Brieven en dergelijke

Dit zijn in hoofdzaak Nederlandstalige documenten die betrekking hebben op Nederlandse en Belgische schrijvers / aangelegenheden. Maar we hebben ook een webpagina Buitenlandse Brievenzaken.

NIEUW

1. SNIJDERS, Generaal C.J. Handgeschreven, gesigneerde brief aan W.H. Schukking, gedateerd ’24 Febr. 1934′. Op briefpapier bedrukt met ‘Gep. Generaal/ C.J. Snijders/ Hilversum/ Sophialaan 6’. 15 regels. Met een begeleidend briefje van Schukking, inmiddels ‘kolonel der Genie b.d.’, gedateerd 16 april 1966, aan een verzamelaar.
€ 100
* Generaal Snijders (1852-1939) was van 1914-1918, dus tijdens de Eerste Wereldoorlog, opperbevelhebber van de Nederlandse Land- en Zeemacht. Snijders schrijft in zijn hoedanigheid als (de allereerste) voorzitter van de stichting Menno van Coehoorn aan Schukking, die er secretaris van was, over de Bond Heemschut. Ook prijst hij Schukking als auteur van een artikel over Menno van Coehoorn. Willem Hendrik Schukking (1882-1967) was de eerste Nederlander die een zweefvlucht maakte, in 1908 met een door hemzelf gebouwd zweefvliegtuig.

2. SPOOR, Simon Foto en handtekening met een brief van zijn weduwe. Foto (beeldformaat 18,5 x 8,5 cm) en handtekening met fotohoekjes aangebracht op een blad multomappapier door een verzamelaar.
€ 90
* Generaal Spoor (1902-1949) was opperbevelhebber van het Nederlandse leger in Nederlands-Indië van 1946 tot zijn plotselinge dood in 1949. Zijn weduwe schrijft in de getypte, gesigneerde brief van 6 december 1964 aan de verzamelaar, dat de foto de laatste is van vele, die na Spoors overlijden door de legervoorlichtingsdienst zijn gemaakt. Het is een montage van Spoors portret voor een achtergrond van marcherende soldaten. En: ‘Gek genoeg was het nog helemaal niet eenvoudig om die handtekening te inden, want onder copien van brieven staat alleen maar een ‘S’, en van vele stukken, akten e.d. kan ik de handtekening niet afknippen natuurlijk. Tenslotte heb ik er maar een uit een van onze boeken geknipt.’

4. BERGE, H.C. ten Handgeschreven briefkaart aan ‘Beste Ernst [Nagel]’. Gesigneerd ‘Hans ten Berge’ en gedateerd ‘6.IX.1978’. Vijf regels tekst.
€ 20
* Ten Berge spreekt zijn waardering uit voor (het uiterlijk) van Raster 6. H.C, ten Berge zat van 1967 tot 1979 in de redaktie van Raster. Ernst Nagel was jarenlang hoofd produktie van De Bezige Bij.

5. BRAAK, Truida ter Drie ansichtkaarten aan Peter Hondius van Herwerden. Twee kaarten uit 1952 en éen uit 1965.
€ 30
* De kaarten uit 1952 werden gestuurd naar Parijs, waar Hondius toen woonde en werkte (o.a. bij Unesco, waar hij Simon Vinkenoog had leren kennen, die daar ook werkte). ‘Inmiddels veel beleefd. Zes weken geleden is mijn Vader [dus ook de vader van Menno ter Braak, F.H.] gestorven en mijn moeder woont nu sinds anderhalve week in Velp. De volgende week gaan we voor het laatst naar Eibergen’. De tweede kaart is een nieuwjaarswens vanuit Kopenhagen. De kaart uit 1965 is een uitgebreide vakantiegroet uit Noorwegen: ‘Het toerisme is hier weinig opdringend. (…) De nachten zijn, zoals het hoort, licht zodat de avonden heel lang zijn’.
Geertruida ter Braak (1908-1981) was een jongere zus van Menno ter Braak. In 1935 zou zij trouwen met Victor Varangot, een ex-leerling van Ter Braak die in 1936 de novelle Wissels publiceerde en die in de jaren dertig en veertig aan talloze tijdschriften verhalen en essays zou bijdragen. Controverse om zijn novelle Virginia was in 1935 de aanleiding tot de opheffing van het tijdschrift Forum.

6. BINNENDIJK, D.A.M., & C.F. ROELOFSZ ‘In bed. Een koorts van eenenveertig graden (…)’. Origineel handschrift van Binnendijk en originele inkttekening van Charles Roelofsz. 25,5 x 56,0 cm. Eén blad geschept papier. Alleen recto. Gesigneerd ‘D.A.M. Binnendijk’ en ‘C.F. Roelofsz’. Niet gedateerd. Vier punaisegaatjes. Enkele vlekken op verso.
€ 175
* Aangrijpend gedicht van negen kwatrijnen over een man op zijn sterfbed, fraai en duister geïllustreerd. Het gedicht is gepubliceerd in D.A.M. Binnendijk, Onvoltooid verleden (Maastricht 1936), p. 22-23, onder de titel ‘Sterfbed’.

7. SUCHTELEN, Nico van Getypte brief aan ‘Waarde Heer [Johan] de Meester’. 28,3 x 22,1 cm. Op briefpapier van ‘Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur’. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘N. vSuchtelen’ en gedateerd ‘Amsterdam, 7 Aug 1918’. 4 regels tekst.
€ 20
* Van Suchtelen, onderdirecteur van de Wereldbibliotheek, stuurt een artikel van Karel van de Woestijne door aan De Meester, want de redactie van Leven en Werken is van mening ‘dat het minder geschikt is voor dit tydschrift’. Het bedoelde artikel is niet bijgevoegd. Mooi voorgedrukt origineel briefpapier van de uitgever.

8. (CHOMEL, Pierre / Heinrich RENFNER, F.W. von THULEMEYER). BRIEVEN UIT DE 18E EEUW Twee handgeschreven brieven van de Pruisische ambassade in Den Haag aan de koopman Pierre Chomel (1781). Beide brieven zijn geschreven in het duidelijke, regelmatige handschrift van de secretaris van de ambassade, Heinrich Renfner, hoewel de eerste brief van ambassadeur Thulemeier is, terwijl de tweede een persoonlijke brief van de secretaris is. Het zijn gevouwen brieven die tevens als enveloppen dienen. Ongeveer 36 x 23 cm. Net, regelmatig handschrift op goed papier. Met lakzegel en postzegel (‘3 S’ = drie stuivers, ’s Haage’ = van ‘s-Gravenhage). Zoals gebruikelijk bij dit soort brieven werd er een hoekje afgeknipt en werd het papier ter hoogte van de zegellak opengescheurd om de brief te openen.
€ 225
* 1. De brief van Thulemeier (gedateerd 2 maart 1781) bevat allerlei nieuws en suggereert nieuwe handelsmogelijkheden voor Chomel. De koopman wordt ook betrokken bij de mogelijke aankoop van een nieuw rijtuig voor Thulemeier; de prijs van 100 gouden dukaten vindt de ambassadeur echter veel te hoog.
Enkele namen: Prins Gallitzin, de ambassadeur van het Russische tsaristische hof, die bekend is omdat hij veel Nederlandse kunstwerken kocht voor Catharina de Grote; de Amerikaanse admiraal John Paul Jones, de president van Kleef, Buggenhagen, Jacques Necker, de koning van Zweden en keizerin Catharina. 

2. Renfners eigen brief (gedateerd 2 mei 1781) is persoonlijker en heeft een enigszins samenzweerderig karakter. Het gaat over privézaken, zoals het feit dat Renfner tijdelijk bij ‘ma petite’, zijn vriendin, intrekt en over nieuws: de koning van Pruisen sluit een zeeverdrag met de Nederlanden en er zijn plannen voor de kroonprins van Zweden om te trouwen met Friederike, de oudste dochter van koning Frederik de Grote. De Nederlandse kolonie Essequibo en Demerary (in het huidige Guyana) werd door de Fransen veroverd, maar Zoutmans eskadron wist te ontsnappen. Ook de handel in steenk ool en Schiedamse brandewijn komt aan bod. Bovendien kan Renfner Chomel twee pond thee leveren (tegen een exorbitante prijs).

‘Je vous écris mon cher ami, de la table de ma petite, ou je suis en penfrois jusqu’a que je soye en ordre dans la nouvelle maison. (…) Je puis vous annoncer une grande nouvelle que pourtant n’est pas encore publi. Mr. de Th. [= ambassadeur F.W. von Thulemeyer] vient de déclarer aux Etats GG [Staten-Generaal] l’accession du Roi [=Frederik de Grote] a l’association maritime en conséquence de laquelle sa majesté se lie avec les Puissances neutres (…). (Over de uitwerking van een verdrag van de Pruisische koning. De Engelsen zullen boos zijn.)
‘L’avis de la prise d’Essequibo et de Demerary sera vraisemblablement confirmé par la première malle de Londres (…). J’espère que l’escadre de Zoutmann sera actuellement partie.’ De Nederlandse kolonie Essequibo en Demerary in het huidige Guyana werd door de Fransen veroverd. Zoutman moest de recruten van Brunswijk en Hanau beschermen die op weg waren van de Duitse havenstad Stade naar Amerika, een idee van admiraal Van Kinsbergen.
‘Sous le sceau du plus grand secret‘: er wordt een huwelijk voorzien tussen de kroonprins van Denemarken en de oudste dochter van de prins van Pruisen, Friederike (1767-1820). (Dat ging echter niet door en er is niets van terug te vinden in de geschiedenisboeken). De schrijver belooft aan Chomel een zending van twee pond (livres) thee, die gekocht wordt van de handelaar Herfst ‘à raison de 6 fl du livre‘.
Verder is er sprake van handelscontacten met betrekking tot steenkool en Schiedamse brandewijn. Renfner eindigt allerhartelijkst met ‘je vous embrasse d’avance et n’ajouterai plus rien de Tout à vous‘.
Heinrich Renfner (1752-1819) was gezantschapssecretaris in Den Haag in dienst van ambassadeur Friedrich Wilhelm von Thulemeier (1735-1811). Net als de muzikale Thulemeier was Renfner zeer geïnteresseerd in cultuur; hij onderhield contact met Johann Caspar Lavater. De correspondentie tussen hem en Lavater is bewaard gebleven. Renfner was ook betrokken bij Lavaters fysiognomische publicaties in het Nederlands. Hij vertaalde Duitse politieke werken in het Frans en aan het eind van zijn carrière werd hij in het post-Napoleontische tijdperk benoemd tot censor van de Pruisische staat: een machtige positie.
Pierre Chomel, een rijke koopman met grote zakenbelangen, was ongetwijfeld een nuttig contact voor de Pruisische ambassade. In december 1781 werd hij door de Pruisische koning Frederik de Grote benoemd tot consul en handelsraad. Met hem liep het echter niet zo goed af. Zijn bedrijf investeerde grote bedragen in de aankoop van schepen in Venetië, die echter, zo bleek, helemaal niet bestonden. Hij was het slachtoffer geworden van een grootscheepse zwendel (waar ook Casanova nog een klein rolletje in speelde). De contemporaine kranten stonden er vol van. Deze affaire (1782-1786) leidde tot oorlogsdreiging tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en de Republiek Venetië. Na vele vruchteloze rechtszaken en honderdduizenden guldens armer, keerde Chomel verbitterd terug naar Frankrijk (waar zijn familie vandaan kwam). Na 1796 vernemen wij niets meer van hem.

9. FEESTDOCUMENT Boudewijn van den BOSCH Handgeschreven Nieuwjaarswensch (aan Trijntje Paling van Boudewijn van den Bosch), 1 januari 1832. Voorgedrukte en handgekleurde sierlijst met dorpsgezichtjes, twee jongetjes en sierzuilen. 41 x 34 cm. Op karton geplakt. Aan de randen wat versleten en stoffig. Wat verbleekt.
€ 75
* ‘Al weder om een jaar/ Voor s menschen oog verdweenen/ Soms zugt men vergenoegd,/ Somtijds hoort men hartig weenen (…)’.
Krullig redelijk net handschrift, toch met enkele vlekjes (misschien was het zo’n hartige traandruppel). Onderaan in een wat grover handschrift: ‘UED Gehoorzaame kleinzoon den 1 Januarij/ Boudewijn Van Den Bosch 1832’. Typisch Hollandsch nieuwjaarsgedicht.
Van den Bosch is een gewone naam, maar Boudewijn niet. Het betreft mogelijk een veertienjarige jongen uit Hazerswoude (1817-1871), die later watermolenaar van Hazerswoude zou worden – en na Boudewijns dood nam zijn zoon Arie dit werk over. De grootmoeder is dan de weduwe Trijntje Paling-Kraanhoorn. In 1833 zou – Trijntje was toen 72 – geschieden waar het eind van dit poëem al op preludeert:
‘En zoo het god behaagt uw eens van hier te haale/ Dan wens ik dat uw ziel zal in den heemel zegenprale / En leide u zeer zagt int paradijsheer boove/ Om vader zoon en geest eeuwig daar te loove’.
Aandoenlijk!

10. FEESTDOCUMENT Geertrui Barbara NEURDENBURG Vreugdebetuiging in de vorm van een handgekleurde tekening met de datum 1 december 1821, waarschijnlijk voor de verloving van Johannes Gerardus Verbeet met Geertruij Barbara Neurdenburg te ‘s-Hertogenbosch. Zonder uitgever of plaats. Een zuiltrommel is bekroond met een schild waarop ‘G:B./ Neurdenburg/ 1 December/ 1821’ is geschreven tegen een donkergroene achtergrond. Daartegen leunen twee harten met een pijl erdoor. Aan de voet van de zuil staat een duivennest met twee kuikens erin, naast twee witte duiven die elkaar kussen. Daaromheen decoratieve planten: een kersenboom, loof en wijnranken, en daar weer omheen een krans van allerlei bloemen en bladen. 28,5 x 21 cm. Dit blad is op een ander blad geplakt, een stuk van een grote, vrome lithografie uit de eerste helft van de 19e-eeuw. Met vochtvlekken in de hoeken. Wat vergeeld.
€ 75
* Geertrui Barbara Neurdenburg werd geboren in Den Bosch op 3 december 1788. Zij trouwde met de huisschilder Johannes Gerardus Verbeet (1796-1841) op 7 maart 1821. Zij kregen minstens drie kinderen. Na Geertruis overlijden op 24 oktober 1831 hertrouwde Verbeet. Aandoenlijk document, getekend ter viering van een verloving of een huwelijksaanzoek. Wellicht vervaardigd door Johannes’ broer Willem Verbeet (1801-1887), die veel bloem- en fruitstukken schilderde (zie de Scheen). Uit de nalatenschap van Huib van Krimpen.

11. PUNTDICHTEN Eén blad met zes handgeschreven gedichten (ca. 1790). Blad handgeschept papier, 23 x 18 cm, tweezijdig beschreven in lichtbruine inkt, wat vervaagd, maar helemaal leesbaar. Gevouwen. In goede staat.
€ 60
* ‘Het Wapenschild’, ‘Timmerzucht’, ‘Recept voor Edelen’, ‘Recept voor Burgers’, ”t Huijskrakeel’ en ‘La Fontaine de Souvence’. Zes puntdichten van onduidelijke herkomst. Alleen ‘Timmerzucht’ is in ietwat andere vorm terug te vinden in Gedichten uit 1820 van A.C.W. Staring (p. 150) onder de titel ‘Woordspel’, gedateerd 1789.

 

 

1. AAFJES, Bertus Vijftien handgeschreven brieven, vijftien handgeschreven ansichten/ briefkaarten en vijf stuks drukwerk aan Kees Lekkerkerker. Diverse formaten. Recto en deels verso. Alle gesigneerd ‘Bertus’. Gedateerd ‘Hoensbroek 1 Febr 61’ – ‘Swolgen 20 Mei 89’.
€ 550
* Mooie collectie brieven gericht aan Aafjes’ vaste redacteur Lekkerkerker, die vooral in de jaren ’60 een intensieve correspondentie met de dichter en vertaler voerde.
Uit deze brieven blijkt andermaal dat Bertus Aafjes blind voer op de correcties van Kees Lekkerkerker: ‘ik weet niets van de gangbare spelling af, nu schrijf ik een woord zus, dan zo en handschriften om te bekijken heb ik er niet een meer. Wat de spelling betreft moet ik dus alles in goed vertrouwen aan jou overlaten, doe wat je denkt dat goed is’.
Over het plan om een Verzameld werk te maken is Aafjes niet onverdeeld enthousiast: ‘ [er is] een groot aantal verzen die ik met de beste wil van de wereld het herdrukken niet waardig kan keuren. Erger: herdruk ervan zou mijn werk naar beneden halen’. Victor van Vriesland wil wel een keuze maken uit Aafjes’ werk, samen met Vasalis. Uiteindelijk zou het plan geen doorgang vinden, omdat niemand tijdens de voorbereiding – althans, in de ogen van Aafjes – met de auteur rekening had gehouden. Eén uitvoerige brief gaat geheel over deze pijnlijke kwestie. Pas in 1986 is er weer sprake van een verzamelband met poëzie en doet Aafjes een beroep op Lekkerkerker: ‘Al die poëzie ben ik zelf kwijt. Waaronder verzenbundels als “De Zee”, “De Meeuw” en Victoria hospitaal.” Ik zei je indertijd: vernietig ze maar. Maar jou kennende denk ik dat je dit niet gedaan hebt’.
Tevens over de uitvoering van de boeken van Aafjes (die bij verschillende uitgeverijen zat en wel enige uniformiteit nastreefde), over drukproeven en een dummy (‘niet om aan te zien’) van Een voetreis naar Rome, over contracten (‘Artikel 8 bevalt mij helemaal niet’), over de Aafjes-tentoonstelling op Hoensbroek plus allerlei korte doch persoonlijke berichten van thuis (‘we zitten hier zo’n beetje ingesneeuwd’) en onderweg (Rome, Arezzo, Jeruzalem, Marbella).
Aangevuld met divers drukwerk (het bericht van de Eerste Communie van Bianca du Mortier met een vers van Aafjes, enkele nieuwjaarswensen) en met de doorslagen van de brieven van Lekkerkerker aan Aafjes (zodat de andere kant van de medaille ook zichtbaar wordt).

2. ALTINK, Jan, & Jan BOER, Jan Lucas van der BAAN Vonken van ’t verleden. Mit holtsneden van Jan Altink. Baarn, Bosch & Keuning, 1938. Origineel omslag. 40 p. 1e druk. Omslag wat los en aan de randen verfomfaaid. Binnenin wat roest en andere vlekjes, kennelijk is het boek goed gebruikt.
€ 45
* Deze gedichten van Jan Boer zijn voorzien van een opdracht van de illustrator, Ploeg-schilder Jan Altink, aan Peta Edzes ’25/4/38// (Sjoerds Bruiloft)/ Voor Peta van Jan.’. Haar vriend (later echtgenoot), de tekenleraar en kunstenaar Jan Lucas van der Baan (1912-1990) maakte vier illustraties in potlood bij de gedichten. Sjoerd van der Baan, chemicus, was de broer van Jan Lucas.

3. AMSTERDAM Twee formulieren voor aankondiging van een huwelijk te Amsterdam (1755 en 1791). Resp. van Joseph Johannes Schoonevelt en Anna Cosman, 1755, en Martinus Joachim Schoonevelt en Wilhelmina Maria Dewit, 1791. Beide paren verklaarden zich ‘als zynde onvermogende’. Met gedrukt wapen van Amsterdam en handtekeningen van de betrokkenen.
€ 80

4. BAAREN, Theo van Bezweringen. (Origineel handschrift van de dichter). Origineel handschrift. 25 eenzijdig beschreven, gelinieerde bladen (blocnotevellen). 19,5 x 13 cm. Circa 1940.
€ 250
* Origineel handschrift van een dichtbundel, getiteld Bezweringen en bestaand uit 24 sonnetten, deels gebaseerd op de Griekse mythologie. Waarschijnlijk hebben ze ooit in een album geplakt gezeten, want alle bladen hebben bovenaan (resten van) ouderwetse postzegelplakkers. Op de onvolprezen website Schrijversinfo van Mats Beek wordt de bundel Bezweringen wel genoemd, met als toevoegingen ‘in eigen beheer’ en ‘ca. 1940’. In de NCC is de bundel echter niet opgenomen. De datering rond 1940 klopt wel, wanneer we het handschrift van Van Baaren vergelijken met andere handschriften uit die periode.

5. BASART, R.A. Getypte brief aan ‘Geachte redaktie’. 34,0 x 21,3 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd en gedateerd ‘Nieuw Loosdrecht, 21 december 1977’ Vijf regels tekst.
€ 75
* Brief aan de redactie van Tirade ter begeleiding van een verhaal, getiteld “O’Morre”. ‘Het is geloof ik een nogal ‘anekdotisch verhaal’. Hoewel… Misschien toch ook wel een tikkeltje ‘akademisch’…’. Onderaan het blad schreef de auteur ‘P.S. Retourporto ingesloten’.
R.A. Basart (1946-2019) is de auteur van een klein oeuvre. Na 19 jaar niets gepubliceerd te hebben verscheen in 2016 de roman De verzoening waarmee hij een come-back maakte en zijn status van cult-auteur vestigde.

7. BELCAMPO Handgeschreven brief aan ‘Geachte Mevrouw Stuut’. 13,7 x 21,7 cm. Op voorgedrukt briefpapier van ‘Mr. H. P. Schönfeld Wichers’. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘Belcampo’ en gedateerd ‘Groningen 11.8 ’83’. 19 regels tekst. Twee strookjes plakband in de marge.
€ 120
* Begeleidende brief bij De filosofie van het belcampisme (1972), waaraan de schrijver tweeënhalf jaar heeft gewerkt: ‘Het bestuderen van al die andere filosofieën kostte mij de meeste tijd’. Refererend aan de matige ontvangst en verkoop van het boek: ‘de verwachting, uitgesproken op de achterflap [‘De vrije adem die door deze bladen vaart zal ze naar alle windstreken verspreiden’], werd, op korte termijn in elk geval, niet bewaarheid’. Voorts over een mogelijk bloedverwachtschap tussen schrijver en lezer (‘een dubbele binding’), gevolgd door achternamen en jaartallen. ‘Indertijd heb ik het hele voorgeslacht hier op het provinciaal archief nagezocht waarbij ook een hele stoet Stuuten’.

8. (BESTE WENSEN). ASSER, Eli, en Hugh JANS, & Henk BROER, Leo BRAAT en Lucie & Theo KURPERSHOEK Beste wensen voor 1958, 1959 en 1960. Vier zelf ontworpen nieuwjaarswensen van verschillende kunstenaars voor D.A.M. Binnendijk. 1. ASSER, Eli, & Hugh JANS: Vouwkaart met tekening in groen en tekst in rood: ‘Eli Asser en Hugh Jans geven hierbij kennis van het feit dat zij voor het eerst van hun leven een échte kaart hebben laten drukken om U een gelukkig Nieuw-jaar van harte toe te wensen’! Niet gesigneerd.
2. BRAAT, Maaike: Gevouwen blad met lithografie in donkerbruin, in potlood gesigneerd ‘MBraat’. Aan de achterzijde staat in rood ‘Gelukkig 1959’ en daaronder in rode balpen de handtekening van haar echtgenoot, de kunstenaar L.P.J. Braat.
3. BROER, Henk: Gevouwen blad met originele litho (gezelschap aan tafel). Gesigneerd in potlood. Binnenin het vouwblad is een originele houtsnede geplakt van twee heren met hoge hoeden, in potlood gesigneerd. Wat roest.
4. KURPERSHOEK, Theo: Gedrukte, ongesigneerde nieuwjaarswens met een houtgravure van de kunstenaar als rennende hond.
€ 75
* Dichter en schrijver Dick Binnendijk was na de oorlog hoofd Kunstzaken bij de gemeente Amsterdam.

9. (BESTE WENSEN). BROER, Henk, & Hans BAYENS, Elga EYMER, Han MES en Eddie MERK Beste wensen. Vijf zelf ontworpen nieuwjaarswensen van verschillende kunstenaars voor D.A.M. Binnendijk. 1. BROER, Henk: Gevouwen blad met originele litho (twee meisjes bij de ontbijttafel). Gesigneerd in potlood en met ‘Gelukkig 1957’.
2. BAYENS, Hans: Foto van een tekening van een moeder en een baby, op papier geplakt en met een wens gesigneerd voor 1952.
3. VOSKUYL-EYMER, Elga: Vouwkaart met opgeplakte lino in zwart op geel. Binnenin gesigneerd ‘elga eymer’ in balpen en met 58 / 58 in gele verf.
4. MES, Han: Litho in paars met in viltstift: ‘gelukkig/ nieuwjaar/ Han Mes’, zonder datum, maar jaren 50.
5. MERK, Eddie: Gedrukte nieuwjaarswens van deze ‘illustrator, ontwerper vri’, met ‘een voorspoedig ‘achtenvijftig’.
Verschillende formaten, gedrukt op wit of getint papier.
€ 30
* Dichter en schrijver Dick Binnendijk was na de oorlog hoofd Kunstzaken bij de gemeente Amsterdam.

10. (BESTE WENSEN). BROER, Henk, & Herbert FIEDLER, Gerard HORDIJK, Nico JESSE, Abe KUIPERS, Cephas STAUTHAMER, Jeroen VOSKUYL en Cor de WOLFF Beste wensen voor 1956. 9 zelf ontworpen nieuwjaarswensen van verschillende kunstenaars voor D.A.M. Binnendijk. 1. BROER, Henk: Gevouwen blad met originele litho (fluitspelend meisje). Gesigneerd in potlood.
2. FIEDLER, Herbert: Gedrukte tekening (vrolijk zelfportret), rood gekleurd met waterverf en gesigneerd in potlood: ‘Uw Fiedler’.
3. HORDIJK, Gerard: Vouwkaart met opgeplakte lino in rood, waarop engelen met harpkaarsen komen aanvliegen, geflankeerd door kelken. Binnenin is met potlood geschreven ‘happy/ 56/ gerard’.
4. JESSE, Nico: Zelf ontworpen kaart, gedrukt in rood en zwart.
5. KUIPERS, Abe: Zeefdruk in oranje en blauw, met daarbij gedrukt ‘De beste wensen voor 1956’. Aan de binnenkant in pen geschreven: ‘bedankt 2/1 ’56’.
6. KURPERSHOEK, Theo: Vouwkaart met dubbelzelfportret van Theo en echtgenote op de binnenkant, ‘p.f. 1956’ in twee kleuren op de buitenkant, en in prachtig kalligrafisch schrift geschreven adres van D.A.M. Binnendijk (met gestempelde postzegel van 2 cent) ernaast.
7. STAUTHAMER, Cephas: Originele foto van gebeeldhouwd jongenskopje, met aan de achterzijde adressering en ‘Alle goede wensen’ met handtekening in vulpen.
8. VOSKUYL, Jeroen: Vouwkaart waarop originele tekening in zwart, wit, rood en bruin (met woeste stier), in inkt gesigneerd, ook met handtekening van Voskuyls vrouw, de kunstenares Elga Eymer. Achterop in balpen ‘een/ voorspoedig/ 1956’.
9. WOLFF, Cor de: Vouwkaart met lino in groengrijs, waarin een handgeschreven nieuwjaarswens in zeven talen, gesigneerd ‘Mary en Cor de Wolff’.
Verschillende formaten, gedrukt op wit of getint papier.
€ 150
* Dichter en schrijver Dick Binnendijk was na de oorlog hoofd Kunstzaken bij de gemeente Amsterdam.

11. BISSCHOPPEN, NEDERLANDSE Handschriften van vier Nederlandse bisschoppen en drie andere monseigneurs (1929), alle gesigneerd. Originele handschriften met de pen geschreven in 1929 op vellen getint, stevig papier van 26 x 21 cm. Alle in uitstekende staat.
1. Kardinaal W.M. van Rossum, aartsbisschop van Utrecht. 10 r. Antwoord op de vraag wat de heilige missie is.
2. Mgr. J.D.J. Aengenent, bisschop van Haarlem. 10 r. Heilwens. Met blindstempel.
3. Mgr. A.F. Diepen, bisschop van ‘s-Hertogenbosch. 15 r. Over het Genootschap tot Voortplanting des Geloofs.
4. Mgr. Bernard Eras, procurator (vertegenwoordiger) van het Nederlands Episcopaat te Rome. 13 r. Oproep tot de missie.
5. Mgr. A.H.L. Hensen (1854-1932), hoogleraar kerkgeschiedenis. 10 r. Citaat van de heilige Bonifatius als missionaris in Germanië, met inleiding. Getekend met zijn pauselijke eretitel als apostolisch protonotaris.
6. Mgr. P. Hopmans, bisschop van Breda. 21 r. Over de missie-wens van paus Pius XI.
7. Mgr. Laurent Schioppa, apostolisch nuntius en internuntius (vertegenwoordiger van de paus) te Den Haag. 3 r. Citaat uit een psalm.
€ 175
* Eigen teksten in originele handschriften, die bestemd waren voor de Haagse missietentoonstelling, gedateerd in mei-september 1929.

12. BONS, Jan Brief aan Jean Paul Vroom met originele tekening van het kasteel van Collioure. Aquarelpapier. 25,7 x 17,7 cm. Tekening in potlood en aquarel. Horizontaal gevouwen. Op de achterkant in krullig schrift geadresseerd aan ‘(getekende zwaan) & Jean Paul Vroom’ met adres, en plakbandjes om de tekening dicht te plakken, maar kennelijk niet over de post verstuurd. Gedateerd ’16juli’91’ en gesigneerd ‘jan en noor’.
€ 125
* ‘We zitten in een kamer die MAGRITTE heet, vandaar. en dit is met je aquareldoosje gemaakt van het uitzicht op ons terras, cum piscine, cum jacuzzi, cum cuisine epicurissime’. Geweldig leuk!

13. BRAAK-FABER, Ant ter Drie handgeschreven ansichtkaarten aan ‘Lieve Enny & Dirk [Binnendijk]’ en ‘Geliefden’. Diverse formaten. Alleen verso. Gesigneerd ‘Ant’ en gedateerd ’28 VII 1969′, ’10 X 74′ en ‘3 X 77’. 
€ 30
* Vakantiegroeten uit België (‘Geliefden. In ruil voor uw aangezicht, de mijne zoals gewoonlijk uit België, zelfde plaats en kamer’) en van Texel (‘Het stormt hier enorm. Geen strand meer over om te wandelen’) van de weduwe van Menno ter Braak.

14. BRAAT, L.P.J. Getypte brief aan ‘Beste Dick [Binnendijk]’. 25,5 x 20,9 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘Leo’ en gedateerd ‘Amsterdam/ 11-4-75’. 43 regels tekst.
€ 25
* Over de heruitgave van Kroniek voor Kunst en Kultuur, die Braat veel tijd kost en weinig geld oplevert, waardoor hij een tentoonstelling zal moeten afzeggen. ‘Iedereen denkt, me voor niets aan het werk te kunnen zetten. Nu moet ik weer (moet: ik zei maar ja) ongehonoreerd een tijdens de 5 mei-feesten door Arrabal in Amsterdam te houden rede, met gedichten erin, uit het Spaans vertalen: voor niets, omdat Samkalden ons 5 mei-comité de beloofde F. 50.000 onthield, allerlei drogredenen aanvoerend’.

15. BROM, Gerard Handgeschreven brief aan ‘Waarde Heer’, mogelijk Karel Reijnders. Alleen recto. Met gedrukt briefhoofd, adres St. Annastraat 185, Nijmegen. Gedateerd ‘7-10” 46’. 20 regels. Gesigneerd ‘Graag tot Uw dienst, hetzij mondeling of schriftelijk,/ Gerard Brom’. Geperforeerd, gevouwen en met papercliproest.
€ 45
* De geadresseerde had het moeilijk om zijn studie voort te zetten in de naoorlogse omstandigheden. Een schrijven aan de rector van de Nijmeegse universiteit was onbeantwoord gebleven, en Brom legt hem uit waarom dat waarschijnlijk was. Hij doet een aantal suggesties en vraagt naar speciale interesses. Hij noemt ook de naam van een lotgenoot, mevrouw P. van der Spek-Hees.

16. CAMI, Ben Handgeschreven brief aan ‘Waarde Heer [Kees] Lekkerkerker’. 29,7 x 21,0 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘B Cami’ en gedateerd ‘6 Juli 1951’. 7 regels tekst. Met originele envelop.
€ 20
* Cami, een jonge dichter uit Erembodegem informeert naar een mogelijke recensie van zijn eerste verzenbundel: ‘zoudt ge me aan Donkersloots bespreking kunnen helpen?’

17. DEMEDTS, André Huldeboek André Demedts. (Met inliggend een handgeschreven, gesigneerde brief van Demedts aan André Munnichs, 1950). Kortrijk, Davidsfonds, 1977. Linnen met stofomslag. 236 p. Met portret. Gedrukt in 1300 genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 25
* In de brief (19 regels), op papier met gedrukt adres, biedt Demedts een drama aan voor publicatie in Munnichs’ tijdschrift Roeping. De kopij beslaat 44 pagina’s. Mogelijk betreft het ‘De graaf is weergekeerd. Drama in vijf bedrijven’ dat in 1950 in Roeping nr. 2-5 werd opgenomen.

18. DENDERMONDE, Max Handgeschreven briefkaart aan ‘Beste Max [Schuchart]’. (1943). 15,1 x 10,4 cm. Alleen recto. Gesigneerd ‘Max’ en gedateerd ‘A’dam 9/3/43’. 8 regels tekst. Perforatiegaatjes.
€ 25
* Over een vers van Dendermonde, dat is aangenomen: ‘Je zult het gedicht voorlopig wel niet kunnen bundelen, want het mag waarschijnlijk pas weer gepubliceerd worden een jaar na verschijning van de kalender’. Hiermee wordt misschien gedoeld op de kalender die De Bezige Bij in 1943 voor het jaar 1944 uit zou geven. Dendermonde woonde overigens op Van Miereveltstraat 3, in wat later tot de behuizing van De Bezige Bij zou horen. Koos Schuur zat er in de oorlog op kamers. Voorts over ‘De Wringer’, met wie Schuchart zal gaan corresponderen.

19. DEYSSEL, Lodewijk van Handgeschreven brief aan ‘Zeer geachte heer [Alfred A. Haighton]’. Gevouwen blad met opdruk ‘Haarlem/ Dreef 4′. 21,5 x 13,4 cm. Drie pagina’s beschreven. Gesigneerd ‘de uwe,/ K.J.L. Alberdingk Thijm’. Gedateerd ’27 Mei ’42’. 55 regels tekst. Perforatiegaatjes. Enkele kreukjes en vlekjes. Horizontaal gevouwen.
€ 275
* Uitvoerige brief, onthullend over de aanhankelijkheid van Lodewijk van Deyssel aan zijn geliefde literaire platform, De Nieuwe Gids, en, al of niet gespeeld, aan de eigenaar-hoofdredacteur, Alfred Haighton (1896-1943) die al twintig jaar onverbloemd fascist was geweest.
Van Deyssel betreurt dat de Nieuwe Gids binnenkort zal worden opgeheven en probeert om Haighton, als ‘feitelijk de eigenaar’ te overtuigen om er toch mee door te gaan. ‘In hoeverre de nog in het leven zijnde tijdschriften meer compleet in den geest van den tijd zijn, kan ik niet beöordeelen. Indien die tijdschriften voor een gedeelte buiten den tijdgeest zijn gebleven, en niet zijn opgeheven, blijkt daar uit, dat zulke dus ook kunnen bestaan.’ Naar aanleiding van de ‘beschikbare krachten, tot samenstelling eener andere redactie’ lijkt hij Henri Bruning (‘Brüning’) te suggereren. Van Deyssel zou ‘het noodlot, indien het over ons moet komen, zeer (…) betreuren, en wil Haighton ‘nadrukkelijk bedanken voor de aangename samenwerking waarin ik eenige jaren met u heb mogen zijn’. Hij zendt zijn beleefde en hartelijke groeten, ‘ook aan mevrouw uw echtgenote’ in de ‘verwachting van uw bezoek in de eerstvolgende maanden’.
Maar Haighton schreef bovenaan de brief met dikke vulpenletters ‘+ Beekbergen, 30 Mei 1942. Onnoodig’. Misschien omdat het tijdschrift vooralsnog bleef bestaan?
In 1942 adverteerde De Nieuwe Gids in allerlei tijdschriften (van Het Vaderland tot Storm SS) veelvuldig met de leus ‘Krachtig als in Tachtig’. Het laatste nummer verscheen pas in juni 1943, nadat het in mei van dat jaar vergeefs ter overname was aangeboden in het tijdschrift De Pers.
Belangrijke brief!

20. (DEYSSEL, Lodewijk van). (BONGER, Andries). LAMAN TRIP-DE BEAUFORT, Henriette Vondel (1587-1679). Kunst en karakter. Arnhem, Van Loghum Slaterus & Visser, 1920. 16 x 11 cm. Ingenaaid. 160 p. Met portret van Vondel. Inleiding van Lodewijk van Deyssel. 1e druk. Omslag wat verbruind.
€ 90
* Exemplaar met ingeplakt handgeschreven briefje in het handschrift van Van Deyssel: ‘de Heer/ K.J.L. Alberdingk Thijm,/ te Haarlem, verzoekt het/ hierbij gevoegde boekje, waarin hij eenige inleidende/ woorden schreef, aan u te/ mogen schenken/ 26 Juli 1920/ Weledelgeb. Heer en Mevrouw/ Bonger-van der Linden/ Aerdenhout’. Het betreft de kunstverzamelaar Andries Bonger en zijn vrouw, die in het bezit waren van een groot aantal werken van Van Gogh en van Odilon Redon, nu in het Van Gogh Museum.

21. (DEYSSEL, Lodewijk van). RITTER Jr., Mr. P.H. Lodewijk van Deyssel. (Met handgeschreven brief van de auteur). Baarn, Hollandia, 1921. Ingenaaid. 112 p. 2e, herziene druk. Licht verschoten, maar een opvallend gaaf exemplaar.
€ 25
* Bijgevoegd is een getypte brief van de auteur, gedateerd ‘Utrecht, 2 April 1935’ en gesigneerd ‘P.H. Ritter jr.’, aan ‘Hooggeachte heer Kerling’: ‘Kunt u mij antiquarisch mijn boekje over Lodewijk van Deyssel bezorgen? (de tweede druk). Het is vroeger uitgekomen bij de Hollandia Drukkerij te Baarn’, Drie regels tekst. Jean Baptist Joseph Kerling (1869-1947) was de eigenaar van veilinghuis-uitgeverij Van Stockum in Den Haag.

22. DOMELA, Harry Omvangrijk dossier met originele brieven aan Jef Last en hun afschriften, met correspondentie van Jef Last en Hans van Straten. Ruim 80 kantjes dichtbeschreven of getypte brieven van Harry Domela, gericht aan Jef Last, grotendeels onder zijn pseudoniem Victor Zsajka, hoofdzakelijk uit 1938-1940. Met getypte afschriften, ook van brieven die hier niet in origineel bijliggen (behalve aan Last ook aan Jan H. de Groot), enkele concepten van antwoorden, correspondentie over Domela en over mogelijke uitgave van een boek waarvoor deze brieven de basis zouden moeten vormen, o.a. van Hans van Straten uit de jaren 1986-1987 aan uitgever Wim J. Simons, die deze papieren tot zijn overlijden in 2008 in bezit had. Gebruikssporen, maar nog in zeer goede staat. 
€ 650
* Harry Domela, geboren in 1905(?) in het huidige Litouwen en ontworteld door de Eerste Wereldoorlog, vertrok in de jaren twintig als wees zonder geld naar Duitsland. Daar wist hij tijdelijk wereldberoemd te worden door te doen alsof hij Wilhelm, prins van Pruisen was – een kleinzoon van keizer Wilhelm II. Na enige tijd werd hij gesnapt en na een sensatieproces gevangen gezet, maar zijn memoires werden door de Berlijnse Malik-Verlag uitgegeven als Der falsche Prinz (ook vertaald in het Nederlands en andere talen, én verfilmd). Dat leverde hem een kapitaal op, maar niet voor lang. Hij trachtte zich aan te sluiten bij de communistische partij, maar daar werd hij geweigerd. In 1932 vluchtte hij naar Oostenrijk, waar hij een nieuwe pas verwierf met een nieuwe naam, die hij de rest van zijn leven zou dragen: Victor Zsajka.

In 1934 vluchtte Domela/ Zsajka naar Frankrijk, daarna naar Amsterdam, waar hij via Maurits Dekker Jef Last leerde kennen, met wie hij intiem bevriend werd. Domela woonde eerst bij Jan H. de Groot, daarna bij de schrijvende huisschilder Bertus Meijer in Rotterdam. Hij ontmoette in dat jaar 1935 onder anderen Victor van Vriesland en Menno ter Braak. In maart 1936 verhuisde hij naar Antwerpen, waar hij bevriend werd met de dichter Freek van Leeuwen. In september van dat jaar probeerde hij oorlogsvrijwilliger te worden in Spanje. Dat lukte pas nadat Jef Last zich over hem ontfermd had.
Via een bezoek aan André Gide vertrokken Last en Domela naar het front ten noorden van Madrid, waar ze lange tijd samen vochten. Last werd er kapitein, Domela eerste luitenant. Begin 1939 vluchtte hij naar Frankrijk. Na een aantal avonturen in Luxemburg en in Antwerpse gevangenissen wist hij dankzij papieren van André Gide op het nippertje (half mei 1940) vanuit Marseille naar Venezuela te ontkomen, waar hij een relatief vredig leven zou leiden als leraar in Maracaibo. In 1965 onstond weer correspondentie met Jef Last, maar al spoedig ging het contact verloren, wellicht omdat Domela niet wilde dat er een nieuw boek over hem zou verschijnen – Igor Cornelissen was daarbij betrokken.
De originele brieven in deze collectie zijn via Wim ’t Hart, de secretaris van Last, bij Wim J. Simons van de uitgeverij Stichting De Beuk terechtgekomen, die een biografie van Harry Domela wilde uitgeven. Daarbij werd Hans van Straten ingeschakeld, die als speurneus in archieven optrad en de brieven liet uittikken met de kritische blik van zijn zuster, de vertaalster C.E. van Amerongen-van Straten – deze afschriften waren en zijn zeer welkom! Maar tot een uitgave kwam het ook nu niet: Van Straten en Simons kwamen er niet achter of Domela nog leefde, en er lagen ook copyrightproblemen op de loer.

Bij het IISG zijn de afschriften van Hans van Straten in kopie aanwezig: de brieven uit 1938-1940 zijn op de website gewoon te lezen. Inhoudelijk voegt dit dossier dus niet veel toe aan de Domelalogie, om het zo maar te noemen – maar dit zijn de originelen, ontroerende getuigen van een ontworteld leven.

23. DOR, Moshe Handgeschreven, gesigneerde brief aan de Nederlandse schrijver Manuel van Loggem (1985). Luchtpostpapier met afzender en geadresseerde plus drie postzegels op de voorzijde, vriendelijke brief (in het Engels) op de achterzijde (16 regels). 27 x 20 cm. Gedateerd ‘March 10, 1985’. Iets gekreukt en licht beschadigd.
€ 50
* Over het ter vertaling aanbieden van Van Loggem’s roman over Mozes bij een Israëlische uitgeverij, maar het mocht niet baten: ‘Your Moses is not their Moses’. Moshe Dor (1932-2016) had in 1985 Nederland bezocht, wat resulteerde in de vertaling van enkele van zijn gedichten in het Nederlands. Hij had veel Nederlandse schrijvers ontmoet, onder wie Van Loggem (1916-1998).

28. (EEDEN, Frederik van). TIDEMAN, P. Gesigneerde, handgeschreven brief aan ‘Rees’ ofwel dr. A.J. Resink. 27,8 x 21,5 cm. Opgeplakt op een albumblad, maar de brief is helemaal leesbaar. Gedateerd ‘Bloemendaal, 27 October 1942’. 43 r. Wat roestig.
€ 60
* Pet Tideman (1871-1943) is ziek, maar zijn vrouw is nog zieker. Kennelijk zijn Pet en de twee jaar jongere ‘Rees’ oude vrienden. Hij prijst de artikelen van Resink, en hoopt dat zijn oude vriend hem zijn schrijfwerk zal blijven toesturen, want hij heeft alleen maar zijn pensioentje. Tideman denkt terug aan Van Eeden en heeft spijt van zijn ‘bruut en ongepast’ optreden tegenover hem in de Nieuwe Gids-tijd, de jaren 1891-1892. Uitvoerig hierover G.H. ‘s-Gravesande, De geschiedenis va n De Nieuwe Gids, hoofdstuk 19.
D eze brief is afkomstig uit de collectie van een grafologisch geïnteresseerde handschriftenverzamelaar en kunstschilder, P. Mulder, die verschillende brieven aan A.J. Resink bezat. Peter Mulder (1902-1967) woonde eveneens in Blaricum. Op de achterkant is een brief geplakt van Mathilde Wibaut-Berdenis van Berlekom, voorzitter van de Bond van Sociaal-Democratische Vrouwenclubs (5 r.), gedateerd ’30 Oct. ’36’.

29. EEDEN, Marcel van Tekeningen zeichnungen drawings dibujos 1993-2003. (Met handgeschreven brief). Nürnberg, Verlag für moderne Kunst Nürnberg, (2003). Ingenaaid. 226 p. Rijk geïllustreerd. € 45
* Viertalige uitgave met teksten van Roel Arkesteijn, Cornel Bierens en Diedrich Diederichsen.
Bijgevoegd: handgeschreven brief (in potlood) van Marcel van Eeden aan ‘Geachte heer (Tom) Van Deel’. 29,5 x 21 cm. Gesigneerd ‘Marcel van Eeden’ en gedateerd ‘Den Haag, 29-12-00’. Met naamstempel van Van Eeden. Alleen recto. 12 regels tekst. Begeleidende brief bij een andere publicatie van Van Eeden. ‘Ik stuur U dit toe op verzoek van George Moormann in verband met Tirade. (…) Meer tekeningen zijn momenteel te zien in Haarlem: Teylers Museum, T/m 28 januari 2001’.
Ook bijgevoegd is een uitnodiging voor de opening van een tentoonstelling van Van Eeden bij Wetering Galerie in Amsterdam in 2005, gericht aan Marjoleine de Vos.

30. ELDEN, W. van Drie getypte, gesigneerde brieven aan A.F. Ruitenberg-de Wit uit 1960 en 1964 over vertalingen uit het Engels, Latijn, Italiaans en Middelhoogduits. 27 x 21 cm. Vier bladen, alle met gedrukt briefhoofd. Samen 131 regels incl. geciteerde gedichten. Gevouwen, één geniet.
€ 40
* Gedetailleerde inhoudelijke brieven, uitvoerig over vertalingen door Willem van Elden (1899-1983) van Shakespeare, de Carmina Burana, vroege Italiaanse dichters en de minnezanger Der von Kürenberg. Anna Frederika Ruitenberg-de Wit (1911-1992), die klassieke letteren had gestudeerd, publiceerde over Achterberg en A. Roland Holst.

31. ESCHER, Rudolf In doorslag vermenigvuldigde antwoordstrook ondertekend door de componist Rudolf Escher. Uit de jaren 50.
€ 25
* Met bijgeschreven opmerking: ‘1 repetitie Concertgebouworkest’. De componist Rudolf Escher (1912-1980) was de zoon van Berend George Escher, een oudere halfbroer van Maurits Escher. De betekenis van dit papiertje is, dat hij niet op bezoek kwam bij de repetitie.

32. EYSSELSTEIJN, Ben van Handgeschreven brief aan ‘Beste Joop [Lücker]’. 25,6 x 20,9 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘BenvanEysselsteijn’ en gedateerd ‘Rijswijk, 10 December 1943’. 23 regels tekst.
€ 50
* Uitgebreide brief aan de journalist van De Telegraaf met persoonlijke wederwaardigheden. ‘Wat duurt de oorlog vervloekt lang, hè? De geallieerden hebben geen haast, ik geloof dat die in een voor hen veilig (en wat menschenlevens betreft: het minst kostbaar) tempo dezen strijd aan het winnen zijn. Vermoedelijk zal het voorjaar 1944 de groote verrassing brengen’. Van Eysselsteijn schrijft door aan zijn oeuvre: zeeverhalen, een griezelnovelle, Verweerde Steenen. Van Dorre Grond en Tussen Zuiderkruis en Poolster verschijnen binnenkort nieuwe drukken. Achterop de brief schrijft de auteur ‘een herinnering aan 11 Nov., St Maarten-avond in Groningen, als de kinderen met lampions erop uittrekken’: een mooi vers van 35 regels.

33. FELDMANN, Clarence Electrotechnische opstellen. Gedenkboek. Aan Prof. Dr. Ing. h.c. Clarence Feldmann bij zijn afscheid van de Technische Hoogeschool te Delft op 8 juni 1937 uit naam van geheel electronisch Nederland aangeboden boekwerk als blijk van hulde voor het vele, dat hij in Nederland en daarbuiten voor de ontwikkeling van de electrotechniek heeft gedaan. Delft, Waltman, 1937. 33 x 25 cm. Rijk verguld linnen. 432 p. Geïllustreerd. Verzameling van tientallen opstellen, geschreven door vooraanstaande elektrotechnische wetenschappers. Gedenkboek gezet uit de letter Egmont van S.H. de Roos en gedrukt in 500 exemplaren. 1e druk. Perfecte staat.
€ 65
* De in New York in een Duits-joodse familie geboren Feldmann (1867-1941) was de eerste hoogleraar elektrotechniek in Delft (van 1905-1937). Dit exemplaar behoorde toe aan Ir. C.J. van der Sijp (1887-1962), werkzaam bij de HEEMAF en een van de organisatoren van de jubileumsviering. Met ingeplakt menu, gedrukt programma, rondzendbrief en inliggende, handgeschreven dankbrief van Feldmann aan Van der Sijp, fotografische reproductie van een dankalbum en het herinneringsbord e.d., ook overlijdenskaart van Feldmann uit 1941. Bijzonder geheel m.b.t. de grondlegger van de provinciale elektriciteitsvoorziening in Nederland, een geniaal electrotechnicus.

34. FURSTNER, J.Th. Handgeschreven, gesigneerde briefkaart aan de Hooggeachte Heer Oosterhoff, gedateerd ’20 April 1932′. Kaart met gedrukte naam. Doorstreping in de aanhef. 14 regels. Gesigneerd ‘JThFurstner’. Met stempel, wellicht van het secretariaat van het Verbond Nationaal Herstel. Geperforeerd.
€ 45
* De getalenteerde en internationaal gestudeerde Furster (1887-1970) werd in 1930 directeur van de Hogere Marine Krijgsschool. In de oorlog was hij minister van Marine in ballingschap te Londen, en tevens door koningin Wilhelmina tot luitenant-admiraal benoemd, de hoogste marine-rang en een die Nederland sinds de achttiende eeuw niet meer gekend had.
Deze kaart is kennelijk gericht aan H.H.A. van Gybland Oosterhoff (1887-1937) in het kader van het Verbond Nationaal Herstel. Onder meer over de staatsrechtgeleerde prof. J.A. Eigeman, die graag aan besprekingen zal deelnemen. Zie voor de reactionaire en anti-socialistische partij Verbond Nationaal Herstel, waar Van Gybland Oosterhoff en Eigeman prominente figuren in waren, ook de nummers iii in deze nieuwsbrief.

35. GRAVESANDE, G.H.’s- Handgeschreven brief op papier van Het Vaderland aan ‘Waarde Heer Hoornik’, gedateerd ’21 Aug 1940′. Aan Hoornik p/a Algemeen Handelsblad, Amsterdam, als redacteur van Criterium. 12 regels. Over de drukproeven van het Marsmannummer van Criterium, om te gebruiken voor Het Vaderland. Verder wil hij Hoorniks ‘aandacht vestigen op verzen door Noordstar (dr Tammes) geschreven. Wellicht is dat iets voor Criterium’. Ten derde heeft hij verzen onder zijn berusting ‘van een jongen dichter, Anton v.d. Vet, waar ik wat in zie. Mag ik hem raden werk naar U te zenden, eventueel voor Criterium?’.
€ 30
* Anton van der Vet (1919-1997), later redacteur van het Algemeen Dagblad, zou verzen publiceren in De Gemeenschap en in Ad Interim.

36. GRESHOFF, J. Handgeschreven brief aan ‘Hooggeachte Mejuffrouw Ringeling’ (1947) en enkele portretfoto’s. Brief in kriebelig handschrift, gedateerd ‘Rondebosch, 30 Aug 47’, 20 regels in balpen. 18,0 x 10,0 cm. Tweezijdig beschreven. Met enkele adressen. Hierbij een klein fotootje van een ca. 50-jarige Greshoff, aan de achterkant gesigneerd, en een pasfoto van een veel oudere Greshoff, met het negatief daarvan. 
* Briefje over foto’s van o.m. Zuid-Afrikaanse auteurs waar Ringeling kennelijk om gevraagd had, en wie die zou kunnen aanleveren. Opperman en Eybers worden genoemd.

37. GROOT, Jan H. de Handgeschreven brief aan ‘Zeer geachte heer [Max] Schuchart’. 20,8 x 13,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘JanHdeGroot’ en gedateerd ‘A’dam 19 Juni 1945’. 19 regels tekst. Perforatiegaatjes. 
€ 25
* De Groot schrijft over de Engelse verzenbundel die Schuchart hem zond. Hij las de bundel met ‘groeiende waardeering’, ‘al gevoelt de lezer nog wel onderscheid tussen Engelse poëzie en poëzie van een Hollander die engels schrijft’. Tevens over een sonnet ‘Holland’, dat wellicht op de redactie van Vrij Nederland is zoekgeraakt: ‘Ook dat wereldje heeft geleden onder de erupties van oorlog en vrede’.

38. HACHMEESTER EEKHOUT, J.W. Twee brieven aan zijn bank, Gebr. Scheurleer en Zonen in ‘s-Gravenhage (1844). Rouwpapier. Twee vouwbladen, aan één kant beschreven, plus inscriptie van de bankklerk. Ondertekening ‘T.T. Hachmeester Eekhout’. Op de vouw iets rafelig, verder zeer net.
€ 40
* J.W. Hachmeester Eekhout (1786-1870) was hoofd van het postkantoor te Amsterdam en Inspecteur-generaal der Posterijen. Deze opdrachten aan zijn bank zijn gedaan slechts enkele weken na het overlijden van zijn schoonmoeder. De bedragen zijn fl. 1850, 2000 en fl. 3000.

39. HALL, J.N. van Aan een tooneelspeler. (Handschrift van de schrijver, met origineel foto-portret). (Vrij naar François Coppée.). Handschrift in inkt, een sonnet. Circa 1880-1885? Gesigneerd. 20,6 cm x 14,2 cm. Geplakt op een stuk karton. Bijgevoegd is een originele, contemporaine portretfoto van Van Hall (ovaal, 6,5 x 5,0 cm), op papier geplakt.
€ 50
* ‘Der dwazen hoon strekt u tot eere, kunstenaar!’ De letterkundige en politicus Mr. J.N. van Hall (op deze foto met een kek hoedje; 1840-1918) was van 1883 tot en met 1916 redacteur van De Gids, waarin hij veel schreef over Franse literatuur.

40. HANA, Herman Handgeschreven brief (fragment) aan ‘Beste John & Jeanne [Resink]’. Vel blocnotepapier 27,5 x 21,2 cm. 108 regels. Gedateerd ‘Blaricum – 6-5-26’. Aan één kant geplakt op een albumblad van de grafoloog Petrus Mulder te Blaricum. Zonder het vervolgblad (of -bladen?) met ondertekening. Op de achterkant van het albumblad een handgeschreven brief van Mr. Jan Thomassen (1908-1951), die in 1945 gemeentesecretaris van Rotterdam en daarna particulier secretaris van prins Bernhard werd. Deze brief is gericht aan ‘Zeer geachte heer Resink’ (= A.J. ofwel John Resink) en dateert van 27 september 1938 (37 r., o.a. over Heidegger).
€ 75
* Wat een barbaar, die Petrus Mulder, hij heeft niet eens de complete brief bewaard, maar wilde slechts Hana’s handschrift bestuderen. Niettemin een interessante, uitvoerige uiteenzetting over dikdoenerige artiesten (o.a. de ‘Grrroote Fossielen’ Van Deyssel en Kloos), zijn goede vriend A. Roland Holst en diens familie, Martinus Nijhoff, Annie Salomons, en ‘de gansche S.D.A.P., die nu zelfs Godbetert den Ouden Hoer Henri Polak den molenmaniak tot voorzitter heeft’. Nee, dan J.J.P. Oud (met wie Hana in contact is getreden) en Charley Toorop, daarmee loopt Hana weg. Ook wat kritiek op de té hoogstaande ideeën van Resink. Hana zou kennelijk iets voor hem gaan schrijven.
Herman Hana (1874-1952) was grafisch kunstenaar en boekontwerper. A.J. ‘John’ Resink (1873-1946) was de onconventionele leraar biologie van Adriaan Roland Holst, die later met hem bevriend raakte. Resink was nogal in theosofie geïnteresseerd, evenals zijn vrouw Jeanne Guicherit, die als kunstenares in de sfeer van de Bergense School verkeerde.
In het Literatuurmuseum berust correspondentie tussen Hana en Oud. Kortom, een mysterie, onaf, deze brief, maar wel een interessant mysterie waar veel aan vast te knopen valt – anno 1926!

41. HAVELAAR & Zoon, Jan Handgeschreven complete vouwbrief aan bankiershuis ‘De Heeren Scheurleer & Zonen ’s Hage’. Gevouwen blad lichtblauw papier met rode poststempels ‘Rotterdam 20/10′ en ”s-Gravenhage’ en weggeknipte lakzegels. 27 x 21 cm. Gedateerd ‘Rotterdam 20 Octob 1847’. Gesigneerd in een andere hand dan die waarmee de brief is geschreven: Jan HavelaarZoon.
€ 35
* Het kassiershuis Jan Havelaar & Zoon werd rond 1745 gesticht en zou ruim tweehonderd jaar bestaan. De brief gaat over afzending van 2000 gulden, over een wisselbrief groot 3264 gulden, en remissies op C.H. van Pallandt en H.A. van Stappershoef.

42. HAVELAAR & Zoon, Jan Handgeschreven complete vouwbrief aan bankiershuis ‘De Heeren Scheurleer & Zonen te ’s Hage’. Gevouwen blad lichtblauw papier met rode poststempels ‘Rotterdam 7/8′ en ”s-Gravenhage’ met weggeknipte lakzegels. 27 x 21 cm. Gedateerd ‘Rotterdam 7 Aug’s 1847′. Gesigneerd in een andere hand dan die waarmee de brief is geschreven: Jan HavelaarZoon.
€ 35
* Het kassiershuis Jan Havelaar & Zoon werd rond 1745 gesticht en zou ruim tweehonderd jaar bestaan. De brief gaat over betalingen van een lange lijst met name genoemde personen (Sarluis, Merz, Leesberg, Van der Duin, Zandvliet, Goldsmit, Logher, Steengracht van Duivenvoorde, Van Bylandt, Van Rotterdam, Eyselle e.a. tot een bedrag van 2297 gulden.

43. HEEROMA, K. Aan K. Lekkerkerker over Koenen’s Verklarend Handwoordenboek (1943-1944).
1. Handgeschreven brief met gezegelde en gestempelde enveloppe, gericht aan Lekkerkerker p.a. Uitgeverij Contact. Gedateerd Oegstgeest, 22-10-43. 28 regels. Over spellingsproblemen en inconsequenties in de 20ste druk van Koenen, de eerste die door Heeroma was geredigeerd.
2. Briefkaart met poststempel. Gedateerd Oegstgeest 27-2-44. 22 regels.
Ook met een grotere, verzonden maar lege envelop, waar misschien een prospectus in heeft gezeten.
€ 35
* Heeroma heeft de kritische opmerkingen van L. met belangstelling gelezen, hij gaat er op in en hoopt dat er meer komen. ‘Bij Uw lijst van fouten en inconsequenties heb ik beschaamd het hoofd gebogen.’ Maar hij draagt ‘de last der schande’ niet alleen, want P.J. Meertens heeft de 20ste druk van a tot z doorgelezen en gecorrigeerd. Heeroma zal L. van elke nieuwe druk een exemplaar laten zenden, ‘net zo lang tot U niets meer aan te merken heeft!’.

44. HORST, George ter Gesigneerde foto van de beeldhouwer leunend tegen een van zijn werken. 14,7 x 10,3 cm. Kennelijk zelf afgedrukt. Circa 1974. Op het beeld gesigneerd ‘Q/ G. ter Horst’ met een hartje. Aan de achterkant wat vouwtjes.
€ 20
* Met ongedateerd krantenknipsel over Ter Horst (geboren 1948).

45. JULIANA, KONINGIN 21 negatieven in originele enveloppe van foto’s gemaakt tijdens het staatsiebezoek van koningin Juliana en prins Bernhard aan San Francisco, 17-19 april 1952. 21 negatieven in originele envelop gemaakt tijdens het bezoek van Juliana en Bernhard aan San Francisco, 17-19 april 1952. 21 verschillende negatieven. 12,5 x 10,0 cm. Opschrift (getypt): ‘Holland – Queen Juliana – S.F. Visit – at palace Hotel – Mayor Elmer Robinson’ Naam van de fotograaf moeilijk te lezen, mogelijk ‘Needham’. Goede kwaliteit.
€ 100
* Afkomstig uit het archief van het Amerikaanse dagblad The San Francisco Examiner. Foto’s van Juliana en Bernhard, van burgemeester Elmer Robinson en van het rijkelijk toegestroomde publiek.

46. KIPDORP Handgeschreven contract (1821) betreffende een huis in Antwerpen op de hoek van de Paddegracht (Prinsesstraat) en Kipdorp tussen families Stillart, Hoefnagels en Witdoeck. Proces-verbaal voor een notaris in een handgeschreven, verticaal gevouwen document met in totaal 22 bladzijden papier. Goede staat. Met legesstempels van 25 en 75 c. Zeer leesbaar handschrift in goede staat.
€ 100
* Ook veel andere namen van participanten, o.a. Brack, De Buck, Carpentier, Charliers, Hendrickx, Hoefnagels en Van der Stappen. Studieobject!

47. KLAASSE, Piet Handgeschreven brief aan Guus & Annie Marquinie-Vercruysse. 22 x 17 cm. Op een uitnodiging voor een tentoonstelling (1976). Eén blad. Gesigneerd (ook nog eens op de bedrukte kant), niet gedateerd. 8 regels tekst. Horizontale vouw. Met twee reproducties en een krantenknipsel in een envelop met plaksporen.
€ 15
* Klaasse is blij met de ‘fanmail’; hij is evenals het echtpaar Vercruysse zelf Zeeuw van afkomst, maar had nooit een expositie in Zeeland.
Piet Klaasse (1918-2001) was tekenaar en illustrator, onder andere van verschillende Kinderboekenweekgeschenken.

48. KLOMPÉ, Marga Zes brieven en een kaartje aan Nico Wijnen. 1958-1978. Vijf brieven en een visitekaartje (en drie enveloppen), de meeste getypt en gesigneerd in pen en vanwege Wijnens functie als secretaris van de Haagse Kunstkring, maar ook een persoonlijke brief, geheel met de hand geschreven.
€ 95
* De oudste brief, van 23 december 1958 is een vriendelijke afwijzing van een uitnodiging voor het bijwonen van een voordrachtavond, gesigneerd ‘De Minister van Maatschappelijk werk/ (handt.)’, op officieel ministerieel papier, met dienstenvelop. De tweede (1968), eveneens op officieel ministeriepapier, dankt hartelijk voor de bloemengroet en noemt ook (indirect) de mogelijkheid van subsidie via de Zomerpostzegels, hetgeen helaas niet door kan gaan. Het visitekaartje (1968) heeft de handgeschreven toevoeging ‘De paashaas wordt hartelijk bedankt!’. Dan zijn er twee brieven uit 1978 en 1979, waarin Klompé meldt niet bij een bijeenkomst te kunnen zijn: ‘Dit spijt mij bijzonder want ik heb hele grote waardering voor het werk van Ida Gerhardt’. De persoonlijke brief aan ‘Cher Amice’ is gedateerd ’29 Jan. 1978′ en dankt zeer hartelijk voor de dichtbundel ‘met het hartelijk woord voorin’.

49. KOMRIJ, Gerrit (Handschrift van een samenvatting van een artikel uit Criterium van Bertus Aafjes over Gerrit Achterberg). Origineel handschrift. Circa 1963-1965. Eén blad, recto en verso. Verticaal doormidden gescheurd.
€ 120
* Hoogstwaarschijnlijk daterend uit de tijd dat Komrij Neerlandistiek studeerde in Amsterdam. Het is een uitgebreide en precieze samenvatting van het artikel ‘Achterberg’ van Aafjes dat verscheen in Criterium. Letterkundig Maandblad, jaargang 1, aflevering 10, p. 632-641 (oktober 1940) in uitgebreidere vorm zou het in 1943 verschijnen onder de titel ‘Gerrit Achterberg. De dichter van de sarcophaag’.

50. KOMRIJ, Gerrit Handgeschreven ansichtkaart aan ‘Ernst-Jan Engels & Danny Fombach’. 10,3 x 14,8 cm. Alleen verso. Niet gedateerd (datum poststempel: ‘9-6-1973’). 2 regels tekst.
€ 95
* Vrolijke vakantiegroet aan Reve’s vriend en diens vriendje. ‘Veel groeten uit Albi/ van Charles & Gerrit!’
In februari 1973 was Reve’s roman Lieve Jongens verschenen, waarin Hofman en Komrij worden opgevoerd als de aantrekkelijke ‘Freddie L.’ en de oude ‘Albert S.’ Komrij was not amused, aldus Onno Blom.

51. KORTHALS, H.A. Gesigneerde zwart-witfoto met begeleidende brief. De foto meet 12 x 9 cm. De brief meet 20 x 14,5 cm, op eigen briefpapier (‘Vice-minster-president’). Gesigneerd en gedateerd ‘4 september 1962’.
€ 20
* Hendrik Korthals was minister van Verkeer en Waterstaat en vice-minister-president van 1959 tot 1963. Hij was de vader van minister Benk Korthals.

52. (LANDELL, Olaf J. de). KOESMAN, Aboeng  Getypte brief, in balpen gesigneerd, aan Olaf J. de Landell, met originele envelop (1981). Op luchtpostpapier. Gedateerd ‘Cirebon, 8 Junie 1981’. 22 regels. Gevouwen. Envelop geadresseerd en compleet met postzegel, maar opengescheurd.
€ 25
* Jan Bernard Wemmerslager van Sparwoude (1911-1989), schrijvend onder de naam Olaf J. de Landell, werd geboren in Cirebon (Java), toen Cheribon geheten. Kennelijk was hij in 1981 in zijn geboorteplaats op bezoek geweest en had er gesproken met de burgemeester, Aboeng Koesman Somawidjaja (1925-2017), een officier, later vice-gouverneur van West-Java. Dit vriendelijke en uitvoerige antwoord is in uitstekend Nederlands gesteld.

53. LAST, Jef Getypte, gesigneerde brief aan uitgeverij Stichting De Beuk, gedateerd ‘I December 55’. Gevouwen, in goede staat. A4-formaat. Dun schrijfpapier. Alleen recto. 23 regels. Geperforeerd; iets roestig.
€ 60
* Vanuit Hamburg, waar Last werkte aan zijn promotie over de Chinese dichter Loe Sjuun, over ‘een manuscript waarvan ik zeker niet verwacht dat het een best seller zal worden’. De Bezige Bij had het maandenlang vastgehouden om tenslotte te schrijven dat ze er geen geld in zagen. ‘Of het experimentele kunst is weet ik niet, wel, dat het voor mij een experiment was’. ‘ik begon plotseling te schriven, zonder in het minst te weten waar het heen ging, werkte drie weken achter elkaar van de morgen tot de nacht, toen was het klaar.’ Last eindigt: ‘In de hoop dat er onder de bladerrijke beuk misschien ook plaats voor deze nieuwe baby van mij gevonden kan worden’.
Het enige boek van Last dat bij De Beuk zou uitkomen is de herdruk van De bevrijde Eros – in 1963.

Zie voor Jef Last ook nr. 36 in deze lijst.

54. LEGER DES HEILS Twaalf handgeschreven en getypte brieven op papier van het Leger des Heils, 1889-1918. Brieven met verschillende soorten briefhoofd, van diverse schrijvers o.a. C. Mitchell, W. Elwin Oliphant, Alice Cleverly, S. Maidment en Joseph Rauch. Geadresseerd aan (Zuster) J. de Boek en het echtpaar Feenstra. Briefpapier van o.m. het Hoofdkwartier voor Nederland en de Kweekschool voor Vrouwelijke Officieren. Wat kreukjes, vlekjes en ezelsoortjes.
€ 100
* Sommige geadresseerd aan ‘Waarde Makker’ en ‘Waarde Kapitein’. Deels benoemingen tot rangen als ‘Luitenant over Korps No. 50’, ingevuld op een in rood en blauw fraai bedrukt formulier, waar ook vrome oproepen op afgedrukt zijn en ‘Moge God u Zegenen’.

55. MAARTENS, Maarten Handgeschreven brief aan ‘Dear Sir’. 17,8 x 11,3 cm. Gevouwen blad en enkel blad rouwpapier, vroeger aan de rand aan elkaar vastgelijmd. Vijf van de zes bladzijden beschreven. 53 regels. Brief in het Engels met gedrukt briefhoofd (‘De Zonheuvel,/ Doorn’), gesigneerd ‘”Maarten Maartens”‘ (tussen aanhalingstekens) en gedateerd ’14-X-’06/ Holland’. Lijmsporen en kleine gaatjes waar wellicht een visitekaartje aan de brief was gespeld.
€ 95
* Uitgebreide brief aan een ‘Dear Sir’ in Pittsburgh, die een lezing had gegeven en hem voor een logeerpartij had uitgenodigd. Maartens schrijft: hij is ‘just back from the Aberdeen festivities, where I met Mr. Carnegie who renewed his invitation to my daughter’. Hij zal graag komen, maar ziet er vanwege een slechte gezondheid tegenop om een snel schip naar de VS te nemen. Hij heeft echter gehoord dat er ook grote schepen bestaan die niet te snel varen, ‘which minimise the commotions of a voyage that looks so formidable from here & is nothing at all to you. I am a disgraceful sailor, but America is worth even that – can any man say more?’ Maartens vraagt zich af of hij zijn achttienjarige dochter mee kan nemen. Hartelijke brief van een vriendelijke en enigzins pedante heer, die graag de namen van zijn beroemde vrienden laat vallen: Andrew Carnegie en Admiraal F.E. Chadwick. Ook vraagt hij in het Latijn de goden om welwillendheid (‘Dii, favete!’) als hij een reis door Noord-Amerika overweegt.
Maarten Maartens is het pseudoniem van de Nederlander J. van der Poorten Schwartz (1858-1915), die vrijwel uitsluitend in het Engels schreef. Vooral dankzij een fikse erfenis kon het echtpaar Van der Poorten Schwartz in Doorn een luxueus neorenaissancepaleisje laten bouwen, dat te zijner ere nog steeds het Maarten Maartenshuis heet en nu een conferentieoord herbergt.
Niet in The Letters of Maarten Maartens (1930).

56. MAARTENS, Maarten Handgeschreven brief aan uitgever Funk & Wagnalls in Londen. 17,7 x 11,2 cm. 4 p. waarvan 2 beschreven en 1 met stempel van de uitgever. Gesigneerd ‘Maarten Maartens’ (dik onderstreept) en gedateerd ’11-11-’13’/ Holland’. 17 regels. Brief in het Engels met gedrukt adres ‘De Zonheuvel, Doorn.’. Met gaatjes waar wellicht een visitekaartje heeft gezeten. Vage lijmsporen aan achterzijde.
€ 85
* Vol verbazing over een boek dat Josua van der Poorten Schwarz, alias romanschrijver Maarten Maartens (1858-1915), was toegezonden door Funk & Wagnalls: ‘On my return, this day, from a prolonged absence abroad, I find the book you have kindly sent me. I stand before it, spellbound, as I once stood before the Great Pyramid’. Het gaat hier wellicht over de eerste druk van Funk & Wagnalls Standard Encyclopedia. Er staan nog een paar andere ietwat merkwaardige uitdrukkingen van bewondering in deze brief: ‘Your book looks a large one. But the moment we realize in it the Liebig of men’s intellect since Adam, how compactly reasonable in size it appears!’ Liebig was een bekend merk bouillonblokjes. Geen wonder dat de klerk van Funk & Wagnalls er in potlood boven schreef: ‘Please make 3 copies for Prof [Alphonso A.] Hopkins’, mogelijk om er citaten van te maken voor reclamedoeleinden. Niet in The Letters of Maarten Maartens (1930).

587. MEER DE WALCHEREN, Pieter van der Drie handgeschreven brieven aan uitgeverij Stols (‘Zeer geachte heer Stols’, ‘Zeer geachte heer Barth’ en ‘Waarde heer Barth’). Twee bladen met gedrukt briefhoofd ‘Sint Paulusabdij Oosterhout’ en éen ansichtkaart (van de Kapittelzaal in voornoemde abdij). Alleen recto. Gesigneerd ‘Dom Pieter van der meer de Walcheren’ en gedateerd 10 maart, 10 mei en 19 mei 1961. 9 resp. 14 en 5 regels. Perforatiegaatjes.
€ 45
* In de eerste brief verzoekt Van der Meer de Walcheren Stols om een presentexemplaar van de bundel ‘Blauw gras’ van Fem Rutke (‘Ík hoop dat u mij niet ergerlijk onbescheiden vindt! Paters vragen immers alles om niets!’), in de tweede vraagt hij aandacht voor de poëzie van Kees Simhoffer (‘Ik vind in zijn gedichten niet alleen een sterke belofte maar zelfs hier en daar een (onleesbaar), een volkomenheid in expressie, en vooral een zuivere echtheid en doorleefde verwoording’). In de derde brief dankt hij voor een toegezonden boek van Marnix Gijsen.

58. MEER DE WALCHEREN, Pieter van der Handgeschreven brief aan ‘Beste Gab’ [= Gabriël Smit]. 22 x 14 cm. Eén blad met gedrukt briefhoofd ‘Sint Paulusabdij Oosterhout’. Alleen recto. Gesigneerd ‘Pieter’, niet gedateerd [= 24 februari 1970]. 16 regels. Klein hoekje afgescheurd.
€ 25
* Van der Meer de Walcheren feliciteert Smit met diens 60e verjaardag, een dag later: ‘Ik zal morgenochtend de mis voor je opdragen met heel mijn vriendenhart’ en Ík denk met vreugde aan jou, beste Gab. Je oude vriend Pieter’.

59. (MINISTER-PRESIDENT). JONG, Piet de Gesigneerd visitekaartje met de gedrukte tekst ‘P.S.J. de Jong/ Minister van Defensie’. 6,5 x 10 cm.
€ 25
* De Jong was premier van 1967 tot 1971. Van 1963 tot 1967 was hij minister van Defensie.

60. MOULIN, Jean Isaac du Getuigschrift ten behoeve van Pierre Laporte de Montvert, kapitein in dienst van de Republiek der Verenigde Nederlanden, tijdens zijn verblijf in Genua (1769). Brief in inkt op papier met droogstempel. 17,3 x 23,7 cm. 14 regels. In het Frans. Gedateerd ‘7e 8tm 1769’ en voluit gesigneerd door Du Moulin, die consul en chargé d’affaires was in Genua (‘Genes’). Montvert werd geboren in 1731 en leefde nog in 1799. Wat verbruind.
€ 25

61. NOORDSTAR, J.C. Als: A.J.P. TAMMES Handgeschreven brief en handgeschreven briefkaart aan ‘Hooggeachte Secretaris’. 1. 13,8 x 8,9 cm. Alleen recto. Gesigneerd ‘A.J.P. Tammes’ en gedateerd ’14-VI 60′. 10 regels tekst. 2. 13,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘A.J.P. Tammes’ en gedateerd ‘Amsterdam, 10 aug. ’60’. 14 regels tekst.
€ 65
* In beide brieven excuseert Tammes zich voor het feit dat hij door ‘opeenstapeling van werkzaamheden’ en een aanstaande reis geen andere verplichtingen kan aangaan, zoals het bespreken van ‘Smit, Neutraliteitspolitiek’ voor De Gids. Maar: ‘ik zal het zeker eens een keer goed maken’.
Bijgevoegd: Doorslag van een getypte brief van een vasthoudende redacteur van De Gids, die aanvangt met ‘Ofschoon u ons teleurstelling op teleurstelling bereidt, hoop ik toch dat u thans het spreekwoord van de winnende aanhouder bewaarheiden zult’…

62. OORT, Jan van Koningin Wilhelmina (?) als jonge vrouw. Originele potloodschets. Geknipt uit een blad geschept tekenpapier met watermerk. 160 x 130 mm. Verso een meer schetsmatige tekening van een wassende vrouw, met daaronder een rood stempeltje ‘Atelier Jan van Oort 1867-1938’. Aan twee kanten wat rafelig.
€ 50
* Driekwart-portrettekening van een staande jonge vrouw met hoed, van wie het gezicht in schaduw is gehuld. Het profiel van het gezicht, de houding en de breedgerande hoed roepen de kenmerkende gestalte van koningin Wilhelmina in gedachte, zoals zij er in de periode na haar huwelijk uitzag.
Jan van Oort was verantwoordelijk voor de illustraties in de Verkade-albums Lente-Zomer-Herfst-Winter en vele vergelijkbare publicaties.

63. PLOEG, Jan van der Getypte en gesigneerde brief aan de Maastrichtse dichter Vic Reinders (1956). Getypte brief, gedateerd 19 Juni 1956 (40 regels). Met envelop. Van der Ploeg is blij dat de reeds meer dan dertig jaar oude vriendschap nog levend is. Hij schrijft over zijn bezigheden: commentaar op de Psalmen, onderzoek naar de christenen in Syrië en de tekstrollen uit de oudheid.
€ 45
* Jan van der Ploeg O.P. (1909-2004) was godsdiensthistoricus, maar later het gezicht van de oerconservatieve theologie die zich in Nijmegen de macht over de universiteit zag ontglippen, zich niet bewust van zijn eigen antisemitisme.

64. QUANT, L.J. Getypte, gesigneerde brief aan het Hoofdbestuur van het Verbond voor Nationaal Herstel, gedateerd ’16 September 1936′. Op briefpapier van het ‘Verbond voor Nationaal Herstel afdeeling Amsterdam’. 15 regels. Vouwtjes en twee perforatiegaatjes.
€ 45
* Viceadmiraal Laurens Jan Quant (1872-1961) was tot zijn pensionering in 1930 korte tijd commandant van de marine te Den Helder. Daarna werd hij waterschout (rijksofficier voor het toezicht op de zeelieden) te Amsterdam. Deze brief toont dat hij ook bestuurslid was van het Verbond voor Nationaal Herstel, een rechtse, autoritaire partij geleid door generaal Snijders (zie nr. 37 en 19 in deze nieuwsbrief), ‘Deftig rechts’ gedoopt in een recente studie. Quant veroorlooft zich hier wat milde kritiek op de voortijdige publicatie van het manifest van de beweging, begin september 1936.

65. (RIMBAUD, Arthur). ROMIJN, Jaap Handgeschreven brief aan ‘Waarde Lekkerkerker’. 13,8 x 20,4 cm. Eén blad. Op briefpapier van Ad Interim. Recto en verso. Gesigneerd ‘Jaap Romijn’ en gedateerd ‘1 Nov. 1949’. 11 regels tekst.
€ 25
* In het augustus/septembernummer van 1949 van Ad Interim was een gedeeltelijke vertaling (eigenlijk: bewerking) door Slauerhoff van ‘Le bateau ivre’ opgenomen. Blijkbaar was daar een zetfout in blijven staan: ‘Ik herinner me, dat in de proef van de Rimbaud-vertaling stond: mij lekken. Van de door jou (of Bert Voeten?) aangebrachte correctie heeft de zetter klaarblijkelijk maar iets gemaakt. (…) Enfin, zonder zetfouten schijnt het tóch niet te kunnen’. Romijn (1912-1986) was uitgever bij Bruna en vanaf 1964 succesvol directeur van keramiekmuseum Princessehof te Leeuwarden.

66. ROOS, S.H. de Comité Huldeblijk S.H. de Roos 14 September 1877-1947. Invitatie. Getypte brief aan W.F. Gouwe met de vraag om zitting te nemen in het Comité van Aanbeveling. Gedrukt briefhoofd Comité Huldeblijk S.H. de Roos. Gedateerd Amsterdam, 21 April 1947. In pen ondertekend door jhr. Radermacher Schorer, de bibliofiele notaris H.A. Warmelink en boekveilinghouder A.L. van Gendt. Met notities van Gouwe en een opgeplakt krantenbericht over het huldigingscomité. Gevouwen en wat gekreukt. Los bijliggend de uitnodiging voor de ‘Eeretentoonstelling’ met kleine handgeschreven notitie van Gouwe.
€ 40
* Willem Frederik Gouwe (1877-1956) was van 1946-1951 hoofd esthetische dienst van de P.T.T. en als zodanig een met Van Royen vergelijkbare figuur. Het Comité vraagt Gouwe in deze uitvoerige, getypte brief zitting te nemen in een Comité van Aanbeveling en dringt aan op een spoedig antwoord. (Gouwe gaf gevolg aan de uitnodiging).

67. RUTING, Lotte 15 aangevulde/ ingekleurde ansichtkaarten (ca. 1940-1960). Circa 10 x 15 cm, de meeste gericht aan familieleden. Sommige dichtbeschreven en vanaf bootreisjes verstuurd, enkele ook gesigneerd door Jan G. Elburg, met wie Lotte Ruting (1910-1998) in de jaren vijftig een verhouding had. Met één latere, onbeschreven kaart waarvan de voorstelling wel is aangevuld, in balpen. Bijgevoegd: een uitnodiging voor een tentoonstelling van Lotte Ruting (1956).
€ 125
* Alleraardigste collectie kaarten, veelal gericht aan Rutings moeder en andere familieleden (o.a. de tekenaar Jos Ruting), alle voorzien van grappige aanvullingen en inkleuringen met pen en gouache, zoals zwemmers, zeemeerminnen, weergoden en feestvlaggen: 15 originele tekeningen dus!

68. (SANDBERG). BADÍI, Líbero Two handwritten letters signed, adressed to Willem Sandberg. (1964). Written in Italian on very thin paper with ink, on both sides. About 31 x 22 cm each. Both dated Olivos (near Buenos Aires) 1964: July 19 (46 lines) and September 17 (26 lines). Both letters with an illustration, depicting a sculpture. Paper worn at the sides and with little tears and gaps.
€ 275
* Sculptor Líbero Badíi (1916-2001) was born in Arezzo, Italy, but moved to Argentine in 1927. These letters mention fellow sculptors Sigwart Blum and Antoine Pe[v]sner, and difficulties about transporting work to exposition places in Minneapolis and Venice.
A (translated) citation of the end of the earlier letter: ‘Following my destiny of work, what with economic difficulties and a large family, until death I will follow my artist thoughts. The point is that Buenos Aires has a very easy climate for the latest fashion, ‘Pop Art’ has taken strength. I believe that we have arrived at the moment to put an end to an easy creation.
Creating is long and hard and not everyone understands the absolute. Dear Sandberg, forgive this letter that comes to bother you in your fruitful work. Sometimes I have to concentrate my thoughts on people who are sincere in their fruitful work.’

69. (SANDBERG). CALDER, Alexander Handwritten letter signed (1965) by ‘Sandy’ to ‘Dear Willi’, Willem Sandberg. Written with marker pen on writing paper, one side only. 27 x 21 cm. Dated ‘Saché/ I. et L./ France/ 17 Feb. 65’. 13 lines. Signed ‘Cordially/ Sandy’. Twice folded.
€ 450
* Letter of the great sculptor Alexander Calder (1898-1976), born in the USA but living in the department Indre et Loire (‘I. et L.’) in France, to Willem Sandberg, who at this time had retired from his tenure as director of the Stedelijk Museum. It’s about two of Calder’s sculptures that Sandberg possibly was to ‘have’, though it’s unclear where this ‘have’ would be. The “Guichet” may be destined for the Lincoln Centre, but ‘I might even send you the “Guillotine pour huit” which was in the Guggenheim…’ However, the Guillotine is now in the Musée LaM in Lille.

70. (SANDBERG). LIPCHITZ, Jacques Handwritten letter signed ‘Jacques’ to ‘Chère Jeo’, dated ‘Le 3 mai 1958’. Elegantly written in French with ink on thin paper, recto only. 28 x 21 cm. 28 lines. Folded, two little holes (wear or paper fault), but in very good condition.
€ 650
* Lipchitz (1891-1973) writes to an otherwise unknown woman ‘Jeo’, possibly ‘Geo’, whom he had wanted to write for a long time, but he is ashamed to confess he doesn’t know her last name. He profits from the amiable proposition of ‘notre bon ami, le Dr. Sandberg, qui vous transmettra ce message’. (Transl:) ‘You guess my unrest: since a long time Ruda sends me letters, that seem completely incoherent to me. What has happened with him?’ ‘Humbly I want to ask you for advice. What can I do to make him a bit more happy?’. He also asks her personal address, and ends ‘Croyez moi bien fraternellement votre Jacques’, followed by his own address in Hastings-on-Hudson, New York.
‘Ruda’ is the pet name of Lipchitz’ youngest brother and heir Rubin Lipchitz (1908-1993), who lived in France. The brothers had last seen each other in 1946. Possibly, ‘Geo’ or ‘Jeo’ is Rubin’s girlfriend.
A little note by Sandberg to Jacques Lipchitz in the Smithsonian Archives of American Art, dated September 23, 1958, gives a hint about this letter: Sandberg never had the chance to deliver the letter, because he never met the woman alone… imagine the predicament of world famous museum curator, Jonkheer Willem Sandberg on pins and needles for delivering an intimate letter to someone else’s girlfriend. But probably the matter was solved in another way, which explains the presence of the letter among others adressed to Sandberg, not in a Lipchitz archive.

71. (SANDBERG, Willem). ULTVEDT, Per Olov Handgeschreven brief aan Willem Sandberg, gedateerd 19.2.65. Inkt op een half velletje dun schrijfpapier (20,5 x 14,5 cm). Bovenaan handgeschreven adres in Lidingö (in de archipel van Stockholm). 7 regels, gesigneerd met ‘Sincerely yours/ very truly/ P.O. Ultvedt’.
€ 75
* Vermoedelijk een briefje dat ontwerpen of kunstwerken begeleidde: ‘Here you are and I hope they will be good’. Ultvedt werkte in de jaren zestig samen met Sandberg aan enkele internationale tentoonstellingen. Hij wenst Sandberg geluk met het ‘nieuwe museum’, waarover hij in Zweedse kranten gelezen heeft, en hoopt hem in Amsterdam te zien.
De Zweedse schilder en kinetisch kunstenaar Per Olov Ultvedt (1927-2006) werkte sinds midden jaren vijftig samen met Tinguely en werd bekend met zijn grote bewegende sculpturen en reliëfs.

72. SCHATTE OLIVIER, A.H.J. Originele foto met getypt, gesigneerd briefje aan een verzamelaar. Zwartwitfoto (18 x 13 cm) van de marineofficier vóór een wereldkaart, in balpen gesigneerd. Achterop een stempel met Copyright Koninklijke Marine. De brief is bedrukt met ‘Pugno pro Patria/ Bevelhebber der Zeestrijdkrachten’. Gedateerd 6 april 1964. 5 regels, aan een verzamelaar, die hij met ‘je’ aanspreekt.
€ 45
* Vice-admiraal Van der Schatte Olivier (1908-1967) was van 1964 tot zijn overlijden bevelhebber der Zeestrijdkrachten. De verzamelaar zat vermoedelijk voor zijn eindexamen te blokken.

73. SCHOUWENAAR-FRANSSEN, J.F. Gesigneerd visitekaartje, bedrukt met de tekst ‘Drs. J.F. Schouwenaar-Franssen/ Minister van Maatschappelijk Werk’. Gedateerd ’30 Juli ’63’. 6,5 x 9,5 cm.
€ 20
* Op de achterzijde schreef de minister nog de tekst ‘Beste Theo, Een foto heb ik niet, maar hier is mijn kaartje (sign.)’. Jo Schouwenaar-Franssen (1909-1995) was minister van Maatschappelijk Werk van 1963 tot 1965. (Daarna werd zij lerares Latijn op de Werkplaats in Bilthoven, waar zij in 1967 een blauwe maandag de jeugdige Paul Snijders in de klas had.).

74. SCHRIJNEN, Jos. Twee getypte en gesigneerde brieven aan de Maastrichtse dichter Vic Reinders (1920). 1. Met paarse inkt getypte brief, gedateerd 17 september 1920 (27 regels). Over taalkundig onderzoek in Limburg: de taalkundige prof. Schrijnen (1869-1938) wil de linies van Ramisch doortrekken in Limburg en vraagt Reinders of hij wil nagaan hoe het woord musch (mus) in Maastricht wordt uitgesproken (met een s of met sj?), en ook in de omgeving: Eysden, Sint Pieter, Mheer, Amby, Limmel en Borgharen. Blijkens een handgeschreven tabel op deze brief heeft Reinders dat trouw onderzocht.
2. Met paarse inkt getypte brief, gedateerd 2 oktober 1920 (35 r.). Uitvoerig over het taalkundig onderzoek, met nieuwe opdrachten (Maak de tabel s.v.p. nog even over). Tenslotte over een beurs die Reinders had aangevraagd (‘Ik zal bij den Deken informeeren, en dan over een dag of tien (…) den Minister over de zaak dringen en op spoed aan sturen’.). Met envelop. 
€ 50
* Katholiek geestelijke Jos. Schrijnen (1869-1938) was hoogleraar Algemene Taalwetenschap in Utrecht. Hij was betrokken bij de oprichting van de Katholieke Universiteit in Nijmegen en werd er in 1923 de eerste rector magnificus.

75. (STEIN, J. von) ‘Mevrouw!’ Handbeschreven briefkaart met afbeelding van de Rotterdamsche Lloyd naar J. von Stein. Briefkaart aan H. van Dantzig te Den Haag, afgestempeld in Batavia, 7 juli 1936, geschreven door Jaap van der Hoek in Port Said, 6/7 ’36. Met een driehoekige postzegel van 6 cent naar ontwerp van Pyke Koch. Vrij goed leesbaar, hoewel dicht beschreven met 23 regels. In het midden gevouwen.
€ 45
* Elegant ontwerp van Von Stein (1896-1965), een wit schip achter palmen met ‘Java Sumatra’ eronder. De brief is met frisse woede geschreven door een militair paardenarts 1e klasse in het KNIL, Jacob van der Hoek (44), twee weken na zijn scheiding van H.H.F. (Helena) van Dantzig (41). Het gaat over alimentatie-afspraken: Van der Hoek betaalt voor hun jeugdige kinderen (Ina en Agnes) en Van Dantzig zou maandelijks 20 gulden betalen aan zijn ouders, maar zij marchandeert.
Dit is een klein document dat grote brokken geschiedenis herbergt: Helena van Dantzig was het enige kind van de Haagse couranten- en boekenuitgever E.L.E. van Dantzig (1857-1931), een geliefd, sociaal voelend man. Deze Van Dantzig was (hoe je daar tegenwoordig ook over mag denken) de ontdekker van Israël Querido, en tevens, evenals Querido, een verwoed biljarter.
In de oorlog wist Helena van Dantzig Theresienstadt te overleven, en er is een aangrijpend getypt verslag van haar oorlogsjaren bewaard gebleven. De geleidelijk steeds wurgender greep van de nazi’s vanaf de eerste dagen van de bezetting staat er tot in de navrantste details duidelijk in.

76. STEUP, H.C. Handgeschreven brief in het Duits aan muziekuitgever B. Schott, gedateerd Amsterdam 15 februari 1812. Eén blad dun geschept papier (22 x 16 cm), tot een brief gevouwen van 8 x 13 cm. 28 regels. Met rood stempel ‘118/ Amsterdam’ en rood lakzegel. Zeer goede staat.
€ 85
* Uitvoerige brief, redelijk goed leesbaar (maar niet helemaal door mij gelezen), over het leveren van muziekbladen en titelbladen, met prijzen in Nederlandse guldens (b.v. f 56.38). Bernhard Schott stichtte in 1770 een muziekuitgeverij, die nog steeds bestaat. Bernhard was zelf in 1809 overleden, maar het bedrijf werd onder de naam ‘B. Schott & Söhne’ voortgezet. Ook worden de muziekuitgevers Breitkopf & Härtel en Hofmeister genoemd.
Hendrik Coenraad Steup (1778-1827) was een muziekuitgever en componist, geboren in Duitsland, die sinds 1801 in Amsterdam woonde en als Nederlands componist geldt. Hij zette teksten van o.a. Staring, Tollens en Spandaw op muziek. Er zijn ook brieven van Staring aan Steup bewaard. Daarnaast handelde Steup in piano’s. Zijn bedrijf werd voortgezet door zijn weduwe en zijn zoon tot 1867.

77. STREUVELS, Stijn Gesigneerde portretfoto. 10,5 x 14,8 cm. De foto zelf meet ca. 10 x 7 cm, de vrijgelaten ruimte rechts is door Streuvels ferm in potlood gesigneerd. STREUVELS, Stijn Gesigneerde portretfoto. 10,5 x 14,8 cm. De foto zelf meet ca. 10 x 7 cm, de vrijgelaten ruimte rechts is door Streuvels ferm in potlood gesigneerd.
€ 50

78. SWRIJTERS-VAN KINSCHOT, Catharina Requeste voor de Magistraat der Stad en Lande van Steenbergen. Genaaid katern. 33 x 21 cm. 8 pagina’s, dichtbeschreven in goed leesbaar handschrift. Namen en signaturen: Scheijdernijdt, J. Hop, P. Hoijer. 1749-1751. Met blindstempel van 6 stuivers. Rugje ingescheurd, verder in goede staat.
€ 100
* Johan Swrijters (ca. 1700-1747) was drossaard van Steenbergen en ontvanger der verpondingen, en bij zijn overlijden had hij een grote schuld aan de gemeente Steenbergen, zo’n 5400 gulden. De weduwe, Catharina Margaretha van Kinschot (1700-na 1751) kon dat niet direct betalen. Dit is een verzoek van haar vertegenwoordiger J. Hoijer over de betaling. De naam Swrijters evolueerde in de loop van de eeuwen naar Swijters.

79. TERGAST, Nes Handgeschreven briefkaart aan ‘Beste Jan [= Gerard den Brabander]’. 8,9 x 13,2 cm. Recto en verso. Gesigneerd ‘Nes’ en gedateerd ”s Gravenhage, 4.VII ’40’. 14 regels tekst.
€ 15
* Felicitatiekaart: ‘Ik meen te weten, dat je heden jarig bent […] Wegens geldgebrek kan ik tegenwoordig maar uiterst sporadisch naar A’dam komen. Een heel klein festijntje zal er dus bij in schieten’. N.B. Den Brabander (pseudoniem van Jan G. Jofriet) werd 40 op 3 juli 1940, een dag eerder dus.

80. TERLOUW, Jan – Uitgetypt en geprint verslag van een gesprek van Wim Hazeu met Jan Terlouw voor het NCRV-radio-programma Open Boek, uitgezonden op 26 november 1976. Op geel papier, 34 bladen (34 x 21 cm) eenzijdig geprint. Met fragmenten van een gesprek met Terlouws ouders en gevolgd door een gesprek tussen de schipper Jac. Minnaard en de politicus Jan Terlouw – maar dit is onaf. De eerste bladen hebben aan de randen ezelsoortjes.
€ 22

81. TIMMERMAN, Aegidius W. Handgeschreven brief aan ‘Beste Vic[tor van Vriesland]’. 26,8 x 21,5 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd ‘Tim’ en gedateerd ’25 Aug den Haag [circa 1920]’. 56 regels tekst met paarse inkt in zwierig handschrift.
€ 95
* Zeer uitvoerige brief van de classicus en letterkundige (1858-1941) aan zijn jonge vriend Van Vriesland, met wie hij vanaf 1910 reeds correspondeerde. Timmerman brengt verslag uit van zijn verjaardag. Van Vriesland gaf hem boeken: ‘Ik houd heel veel van brieven, autobiografieën en reisbeschrijvingen zoo zelfs dat ik nu al twee deelen uit heb van de brieven’. ‘O! Ja wat zijn die brieven aardig & wat is Multatuli met al zijn rarigheden een groot en goed mensch geweest!’ Het spijt Timmerman dat zijn eigen werk blijft liggen: ‘Driemaal ben ik al mijn stuk over [Gorters] Pan aan het omwerken en nog voldoet het mij niet. ’t Is zoo dodelijk saai nu Leida [Aleida Jacoba van Pellecom, Timmermans vriendin] op bed ligt en ik moet mij zoo vaak met allerlei huishoudelijke snert bemoeien’. Voorts over de vrouw van een oude vriend, die hem kwam opzoeken: ‘Wat hij daar voor appetisants aan vindt, mag god weten. Ze moet mirakuleus verstandig, geestig, lief, beminnelijk enz. enz. zijn als dat zal moeten opwegen tegen haar uiterlijk. Want ze is schuw-leelijk. De Heks van Endor is er adorable bij’ (…) ‘Je kan net zoo goed met een orgelpijp of een japansch kralengordijn naar bed gaan!’ En over het presentje van een vriend: ‘Van Kloos kreeg ik een mand vruchten. Ook aardig bedacht, vooral met het oog op L. die den heelen dag appels ligt te eten’. Verder over de schilders Willem en Pieter de Zwart, van wie de laatste ‘verleden week voor ƒ 1375 verkocht’ had.

82. VACARESCO, Hélène Handgeschreven brief in het Frans, gesigneerd ‘Helene Vacaresco’ en gericht aan ‘Chère Madame, très chère amie’. 17,5 x 11,0 cm. Gevouwen blad. Niet gedateerd, met plaatsaanduiding ‘Vacaresci (?) par Gara Vacaresci/ Roumanie’. 51 korte regels, in paarse inkt. Speldsporen. Horizontale vouw.
€ 75
* Aan een ons onbekende vrouw. Zij vraagt of haar ‘très chère amie’ in haar ‘retraite charmante de Versailes’ verblijft. Zelf leeft zij in ‘l’absolue tranquillité’ in een immens gebied van oneindige vlakten doorsneden door rivieren. Kennelijk is Vacaresco op het voorvaderlijke landgoed in Roemenië; ‘gara’ is Roemeens voor treinstation. De Roemeense dichteres Hélène Vacaresco (1864-1947), die bewonderd werd door Jacob Israël de Haan, was een protégé van koningin-schrijfster Carmen Sylva. In 1891 verbannen vanwege de verboden liefde tussen haar en de Roemeense kroonprins Ferdinand (1865-1927), moest ze in Parijs gaan wonen, waar ze aan de Sorbonne studeerde en veel invloedrijke relaties kreeg. In de jaren twintig werd ze ambassadeur voor Roemenië bij de Volkenbond. Deze ongedateerde brief dateert wellicht uit de jaren 10 of 20. Anna de Noailles (overleden in 1933) wordt genoemd, die Vacaresco heeft laten weten dat ze ziek is. Zij denkt veel aan Parijs, haar koortsige, vlammende, verontwaardigde Parijs. Gaat dit over de bedreiging van Parijs door de Duitsers in de Grote Oorlog? Helaas is deze brief niet gemakkelijk te lezen.

83. VERSTAPPEN, Annemarie Twee gesigneerde fotokaarten in envelop. Twee identieke fotokaarten van de zwemster in het water met op beide in blauwe vulpen geschreven: ‘geen dank, graag gedaan, groetjes, annemarie’. In envelop, met krantenknipsel uit 1982.
€ 15
* Beide kaarten ook met een gedrukte handtekening in de foto.

84. VICTORIA, QUEEN Empty envelope addressed in Queen Victoria’s own handwriting to the Duchess of Sutherland. Mourning envelope, cloth-lined on the inside. 10.5 x 22.5 mm. Recto handwritten address ‘The/ Duchess of Sutherland/ The Queen’. Recto handwritten address ‘The/ Duchess of Sutherland/ The Queen’ in the hand of Queen Victoria. Verso the Queen’s lacquer seal in black. Envelope roughly torn open, two vertical folds, a bit soiled.
€ 275
* Queen Victoria was great friends with Harriet Sutherland-Leveson-Gower, Duchess of Sutherland (1806-1868), but this envelope might have been addressed to her daughter-in-law as well, Anne Sutherland-Leveson-Gower, Duchess of Sutherland (1829-1888), who was Mistress of the Robes to the Queen from 1870 to 1874. The time window of this envelope is 1861-1888. It was in the autograph collection of eccentric journalist John Arlott.

85. VINKENOOG, Simon Handgeschreven brief van P. Hans Frankfurther aan de vertaler P. Hondius van Herwerden. In de oorspronkelijke envelop, datum poststempel 17-11-1953.
€ 15
* De geadresseerde woonde op dat moment in het appartement van Simon Vinkenoog in Parijs. Waarschijnlijk legde Vinkenoog deze brief klaar voor Hondius van Herwerden. Hij schreef achterop de envelop: ‘Zondag. Even op kantoor, dit gevonden! Dag, Simon’. De afzender, P. Hans Frankfurther (1924-1996), was oprichter van zo uiteenlopende zaken als het Stripschap, de Carmiggeltkring en de Concertzender.

85 a. VINKENOOG, Simon Handgeschreven brief aan Frits Haans, gedateerd ‘7.1.’76’. Op eigen briefpapier met een openstaande deur en kader in groen. A4-formaat. Eenzijdig beschreven, 15 regels in balpen, ondertekend ‘Met beste groeten, uw Simon Vinkenoog’. Twee perforatiegaatjes.
€ 45
* Haans had kennelijk voorgesteld om een gedicht van Vinkenoog uit te geven in de geïllustreerde serie Pen en Burijn. ‘Het is inderdaad ‘klassiek’- dateert uit 1950; verkiest u niet liever een recent, evt. nog niet gepubliceerd gedicht?’ En: ‘Kan ik t.z.t. i.p.v. 10 x mijn eigen ged. bijv. niet Hadewijch, Slauerhoff, Lodeizen en Van Ostaijen.

86. VISSER, S.H. Gesigneerde zwart-witfoto. 14 x 9 cm.
€ 25
* Simon Hendrik Visser (1908-1983) was minister van Defensie van 1959 tot 1963, tussen Sidney van den Bergh en Piet de Jong. Hij gooide de nodige glazen in tijdens de Nieuw-Guineacrisis, ook voor zichzelf: ‘Een uiterst fatsoenlijk man met een rechtlijnigheid die de grens met de tactloosheid nu en dan overschreed’, aldus de parlementaire geschiedenisstichting PDC, omdat hij het ‘moeilijk kon verteren, dat voor Robert Kennedy het zelfbeschikkingsrecht der Papoea’s totaal niet telde’.

87. VOÛTE, Erven J.J. Handgeschreven brief van I.J. Granpré Molière, J.M. Reynvaan en H.P. Witkamp aan ‘de Heeren Ketwich & Voombergh, Alhier’, gedateerd ‘Amsterdam 24 October 1843’. Gevouwen blad geschept papier, watermerk Holland met schelp, aan drie kanten beschreven en tot postblad gevouwen. 40 r. Bruine inkt. Enkele randbeschadigingen. Vrij goed leesbaar.
€ 65
* Van de uitvoerders van de laatste wil van reder J.J. Voûte over het op diens verzoek aanstellen van I.J. Granpré Molière als boekhouder van het schip ‘Het Schoon Verbond’, en de schepen ‘Elisabeth Anthonia’ en ‘Johanna’. (Volgens Maritiem-Historische Data betreft het een fregat, gebouwd in 1837, 40 meter lang, dat op Oost-Indië voer).

88. VRIES, Hendrik de Handgeschreven correspondentiekaart aan ‘Zeer Geachte Heeren [van Uitgeverij Contact]’. 9,0 x 13,9 cm. Alleen recto. Gesigneerd ‘Hendrik de Vries’ en gedateerd ‘Haren 26 Oct. 1946’. 10 regels tekst.
€ 30
* Hendrik de Vries verwondert zich om het feit dat de door Victor van Vriesland samengestelde bloemlezing Eros op den Parnassus (1945) is verschenen, zonder dat hij een exemplaar heeft mogen ontvangen: ‘Hoewel ik hieraan medewerker ben, zelfs met heel wat bijdragen vertegenwoordigd’. De Vries heeft Van Vriesland ook geschreven, maar die staat op het punt om te trouwen, ‘zoodat het mij niet zou verwonderen wanneer hij mijn verzoek niet had doorgegeven’.

89. VRIES, Jeronimo de Brief aan ‘Mijn Heer en vriend’. Handschrift in inkt. Gesigneerd en gedateerd ‘8 Mt 1824’. 20,7 x 21,4 cm. Geplakt op karton. Los bijgevoegd is een portret van De Vries (oorspronkelijke kopergravure; ovaal, 12,2 x 9,1 cm).
€ 90
* Waarschijnlijk gericht aan zijn uitgever: ‘Ik dank UE. voor het mij toegezonden exemplaartje. Behalve de kleine nootletter in de Voorreden, die inderdaad onleesbaar is, en waar het Grieksch slecht bij afsteekt, vinde ik, dat het geheel er nu goed uitziet. (…)’. De Vries vraagt om een exemplaar van het boek naar Matthijs Siegenbeek in Leiden te zenden. Ook vraagt hij of zijn broer een ‘ingebonden exemplaartje verkoos. Wat mij betreft, ik kan dit wel missen’.
Jeronimo de Vries (1776-1853) was griffier en chef van het Secretariaat van de gemeente Amsterdam, maar was ook actief als letterkundige. Hij schreef o.a. studies over literatuur en was goed bevriend met Bilderdijk. Met de eveneens in de brief genoemde prof. Joan Melchior Kemper, invloedrijk als politicus, had hij in de klas gezeten.

90. VRIES, Theun de Getypte brief aan ‘Amice’ (= Willem Roggeman). Op briefpapier van de P.E.N.-Centrum (waar De Vries president van was). Eén blad. Alleen recto. Gedateerd ‘21.11.1972’ en gesigneerd ‘Theun de Vries’. 9 regels tekst. Met originele envelop.
€ 20
* De Vries was uitgenodigd voor een vergadering van de Vlaamse PEN, maar is verhinderd. ‘Ik hoop dat Gerrit Borgers zal komen, en dat zijn rede over Burssens een succes zal worden, evenals de gehele vergadering, uiteraard’.

91. VRIESLAND, Victor van Handgeschreven brief aan dr. A.J. Resink. Op lichtgroen papier met gedrukt adres van De Groene Amsterdammer. Eenzijdig beschreven. Gedateerd ’11-9-’38’. Opgeplakt op een albumblad. 10 r.

€ 30
* Van Vriesland kan Resinks inleiding niet volgen, omdat hij het te druk heeft. Jammer, want de syllabus van zijn cursus vond Van Vriesland in hoge mate interessant. ‘Nog bedankt voor de toezending van dat stuk over Jany, waarmeee ik het natuurlijk geheel eens was. (Die Saalborn is een rund!) – Hij zit nog steeds in Ascona bij mevr. Fröben-Kapteyn.’
Dr. Albertus Johan Resink (1873-1946) was een kunstzinnige bioloog-filosoof met belangstelling voor theosofie en parapsychologie. Hij was onder meer kandidaat-lid voor de Kunstenaarspartij bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 1922.
Deze brief is afkomstig uit de collectie van een grafologisch geïnteresseerde handschriftenverzamelaar en kunstschilder, Petrus Mulder (1902-1967), die daarin verschillende brieven aan A.J. Resink had opgenomen. Mulder heeft wat rode streepjes gezet bij de opmerkelijke g’s van Van Vriesland!

92. WAARSENBURG, Hans van de Sierra Bermeja. Drie gedichten voor de schilder Pieter Defesche. (Met een originele zeefdruk van Pieter Defesche). (Banholt, In de Bonnefant, 1994). Cahiersteek met omslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Lectura en gedrukt in paars en zwart in een oplage van 250 ongenummerde exemplaren. 1e druk.
€ 25
* Onder het colofon gesigneerd door dichter en kunstenaar. De quixotische zeefdruk van Defesche vult twee pagina’s. Kerstmis 1994.

93. WAASDIJK, Albert van Handgeschreven brief aan ‘Waarde heer [Victor] van Vriesland’. 26,2 x 19,1 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘AlbertvWaasdijk’ en gedateerd ‘Rotterdam 27 Mei 1936’. 10 regels tekst.
€ 22
* Over een mogelijke uitgave van zijn hand in de reeks De Vrije Bladen, waarover hij niets meer heeft vernomen: ‘Het is merkwaardig, dat ik eerst drukproeven zal moeten ontvangen alvorens te kunnen weten welke vertellingen van mij gepubliceerd worden. Eerlijk gezegd, ben ik daar een weinig nieuwsgierig naar’. In 1937 verscheen Van Waasdijks Romantabletten als tweede aflevering van de veertiende jaargang DVB.

94. WASCH, Karel Handgeschreven brief aan Eduard Elias. Op papier met gedrukt briefhoofd van de Stichting Nationaal Glasmuseum, gedateerd ‘5 Aug 1963’. Hij dankt ‘Zeer geachte Heer Elias’ hartelijk voor zijn spontane reactie en zendt hem een ‘juist door ons uitgegeven boekje’. ‘Het was een aardige gewaarwording zelf eens aan de “andere kant” te kunnen kijken’.
€ 25
* Karel Wasch was langdurig directiesecretaris van de Glasfabriek Leerdam, en directeur van het Glasmuseum aldaar. Hij publiceerde tussen 1915 en 1940 poëzie en proza, vaak in de vorm van dialogen, maar ook romans zoals De Salon-Salomé waarmee hij zich in de Nederlandse decadentie plaatste. Eduard Elias (1900-1967) was columnist voor onder andere Elsevier en Het Vaderland.

95. WASCH, Karel – Henri de BRAUW Twee handgeschreven brieven aan Jhr. Henri de Brauw, een concept-antwoord van de laatste en een nummer van het literaire maandblad Het Getij. 1. Brief gedateerd ‘Dordrecht 31 Dec 1917’. 10 r. Wasch (1886-1967) betuigt zijn dank voor het geschenk van de bibliofiele jonkheer Henri de Brauw (1879-1941), een mooi vouwbeen.
2. Brief gedateerd ‘Dordt 7 Maart 1918′. 30 r. Wasch dankt zeer hartelijk voor de toegezonden koek en schrijft, graag eens kennis te komen maken met De Brauw – ’s avonds, omdat zijn werk hem overdag in beslag neemt. Wasch’ echtgenote R. Wasch-Swaab voegt er nog enkele vergelijkbare regels aan toe.
3. Uitvoerige conceptbrief van Henri de Brauw aan Karel Wasch, gedateerd ‘Zeebosch, Domburg 15 Mei 1917’. Dit is het buitenhuisje, in Noorse drakenstijl gebouwd, dat De Brauw in Domburg bezat. 42 r. met veel doorhalingen. Gedetailleerde reactie op de poëzie van Wasch, die De Brauw deels in handschrift, deels in de vorm van overdrukken had ontvangen. ‘Boutens heb ik in de mooiste uitgaven compleet. Uw “Aanvaarding” (Gids, Mei ’16) was het eerste gedicht dat ik van U las, en ’t ontroerde mijn geest en gemoed op eene wijze, als Boutens dit mij ook vermag te doen’.
4. Los nummer van het tijdschrift Het Getij van april 1918, waarin zijn opgenomen gedichten van Karel Wasch (met potloodstreepjes), maar ook proza van Marie Schmitz, Ernst Groenevelt en Herman van den Bergh (over Grashalmen van Walt Whitman). De opmerkelijke vormgeving van en de vignetten in dit tijdschrift zijn van Roline Wichers Wierdsma (1891-1970).
€ 80
* Karel Wasch was langdurig directiesecretaris van de Glasfabriek Leerdam, en directeur van het Glasmuseum aldaar. Hij publiceerde tussen 1915 en 1940 poëzie en proza, vaak in de vorm van dialogen, maar ook romans zoals De Salon-Salomé waarmee hij zich in de Nederlandse decadentie plaatste.

96. WELTER, Ch.J.I.M. Gesigneerde zwart-witfoto met begeleidende, getypte brief. De foto meet 14 x 9 cm. De foto zelf is niet gesigneerd, wel het mapje waar de foto is zit, tevens door Welter gedateerd ‘i2-5-64′. De brief op eigen briefpapier, gesigneerd en gedateerd ’12 mei 1964’. 2 regels tekst.
€ 35
* Charles Welter (1880-1972) was minister van Koloniën van 1937 tot 1939 en van 1939 tot 1941. Van 1940 tot 1941 was hij minister van Financiën ad interim. Hij was Kamerlid met onderbrekingen tussen 1937 en 1963, niet alleen voor de K.V.P., maar ook voor zijn eigen partij, de Katholieke Nationale Partij.

97. WESTRA, H. Getypte brief aan ‘Zeer Geachte Heer (naam uitgeknipt)’. Op eigen briefpapier. Gesigneerd ‘Westra’ en gedateerd ‘Utrecht, 20 Juli 1932’. Begeleidende brief bij een artikel dat Westra geschreven had. 7 regels tekst.
€ 25
* Harmen Westra (1883-1959) was burgemeester voor de NSB in Den Haag van 1942 tot 1945, waar hij zich actief aan de Jodenvervolging wijdde.

98. WEYTS, Staf Gesigneerde foto met handgeschreven kaart. Zwartwitfoto (15 x 12 cm), met handgeschreven tekst bovenaan rechts ‘Vriendelijk gegroet/ van/ (handtekening)’. Achterop eveneens een handgeschreven groet mét de naam van de ontvanger. Met bijbehorende correspondentiekaart aan deze handtekeningenverzamelaar, bedrukt met naam en adres, gedateerd 1 juni 1969, waarop de schrijver (1909-1985) dankt voor de hartelijke wensen 
€ 45
* Prachtig uitgelichte, mooi geposeerde foto met fluwelig oppervlak.

99. WILLEM III, Koning Drie gezegelde en gestempelde poststukken met portretzegels van koning Willem III. 1. Minuscule briefomslag met twee ongetande zegels van 5 cent (cat. nr. 1, aan elkaar), afgestempeld in Zwolle, 28 augustus 1858 (?)
2. Briefomslag met een zegel van 5 cent (cat.nr. 7), afgestempeld in Goor, 25 februari 1871
3. Enveloppe met een zegel van 20 cent (cat. 24), afgestempeld in Deventer, 22 februari 1892. Met roze ‘aangetekend’-plakker en opschrift ‘Met ingesloten waarde honderd tien gulden’. Lakzegels op achterkant.
€ 50
* Zonder inhoud. Mooie, harmonische poststukken.

100. WITKAMP, P.H. Aan de Tooneelschool. (Gedicht met een originele portretfoto). Handschrift in inkt. Gesigneerd en gedateerd ‘Nieuwer Amstel/ 29 Juni 1883’. 10,2 x 16,4 cm. Geplakt op karton ( x cm) waarop ook een originele, contemporaine portretfoto van Witkamp is geplakt (ovaal, 7,1 x 5,0 cm).
€ 40
* Kennelijk afkomstig uit een album met handschriften van dichters voor de in 1874 gestichte Amsterdamse Tooneelschool. Een braaf gedicht: ‘Tooneelschool! gij kunt voorbeeld zijn/ Zoo gij u wacht voor elk venijn’. P.H. Witkamp (1816-1892) schreef veel over de geschiedenis van Nederland en met name Amsterdam, maar werd vooral bekend als geograaf en topograaf: hij tekende o.a. (school)atlassen en -kaarten.

101. WOUDE, Johan van der Handgeschreven brief aan ‘Beste Max [Schuchart]’. 20,7 x 14,2 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘JohanvanderWoude’ en gedateerd ’26/I ’42’. 8 regels tekst. Perforatiegaatjes.
€ 20
* Over een interview dat Schuchart Van der Woude heeft afgenomen: ‘m.i. heb je ook goed weergegeven wat ik heb gezegd’. En over een gedicht van Schuchart: ‘nog niet bijzonder sterk, maar er staan enkele zeker niet onverdienstelijke regels in’.

---

Brieven in andere talen vindt u op deze pagina