij,/ Een lach bevrijdt van eeuwen slavernij’. Clandestiene poëziebundel uitgegeven ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de dichter Henricus Keuls (1883-1968), maar zonder vermelding van diens naam. De Jong 207.

 

46. KRIMPEN (typografie), J. van Quem Queritis. (Amsterdam, Vijf Ponden Pers, 1943). Ingenaaid. (8) p. Gedrukt door Enschedé in rood en zwart in 50 exemplaren. [Typografische verzorging door J. van Krimpen]. Omslag in tweeën en flink verbruind, met exlibris en handtekening van A.P.J. van Pelt (zelf een dichter in de oorlogsjaren).

€ 25

* Een geheel in het Latijn gestelde uitgave van de Vijf Ponden Pers: ‘Wie zoekt u, o volgelingen van Christus?/ Jezus van Nazareth, de gekruisigde, o hemelbewoner!/ Hij is niet hier, Hij is verrezen, zoals voorzegd was. Ga nu heen en verkondigt dat Hij is verrezen, dat de Heer is verrezen uit het graf!/ Looft de Heer.’ Tekst van een religieus spel uit de vroege middeleeuwen, verzorgd door Jan van Krimpen voor de vrienden van de Vijf Ponden Pers (‘ad usum amicorum v.lb.’), in 50 exemplaren op Hollands papier (‘charta Batava’). Een bijzonder kwetsbare uitgave, wellicht daarom ook zeldzamer dan de andere Vijf Ponden-uitgaven. De Jong 683.

 

47. KUIPERS, Reinold De broddellap. [Amsterdam], (De Boekvink) [= eigen beheer], (1945). Ingenaaid (garen verwijderd). (2), 22 p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Zonder omslag!

€ 16

* Bijgevoegd: een incompleet exemplaar met omslag, om zelf compleet te maken. De Jong 469.

 

48. LA ROCHEFOUCAULD, François de Réflexions ou sentences et maximes morales. Amsterdam, (A.A. Balkema), 1942 [= 1944]. 13 x 10 cm. Original folding wrappers. (94) p. Set from Garamond and printed on grey-tinted Pannekoek paper in 200 copies. Attractive unblemished copy. Unopened.

€ 30

* A little French bibliophile edition, printed in secret under the Nazi occupation of the Netherlands. We also have another copy in mediocre condition (slanted, spotted) for 15 euros. De Jong 474. Simoni L7.

 

49. LA ROCHEFOUCAULD, François de Réflexions ou sentences et maximes morales. Amsterdam, (A.A. Balkema), 1942 [= 1944]. Ingenaaid met omslag. (94) p. Gezet uit de Garamond en gedrukt op grijsgetint Pannekoek in een oplage van 200 exemplaren. 1e druk. Schuingelezen exemplaar met licht gevlekt omslag.

€ 15

* Franstalige uitgave in het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting, een prachtig bibliofiel boekje.De Jong 474. Simoni L7.

 

50. LA ROCHEFOUCAULD, François de Réflexions ou sentences et maximes morales. (Met luxe band). Amsterdam, (A.A. Balkema), 1942 [= 1944]. 13 x 10 cm. Gebonden in gepolijst kalfsleer met rugtitel en vergulde kaders aan de binnenkant (met stempel van J. Brandt & Zoon), oorspronkelijke voorzijde omslag meegebonden. (94) p. Gezet uit de Garamond en gedrukt op grijsgetint Pannekoek in een oplage van 200 exemplaren. 1e druk. Ruggetje wat versleten, leer is niet helemaal fris, het heeft een grijze zweem. Met voorin een monogramstempel CL of LC en achterin een wapenstempeltje met Nederlandse Leeuw en koningin Emma (? zie afb.). Uit de illegalenverzameling van A.J. Eschauzier met diens notitiepapiertje.

€ 50

* Franstalige uitgave, een prachtig bibliofiel boekje in het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting, met luxe bandje. De Jong 474. Simoni L7.

 

51. LANGEN, Ferdinand Achter slot en grendel. Novelle. [Utrecht], De Bezige Bij, (1944). Ingenaaid. 72 p. Gedrukt in een oplage van 525 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Quousque Tandem 14. De Jong 477.

 

52. LARBAUD, Valery La modernisation de l’orthographe des textes anciens. Extrait d’une lettre de Valery Larbaud à A.A.M. Stols. Précédé d’une note par G. Jean-Aubry. [Den Haag], A.A.M. Stols, 1938 [=1944]. 16 x 11 cm. Ingenaaid. (28) p. Gezet uit de Romulus en gedrukt in rood en zwart in 75 genummerde exemplaren op Van Gelder. Mooi en gaaf.

€ 60

* Ongenummerd exemplaar, gemarkeerd ‘H.C.’ Schaarse clandestiene uitgave met gefingeerd jaartal. De Jong 481. Van Dijk 639.

 

53. LAWRENCE, D.H. Lady Chatterley’s Lover. Including My Skirmish with Jolly Roger. Written Especially and Exclusively as an Introduction to this Popular Edition. Zonder plaats of uitgever, ‘Privately Printed, 1930’ [= 1943 of 1944]. Origineel blauw linnen. (12), 260 p. Papier als altijd verbruind.

€ 22

* Merkwaardige Nederlandse boekproductie onder de nazi-bezetting! Hoewel er ‘1930’ op de titelpagina staat, is dit een pirateneditie uit de oorlogsjaren. Volgens de 100ste jaargang van de Brinkman (verschenen in 1946) gaf G.W. Breughel dit boek illegaal uit in 1944, maar De Jong vermeldt het boek alleen zonder toelichting als daterend uit 1943. De Jong 490. Niet in Simoni.

 

54. LEHMANN, L.Th. Als: S. COLMAR Het verbreken. Gedichten. [Leiden, Sijthoff, 1945]. Ingenaaid. 24 p. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 2e druk. Omslag iets verkleurd en gevlekt.

€ 15

* Met een houtsnede van Madeleine Gans. De eerste druk (van november 1944) was gelijk van uitvoering en oplage. In het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting van Nederland. De Jong 152.

 

55. LEIJDEN, S. van Ballade van den arbeid. Rotterdam, eigen beheer, 1941 [= Oegstgeest, 1943]. Cahiersteek. 8 p. Gedrukt in bruin en zwart in honderd exemplaren ‘ten bate van bizondere doelen gedrukt’. 1e druk. Wat verbruind.

€ 20

* Lang gedicht onder pseudoniem door Lucas Stafleu, in het geheim uitgegeven onder de nazi-bezetting. Genummerd ‘A 24’ en gesigneerd ‘S. van Leijden’. De Jong 502.

 

56. MARJA, A. Waar ik ook ga. Gedichten.  [Bussum], Bayard Pers, 1944. Ingenaaid. 40 p. [Gedrukt in een oplage van 350 exemplaren]. Met erratavelletje.

€ 15

* De Jong 540.

 

57. (MAUVE, Thijs). ROLAND HOLST, A. Helena’s inkeer. Een fragment. Gouda [= Den Haag], Gerard Leeu [= A.A.M. Stols], 1944. Ingenaaid. 16 p. Gezet uit de Romanée [in een oplage van 1000 exemplaren]. 3e druk.

€ 15

* Met voorin door hemzelf in hout gegraveerd exlibris van Thijs Mauve: gezicht op een woest woud, in bruin gedrukt. Van Dijk 648. De Jong 706.

 

58. (MEIDOORN). PERK, Jacques Eene helle- en hemelvaart. Sonnettenkrans. [Amsterdam], (Vijf Ponden Pers), 1940 [=1943]. 19 x 17 cm. Ingenaaid met omslag. Gezet uit de Meidoorn en gedrukt in rood en zwart op lichtgrijs Barcham Green in een oplage van 55 exemplaren. Omslag en typografie van S.H. Roos. Onopengesneden exemplaar, mooi, maar de rechterkant van het omslag is iets verbruind. Met inliggend het verzamelaarsbriefje van A.J. Eschauzier: dit boek kocht de grote clandestienenverzamelaar in 1961 voor zestien gulden bij L.J.C. Boucher!

€ 200

* Wellicht de mooiste Balkema – met een vals jaartal gedrukt door Frans Duwaer voor de Vijf Ponden Pers. De Jong 653.

 

59. MIELLET, Gérard Ciels. (Paris) [= Utrecht, eigen beheer], [1945). Ingenaaid. 24 p. Gedrukt in 150 exemplaren, alle genummerd en gesigneerd door de auteur. 1e druk. Garen gebroken, omslag verbruind en wat gevlekt.

€ 15

* Typografie van Charles Nypels. Franstalige poëzie, clandestien uitgegeven in het laatste jaar van de oorlog. De Jong 562.

 

60. MOK, Maurits, als: Hector MANTINGA De vader spreekt. Gedicht met houtgravures van Freek Meering. [Utrecht], De Bezige Bij, [1944]. Cahiersteek (koordje). (4), 14 p. Gedrukt op Simili Japonpapier in een oplage van 525 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Quousque Tandem 3. De Jong 533.

 

62. NIEU GEUSEN LIEDEN BOECXKEN, Een Waerinne begrepen is den gantschen Handel der Nederlantscher gheschiedenissen, dees voorleden Jaeren tot noch toe ghedragen, eensdeels onderwylen in Druck wtghegaen, eensdeels nu nieu by-ghevoecht. [Amsterdam, De Spieghel, 1944]. Halflinnen. 200 p. Gedrukt in een oplage van duizend genummerde exemplaren. Boekblok opnieuw in band geplakt.

€ 15

* Illegale herdruk met het titelblad van de in 1581 verschenen liedbundel. De Jong 596.

 

63. NIJHOFF, M. Der Apostelen eerste Daad. Fragment uit het Pinksterspel des Heilands Tuin. [Met een titelvignet door Jan Th. Giesen]. [Oegstgeest], In signo piscium [= K.H. Heeroma], 1944. Ingenaaid. (12) p. Gedrukt in een oplage van 250 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 18

* In het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting. Mooi uitgevoerd boek. De Jong 178.

 

64. (NIJHOFF, M.). LA ROCHEFOUCAULD, François de Réflexions ou sentences et maximes morales. (Met handgeschreven opdracht van Nijhoff). Amsterdam, (A.A. Balkema), 1942 [= 1944]. Ingenaaid met omslag. (94) p. Gezet uit de Garamond en gedrukt op Pannekoek in een oplage van 200 exemplaren. 1e druk. Twee flinke vlekken op omslag.

€ 90

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Martinus Nijhoff in dichtvorm: ‘Voor de rest van het leven/ zij deze wijsheid/ je meegegeven./ Pom/ 9/7/45’. De Jong 474. Simoni L7.

 

65. NOOT, Jan van der Ode teghen d’onwetende vyanden der poëteryen van Marcvs van Wonsel. Amsterdam, (Vijf Ponden Pers), 1944. 16 x 10 cm. Ingenaaid met omslag en titeletiket. (20) p. Gezet uit de Civilité en de Romanée en gedrukt in een oplage van 55 exemplaren op geschept papier van Barcham Green door Joh. Enschedé. [Typografische verzorging J. van Krimpen]. Vage vochtvlek onderaan de pagina’s door het hele boekje.

€ 50

* Een van de weinige moderne boeken die (grotendeels) gezet is uit de van oorsprong zestiende-eeuwse letter Civilité. Fraai marmerpapier: subtiel bloedrood op zeeblauw. De Jong 606.

 

66. NOOT, Jan van der Ode teghen d’onwetende vyanden der poëteryen van Marcvs van Wonsel. Amsterdam, (Vijf Ponden Pers), 1944. 16 x 10 cm. Ingenaaid met omslag en titeletiket. (20) p. Gezet uit de Civilité en de Romanée en gedrukt in een oplage van 55 exemplaren op geschept papier van Barcham Green door Joh. Enschedé.

€ 75

* Een van de weinige moderne boeken die (grotendeels) gezet is uit de van oorsprong zestiende-eeuwse letter Civilité. Typografie van Jan van Krimpen. Egaal blauw omslag. Clandestiene oorlogsuitgave: De Jong 606.

 

67. ORLÉANS, Charles d’ Complainte de France. (Rosières, Picardie, Pierre Mangart [= Den Haag, A.A.M. Stols]), 1944. Ingenaaid. (12) p. Gedrukt op Hollands papier in een oplage van 100 genummerde exemplaren op geschept velijn-papier van Van Gelder. 1e druk. Omslag met bruine vlekken.

€ 30

* Met paraaf ‘P.M.’ onder het colofon, onmiskenbaar in het kriebelhandschrift van A.A.M. Stols. Clandestiene, misleidende uitgave. De Jong 143.

 

68. PAULHAN, Frédéric Réflexions. (Met handgeschreven opdracht van Fred Batten). Amsterdam, Les éditions de la bête noire, 1944. 16 x 12 cm. Ingenaaid. 64 p. Gedrukt op Pannekoek in 100 exemplaren. Net exemplaar.

€ 35

* Clandestien gedrukt onder de nazi-bezetting van Nederland. Dit is de tweede uitgave; de eerste werd uitgegeven door E. du Perron in 1939 in dertig exemplaren. La bête noire bestond uit A.A. Balkema, Fred Batten & Adriaan Morriën. Het typografisch ontwerp is van J. van Krimpen. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Fred Batten op de colofonpagina: ‘voor Minny/ van Fred/ 17.4.44’. De Jong 645. Simoni P4.

 

69. PERRON, E. du Over Stendhal. [Den Haag, K.C. van Boeschoten en L.J. Zimmerman, 1944]. Ingenaaid. 48 p. Gedrukt in een oplage van 125 exemplaren. 1e druk. Rond rug gevlekt.

€ 25

* Clandestien uitgegeven tijdens de nazi-bezetting. Zeer kwetsbaar. Astra Nigra 6. Batten/Stols 50. De Jong 655.

 

70. POT, Evert J. Dagboek onder het kruis. [Utrecht, De Bezige Bij, 1945]. Linnen. 52 p. Gedrukt in een oplage van 775 genummerde exemplaren. Met vier illustraties van Lodewijk Brouwer, gedrukt in roodbruin. 1e druk. Rug verbruind, maar een prima exemplaar.

€ 18

* In het geheim gedrukt tijdens de nazi-bezetting. Evert Pot is een pseudoniem van Wisse A.P. Smit, Lodewijk Brouwer is eigenlijk Henk Krijger. D.A.V.I.D.-reeks, No. 3. De Jong 671.

 

71. PRINS (vert.), Jan Pervigilium Veneris. Venus-verwachtingsnacht. (Vertaald door Jan Prins). Amsterdam, (Balkema), 1945. Ingenaaid. (24) p. Gedrukt door Duwaer in een oplage van 150 exemplaren op Hollandsch van Van Gelder.

€ 15

* Laat-Romeins gedicht, ‘De nachtwake van Venus’. Tweetalige uitgave, Latijn en Nederlands, clandestien geproduceerd onder de nazi-bezetting. De Jong 659.

 

72. REVIUS, Iacobus Het hoghe liedt Salomons. In Nederduytsche Gesangen ghebracht door -. Den Haag, Stols, (1942). Halflinnen met handgemaakte stijfselmarmeren platten (Maria Paulina Brunt). 56 p. Gedrukt in rood, blauw en zwart in een oplage van 275 exemplaren op handgeschept papier.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Van Dijk 580. De Jong 693.

 

73. RIMBAUD, Arthur Antique. (With a drawing by Giovanni Costetti). [Utrecht], (G.M. van Wees, 1944). 29 x 23 cm. Folded leaf. Printed after calligraphy by Susanne Heynemann in an edition of 75 numbered copies signed by Heynemann and Costetti.

€ 150

* Particularly beautiful, illustrated large-format edition of this prose poem from Les illuminations, secretly printed during the German occupation. Giovanni Costetti (1874-1949) was an Italian artist who lived and worked in Utrecht from 1930 to 1945. G.M. van Wees was one of the founders of Stichting De Roos. De Jong 44. Petitfils p. 295.

 

74. RIMBAUD, Arthur Lettre de Charles d’Orléans à Louis XI pour solliciter la grâce de Villon, menacé de la potence. [Utrecht, Chris Leeflang/ G.M. van Wees, 1945]. Sewn. 24 p. Printed in red and black according to typographical directions by Charles Nypels in an edition of 150 numbered copies, all signed by Leeflang, Nypels and Van Wees.

€ 100

* Handset by Nypels during the German occupation, in April 1945, this little book was to be a present ‘à l’occasion de la victoire glorieuse de mai 1945’. This copy has a handwritten dedication by Nypels under the colophon: ‘Imprimé pour Ir. H.G.J. Schelling’. Schelling (1888-1978) was an architect working for the Dutch Railways. In fact this book is a kind of pre-De Roos, because the Stichting De Roos was founded two months later, in June 1945, by the same trio Leeflang, Nypels and Van Wees! A copy just signed by the triumvirate, without dedication, is available for € 90. Van Laar 193. De Jong 699. Petitfils I, 47.

 

75. RIMBAUD, Arthur Les Mains de Jeanne-Marie [The Hague, A.A.M. Stols], 1943. Original wrappers. 12 p. Very attractive bibliophile edition, clandestinely printed under the Nazi oppression of the Netherlands in black and blue in only 50 numbered copies.

€ 120

* Seemingly published by ‘Claude Sézille à Paris pour le compte de l’éditeur Pierre Mangart à Rosières, Picardie’. In fact this attractive little book was printed by Trio and published by A.A.M. Stols in The Hague. Initialed by ‘P.M.’ [= A.A.M. Stols]. Van Dijk, catalogue Stols 608. De Jong, catalogue of clandestine literary editions 698. Petitfils I, 39.

 

76. RISPENS, J.A. De roep der aarde. Rilke-Nietzsche-variaties. [Utrecht], Schildpadreeks, 1943 (1944). Ingenaaid. 32 p. Gesigneerd onder het colofon. Omslag deels verbleekt.

€ 20

* Essay. Clandestien uitgegeven onder de nazi-bezetting. De Jong 701.

 

77. [ROLAND HOLST, A.] Helena’s inkeer. Een fragment. [Amsterdam], (Vijf Ponden Pers), 1944. 29 x 21 cm. Ingenaaid met omslag. 16 p. Gezet uit de Lutetia en gedrukt door Meijer in Wormerveer op Hollandsch in een oplage van 50 exemplaren. [Typografische verzorging J. van Krimpen]. 1e druk. Keurig exemplaar.

€ 125

* Typographie pure. Anoniem verschenen poëzie-uitgave in groot formaat. De Jong 370.

 

78. ROLAND HOLST, A. In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak. [Utrecht, De Bezige Bij, 1944]. Ingenaaid met omslag en titeletiket. (28) p. Gedrukt in grijs en zwart in een oplage van 525 genummerde exemplaren. [3e = 5e druk].

€ 15

* Clandestiene uitgave. Quousque Tandem 2. De Jong 710.

 

79. ROLAND HOLST, A. In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak. Obierunt idibus V MCMXL. [Bergen, eigen beheer, 1941]. Cahiersteek. (8) p. Gedrukt in een zeer beperkte oplage. 1e [= 2e] druk. Binnenwerk iets roestig.

€ 50

* Exemplaar zonder opdracht. Dit herdenkingsgedicht liet Roland Holst verschillende malen drukken, om (veelal voorzien van een handgeschreven opdracht) rond te sturen aan vrienden en andere relaties. De eerste druk is van 1940. Dit is de bijdruk, die door Wilma Schuhmacher rond 2000 werd ontdekt: deze gelijkt sterk op de eerste druk, maar het zetsel wijkt op twee plaatsen af, evenals enkele kleine details van de uitvoering. Het boek heeft daarom de catalogusnummering De Jong 708 B [de B is een toevoeging van antiquariaat Schuhmacher].

 

80. ROLAND HOLST, Henriëtte. De loop is bijna volbracht. Vier gedichten. (Met een portret door Charley TOOROP). [Den Haag], Mansarde Pers, [1944]. Ingenaaid met omslag. (16) p. Gezet uit de Romanée van J. van Krimpen en gedrukt in rood, zwart en goud [in een oplage van 1000 exemplaren]. 1e druk. Omslag roestig.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. De Jong 712.

 

81. ROMIJN, Jac. P., als Willem ENKLAAR Koorts. Novelle. Stadskanaal, W. Indenhaeck, [= Utrecht, Jac. P. Romijn], (1944). Ingenaaid. 32 p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Willem Enklaar is een pseudoniem van Jac. P. (Jaap) Romijn (1912-1986), die ook de clandestiene Schildpadreeks opzette. De Jong 245.

 

82. (ROMIJN, Jac.P., als:) INDENHAECK, W. Kleine Kerstkroniek 1944. (Utrecht), eigen beheer, 1945. Serie De Handpalm No. 2. 10,5 x 6,5 cm. Geniet. 16 p. Gedrukt in 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Iets verbleekt.

€ 25

* Het kleinste clandestientje: een miniboekje gedrukt in april 1945 ‘bij de nadering der bevrijders’. In het colofon onthult Romijn zijn uitgeversactiviteiten. De Jong 418.

 

83. ROSSETTI, Dante Gabriel Selected poems (keuze H.J. Scheepmaker). Amsterdam, Balkema, [1944]. Ingenaaid met gemarmerd omslag. Onafgesneden. (4), 68 p. Oplage 200 exemplaren op Haesbeek Imperium.

€ 25

* In het geheim gedrukt tijdens de bezetting van Nederland door de nazi’s. De Jong 716.

 

84. ROUSSEAU, Henri De wraak van een Russische wees. Een toneelstuk van Le Douanier Rousseau [ingeleid en vertaald] door A. Sylvan. [Den Haag, Dirk de Jong], 1945. Ingenaaid. (20) p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Iets roestig.

€ 15

* In het geheim gedrukt tijdens het laatste oorlogsjaar. Herberg-reeks II. A. Sylvan = Anthony Bosman. De Jong 723.

 

85. SCHEEPMAKER, H.J. Aan het raam. Een kleine reeks sonnetten. (Met gesigneerde opdracht van de schrijver). Amsterdam, Balkema, [1945]. Oblong. Ingenaaid. (16) p. Gedrukt in een oplage 125 exemplaren. 1e druk.

€ 30

* Eén van de 25 onder het colofon door de auteur gesigneerde exemplaren van deze clandestiene uitgave. Bovendien heeft dit exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht aan de actrice Charlotte Köhler: ‘Aan/ Mevrouw Charlotte Köhler/ in eerbiedige bewondering/ van/ HJ Scheepmaker./ Mei 1945/ Amsterdam’. De Jong 738.

 

86. SCHEEPMAKER, H.J. Het gedenken. Gedichten. (Met opdracht). Amsterdam, Balkema, 1941 [= 1944]. Ingenaaid. 36 p. Gezet uit de Garamond en gedrukt op Pannekoek in een oplage van 100 gesigneerde exemplaren. 1e druk.

€ 30

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op het schutblad: ‘Aan/ D.A.M. Binnendijk/ met mijn hartelijken dank/ voor zijn waardevolle critiek/ en bemoedigende woorden/ aan deze verzen gewijd/ van/ H.J. Scheepmaker/ 18-iv-44/ Amsterdam’. De Jong 739.

 

87. SCHENDEL, Arthur van Sparsa. (1/25 Romeins genummerde exemplaren). [Utrecht], De Bezige Bij, [1944]. Ingenaaid. (4), 52 p. Gedrukt in rood en zwart op Oud-Hollandsch papier in een oplage van 525 genummerde exemplaren. 1e druk. Wat vage vlekjes op het omslag.

€ 25

* Dit is een van de 25 Romeins genummerde exemplaren die ter beschikking bleven van de uitgever. Clandestien uitgegeven tijdens de oorlog. Quousque Tandem 7. Van Dijk 650. De Jong 741.

 

88. SCHUCHART, Max Hommage à François Villon. Oorspronkelijke en vertaalde balladen. [‘s-Graveland, G.W. Breughel, 1944]. Ingenaaid. Gedrukt in rood en zwart in een oplage van 250 genummerde exemplaren. 38 [= 36] p. Met errata-strookje. 1e druk.

€ 15

* De Jong 746.

 

89. SPIERDIJK, Jan XVI sonnetten. [Bussum], Bayard Pers, [1944]. Ingenaaid. 24 p. Gedrukt in een oplage van 350 exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Met exlibris van Piet Minderaa door L.J. Goudman. De Jong 772.

 

90. SPIERDIJK, Jan XVI sonnetten. (Met handgeschreven opdracht aan Harry Brander). [Bussum], Bayard Pers [= F.G. Kroonder], [1944]. Ingenaaid. 24 p. Gezet uit de Weiss Antiqua en gedrukt op Hollands Text [in een oplage van 350 exemplaren]. 1e druk. Beetje roest. Ex libris Harry Brander (‘Der stärkst liebende ist immer im Nachteil’).

€ 25

* Eén van de 50 genummerde en gesigneerde exemplaren, al rept het colofon verder niet van luxe-exemplaren of deeloplagen. Bovendien met een mooie, handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: ‘Voor Harry/ Brander,/ met verontschuldiging/ dat de wijn zo weinig/ in de poëzie is doorgedrongen’.

Een ‘gewoon’ exemplaar is leverbaar voor € 12. De Jong 772.

 

91. STEINEN, Wolfram von den (ed.) Tausendjährige Hymnen. Amsterdam, Kentaur-Druck (Wolfgang Cordan & Wolfgang Frommel), 1944. 31 x 22 cm. Original gilt cloth. Printed in 600 copies. Top gilt. First edition. Some vague stains on the binding; paper slightly foxed in places.

€ 50

* This is one of 100 numbered copies printed on ‘Eenhoorn’-Bütten, deluxe paper. Early medieval poetry from Notker Balbulus to the eleventh century, translated from the Latin and with scholia by Wolfram von den Steinen. Published in secret by exiled ‘good’ Germans in the occupied Netherlands. De Jong 799.

 

92. STOKE, Melis (= Herman SALOMONSON) Recrutenschool. [Den Haag, zonder uitgeversnaam, 1941]. Oblong 17 x 21 cm. Geniet. (26) p. Gestencild. Wat verbruind en iets sleets.

€ 100

* Clandestiene herdruk (!) van deze illegale, al in 1940 gepubliceerde dichtbundel, die in de oorlogsjaren enorm verbreid werd. Maar vroeg en zeldzaam. De Jong 721.

 

93. STUIVELING, Garmt Bij Nederlands bevrijding. (Met een houtgravure van Jan Th. Giessen). (Gesigneerde luxe-uitgave). ‘s-Graveland, Breughel, [1945]. Origineel omslag met cahiersteek (gewone exemplaren werden geniet). 16 p. Oplage 4900. 1e druk.

€ 15

* Een van de maar liefst 900 genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren op geschept Hollands papier, gesigneerd onder het colofon. De kunstenaar heet eigenlijk Giesen, met één n.

 

94. STUIVELING, Garmt Wordend kristal. (Luxe-uitgave). [Bussum], Bayard Pers, 1945. Ingenaaid. 32 p. Twintig wijsgerige kwatrijnen, elk voorzien van initialen in rood en blauw ontworpen door Bach Schuurmans. ‘In Maart 1945 gedrukt in een beperkte oplaag, waarvan zeventig exemplaren op dürer tekst, uitsluitend bestemd voor de vrienden van dichter en uitgever.’ 1e druk. Voorzijde omslag los.

€ 25

* Dit is een van de 20 Romeins genummerde exemplaren voorzien van een extra, handgeschreven, gesigneerd kwatrijn voorin. Een exemplaar van de gewone oplage is bijgevoegd. Clandestiene uitgave uit het laatst van de oorlog. De Jong 792.

 

95. TEX, E. den In memoriam patriae. [Groningen], In agris occupatis, 1944. Geniet. 16 p. Gedrukt [door E.Th. Zoeteweij in Yerseke] in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. Paraaf (van de auteur?) onder het colofon.

€ 40

* Eén van de 50 Romeins genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op Tijger-tekenpapier. Anti-oorlogsgedichten vol wanhoop. De Jong 809.

 

96. TEX, E. den Schipbreuk. [Bussum], Bayard Pers [= F.G. Kroonder], 1945. Ingenaaid. 32 p. Met de hand gezet uit de Hollandse Mediaeval en gedrukt [in een oplage van 500 exemplaren]. 1e druk. Roest.

€ 22

* Eén van de 50 genummerde en gesigneerde exemplaren. De Jong 811.

 

97. VALÉRY, Paul Palme. [Den Haag], A.A.M. Stols, [1943]. 17 x 13 cm. Cahiersteek. 16 p. Gezet uit de Romanée en gedrukt op Van Gelder à la cuve in 24 genummerde exemplaren. 1e druk. Mooi exemplaar.

€ 150

* Het laatste werk dat Stols van de door hem hogelijk bewonderde Paul Valéry uitgaf, een lang gedicht met nobele typografie. Eén van de 10 exemplaren voor de drukker. Vanwege de ontdekking van een drukfout op p. 9 (ignore in plaats van s’ignore) werd een verbeterde versie van deze eerste druk gemaakt. Niet alle exemplaren van de eerste versie werden echter vernietigd. Er verscheen ook een tweede druk, die in dezelfde twee versies werd geproduceerd. Van Dijk 616. De Jong 831.

 

98. VALÉRY, Paul Palme. [Den Haag], A.A.M. Stols, [1943]. 17 x 13 cm. Cahiersteek. 16 p. Gezet uit de Romanée en gedrukt op Van Gelder à la cuve in 24 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 95

* Ongenummerd exemplaar. Vanwege de ontdekking van een drukfout op p. 9 (ignore in plaats van s’ignore) werd een verbeterde versie van deze eerste druk gemaakt. Dit is een exemplaar van de tweede oplage van de eerste druk. Er verscheen ook een tweede druk, die in dezelfde twee versies werd geproduceerd. Van Dijk 617. De Jong 832.

 

99. VERMEULEN, Jan Het ontoereikende. Gedichten. Leiden, Molenpers, 1944. Ingenaaid. 16 p. Gedrukt in een oplage van 160 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 20

* De Jong 855.

 

100. VERMEULEN, Jan De terugtocht. [Leiden], De Molenpers, 1944. Ingenaaid. (32) p. Gedrukt in groen en zwart in een oplage van 200 exemplaren. 1e druk. Roestvlekjes op omslag.

€ 20

* Poëzie. De Jong 854.

 

101. VILLON, Françoys Oeuvres. Les Lais; le Testament; Poésies diverses; le Jargon. Den Haag, A.A.M. Stols, [1942]. 25,2 x 16,8 cm. Halflinnen. Kopsnede verguld. Onafgesneden. 152 p. Gedrukt in rood en zwart in een oplage van 1000 [= 500, volgens Van Dijk] met de numeroteur genummerde exemplaren. Wat kleine bruine vlekjes op de band. Krabbeltje voorin.

€ 20

* Van deze uitgave bestaan er vier, onderling licht verschillende edities (De Jong 871-874). Dit is de eenvoudigste editie, en herdruk van de Halcyon-uitgave, gedrukt op dunner en zonder blauw als steunkleur, met in plaats van Franse lelies twee sterretjes op de titelpagina. Op de band is een ‘gotische’ letter gebruikt, maar het binnenwerk is gezet uit de feestelijke Lutetia van Van Krimpen. Nr. 125/1000. Van Dijk 591. De Jong 872.

 

102. VINDEX Vlam in ’t hart. Amsterdam, Vox-Hollandiae, 1945. Geniet. 16 p. 1e druk. Vrij netjes. Met mooi exlibris van Maria A.S. van Taack Tra Kranen-Van der Elst (1887-1951).

€ 20

* Felle anti-nazistische gedichten van Vindex (Latijn voor ‘De wreker’, pseudoniem van de striptekenaar en illustrator Hendrik Herman Backer, 1898-1976), gedrukt in maart 1945. De titels zeggen genoeg: ‘Ongedierte’, ‘Geuzengebed’, ‘Rotterdam 14 Mei 1940’, ‘Laarzen’, ‘Er komt een andere tijd’, ‘Guerilla’, ‘De grijze pest’ – en waar zou dit de benaming van zijn: ‘Dwarsgemendeslappelendezonnewendeboebaasbende…’ De Jong 1018.

 

103. VROLIJK, Maarten Hofdroom. [Den Haag], (Mahamapers) [= Max Loot en Maarten Vrolijk], 1944 (= lente 1945). Geniet. 16 p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag licht beschadigd.

€ 16

* Tedere, clandestien uitgegeven gedichten over een lief dat hof houdt als een vorstin in ’t ontluisterd ‘s-Gravenhage. De Jong 912.

 

104. [VROLIJK, Maarten] Tusschen de stormen. [Rotterdam], Het Sousterrain, 1944. Geniet. 12 p. [Gedrukt in een oplage van 1000 exemplaren]. 1e druk.

€ 16

* Fel anti-Duitse gedichten, anoniem uitgegeven. Ondanks de oplage: schaars. De Jong 820.

 

105. (VROLIJK, Maarten, als:) DUYN, Geert ter Asthariaal. [Den Haag, Dirk de Jong], 1945. Ingenaaid. (16) p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Geert ter Duyn is een pseudoniem van Maarten Vrolijk. Typografisch verzorgd door Rinus van Haarlem (een pseudoniem van M.H. Groenendaal Jr.). Clandestiene oorlogsuitgave. Herberg-reeks IV. De Jong 223.

 

106. [WAAL, G.J. van de, Bert BAKKER & Jan H. de GROOT] Treedt aan! Drie strijdliederen uit het oorlogsjaar 1945. [Amsterdam], Vrij Nederland, 1945. Gevouwen in omslag (met illustratie van Lex METZ). 8 p. Met muzieknoten. 1e druk. Omslag verkleurd.

€ 25

* Drie felle, anonieme strijdliederen met muziek van G.J. van Heuven Goedhart en Nol Prager. Illegale oorlogsuitgave. De Jong 818. = Music score.

 

107. WAGENVOORDE, Hanno van De lampion der beminden. Gedichten. [Bussum], Homerus Pers [= F.G. Kroonder], 1943. Halflinnen. 32 p. Gezet uit de Lutetia en gedrukt op bruin pakpapier in een oplage van 150 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave. Hanno van Wagenvoorde is een pseudoniem van Dick Riegen. De Jong 922.

 

108. WAL, Theo J. van der Divertimento. Verlucht met zeven met de hand gekleurde linoleumsneden van Joop Löbler. Amsterdam, Veen, [1943]. Halflinnen. 28 p. Gedrukt in een oplage van 240 genummerde en door auteur en illustrator gesigneerde exemplaren. 1e druk.

€ 30

* Korte verhalen. Clandestiene oorlogsuitgave. De Jong 925.

 

109. WEG, Henri van de Ken-je-die? [Amsterdam], D.A.V.I.D. (De Algemeene Vrije Illegale Drukkerij), 1944. Halflinnen. 24 x 19 cm. Geïllustreerd. 1e druk. Zeer net exemplaar.

€ 25

* Volkshumor, een boekje samengesteld door de socialistische journalist Henri van de Weg (1894-1960) ‘op basis van de (…) in zijn onafscheidelijke blocnootjes verzamelde moppen en verhalen’. Met tekeningen van medewerkers van de Toonder-studio, die dit boek produceerde. Na de oorlog verscheen een herdruk (met plaatje van Toonder voorop), maar dit is de originele illegaal gedrukte versie. De Jong 451.

 

110. (WERKMAN, H.N.). EVENHUIS, Eddy De leerling Alexander. [Groningen], In agris occupatis [A.Th. Mooij], 1944. Geniet. 16 p. Gedrukt door H.N. Werkman in rood en zwart in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag heeft wat vlekjes.

€ 45

* Lang gedicht, gericht tot Alexander de Grote. ‘De jakhals die aan mij zal knagen/ laat jou, mijn werktuig, ongemoeid.’ Hot printing 44-g23. De Jong 255. Dekkers G-257.

 

112. (WERKMAN, H.N.). [VISSER, Ab] Bos-idylle. Naar een 18e eeuwse gravure. [Met een frontispice van C.A.B. Bantzinger]. [Groningen], In agris occupatis [= A.Th. Mooij, W.H. Nagel en W.H. Overbeek], 1944. Ingenaaid. 16 p. Gedrukt [door H.N. Werkman] in paars en zwart in een oplage van 310 exemplaren. 1e druk. Omslag deels minimaal verbruind.

€ 65

* Escapisme naar erotische tijden: ‘Agatha vleit zich aan mijn zijde,/ Al is het aarzlend en beschroomd.’ Clandestiene oorlogsuitgave, ongenummerd exemplaar. Van de 200 Romeins genummerde exemplaren zijn er 132 na inbeslagname door de Duitsers vernietigd, waarmee de totale oplage niet op 310, maar 178 exemplaren uitkomt. Volière-reeks 12. De Jong 99. Dekkers G-256.

 

113. WERUMEUS BUNING, J.W.F. De ware geschiedenis van Tristan en Isolde, in het kort naverteld door J.W.F. Werumeus Buning. Hoorn, West-Friesland, 1941 = 1944. 25 x 19 cm. Halflinnen. 56 p. Niet afgesneden. Met houtsneden overgenomen uit de uitgave van Anton Sorg uit 1484. Met de hand gezet onder leiding van J.H. van Eikeren en op de eigen persen gedrukt in een oplage van 1500 exemplaren. Zeer gaaf en fris.

€ 50

* Dit is een van de ‘Een 50 tal’ genummerde exemplaren. Clandestien uitgegeven onder de Duitse bezetting met foutief jaar: vanaf 1942 was toestemming van de Kultuurkamer vereist. De Jong 928. Simoni W7.

 

114. WERUMEUS BUNING, J.W.F. Petrus en de Katwijker visschers. Met teekeningen van C. Boost. Antwerpen, Ad. Donker, 1940 (= 1944). Geniet in karton met omslag. 20 p. 1e druk.

€ 15

* Clandestiene oorlogsuitgave met fictief jaartal. Gesigneerd door de auteur op de Franse titel. De Jong 939.

 

115. YPSILON [= Piet Bakker] Twintig eeuwen na Bethlehem Zonder plaats, In den Bloemhof, 1944. Ingenaaid met flappen. 32 p. Mooi exemplaar.

€ 16

* Realistisch verhaal van de geboorte van een kind in de bezette Nederlanden, geschreven in de donkerste dagen van 1944. Piet Bakker, beroemd als auteur van Ciske de Rat, gaf vermomd als de geheimzinnige Ypsilon hoop aan de Nederlanders in hun diepste ellende. Mooie illegale uitgave onder de nazi-bezetting, zijn scharlaken omslagpapier met zilverspikkels. De Jong 966. Simoni B7.

 

116. ZUYLEN, Belle van Mistriss Henley. Rosières, Pierre Mangart [= Den Haag, A.A.M. Stols], 1944. 17 x 11 cm. Ingenaaid. X, 52 p. Gedrukt met de Bodoni in 250 genummerde exemplaren op geschept papier. Enkele vage vlekjes.

€ 25

* In het Frans. Mooi vormgegeven clandestiene uitgave. De Jong 981.

 

 

Zie ook de volgende Abebooks-rubrieken voor een iets actueler aanbod van onze boeken, dat wekelijks wordt bijgehouden / See also the following Abebooks sections for a slightly more up-to-date range of our books, updated weekly :

1914-1918

Interbellum

1939-1945

Clandestien uitgegeven Nederlandse literatuur / Clandestinely published Dutch literature 1941-1945