Nieuwsbrief 697: Dertig debuten

In deze nieuwsbrief zijn de eerste boeken van een dertigtal schrijvers opgenomen. Van deze debuten verschenen er maar een paar bij gerenommeerde literaire uitgeverijen.

W.F. Hermans belandde – na afwijzingen van Meulenhoff, De Bezige Bij en Van Oorschot – bij de kleine uitgeverij W.L. Salm. Belcampo en Arnon Grunberg hadden een naam nodig voor de titelpagina, maar strikt genomen werden hun eerstelingen in eigen beheer uitgegeven en gedistribueerd.

Dankzij de bemoeienissen van Arthur Lehning konden de debuutbundels van Marsman en Slauerhoff gedrukt worden. Andere debutanten kregen ook een duwtje in de rug: Adriaan Litzroth had Johan B.W. Polak als groot pleitbezorger van zijn werk, Belcampo schreef een voorwoord voor Jan Sikkens.

Deze debuten moesten het doen zonder een kwartier reclame in De Wereld Draait Door. Slechts een enkele titel raakte binnen afzienbare tijd uitverkocht. Toch drongen een paar debuten door tot de canon.

1. ALETRINO, A. Uit den dood en andere schetsen. Amsterdam, H. Eisendrath, [1889]. Verguld linnen. 144 p. 1e druk. Naamstempel op Franse titel (‘N.P. Brunt, Arts, Terborg’). Zeer goed exemplaar.
verkocht
* Zwaarmoedige impressies uit het ziekenhuis. Zeldzaam debuut.

2. ANTINK, M. Catherine. Haarlem, De Erven F. Bohn, 1899. Verguld linnen. Kop verguld. (4), 220 p. 1e druk. Iets scheefgelezen. Enige slijtage aan rug en hoeken. Twee namen op Franse titel.
verkocht
* De schaarse en luxe uitgegeven eerste druk (in 1954 verscheen de vijfde en laatste) van het debuut van Margo Antink. Deze naturalistische roman werd geprezen door Van Deyssel, die meende met een mannelijke auteur te maken te hebben. In 1902 zou Antink met Carel Scharten trouwen en een bekend schrijversduo vormen.

3. BELCAMPO De verhalen van -. (Amsterdam, De Arend), [1935]. Halflinnen. 120 p. Debuut. 1e druk. Miniem scheurtje in de rug, die niet gerestaureerd is.
€ 125
* In dit exemplaar zijn op acht plaatsen in ‘Het plan van der Aa’ eigennamen van bekende Rijssenaren met inkt onleesbaar gemaakt.

4. BOUTENS, P.C. XXV verzen. Middelburg, F.P. D’Huy, 1894. Later karton (voorzijde oorspronkelijk omslag opgeplakt (links- en rechtsboven ontbreken hoeken), achterzijde oorspronkelijk omslag meegebonden). (4), 60 p. Gedrukt in een oplage van 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Debuut. Naam op Franse titel.
verkocht
* Boutens’ debuut is een fragiel boek. Met een eenvoudige kartonnen band is van een beschadigd exemplaar toch een net, zeer acceptabel exemplaar gemaakt. Rijkse 2.1.

5. BUDDINGH’, C. Het geïrriteerde lied. Rijswijk, Stols, 1941. Karton. 48 p. Gedrukt in een oplage van 300 exemplaren. 1e druk. Debuut. Band deels verschoten.
€ 14
* Helikon jrg. 11, nr. 12. Van Dijk 504.

6. COUPERUS, Louis Een lent van vaerzen. Utrecht, J.L. Beijers, 1884. Ingenaaid (omslagontwerp L.W.R. Wenckebach). 96 p. Debuut. 1e druk. Rug professioneel vernieuwd, voorzijde omslag iets aangevezeld. Naamstempeltje op Franse titel (‘C. Bos/ Rijswijk’). Zeer goed exemplaar.
€ 650
* Uiterst zeldzaam, zeker in deze uitstekende conditie. VV 104,1.

7. DIELS, Gerard Het doornen zeel. Gedichten. (Amsterdam, Meulenhoff, 1946). Ingenaaid. 80 p. Debuut. 1e druk. Niet afgesneden.
€ 14
* Eén van de 100 exemplaren op Hollandsch, gesigneerd door de auteur. De Ceder 3.

8. ELBURG, Jan G. Serenade voor Lena. [Den Haag, K.C. van Boeschoten en L.J. Zimmerman (= Astra Nigra), 1943]. Geniet. 30 (= 32) p. Gestencild in een oplage van 75 genummerde exemplaren. 1e druk. Debuut. Weggeradeerde naam op schutblad (nog net leesbaar: ‘F. Montens/ 15 Oct 1943’).
verkocht
* Astra Nigra 2. De tweede druk van deze titel, die in 1945 verscheen, werd geantedateerd ‘1941’ en wordt daarom wel eens als eerste druk aangeboden. De Jong 239.

9. EMMENS, Jan Chaconne. Gedichten. [Den Haag], Pandora Pers, [1945]. Ingenaaid. 20 p. Gedrukt in een oplage van 150 [door de dichter] genummerde exemplaren. 1e druk. Debuut.
€ 20
* De Jong 242.

10. GRUNBERG, Arnon Y. De Machiavellist. Een verantwoording in zeven liederen. De beschuldigde spreekt. (Amsterdam, Stichting Casimir, 1990). Cahiersteek met bedrukt transparant omslag. (2), 42 p. Gedrukt in een oplage van 500 exemplaren. 1e druk. Debuut. Omslag deels gerimpeld door vocht en scheurtje in achterzijde.
verkocht
* Gesigneerd door de auteur op de Franse titel: ‘Leiden, 11/3/94/ Arnon Grunberg’. Jos Wuijts, Bibliografie van het werk van Arnon Grunberg tot 2008 (Leiden 2008), A-2.

11. HERMANS, W.F. Conserve. Amsterdam, W.L. Salm, 1947. Halflinnen met stofomslag. 240 p. 1e druk. Zeer fraai exemplaar: het omslag is aan de randen van het omslag op enkele plekken kundig aangevezeld en tevens gedoubleerd, waardoor het fris oogt. Exlibris op schutblad.
€ 700
* Zelden zo’n exemplaar gezien. JS 9.

12. HUSSEM, Willem De kustlijn. Den Haag, Boucher, 1940. Linnen met stofomslag. 1e druk. Debuut.
verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, achtregelig gedicht van de dichter (‘oerwoud’) op de Franse titel, gevolgd door de opdracht ‘Voor Annie Börger/ 22 Sept 1941/ W. Hussem’.

13. JANSMA, Esther Stem Onder Mijn Bed. Volledige bundel in fotokopie van matrixprint. Naam (‘Esther’), adres en telefoonnummer in handschrift van Jansma op titelpagina. Met briefje in handschrift van Jansma: ‘Gedichten blz 14 en 28 zijn dubbel; welke lay-out is beter?’
verkocht
* Haar debuutbundel in zeer authentieke uitvoering.

14. KEMP, Pierre Het wondere lied. Heerlen, Gerrese, [1914]. Ingenaaid. Onafgesneden. 96 p. 1e druk. Debuut. Wat roest.
verkocht

15. LINDE, Gerrit van de Gedichten van den Schoolmeester uitgegeven door Mr. J. van Lennep. Amsterdam, Gebroeders Kraay, 1859. Halflinnen met geïllustreerde platten (litho van ‘Emrik & Binger, Haarlem’). 264 p. 1e druk. Rug beschadigd. Hoeken geschaafd. Achterplat los. Franse titel ontbreekt.
€ 45
* Matig exemplaar van de eerste druk van dit belangrijke boek, wel in de originele, mooi geïllustreerde band.

16. LITZROTH, Adriaan Sebastiaan. Leven en lijden. Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 1986. Linnen met stofomslag. 400 p. 1e druk.
verkocht
* Debuutroman van de jonggestorven schrijver (1953-1999).

17. MARSMAN, H. Verzen. (Met een houtsnede van Erich Wichman op het omslag). Zeist, J. Ploegsma, 1923. Ingenaaid. 54 p. Debuut. 1e druk. Omslag deels iets verbleekt en met enkele vage kreukjes.
€ 175
* Door Marsmans jeugdvriend Arthur Lehning in Berlijn gezet en voor eigen rekening op een handpers gedrukt in een oplage van 400 exemplaren.

18. MESSEL, Saul van Zeer zeker en zeker zeer. Joodse gedichten. Rijswijk, De Oude Degel, (1967). Haagse Cahiers 10. Ingenaaid. 32 p. 1e druk. Debuut. Aan de bovenrand iets verkleurd.
verkocht

19. MÉRODE, Willem de Gestalten en stemmingen. Groningen, P. Noordhoff, 1916 [= 1915]. Ingenaaid. 84 p. 1e druk. Rugje met scotch tape overplakt, aan de randen wat verfomfaaid. Etiketje met naam van vorige eigenaar aan binnenkant omslag. Eerste pagina iets gevlekt.
verkocht
* De schaarse debuutbundel van de bekende protestantse dichter (1887-1939).

20. NESCIO Dichtertje. De uitvreter. Titaantjes. Haarlem, J.H. de Bois, [1918]. Ingenaaid (ontwerp R[eijer] S[tolk]). Onafgesneden. 130 p. 1e druk. Debuut. Professioneel gerestaureerd door Henk Linde: rug deels vernieuwd, omslag op enkele plaatsen miniem aangevezeld (rapport bijgevoegd).
€ 1100
* Goed exemplaar van Nescio’s zeldzame debuut.

21. SIKKENS, J. Glas. Experimentele Roman. (Met een inleiding door Belcampo). Amsterdam, Strengholt, (1963). Kunstleder met stofomslag (ontwerp B.J. Brienen). 88 p. 1e druk. Minimaal roestig.
€ 25
* Zeldzame debuutroman van een pessimist: ‘Onze planeet is onbewoonbaar verklaard, wij wachten samen op de catastrofe’. Op het omslag reclame voor o.a. Jan Vrijman, Kinderbedtijd en W.J. van der Molen, Tien tenen en elf ribben.

22. SLAUERHOFF, J. Archipel. Amsterdam, Van Kampen, 1923. Ingenaaid. 60 p. [Gedrukt in een oplage van 400 exemplaren]. Debuut. 1e druk. Mooi exemplaar (nauwelijks roest!).
verkocht
* Door bemiddeling van Arthur Lehning in Berlijn voor eigen rekening in Berlijn gedrukt. Met het errata-blaadje.

23. SMIT, Wilfred Een harp op wielen. Den Haag, Bakker/Daamen, 1959. Ingenaaid. 48 p. 1e druk. Debuut.
€ 10

24. THIJSSEN, Theo Barend Wels. Bussum, Van Dishoeck, 1908. Linnen. (4), 232 p. 1e druk. Band enkele vlekjes, knepen opnieuw gelijmd, eerste en laatste pagina verbruind door het zure papier van de schutbladen.
€ 120
* Exemplaar met een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op het schutblad: ‘Aan: H.J. Hegeraat / vd s: (sign.)’. H.J.H.C. Hegeraat (1873-1919) was onderwijzer en de stuwende kracht achter de Nijmeegse afdeling van de SDAP. Thijssens debuut in de mooie eerste band.

25. VEERKAMP, Joost De rode cabriolet. (Met een Naschrift door de auteur. Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid met omslag. (4), 20 p. Met de hand gezet uit de Baskerville en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 750
* Eén van de 28 Arabisch genummerde, op Bütten CV gedrukte exemplaren. Veerkamps illustratieloze (en hilarische) prozadebuut, over een Citroën DS 21 Cabrio uit 1970, die hij voor 6500 gulden had kunnen kopen, maar dat niet deed en daar geen spijt van kreeg. AMO 39.

26. VERROEN, Dolf Van eeuwigheid tot amen. Den Haag, Leopold, 1956. Ingenaaid met omslag. 64 p. 1e druk. Rug verbruind.
€ 15
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘Voor Ellen Warmond/ van/ Dolf Verroen/ Nov. 1956’. Prozadebuut.

27. VINKENOOG, Simon Wondkoorts. Amsterdam, U.M. Holland, 1950. Ingenaaid met stofomslag. 1e druk. Debuut. Rug iets verbruind.
€ 12
* De Windroos VIII.

28. VOOYS, Is. P. de Van de armen. Amsterdam, Versluys, 1903. Gedecoreerd linnen. 212 p. 1e druk. Fraai exemplaar.
€ 18
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de dichter op het voorste schutblad: ‘Aan Dr W.R.M. Noordhoff/ van/ Is. P. de Vooys./ 9 Maart 1940’.
Debuut van de dichtende ingenieur, hoogleraar en mijndirecteur Is. P. de Vooys (1875-1955), die redacteur was van De Beweging en een vriend van Albert Verwey. Een aantal van deze verzen verscheen eerder in De Kroniek en het door De Vooys opgerichte studentenperiodiek In den Nevel.

29. VROOMKONING, Victor De Laatste Dingen. Bergen op Zoom, Wel, 1983. Garenloos. 44 p. 1e druk. Debuut (‘landelijk debuut’). Vlekje op omslag.
verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘voor Cees Buddingh’/ Den Bosch, 1 mei 1984/ VVroomkoning’.

30. WARREN, Hans Pastorale. Den Haag, Stols, 1946. Karton (bandontwerp Piet Worm). 40 p. 1e druk. Debuut.
€ 12
* Helikon jrg. 12, afl. 29 (sept. 1946). Van Dijk 734.