Nieuwsbrief 589: Vergeten schrijvers

In deze nieuwsbrief staan vergeten boeken van veelal in hun tijd Bekende Nederlanders centraal. Een rij boeken van de geëngageerde schrijver Maurits Dekker, twee (sleutel?)romans van Miek Janssen, het curieuze werk van Herman Salomonson (alias Melis Stoke), ‘homo-tendensromans’ van Edith Werkendam en Marie Metz-Koning. Sommige boeken vallen op door hun fraaie bandontwerp of zeldzame stofomslag.

Agenda in de aanslag? Aanstaande zaterdag 18 april staan wij met onze boeken op de BOB-antiquarenbeurs in de Hooglandse Kerk te Leiden. Entree is gratis! De beurs is geopend van 11.00 tot 17.00 uur.

1. BLES, Dop (als:) A. DOLFERS De alchimisten. Zeist, Meindert Boogaerdt Jun., 1909. Ingenaaid. 208 p. 1e druk. Omslag iets beschadigd. Twee plakkertjes op binnenzijde omslag.
Verkocht
* Vier diabolische prozaschetsen. ‘Wat een mengeling van Edgar Poe-achtigen verhaaltoon en symboliekerig Baudelairianisme’, schreef de recensent van het Algemeen Dagblad.

2. BLES, Dop (als:) A. DOLFERS De macht van het dode. Haarlem, P. Visser Azn., 1906. Gedecoreerd linnen (Jugendstil-bandontwerp Ties Bles, met tekening van Johannes Linse). (8), 268 p. 1e druk. Iets vervaagd.
Verkocht
* Vroege fantasy van Hollandse bodem in deze zeldzame uitgave. De bandontwerper heeft ook aan de rug van de boekband gedacht.

3. CASPARIS, Paul de Men slaat geen dode honden. Voorhout, Uitgeverij Foreholte, 1951. Reeks ‘Het Parelsnoer’. Linnen met stofomslag (aan de randen gerafeld). 172 p. 1e druk.
Verkocht
* Het stofomslag is wat sleets, maar is indrukwekkend sinister gebleven. Zien we daar de nachtelijke Spuistraat in Amsterdam? Ook met een foto van de hogelijk geprezen (‘Binnenkort zal hij even bekend en geliefd zijn als Antoon Coolen en Ernest Claes’), maar spoedig weer vergeten auteur.

4. DEKKER, Maurits (als:) Boris ROBAZKI Waarom ik niet krankzinnig ben. In het Nederlands bewerkt door A. Bakels (sic). Den Haag, Leopold, 1929. Linnen. 236 p. 1e druk. Rugbestempeling iets vervaagd, papier heeft kleine roestvlekjes.
Verkocht
* Omdat Maurits Dekker tot dan toe weinig succes had gehad als auteur, gooide hij het in 1929 over een andere boeg. Vermomd als een niet bestaande Russische auteur werd hem door de kritiek veel lof toegezwaaid, ook door Frits Lapidoth, die het werk van Dekker over het algemeen maar niks vond. En daar was het Dekker nou allemaal om begonnen (Zie hierover o.a.: Wim J. Simons, Hakken en spaanders. Kleine curiosa uit de Nederlandse en Vlaamse letteren).

5. DEKKER, Maurits Doodenstad. Schetsen uit het gevangenisleven. Amsterdam, N.V. Ontwikkeling, 1923. Serie ‘Kleine “Volk” Bibliotheek 4. Ingenaaid. 96 p. Iets uit vorm, overstekende randjes gekreukt.
Verkocht
* Debuut van Maurits Dekker, een ervaringsdeskundige: beschuldigd van moord zat hij in 1921 een half jaar gevangen. Schaars klein uitgaafje.

6. DEKKER, Maurits Een schot viel in Parijs….. Een protest tegen de progroms [sic] in Duitschland. (Met het gedicht ‘Pogrom’ van Ed. Hoornik). Amsterdam, Uitgeverij ter Verdediging van de Rechten van den Mensch, [1938]. Geniet. 16 p. 1e druk. Rugje versleten, omslag los en aan de randen wat versleten.
Verkocht
* Fel protest tegen de Kristallnacht en de antisemitische uitwassen van Duitse en Nederlandse nazi’s. Zeer kwetsbare publicatie.

7. DEKKER, Maurits Fragmenten uit de werken van Maurits Dekker. Zonder plaats, [eigen beheer, ± 1933]. Geniet. 24 p.
€ 10
* Uit Boris Robazki en andere titels, verschenen bij diverse uitgevers.

8. DEKKER, Maurits De laars op de nek. Roman 1939-1944. Leiden, Sijthoff, 1945. Halflinnen met (op rug beschadigd) zeer kwetsbaar stofomslag. (8), 658 p. 1e druk. Voorste kneep aan binnenzijde gebroken (maar niet los).
Verkocht
* Exemplaar met op de eerste blanco pagina een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘Voor Oscar van Leer/ in herinnering aan de dagen/ toen wij nog trachtten de ramp/ af te wenden./ Vriendschappelijk/ van/ Maurits Dekker./ A’dam 24/2 ’48.’

9. DEKKER, Maurits De laars op de nek. Roman 1939-1944. Leiden, Sijthoff, 1946. Halflinnen met zeer kwetsbaar stofomslag. (8), 658 p. 2e druk. Omslag op de rug en de randen iets versleten en vaag gevlekt, verder een mooi exemplaar.
Verkocht
* Op het omslag staat een Duitse soldaat met de laars op de nek van een weerloze, pistool en pantzerfaust in de aanslag. Met inliggend kaartje dat, in twaalf zinderende regels, enige opzettelijke overeenkomst tussen de ‘arischen ijssalonhouder’ in het boek en de exploitant van een ijssalon in de Amsterdamse Rijnstraat naar het rijk der fabelen verwijst.

10. DEKKER, Maurits Omnibus. Bevattende 1. Amsterdam 2. Reflex 3. Het gezegende land 4. Boek en prentenboek 5. Cryptagrammen. (Met een Ten geleide van de auteur). Amsterdam, Joachimsthal, 1948. Ingenaaid. 512 p. 1e druk. Rug verbruind en wat beschadigd.
Verkocht
* Exemplaar met op de Franse titel een uitgebreide, handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘Voor Han en Els/ tot verzoeting, zo mogelijk, van de/ ietwat wrange herinnering aan een/ te goed geslaagde “practical joke”./ van/ Maurits// “Les fautes sont toujours/ pardonnables quand on a la/ force de les avouer”./ A’dam 29/12 ’49.’

11. DEKKER, Maurits Zijn wereld. Roman. Den Haag, H.P. Leopold, 1928. Linnen met stofomslag. (4), 244 p. 1e druk. Omslag aan de randen met lichte beschadigingen, rug verbleekt en met een vlekje. Wat roest.
Verkocht
* Mooi omslag van rood papier met rijk zwart bedrukt. Met ingeplakt kaartje (eveneens rood en zwart): ‘Ontvangen van de Haagsche Post als prijs voor een door haar uitgeschreven wedstrijd’.

12. EVERTS Jr., J. Eerste werk. Haarlem, Erven F. Bohn, 1901. Verguld linnen. (4), 182 p. 1e druk. Naam en naamstempel voorin (‘Van Bronkhorst-Haagen’), verder zeer fraai en gaaf.
€ 45
* Prachtig exemplaar. Naturalistische korte verhalen, het debuut van Johannes Everts (1878-1945), die echter na 1915 niet meer zou publiceren.

13. HEUFF VAN HOUWENINGE, J. Droesem. Rotterdam, W.L. & J. Brusse, 1936. Halflinnen. 176 p. 1e druk. Scheefgelezen. Inscriptie in potlood op schutblad.
Verkocht
* Roman over de casino’s (en de gigolo’s) van de Riviera, geschreven door de rijke jonge, getalenteerde auteur Johan Adriaan Heuff van Houweninge, die onder het pseudoniem Adriaan Trabak de roman De Terugweg had geschreven. In 1938 pleegde hij zelfmoord, 36 jaar oud. Catalogus Brusse 835.

14. JANSSEN, Miek Leven! Parijsche roman. Amsterdam, Querido, 1929. Gedecoreerd linnen. 270 p. Met portret. 1e druk. Goud op de rug iets dof, maar een mooi en indrukwekkend boek.
Verkocht
* Interessante roman over het kunstenaarsmilieu in de lichtstad, in druk opgedragen aan de nagedachtenis van Janssens minnaar Jan Toorop. Veel passages over Nederlandse en internationale schilders en schrijvers (Plasschaert, Redon, Boutens, Roland Holst). De foto van de schrijfster tegenover de titelpagina, in druk gedateerd ‘Parijs, Sept. 1928’, suggereert dat het allemaal misschien wel echt gebeurd is.

15. JANSSEN, Miek Renera Genoveva de Caettens. Roman. Amsterdam, Querido, 1925. Gedecoreerd linnen (bandontwerp Jan Toorop). 252 p. Kop verguld. 1e druk. Goud iets vervaagd. Naam op Franse titel.
Verkocht
* Manuscrit trouvé-roman met een verguld voorplat naar ontwerp van Toorop.

16. KUYPER-van OORDT, Hendrika De wrok van Diederik Spijkerboer. Amsterdam, U.M. Holland, [1928?]. Halflinnen met stofomslag (omslagontwerp Dirk Boode). 124 p. 1e druk.
€ 20
* Geschreven door de schoondochter van Abraham Kuyper; zij was getrouwd met diens zoon ds. Abraham Kuyper jr. Prachtig klein uitgaafje van deze novelle, met een variant van de art-deco-bandtekening in rood als titelpagina.

17. METZ-KONING, Marie Tronen. Roman. Amsterdam, Scheltens & Giltay, [1919]. Twee delen in een band. Gedecoreerd linnen (bandontwerp André Vlaanderen). 464 p. Niet afgesneden. 1e druk. Band op rug en voorplat wat geschaafd. Naamstempeltje op schutblad.
Verkocht

18. METZ-KONING, Marie Van geen familie. Zeist, Meindert Boogaerdt Jun., [1911]. Gedecoreerd linnen. (8), 340 p. 2e druk. Beetje los in de band, die niet al te fris is.
Verkocht
* Vroege roman over een homoseksuele verhouding: stroeve Wim, vrolijke Frank en de orchidee-vreemde violist Robert.

19. METZ-KONING, Morie Winnie. Uit het artiestenleven. Amersfoort, G.J. Slothouwer, [1917]. Gedecoreerd karton. 192 p. 1e druk.
Verkocht
* Om spiritistische redenen noemde Marie Metz-Koning zich ook wel Morie.

20. MULTAVIDI (= C. van der Pol) Uniformverandering. C.L.G. Veldt, Den Haag, 1915. Halflinnen (deze band past bij die van deel 1). (4), 340 p. 1e druk. Wat roest, klein krabbeltje voorin, verder mooi.
Verkocht
* Derde en laatste deel van het levensverhaal van Nol Loomberg: de jongeman begint zijn priesteropleiding diep in Brabant, gaat dan als soldaat naar Indië, en wordt tenslotte eindelijk gelukkig in Haarlem. Aardig aan dit boek is de levensechte beschrijving van de jonge ex-broeder die zich meldt als soldaat voor Indië, en zijn reis naar Padang.
Heel apart: iedere pagina heeft zijn eigen sprekende koptitel (de regel bovenaan de pagina).

21. MULTAVIDI (= C. van der Pol) Van Zwart tot Rood. Roman van ’n Roomsch Jongetje. C.L.G. Veldt, Den Haag [1912]. Halflinnen. 310 p. 1e druk. Wat roest.
Verkocht
* Eerste deel van het (in drie delen uitgegeven) levensverhaal van Nol Loomberg: zijn jeugd in een arme Haagse buurt anno 1870.
Iedere pagina heeft zijn eigen sprekende koptitel (de regel bovenaan de pagina).

22. OTTEN, Dr. J.F. Casanova breekt uit. De Vrije Bladen jrg. 15, schrift 9 (september 1938). Ingenaaid. Niet afgesneden. 48 p. 1e druk.
Verkocht

23. OTTEN, Dr. J.F. Het moedercomplex van Baudelaire. De Vrije Bladen jrg. 12, schrift 5 (mei 1935). Ingenaaid. 48 p. Omslag deels verkleurd. Wat roest.
Verkocht

24. OTTEN, Jo Angst, dierbare vijandin. Arnhem, Van Loghum Slaterus, 1935. Linnen. 192 p. 1e druk. Net exemplaar.
Verkocht
* Korte verhalen.

25. OTTEN, Jo Innerlijk noodlot. Maastricht, [A.A.M. Stols], 1933. 18 x 13,5 cm. Ingenaaid. 48 p. 1e druk.
Verkocht
* Dialogen geschreven ‘om de levenshouding, waarin zich [Ottens] “innerlijk noodlot” manifesteert, te verhelderen’. Mooi boekje. Van Dijk 309.

26. OTTEN, Jo Kidnapping in Colorado. Maastricht/Brussel, Stols, [1938]. Linnen. (2), 62 p. 1e druk. Rug verkleurd. Inscriptie voorin van de hand van Han van Delden, een vriendschapskwatrijn ‘voor Niec’, gedateerd ‘Brinkermolens [Vaassen], Dec. 43’. Wat roest.
Verkocht
* Van Dijk 432

27. OTTEN, Jo De moderne biografie. Maastricht, Stols, Ingenaaid met stofomslag. 96 p. 1e druk. Mooi fotocollage-stofomslag vooral op de rug flink beschadigd. Wat roest.
Verkocht
* Stofomslag naar ontwerp van Paul Schuitema met afbeeldingen van Baudelaire, Trotzki, Wilde, Douglas, Dreiser, Stendhal en Gide. Van Dijk 285.

28. OTTEN, Jo Muizen en demonen. Arnhem, Van Loghum Slaterus, 1936. Halflinnen. 152 p. 1e druk. Rug iets verbleekt en wat schuin. Roestig.
Verkocht
* Zes verhalen.

29. OTTEN, Jo Verloren vaderland. Maastricht/Brussel, Stols, 1928. Ingenaaid met stofomslag. (4), 36 p. Gedrukt op Pannekoek in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. Binnenomslag vrij roestig.
€ 75
* Dit exemplaar werd voorzien van een opvallend, in blauw gedrukt extra stofomslag in kubistische stijl, gesigneerd ‘Williamensel’. En het binnenomslag is ook al fraai vormgegeven, met een Luchtkasteel in hout gesneden door Jan Franken Pzn. Serie Luchtkasteelen 1. Van Dijk 151.

30. OTTEN, Jo De zwarte vogel. Maastricht/Brussel, Stols, 1932. Ingenaaid. (2), 94 p. Gedrukt op Savoy Antique in een oplage van 250 + 50 ongenummerde exemplaren. 1e druk. Net en fris exemplaar, maar met een vouwtje in de voorkant van het omslag.
€ 15
* Van Dijk 286.

31. QUERIDO, Is. Kunstenaarsleven. Haarlem, Erven Bohn, 1906. Linnen. (4), 276, (2), 284 p. 1e druk.
Verkocht

32. RAALTE, Frits van Kinderen en menschen. Amsterdam, N.V. Drukkerij Jacob van Campen, [1921]. Ingenaaid. 352 p. + 3 p. uitgeversreclame voor boeken van Frits van Raalte. 1e druk. Voor- en achterzijde omslag ontbreken. Vochtvlekken doorheen het boek.
€ 15
* Schetsen over de jeugd voor ouders en opvoeders. De matige staat van dit exemplaar wordt gecompenseerd door de handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘voor Joh.J.F. de Freise/ met vriendschappelijke gevoelens/ van Frits van Raalte/ 17 Nov. 1921’.

33. RAALTE, Frits van Een wilde lente. Amsterdam, Jacob van Campen, [1920]. Verguld linnen met stofomslag (mooie schutbladen). 272 p. 1e druk. Mooi exemplaar.
Verkocht
* Fijne roman voor deze tijd van het jaar.

34. SALOMONSON, Herman Bomston. Roman. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, [1920]. Linnen. 260 p. 1e druk. Rug verbleekt.
Verkocht
* Deze roman van de jonge schrijver (1892-1942) speelt in de Eerste Wereldoorlog.

35. SALOMONSON, Herman Menschen van hun tijd. Roman. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, 1918. Gedecoreerd linnen [mooi bandontwerp Lambert Jansen]. 292 p. 1e druk. Band iets gevlekt.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘Voor U, beste/ vriend en mede-/ militaire-anti-mili-/tarist, dit exemplaar./ Laren, 1 October 1918/ Herman Salomonson’.

36. SALOMONSON, Herman De reis zonder einde. Roman. Amsterdam, Veen, 1937. Linnen. 228 p. 1e druk. Iets scheefgelezen.
Verkocht
* Een roman die deels in Den Haag speelt, met veel herkenbare plaatsen, deels op Sumatra, in het jaar 1926. Aardig zijn de vele letterlijk geciteerde brieven, de reproducties van overlijdens-advertenties en ‘fotokopieën’ van correspondentie, die in de roman zijn afgedrukt. Daardoor is dit boek verwant aan de ‘dossier-roman’, een genre dat tot in de perfectie werd uitgebouwd door Dennis Wheatley.

37. STOKE, Melis Hoogwaardigen. De geschiedenis eener ideale echtverbintenis (met een Bijlage). Den Haag, H.P. Leopold, 1937. Linnen. (8), 216 p. 1e druk. Iets scheefgelezen. Prijsetiket op binnenzijde band.
Verkocht
* De losse bijlage bij deze roman (een afschrift van een testament) is aanwezig in fotokopie. Melis Stoke was het pseudoniem van Herman Salomonson (1892-1942).

38. STOKE, Melis Een man van geld. Avonturen-roman van eenvoudige lui. Den Haag, Leopold, 1930. Linnen. (8), 244 p. 1e druk. Keurig.
Verkocht
* Schaarse roman over iemand die een grote erfenis krijgt.

39. STOKE, Melis De revolutie van Mijnheer Stalperswaard. Amsterdam, Bigot en Van Rossum, [1938]. Linnen. 188 p. Geïllustreerd met tekeningen van Rein van Looy. 1e druk. Rugbelettering iets vervaagd.
Verkocht
* Een keurige Haagse ambtenaar springt, nadat hij een tik op zijn hoofd heeft gekregen, opeens uit de band. Prachtige gestileerde illustraties.

40. STOKE, Melis Van aardappelmes tot officiersdegen. Uit het dagboek van een landstormplichtige. Illustraties van I. van Mens, Henri van de Velde e.a. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, 1917. Ingenaaid met prachtig omslag van Is. van Mens. 140 p. 1e druk. Iets geschaafd, maar een zeer gaaf en fris exemplaar van een buitengewoon kwetsbare titel.
Verkocht
* Vrolijke en cynische schetsen en gedichten van een gemobiliseerde Nederlandse militair tijdens de Eerste Wereldoorlog.

41. STOKE, Melis Wat men in Indië moet doen en laten. Met (24) teekeningen van J.F. Doeve. Den Haag, H.P. Leopold, 1939. Linnen met stofomslag (band- en omslagontwerp J.F. Doeve). (8), 204 p. Geïllustreerd. 1e druk. Omslag enkele scheurtjes.
Verkocht
* Humoristische voorlichting voor wie naar Indië gaat (over toko’s, insecten, eten, Indische huizen).
Bijgevoegd: twee originele prospectussen voor deze uitgave.

42. SPRINGER, Ralph Debora. Roman uit het Heilige Land. Utrecht, De Haan, [1920]. Halflinnen (privéband). (4), 304 p. 1e druk. Enkele bibliotheekstempels in het binnenwerk.
Verkocht
* Bijbelverhaal herverteld met mystieke elementen.

43. SPRINGER, Ralph Trouwen. Amsterdam, L.J. Veen, [1921]. Karton met (later) stofomslag. 192 p. 1e druk. Scheurtje in omslag.
Verkocht
* Het stofomslag is uit ongeveer 1940; in deze serie zijn ook Couperus’ Extaze en Fidessa verschenen.

44. VETERMAN, Eduard Het laatste tournooi. Zonder plaats, eigen beheer, 1940. Comedie der IJdelheid, deel 2. Halflinnen. 354 p. 1e druk. Iets scheefgelezen.
Verkocht
* Haagse roman over een milieu van rijkaards.

45. WERKENDAM, Edith De goddelijke zonde. Amsterdam, Querido, 1928. Verguld linnen. 256 p. 1e druk. Rug wat versleten. Naam voorin.
Verkocht
* Vroege lesbische roman met een bepaald sensuele presentatie: ‘Af en toe ging een diepe zucht door haar heele lichaam… dan kwam een oogenblik de donkere stof van haar eenvoudige jurk omhoog en omspande twee ronde, kleine borstjes, wier nauwelijks zichtbare punten, verscholen onder de bescherming van een kuisch hemdje en een warm flanelletje…’. Wulps vergulde band.

46. WERKENDAM, Edith Jij en ik. Amsterdam, Querido, 1936. Fraai verguld linnen. 196 p. 1e druk. Minimale verbleking, naam op schutblad, verder mooi.
Verkocht
* Zwoele roman.