Nieuwsbrief 1101: De Spooktrein

Na de korte, kernachtige nieuwsbrief 1100 zijn wij weer fluks toe aan duchtige afleiding, en wie niet – in deze tijd, die als een spooktrein op ons afkomt. In dit rijk verluchte, warmhartige rondschrijven een aantal jaarwisselingsgeschenkjes sub signo Libelli, enkele afgeprijsde schoonheden, recent verworven moois, typografie, kalligrafie en muziek, om de zinnen te strelen.

1. ANACREON Ode 51. (Met een illustratie). Sub Signo Libelli, [1994]. Klein formaat. Vouwblad. Met de hand gezet en
gedrukt in rood en zwart.
€ 20
* Jaarwisselingsgeschenk 1994/1995. Breugelmans 215b. (215 a hebben we ook, evenals een niet in Breugelmans genoemde variant met blanco p. 4.). De oplage bedroeg waarschijnlijk 110 exemplaren, waarvan 75 met een rode illustratie en 35 met een goudkleurige.

2. ANACREON Ode 51. (Met een illustratie). Sub Signo Libelli, [1994]. Klein formaat. Vouwblad. Met de hand gezet en gedrukt in goud en zwart.
Verkocht
* Jaarwisselingsgeschenk 1994/1995. Breugelmans 215b. (Ook een niet in Breugelmans genoemde variant is aanwezig, met blanco vierde bladzijde.). De oplage bedroeg waarschijnlijk 110 exemplaren, waarvan 75 met een rode illustratie en 35 met een goudkleurige, ongelijk verdeeld over de varianten. (Rechts op het plaatje bij nr. 1).

3. BASART, R.A. Getypte brief aan ‘Geachte redaktie’. 34,0 x 21,3 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd en gedateerd ‘Nieuw Loosdrecht, 21 december 1977’. Vijf regels tekst.
€ 45
* Brief aan de redactie van Tirade ter begeleiding van een verhaal, getiteld “O’Morre”. ‘Het is geloof ik een nogal ‘anekdotisch verhaal’. Hoewel… Misschien toch ook wel een tikkeltje ‘akademisch’…’. Onderaan het blad schreef de auteur ‘P.S. Retourporto ingesloten’.
R.A. Basart (1946-2019) is de auteur van een klein oeuvre. Na 19 jaar niets gepubliceerd te hebben verscheen in 2016 de roman De verzoening waarmee hij een come-back maakte en zijn status van cult-auteur vestigde.

4. BIESHEUVEL, J.M.A. Verzameld werk. (1/25 luxe-exemplaren). Amsterdam, Van Oorschot, [2008]. Drie delen. Verguld groen leer in linnen cassette (ontwerp Gerrit Noordzij). 996; 744; 852 p. 1e druk.
Verkocht
* Eén van de 25 luxe-exemplaren die in leer werden gebonden. Deze set bleef helaas ongesigneerd.

5. BLAKE, William Spring. (Met een illustratie). Sub Signo Libelli, [1987]. Vouwblad. Met de hand gezet en gedrukt in groen en zwart in beperkte oplage.
€ 22
* ‘Sound the flute!’. Jaarwisselingsgeschenk 1987/1988. Breugelmans 169b. (169a hebben we ook)

6. BOUTENS, P.C. Elektra. Drama van Sofokles in Nederlandsche verzen overgebracht door P.C. Boutens, muziek van Alphons Diepenbrock, uit te voeren door het orkest van het Concertgebouw onder leiding van Richard Heuckeroth. (Programma van de Amsterdamse Stadsschouwburg). Amsterdam, Koninklijke Vereeniging “Het Nederlandsch Tooneel”, 1922. Geniet (serie-omslagontwerp E.Gerdes). 8 p. Met fotootjes van Royaards, Heuckeroth en twaalf acteurs. Achterkant wat gevlekt, bovenaan wat slijtage. Binnenin is geschreven ‘6 April 1922 (met Hester Carsten)’.
Verkocht
* Uiterst zeldzaam concertprogramma van die andere Elektra-compositie, niet van Richard Strauss maar van Diepenbrock, waarbij de verzenvertaling van Boutens gedeclameerd werd door bekende acteurs, hier Louis van Gasteren, Ferd. Sterneberg, Magda Janssens, Jacqueline Royaards en Paul Huf. In het begin van de jaren twintig herhaaldelijk opgevoerd, maar daarna ook nog wel zo eens in de tien jaar.
Hester Carsten (1898-1987) werd fotografe; tevens was zij leerlinge ‘vrouwelijke handwerken’ van Geertruid de Graaff, een van Nederlands boekbindpioniers.

7. BOUTENS, P.C. Twee gedichten. ‘Sonnet’ (en) ‘Emmaüs. Bij het schilderij van Johannes Vermeer’. (Drukproef). Twee bladen, eenzijdig bedrukt, met paginacijfers 1 en 2. Met stempel van uitgeverij Van Holkema & Warendorf. Gevouwen en iets gekreukt, met speldengaatjes en randplakbandjes.
Verkocht
* Enkele handgeschreven correcties door Boutens: aan het eind van het sonnet moest ‘Lente 1938’ worden gezet en in ‘Emmaüs’ zijn twee wijzigingen aangebracht, een drukfout en een kleine inhoudelijke verandering. Waarschijnlijk waren deze proeven bedoeld voor het augustusnummer 1938 van het maandblad Groot Nederland.
De gedichten zijn in 1942 opgenomen in Tusschenspelen (resp. p. 26 en 37) met enkele wijzigingen in de indeling. Het sonnet begint met ‘Aloppermachtigste van harts gelieven,/ Wier oogenstraal geen schepsel kan ontschuilen’, vol heerlijke Boutenzer taal. Het schilderij ‘Emmaüs’ zou kort na Boutens’ dood blijken een vervalsing door Han van Meegeren te zijn. Maar hier zijn fijnzinnig enkele details gekenschetst: ‘Over zijn tranen de oogen sloot’, ”t sidderend bekerglas’, ”t simpele teljoor’.

8. (BRAKMAN, Willem). Chris van HOUTS Vel met 34 contactafdrukken van foto’s van Willem Brakman. 30,2 x 20,3 cm. Met op de achterzijde copyrightsticker van de fotograaf met contactgegevens. Paar vlekjes.
€ 50
* Brakman voor zijn boekenkast, in de keuken, in de woonkamer, leunend op een stoel, bij de voordeur, orerend, zwijgend, krabbend aan zijn neus, krabbend aan zijn oor.

9. BUDDINGH’, C. De uittocht van de vlinders. (Voorburg), Vos, 1982. Linnen. 32 p. Gedrukt in een oplage van 50 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug wat verbleekt.
€ 40
* Korte prozastukken (ZKV’s avant la lettre).

10. COUPERUS, Louis Eline Vere. Een Haagsche roman. Tweede deel. Amsterdam, Van Kampen, 1889. Origineel(!) rood linnen met bestempeling in goud en zwart op voorkant en rug en blindstempeling op het achterplat. 262 p. 1e druk. Iets schuingelezen. Rug bovenaan wat rafelig en iets ingescheurd. Naam voorin. Wat roest, maar best een goed exemplaar.
Verkocht
* ‘Zij hoopte en zij nam de lentezon op in hare ziel, tot alles er ontlook en bloesemde…’ zo eindigt dit tweede deel van de drie, een van de meest begeerde eerste drukken uit de Nederlandse literatuur! Ook losse delen zijn hoogst zeldzaam.

11. ELSSCHOT, Willem Verzen. (Originele drukproef). Amsterdam, P.N. van Kampen, [1946]. Losbladig in twee katernen. 32 p. 3e [= 4e] druk.
€ 175
* Drukproef met nog éen correctie: de mededeling over de drukker op pagina (4) is met potlood doorgestreept.
Bijgevoegd: Willem Elsschot, Verzen. Brussel, Manteau, (1943). Ingenaaid. 32 p. 2e [= 3e] druk.
* Maquette voor de uitgave bij Van Kampen, met doorhalingen en correcties in potlood en bovendien enkele zetaanwijzingen op het eerste schutblad.

12. ENSCHEDÉ Proef van nederduitsche letters en Gothische initialen uit de XVde eeuw. Spécimen de caractères flamands et d’initiales gothiques du XVme siècle. Probe niederdeutscher Schriften und gothischer Initialen aus dem XVten Jahrhundert. Specimen of Dutch Black-letters and Gothic Initials of the XVth Century. Haarlem, Collection Typographique Joh. Enschedé & Zonen, 1925. 28 x 20 cm. Gemarmerd karton. 52 p. Gedrukt op Pannekoek-papier in rood en zwart in verscheidene antieke lettertypen. Met achterin ingeplakt erratablaadje. Getekende letters door J. van Krimpen, in rood gedrukt. 1e druk. Rugje ontbreekt vrijwel geheel, verder mooi.
€ 50
* Deze letterproef bevat de trots van de typografische archieven van Enschedé: de Oudnederlandse en gotische letters, die onder auspiciën van Jan van Krimpen in de moderne bibliofiele druk werden gebruikt. Alle tekst is gezet uit historisch materiaal. Met bibliografische gegevens. Van Krimpen deed zijn uiterste best om dit boek te verfraaien met door hem getekende initialen, die in rood gedrukt werden. Lane-Lommen nr. 95.

13. FABRÈS, Oscar Hommage à Oma. 30 Mai 1931. (Originele kleurentekening in inkt, waterverf en potlood. Gesigneerd ‘O Fabrès’). Gevouwen vel zwaar en luxe schrijfpapier, p. 2-4 blanco. 18,5 x 15,0 cm. Klein vouwtje.
Verkocht
* Oscar Fabrès, een uit Chili afkomstige tekenaar, was in Nederland populair met zijn mild-humoristische illustraties in de jaren 30. Fabrès en zijn vrouw laten de blij verraste ‘Oma’ een mantelpak zien met etiket ‘Pach/ Texstraat/ 29’. Gekleurd in roze, groen, geel en grijs, en met deels zichtbare ondertekening in potlood. Christina Overduin-Kaan (1862-1950), de moeder van Oscars echtgenote Alice Overduin, vierde die dag haar 69e verjaardag. Op Den Texstraat 29 te Amsterdam was de kleermakerij van Eliazer Pach gevestigd, die in 1942 in Auschwitz zou worden vermoord.

14. (FRANKEN Pzn., J.). KEIZER, W. De houtsneden van Jan Franken Pzn. (Met kunstenaarsboekband van Geert van Daal). Woubrugge, Avalon Pers, 2009. 34 x 27 cm. Opmerkelijke, monumentale boekband: halfmarokijn met leren voorrand en gouden lijnen, versierd met subtiel gedecoreerd stijfselpapier (Atelier De Distelkamp – Geert van DAAL). (16), 50 bladen illustraties, (4) p. Kop verguld. Met een frontispice in kleur en 45 paginagrote en 24 kleine illustraties. De paginagrote houtsneden zijn van de blokken gedrukt. Gedrukt in 100 door schrijver en drukker genummerde exemplaren op Biotop papier. 1e druk. Prachtig.
€ 495
* Dit is nr. III van de oplage, een van de 6 exemplaren die in katernen aan andere boekbinders geleverd werden dan de reguliere binders van deze uitgave. Dit is een kunstenaarsboek, het is niet te vergelijken met de ‘gewone’ luxe-exemplaren!
Belangrijke uitgave op groot formaat waarin het grootste deel van de houtsneden van Franken (1896-1977) te zien is. Uitvoerige, lezenswaardige inleiding van Willem Keizer.

15. HERAKLEITOS Fragmenten. [Amsterdam, Balkema], 1944. Ingenaaid. Niet afgesneden. (48 p.) Oplage 100 exemplaren. Typografische verzorging J. van Krimpen. Rugje iets verbleekt.
Verkocht
* Subliem klein boek, clandestien uitgegeven onder de nazi-bezetting. Drietalig, een editie in het Grieks met Latijnse toevoegingen en een Nederlandse vertaling door Everhard Hoek (over wie ik verder niets heb kunnen vinden, misschien is het een pseudoniem). De Jong 378.

16. JUNGIUS, Marie Verzen. (Bandtekening door Cornelia van der Hart). Amsterdam, Versluys, 1899. Linnen. 76 p. 1e druk. Nette band. Naam weggewit op eerste pagina.
Verkocht
* Aantrekkelijke jugendstil-boekband van Van der Hart (1851-1940), die behoorde tot de belangrijkste vrouwen die actief waren in de beeldende kunst. Marie Jungius (1864-1908) zette zich op verschillende gebieden in voor de vroege vrouwenbeweging. Mooi boek op heel glad papier gedrukt.

17. KINDERSLEY, David Variations on the Theme of Twenty-Six Letters. Wellingborough, Skelton’s Press, 1969. 21 x 16 cm. Chinese blokboekbindwijze (‘French fold’). 42 p. verschillende kleuren G.F. Smith’s Strathmore Artlaid en Plan 8-papier, bedrukt in kleuren. Gedrukt in 500 exemplaren. Omslag met uitgeverscellofaan. Het papier daaronder is iets opgekruld.
Verkocht
* Met voorin een handgeschreven opdracht van David Kindersley aan Gerrit Noordzij, gedateerd ‘Christmas 1969’: ‘Such a superb letter unanswered ‘til now – deserves, at least, a book!’.
Dit is een schitterend ontworpen boek met 18 alfabetten getekend naar verschillende oude tradities en nieuwe invallen: middeleeuwse versale letters die hun ruggetjes delen, boustrophedon = alternerend van links naar rechts en van rechts naar links geschreven; ongewone ligaturen, onbeschrijflijke systematieken, een verticaal alfabet, een tekening bestaand uit alle cijfers verenigd door de 0 (zie het linkerplaatje), kalligrafie met verrijkende inzichten – het is gewoon geweldig.

18. KUSTERS, Wiel Koninklijke sfinx. Landgraaf, Herik, 1989. Ingenaaid. (20) p. Gezet uit de Joanna en gedrukt in zwart en oranje op Propoff-papier in een oplage van 225 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Woordspelige poëzie, inventief vormgegeven door Geert Setola in oranje en zwart. Ongenummerd H.C.-exemplaar, maar wél gesigneerd. Zwarte reeks 1.

19. (NESCIO). Arno KRAMER Weemoed en verlangen. Over Nescio, Bavink en Johannes Zwolsman. (Deventer), Uitgeverij De Uitvreterij, (1984). Oblong 32 x 24 cm. Ingenaaid met omslag. Geïllustreerd. (8) p. Met drie paginagrote afbeeldingen van tekeningen van Johannes Zwolsman (1877-1945). Oplage 125 genummerde exemplaren. Het omslag werd met de hand gedrukt. Gaaf en fris.
Verkocht
* Uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘Tekeningen van Johannes Zwolsman (Nescio’s ‘Bavink’)’. NB. De uitgave is iets te groot voor de scanner.

20. NOORDZIJ, Gerrit Handgeschreven, gesigneerde brief aan Jan D. van Gool, gedateerd 28 december 1985. Gevouwen blad mooi dun schrijfpapier met adresopdruk in rood. Pagina 1 en 3 zijn met pen beschreven, gesigneerd ‘GroetvGerrit Noordzij’. 41 regels. Met een ontwerp voor de belettering van een grafsteen. Tweemaal horizontaal gevouwen. Bijliggend een overlijdensbericht van de classicus A.A.B.M. van Gool (1912-1979), een brief aan Noordzij van diens zoon Jan D. van Gool en het boek Hellas en Rome, geschreven door de overledene.
Verkocht
* Albert van Gool was blijkens de brief van zijn zoon, maar ook blijkens het mooi uit de Spectrum gezette overlijdensbericht uit 1979, een liefhebber van typografie en andere kunst. Zijn graf (waarvan vermeld wordt dat het op dezelfde begraafplaats ligt als dat van Charles Nypels!) moest worden voorzien van een in steen gegraveerde Latijnse tekst in klassiek-Romeinse stijl: IVXTA FILIVMQVE [= naast de zoon], naam en data.
Noordzij legt in zijn fraai geschreven antwoord uit dat de woordscheiding pas in de zevende eeuw is uitgevonden en de westerse cijfers vóór de tiende eeuw niet bestonden, maar ‘Misschien moeten wij alles gewoon zo goed mogelijk op onze eigen manier doen, met dat amalgaam van semitische, klassieke en keltische waarden, dat de westerse beschaving is’.
Hij gaat uitgebreid in op de steensoort: ‘Hardsteen verweert niet mooi, als er niet op gelopen wordt’. Effen zwart Zweeds graniet en goede leisteen (black slate van de Midlands) zijn moeilijk te krijgen. Noordzij eindigt met een uitnodiging voor Van Gool.
Of deze grafsteen inderdaad door Noordzij uitgevoerd is, kon ik niet achterhalen, de naam Van Gool wordt niet vermeld op de website van de begraafplaats van de Biltse Michaëlkerk. En evenmin waarom deze brief, die helemaal àf lijkt, niet verstuurd is; misschien heeft Noordzij een nieuwe brief met een ander ontwerp gemaakt en is dit een klad geworden.

21. (NOORDZIJ, Gerrit). CHATER, Michael An Essay on Silence. Londen, Abbey Mills Press, 1969. Linnen met stofomslag. (64) p. Gedrukt op verschillende papiersoorten, nl. Basingwerk White Parchment 107 g/m2, Grosvenor Litho 118 g/m2, Abbey Mills Cream Antique Laid 98 g/m2, 193 Opaque Printing 98 g/m2 en Glastonbury Antique Laid 122 g/m2. 1e druk. Achterkant omslag niet helemaal gaaf. Enkele roestvlekjes in het binnenwerk.
€ 35
* ‘This volume is dedicated to those who enjoy the sight and feel of good books but have little time for reading them’. Inliggend een getypte, gesigneerde brief aan Gerrit Noordzij van de auteur op papier met opdruk van de papierfabriek Grosvenor Chater & Company, gedateerd 15 juli 1969. ‘I am sorry you do not like the current standard of Basingwerk Parchment. In making this paper, we have to achieve a happy medium and there is no doubt that some of our customers like the very smooth surface.’ Hij stuurt het bijgaande boek mee dat onlangs gedrukt is als reclame voor boekpapier, waarvan Basingwerk er één is. ‘I hope you will enjoy reading it. It will not take you long.’. Ongetwijfeld, want het boek is grotendeels blanco!

22. (NYPELS, Charles) La prophétie de Ioel. (Maastricht, Leiter-Nypels, 1923). 31 x 23 cm. Halflinnen. 32 p. Met in kleuren gedrukte illustratie, initialen en vignet van Henri Jonas. Gedrukt in 220 genummerde exemplaren op Haesbeek. 1e druk. Rugje beschadigd, platten roestgevlekt, maar het binnenwerk is prachtig.
€ 120
* Met opdracht in het handschrift van Nypels aan Theo Haanebrink: ‘Voor neef Theo/ de sympathieke/ ter herinnering/ Maastricht September/ 1923/ De makers: (handtekeningen van Charles Nypels en Henri Jonas)’. De kunstenaar Theo Haanebrink (1901-1985), die een enkele maal in de uitgeverij heeft meegewerkt, was een volle neef van Nypels. De tekst is ontleend aan de bijbel van Plantijn uit 1577. Lapidaire typografie en expressionistische illustratie. Twee grandioze initialen. Cat. Nypels 8.

23. PLATEN, August von Sonett LX. Sub Signo Libelli, 1991. Vouwblad. Met de hand gezet en gedrukt in groen en zwart.
€ 20
* Jaarwisselingsgeschenk 1990/1991. Breugelmans 196 b. (196 a hebben we ook).

24. PURDY, James Donkere, melancholieke mannen (…). (Vertaald door Jan Erik Bouman). Sub Signo Libelli, [1992]. Vouwblad. Met de hand gezet en gedrukt in groen en zwart [in een oplage van 75 exemplaren].
€ 22
* Jaarwisselingsgeschenk 1992/1993. Breugelmans 200 a. (200 b is ook leverbaar).

25. PURDY, James Twee tekeningen en een originele foto, samen achter glas in een grote lijst. Twee lijntekeningen, beide in rood gesigneerd, flankeren een originele zwartwitfoto van James Purdy. Buitenmaat 47 x 122 cm. Binnenmaat (passepartout) van de tekeningen ca. 24 x 34 cm, van de foto 22,5 x 20,5 cm.
€ 450
* Deze lijst is afkomstig uit de nalatenschap van Johan Polak. Het is niet eenvoudig om er een adequate foto van te maken: het glas is niet ontspiegeld. Maar ook is het niet te controleren of de tekeningen origineel zijn: het zwart van de lijn is zo egaal, dat we aan drukwerk denken. Maar om dat zeker te weten zouden we de lijst kapot moeten maken.
NB. De lijst kan alleen worden afgehaald en in bepaalde gevallen ook gebracht.

26. RAMSAY, Dean A Dialogue in Vowels. Triona’s Woodtype Treasure. [Houwerzijl], Triona Pers, 1999. 30 x 20 cm. Genaaid. (16) p. Gezet met fikse houten letters en een loden Helvetica en gedrukt in 70 genummerde exemplaren op blauwgrijs papier. 1e druk. Als nieuw.
€ 22
* Vrolijk boek over een grappige dialoog in het Schots, opgetekend uit Scots Humour and Heroism van de ook in Nederland bekende Ier Cuey-na-Gael uit 1922.

27. RIDLEY, Arnold De Spooktrein (The Ghost Train). Engelsch sensatie-blijspel in 3 bedrijven. (Theaterprogramma met omslagontwerp van Valentijn Van UYTVANCK, 1926). Amsterdam, Stadsschouwburg, 1926. 22 x 14 cm. Geniet. Omslag in geel, groen en zwart gedrukt. 28 p. Met veel foto’s van de acteurs.
Verkocht
* Mooi serieontwerp met bijpassende advertentie voor sigaren op de achterkant, eveneens van Van Uytvanck.
Leuke geïllustreerde advertenties, o.a. door Freddie Langeler. Arnold Ridley (1896-1984), toneelschrijver en acteur, speelde in zijn latere levensjaren een ietwat warrig en vredelievend lid van Dad’s Army in de gelijknamige televisieserie van rond 1980, waardoor hij bij het grote publiek bekend werd. The Ghost Train was een enorm succesrijk toneelstuk dat alleen al door dit gezelschap, het Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad-Tooneel onder leiding van Cor van der Lugt Melsert, meer dan driehonderd maal gespeeld werd.

28. RIDLEY, Arnold De Spooktrein (The Ghost Train). Engelsch sensatie-blijspel in 3 bedrijven. (Theaterprogramma ontworpen door P.A.H. HOFMAN, 1926). Den Haag, Koninklijke Schouwburg, 1926. 22 x 14 cm. Geniet. 4 p. Gedrukt in goud, paars en zwart op getint papier. Wat nietjesroest.
Verkocht
* Fantastisch expressionistisch serieontwerp van Pieter A.H. Hofman, dat gedurende enkele jaren met kleine variaties door het Vereenigd Tooneel gebruikt werd. Advertenties voor de Hupfeld-phonola en Edison-radio’s.

29. (RIMBAUD, Arthur) Parade Sauvage. Revue d’études rimbaldiennes. Nr. 1-16. En: Parade sauvage. Revue d’études rimbaldiennes. Bulletin. Nr. 1-8. 1984-2000. 24 delen. Sommige gebonden, andere genaaid.
Verkocht
* Parade sauvage, opgericht in 1984 en uitgegeven door Classiques Garnier, is een internationaal wetenschappelijk tijdschrift dat studies van alle aspecten van het werk en leven van Rimbaud samenbrengt: biografie, geschiedenis en sociale contexten, semantiek, filologie, lexicografie, poëtica, formele en theoretische benaderingen van het Rimbaldische corpus. Het bestaat nog steeds, nummer 34 is nu in voorbereiding.

30. SCHÖNBERG, Arnold 1. Dank. Uit Zwei Gesänge für eine Baritonstimme und Klavier komponiert von Arnold Schönberg. Op. 1. Gedichte von Karl Freiherr von Levetzow. Berlijn, Verlag Dreililien, 1912? 35 x 27 cm. Geniet. 10 p. ‘In die Universal-Edition aufgenommen’. Lichte nietjesroest, verder in heel behoorlijke staat.
€ 45
* Het allereerste opusnummer van Schönberg. Het lied werd geschreven in 1898 en de Zwei Gesänge werden voor het eerst uitgevoerd in 1900: ‘es wurde gejohlt und gelacht und das Publikum machte sich aus dem Komponisten einen richtigen Hansnarr.’. Waarop de componist droogjes repliceerde: ‘En vanaf dat moment is het schandaal nooit meer opgehouden.’ (Ontleend aan website schoenberg-at). Dit is een titeluitgave van de eerste druk uit 1903. In druk opgedragen aan de componist Alexander von Zemlinsky, goede vriend van Schönberg en sinds 1901 zijn zwager. Geen eerste, maar vermoedelijk tweede druk, toch een zeer vroege muziekuitgave van Arnold Schönberg (1874-1951).

31. SCHÖNBERG, Arnold 1. Wie Georg von Frundsberg von sich selber sang. Des Knaben Wunderhorn. (&) 3. Warnung. Richard Dehmel. (Twee van de Sechs Lieder Op. 3). Berlijn, Verlag Dreililien, 1912? 35 x 27 cm. Geniet. 6; 6 p. ‘In die Universal-Edition aufgenommen’ en met een los Jugendstil-omslag van de Universal-Edition voor het eerste lied. Watervlekkig en met scheurtjes; ‘Warnung’ met ontbrekende hoekjes.
€ 35
* Titeluitgaven van de eerste druk uit 1904. Beide liederen zijn in druk opgedragen aan ‘Baurat Carl Redlich’, de opdrachtgever. Geen eerste, maar vermoedelijk tweede drukken, toch zeer vroege muziekuitgaven van Arnold Schönberg (1874-1951).

32. (SSL) Felicitas 1996. Sub Signo Libelli. Liggend formaat. Stevig velijnpapier met een Jugendstil-ornament afgedrukt in paars op een geel fond. Gedrukt in 75 exemplaren.
€ 16
* Bestaat in twee varianten: met alleen de naam Gerrit Kleis en met Gerrit Kleis & Hendrik Gies. Breugelmans 217 a en 217 b.

33. (SYMONS, Arthur). BROWNING, Elizabeth Barrett The Earlier Poems of Elizabeth Barrett Browning. 1826-1833. London, Bartholomew Robson, 1878. Linnen. XVI, 240 p. Niet afgesneden. 1e druk. Band wat dof, rugetiket beschadigd. Schutbladen vergeeld.
€ 90
* Dit exemplaar behoorde toe aan de later invloedrijke letterkundige en dichter Arthur Symons (1865-1945), met zijn handtekening en de datering ‘June 30: [18]86’. Onder het voorwoord schreef iemand met potlood ‘R.H.S.’: dit boek werd geredigeerd door de bibliograaf R.H. Shepherd, tegen de zin van Brownings familie.

34. TACITUS, Publius Cornelius [Germania]. Antiquitates Germanicae of Hoogduitsche Oudtheden; waar in de gelegentheid en zeeden der Germaanen, beschreven door Tacitus, naaukeurig verklaart, en met printverbeeldingen opgeheldert worden: Benevens H. Grotius verhandeling van de Oudtheid der Batavische Republyk. Amsterdam, Gerrit Tielenburg, 1756. Sleets half kalfsleer. (18), 124, 118, (24) p. Met 26 gravures. 1e druk. Rug gescheurd, boekblok iets los, twee oude schoolstempels. Blanco schutblad ontbreekt grotendeels, en op het flapje is een naam geschreven met jaartal (19)68. Van buiten zeer matig, van binnen in orde.
€ 100
* Tacitus’ Germania, een zelfstandig boek uit het eind van de eerste eeuw, is een belangrijke bron voor de oude geschiedenis voor onze contreien en die van onze oosterburen. Dit is een Nederlandse vertaling met uitvoerige commentaren, gevolgd door de verhandeling van Hugo de Groot over de geschiedenis ten tijde van de Bataven. Met prenten van Germanen plus de afbeelding van Oud-Dordrecht anno 1421 en Romeins Nijmegen met het oude Valkhof.

35. THOMAS, Edward Thaw. Sub Signo Libelli, [1993]. Planodruk. Met de hand gezet uit de Hammer Unzial en gedrukt in groen en zwart [in een oplage van 60 exemplaren].
€ 22
* Met enkele handgeschreven woorden van Ger Kleis. Jaarwisselingsgeschenk 1993/1994. Breugelmans 205a. (205 b is er ook, maar zonder handgeschreven groet). De dichter Edward Thomas sneuvelde in 1917, 41 jaar oud. Een briljant kwatrijn over hoop in de loopgraven.

36. TWEEDE WERELDOORLOG ROTTERDAM Magnet. Zannis High Class Dutch Cigarettes. (Pakje sigaretten – met inhoud.) Rotterdam, C.V. Zannis Sigarettenfabriek, ca. 1940. 7 x 8 x 2 cm. Compleet met banderol en inhoud: 20 sigaretten. Pakje bedrukt in blauw. Nieuwprijs was 20 cent + 4 cent opgeld! Wat verfomfaaid en ingescheurd, maar compleet (en nog rookbaar!).
€ 25
* ‘Amateurs-sigaretten. Uitsluitend bestemd voor eigen gebruik. Verboden deze sigaretten te verhandelen ingevolge art. 5 lid 1, der Tabak- en Tabaksproducten Beschikking 1940, No. 1. Rotterdam’. Dit is geen surrogaat, maar duidelijk echte tabak. De familie Zannis had zich al in 1898 vanuit het Griekse eiland Chios in Rotterdam gevestigd; Cosmos Zannis (geb. 1876) werkte ook als Griekse tolk.

37. VERWEY, Albert De weg van het licht. (Met een door Fokko MEES in hout gesneden titelpagina en frontispice (prachtig!)). (Santpoort/ Antwerpen, C.A. Mees/ De Sikkel, 1922). Ingenaaid. 112 p. Gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag aan de randen versleten, naam voorin, papier wat verbruind.
€ 25
* Een van de 100 ingenaaide exemplaren. Albert Verwey publiceerde vanaf 1920 hoofdzakelijk bij uitgeverij Mees, die eigendom was van zijn schoonzoon, en dat leverde een reeks stevige, opvallend kloeke dichtbundels op. C.A. (Conno) Mees was getrouwd met Albert Verweys dochter Mea, en hij was een jongere broer van Fokko Mees. Zie over de uitgever het interessante artikel van Lisa Kuitert, ‘Mea Verwey en Uitgeverij C.A. Mees (1919-1968)‘. Een bolwerk van beschaving‘ in het Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis 2005.
De titel van deze dichtbundel van Verwey is ontleend aan een citaat van Christiaan Huygens, zo valt op te maken uit het expressionistische frontispice van Fokko Mees. Zeer gaaf exemplaar.

38. VOSSIUS, Matthaeus Annales Hollandiae Zelandiaeque. In quibus sexcentorum fere annorum res gestae continentur, a Theoderico Primo usque ad translatum à Jacoba in Philippum imperium. Amsterdam, Henricus & Theodorus Boom, 1680. 25 x 20 cm. Perkament. (24), 614, (58) p. Gegraveerde titelpagina door Jan Luyken. Geheel in het Latijn. 2e druk. Rug wat grauw, met antiek handgeschreven titel. Mooi kloek boek om te zien. Zonder schutblad voorin. Met op de titel een doorgestreept stempeltje van Noorthey.
€ 295
* Geschiedenis van Holland ende Zeeland van 859-1432, geschreven door Mattheus Vossius (1611-1646) en voltooid door zijn broer Isaac. Beiden waren zonen van Hugo de Groots vriend Gerard Vossius. De eerste druk verscheen in vier delen tussen 1635 en 1646. Vervaarlijk brullende Nederlandse leeuw op Jan Luykens gegraveerde titel: een brandstichter deinst verschrikt af. Schitterend, degelijk boek, een sieraad voor uw kast.

39. VRAAGBAAK Hoe bewaar ik mijn levensmiddelen in oorlogstijd? Opgesteld op advies van en gecontroleerd door een oud-Regeerings-voedselcontroleur. Den Haag, D.A. Daamen, [1939]. 16 x 11 cm. Ingenaaid. 64 p. 1e druk. Schaafplekje, verder in behoorlijke staat.
€ 20
* Verhelderend en ietwat onthutsend boekje: ‘Indien blijkt dat een bromvlieg eitjes heeft gelegd op een stuk vleesch is het vleesch nog wel te gebruiken. Men neemt de larfjes weg en plaatst een druppel azijn op het punt waar de eitjes gelegd waren’. Groen geworden ham? Even in kokend water leggen en daarna met een harden borstel flink afborstelen. Wat te doen bij mosterdgas? (Hard weglopen, of alle hoop laten varen).

40. VROMAN, Leo Maar ver weg: feestgeluiden. Woubrugge, Avalon Pers, 1991. 27 x 15 cm. Ingenaaid met stofomslag. (20) p. Gezet uit de Garamond en gedrukt in groen en zwart in 60 exemplaren op Hahnemühle. Zeer gaaf.
€ 25
* Proza in een slank, hoog boek. Herinneringen aan de laatste maanden van Vromans verblijf in een Jappenkamp – ziek en verstoken van bijna alles, maar met de wetenschap dat Europa van de nazi’s bevrijd was.

41. WICHMANN, Clara Twee gesigneerde, handgeschreven brieven aan dr. A.J. Resink. Beide meten 26,0 x 21,3 cm. De tweede is oblong en in het midden gevouwen. Tweezijdig beschreven. Gedateerd ‘Haag, v.-Boetzelaerlaan 37/ 21 april 1920’ en ‘Haag, 11 Juni ’20./ Obrechtstr. 245’. Opgeplakt aan beide zijden van een albumblad, maar vrijwel geheel leesbaar. 40 r. en 85 r.
€ 125
* Clara Wichmann (1885-1922) was een van de eerste vrouwelijke juristen van Nederland en ijverde onvermoeibaar voor de gelijkberechtiging van vrouwen en mannen. Twee uitvoerige brieven naar aanleiding van een voordracht van Resink over sociale psychologie op het Congres van het Comité van Actie tegen de Bestaande Opvattingen over Misdaad en Straf op 21 maart 1920. Resink had zich opgewonden over een reactie van J.W. Kruyt (1877-1943), de voorzitter van het congres, maar Wichmann houdt hem voor dat hij de reactie verkeerd heeft opgevat. De tweede brief is onder meer een antwoord op een (al door Wichmann afgewezen) uitnodiging om het woord te voeren op een vergadering over de wijsbegeerte van het recht. Uitvoerig over communisme. Verdient restauratie en nadere bestudering.

42. (ZEELAND). BARTELSE, Marinus Van liefde en leven. (85 sonnetten in handschrift met versierde tussentitels). Zelfgemaakt fluwelen bandje. 102 p. Handschrift (rood en zwart), net en regelmatig: foutloos gespeld, zonder doorhalingen, met 4 decoratieve tekeningen in kleurinkt. Bundel van 80 sonnetten verdeeld volgens de seizoenen met getekende tussentitels in kleur, gevolgd door vijf thematische sonnetten, één met erbij geschreven ‘Herinnering Eindex. HBS 1915 Goes’. Aan het eind met veel krullen gesigneerd door de jeugdige dichter, Marinus M. Bartelse, ‘Goes, 30 Sept. 1916’. Voorkant met flinke slijtplek in het fluweel, alsof er een schildje of plakker is verwijderd. Gebruikssporen.
Verkocht
* Tachtig op zijn Kloos’ geschreven sonnetten (‘Ik ben een koning en regen gedachten’), alle voorzien van een in rood geschreven titel, vol clichés: ‘Hoog in de takken ruischt een eenzaamheid’, ‘kristallijne waterdroppen’, met veel ‘deez” en gewrongen circonflexe-samentrekkingen, een ‘geurig grasveld’ met ‘gulden boterbloemen’ – maar ook af en toe een glimp van de aardse werkelijkheid van deze naar liefde smachtende Zeeuw die nog in de schoolbanken zat: een ‘snikheet schoolgebouw’, en in het sonnet ‘Examenslaafjes’: ‘Ziet, in den hoek gedoken, zit een brekebeen, die (…) afwacht – en niet zonder reên!’.
Bartelse (1897-1966) was 18 jaar toen hij dit boekje afsloot. Hij woonde in Goes en Kloetinge en was tot 1938 werkzaam als leraar Duits. In 1942 zien we hem in Delpher voorbijkomen als ‘Zeeuwsche volksdichter’ die op de radio in Zuid-Bevelandsch dialect gedichten voordraagt, en tevens als Blokhoofd voor de Winterhulp. Later fungeerde hij langdurig en tot volle tevredenheid als boekhouder bij een garagebedrijf.

Tot de onlangs bijgewerkte pagina’s van onze website behoort ‘NIEUW’ met de recente aanwinsten, bovenaan in de onderwerpenbalk die u steeds links in beeld ziet. Daarin staat een aantal boeken uit de laatste (ca.) acht nieuwsbrieven plus onze titels die buiten de nieuwsbrief om te koop zijn gezet op Antiqbook, Boekwinkeltjes en Abebooks.