Nieuwsbrief 700

Iets meer dan vijftien jaar geleden verstuurden wij onze eerste nieuwsbrief naar een handjevol klanten. Vandaag verblijden we u met nieuwsbrief numero 700.

Om dit jubileum te vieren is een aantal topstukken uit onze voorraad tijdelijk (fors) in prijs verlaagd. Alle items in deze nieuwsbrief kosten tot en met 15 februari 700 euro (inclusief verzendkosten).

1. ARENDS, Jan ‘Smeer of De weldoener des vaderlands’. Toneelstuk in doorslag van typoscript met drie getypte brieven aan ‘Geachte Heer [Willy] Pos’. 1. 27,4 x 21,3 cm. 66 + 3 + 6 bladen. Alleen recto. Niet gesigneerd en niet gedateerd. 2. 27,5 x 21,6 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘J. Arends’ en gedateerd ‘Dinsdag 22 Augustus [1961]’. 26 regels tekst. 3. 27,5 x 21,6 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘J. Arends’ en gedateerd ‘Brussel Zaterdag, [26 augustus 1961]’. 21 regels tekst. 4. 27,5 x 21,6 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘Jan Arends’ en gedateerd ‘Brussel 27-8-61’. 29 regels tekst.
Verkocht
* Volledige tekst van het pas in 2009 ontdekte en in 2010 gepubliceerde toneelstuk, waarvan slechts één andere doorslag bekend is. Dit vermakelijke toneelstuk is een parodie op de reclamewereld en een knipoog naar de actualiteit van de zomer van 1960, toen Nederland getroffen werd door een epidemie, veroorzaakt door een schadelijk antispatmiddel in margarine van het merk Planta. Tot een opvoering van Smeer is het bij leven van de auteur nooit gekomen.
Deze doorslag wijkt enigszins af van de gepubliceerde versie; het eigenlijke stuk wordt hier voorafgegaan door een veelzeggend motto: ‘Het is niet nodig de waarheid te kennen om het bedrog te doorzien’. In de drie begeleidende brieven aan Willy Pos (1912-1977), directeur van de Amsterdamse Toneelschool, gaat Arends uitgebreid in op de achtergronden bij zijn stuk.
In de eerste brief schrijft hij dat het hem ook in Brussel financieel ‘niet zo voor de wind’ gaat. ‘Ik pas hier op een huis voor mensen die ee[n] half jaar in het buitenland zijn. Van die gelegenheid heb ik gebruik gemaakt om het toneelstuk te schrijven dat ik u hierbij toezend. U zult ontdekken dat het werkelijk toneel is waar spelers en toeschouwers, plezier aan kunnen beleven’. En: ‘Ik heb het stuk in minder dan een week geschreven, het kan dus best zijn dat er hier en daar nog wat aan moet worden geschaafd’.
De tweede brief gaat vergezeld van een ‘nieuw fragment’: ‘[…] ik was te moe om er per brief al te diep op in te gaan […] Nu al beginnen zaken hier en daar wijziging te ondergaan terwijl de figuur van Geldmaker veel meer kleur moet krijgen’. Arends stelt zich wat onderdanig op: ‘Ik weet dat ik veel van U vraag en nu heb ik het gevoel alsof ik huiswerk instuur voor een schriftelijke cursus’. Eenzaam is de schrijver ook: ‘Nog altijd alleen hier in dit huis. Het is een voordeel maar soms zou ik willen dat ik met iemand kon praten’.
In de derde brief aan Pos, die weer een herziening begeleidt, geeft Arends nog enkele bespiegelingen: ‘Het enige wat mij in de eerste acte een beetje blijft hinderen is het telefoongesprek. Daar weet ik echter geen mouw aan de passen. Het zal het beste zijn het sterk te bekorten. Nu wil ik ook de tweede acte nog hier en daar weizigen [sic] maar niet zo ingrijpend’.

2. BELCAMPO Collectie (glas)negatieven. 45 stuks. Diverse formaten. Circa 1900-1920. In originele kartonnen dozen, bij elkaar in (iets roestig) koekblik van ‘Biscuitsfabriek “Goudenayre” Blom & Edauw Apeldoorn’.
Verkocht
* Een unieke, nooit bestudeerde verzameling beelden: zowel familie-kiekjes (picknick, portretten) als uitstapjes (met boot, op de hei) zijn op de gevoelige plaat vastgelegd. De meeste foto’s zijn in Rijssen en omgeving geschoten. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen wie precies de geportretteerden zijn, maar Belcampo heeft meermalen voor de lens geposeerd. Van de jonge notariszoon in driedelig pak is een krachtig en prachtig portret aanwezig. Enkele lichtdicht verpakte glasnegatieven zijn ongebruikt. Een uitzonderlijk kijkje in de wereld van een auteur-in-wording!

3. (BOEKENWEEK 1982). TOONDER, Marten De andere wereld. [Amsterdam], CPNB, 1982. Oblong. Linnen. 96 p. Geïllustreerd. 1e druk.
verkocht
* Eén van de circa 100 exemplaren die in linnen werden gebonden. Bovendien werd dit exemplaar op de Franse titel gesigneerd door de auteur en door diens vrouw, Phiny Toonder-Dick! Wordt vrijwel nooit aangeboden. Boekenweekgeschenk 1982.

4. BORDEWIJK, F. Zeven getypte brieven aan ‘Zeer geachte Heer [K.] Lekkerkerker’. 1. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ’21 September 1948′. 18 regels tekst. Met originele envelop. 2. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ’26 October 1948′. 18 regels tekst. 3. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ’13 November 1948′. 27 regels tekst. Met originele envelop. 4. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ’18 November 1948′. 34 regels tekst. Met originele envelop. 5. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ‘2 December 1948’. 11 regels tekst. 6. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ‘6 December 1948’. 4 regels tekst. Met originele envelop. 7. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd ‘fbordewijk’ en gedateerd ’10 December 1948′. Met originele envelop.
verkocht
* Interessante correspondentie met een redacteur van uitgeverij De Driehoek, die van Bordewijk een ‘aantal short stories […] in pocket book vorm’ wil uitbrengen. In de eerste brief geeft de schrijver aan in principe akkoord te gaan met de uitgave van ‘een stuk of twintig’ verhalen (‘waarvan ongeveer de helft ernstig, de rest komisch’), maar is het voorgestelde ‘tantième’ zijns inziens te laag: ‘Ik zou netto 10% van de winkelprijs van elk verkocht exemplaar willen bedingen, met een minimum van 10 cent netto per exemplaar’. Bordewijk informeert ook naar de verschijningsdatum en een voorschot op het honorarium.
In de tweede brief bespreekt hij de details van de overeenkomst met De Driehoek: 20 verhalen, 2500 exemplaren, winkelprijs f 1,-. ‘Voorts moet uiteraard het contract geen bepalingen bevatten waarmede ik het niet eens zou kunnen zijn. Hoe korter en eenvoudiger, m.i. des te beter’. Bordewijk wil ook graag na verloop van tijd automatisch het auteursrecht terug krijgen.
Een ‘niet onaardige titel’ doet Bordewijk aan de hand in de derde brief: Reispenningen. ‘Indien U nu meent dat dit eerder zou afschrikken dan aantrekken ben ik bereid de titel van een der verhalen (novellen zijn het niet) als boektitel te nemen, b.v. “Zwanenpolder” en dit verhaal voorop te zetten’.
De vierde brief kent een lange alinea waarin Bordewijk de tekst voor op het omslag van de pocket bespreekt. Hij verwijst naar de biografische informatie op de flap van zijn laatste roman, waarin één feit ‘door de gebeurtenissen achterhaald’ is. Een bibliografie kan Bordewijk niet verstrekken. Statement: ‘Ik verzoek U echter zeer dringend geen reclame voor mijn werk in het algemeen of dit in het bizonder te willen maken op boek of omslag. Ik ben er tot dusver zonder zulk soort reclame gekomen en heb daarvan een hartgrondige afkeer’. De laatste drie brieven begeleiden de kopij voor het boek, ‘persklaar en in nieuwe spelling’. In de laatste brief vraagt Bordewijk zich af waar zijn voorschot van f 750,- blijft.
Dankzij de bijgevoegde doorslagen van vijf getypte brieven van Lekkerkerker aan Bordewijk zijn de onderhandelingen en de ontwikkelingen op de voet te volgen. Bordewijks bundel met korte verhalen verscheen in november 1949 onder de titel Zwanenpolder in de reeks Pyramide Zakromans.

5. CLAUS, Hugo Het Jansenisme. (Met vijf originele, genummerde, gesigneerde en met de hand geaquarelleerde litho’s van Claus). [Antwerpen], Pink Editions & Productions, 1975. 57,0 x 38,5 cm. Elf eenzijdig bedrukte bladen in omslag en linnen overslagmap met goudopdruk. Gedrukt in een oplage van 31 genummerde exemplaren. 1e druk.
verkocht
* Prachtige uitgave met expressieve, handgekleurde litho’s. Eén van de 25 Romeins genummerde exemplaren. GWHC p. 11. BHC 91.A.

6. COUPERUS, Louis Eline Vere. Een Haagsche roman. Amsterdam, Van Kampen, 1889. Drie delen. Verguld halflinnen met hoeken. 250; 262; 262, (2) p. 1e druk. Nette set, in uniforme contemporaine banden. Naam op Franse titels (‘G. Hoekstra’). Boekhandelsmerkje op binnenzijde voorplatten (‘A. Land Ezn./ Voorstaat/ Harlingen’).
Verkocht
* Het is vrij uitzonderlijk dat de advertentiepagina voor uitgaven van Van Kampen in het derde deel is meegebonden.

7. HERMANS, W.F. (als:) Sita van de WISSEL Beertje Bombazijn. (Met een ‘woordje vooraf’ door Dick Hosselaar [= W.F. Hermans]). Amsterdam, De Literaire Loodgieters, 1981. 15,0 x 15,0 cm. Leporello. (11) p. Met de hand gezet en gedrukt op karton in een oplage van ‘maximaal 50 [= (volgens DLL:) 43 of (volgens JS:) 49] exemplaren’. 1e druk.
Verkocht
* Prachtig ‘kinderboek’ van Hermans, een fragment uit de iets eerder verschenen roman Uit talloos veel miljoenen, gedrukt en gebonden in de Drukwerkplaats Ewald Spieker, naar typografie van Pierre Roth en met indrukwekkende typografische illustraties van Lionel Prent [= Ewald Spieker]. Deze uitgave haalde zelfs de kranten. NRC schreef dat het boekje niet te koop was: ‘Spieker spreekt van een goed uitgevoerde grap. Roth is afgelopen weekend dertig exemplaren naar W.F. Hermans in Parijs gaan brengen’.
Dit archiefexemplaar telt helaas 11 van de 12 vierkante pagina’s (ontbrekende pagina wordt in kleurenkopie geleverd).
DLL 7. JS 367.

8. KOMRIJ, Gerrit ‘stilleven’. Originele waskrijttekening. 16,3 x 25,2 cm. Gesigneerd (in krijt gekerfd) ‘Gj Komrij 4C’ en achterop tweemaal gesigneerd (‘Komrij 4C’ en ‘Gj Komrij 4C’). Getiteld ‘stilleven’. Gedateerd ’12-10-59′. Onder passe-partout.
van € 1200 voor € 700
* Vijftien jaar geleden dook er op de zolder van een gepensioneerde tekenleraar uit Winterswijk een bijzondere waskrijttekening op. Hij bleek gemaakt in oktober 1959 door een 15-jarige Gerrit Komrij, die toen in de vierde klas HBS van het Winterswijks Lyceum zat. In dit schooljaar werden zijn tekenkunsten driemaal op rij op zijn rapport gewaardeerd met een acht! Toen Komrij deze unieke tekening later eens werd getoond, viel zijn mond open van verbazing. Hij kon zich nog precies herinneren waar en wanneer hij de tekening gemaakt had, maar had er bijna een halve eeuw niet meer aan gedacht.

9. OUDSHOORN, J. van Achter groene horren. Amsterdam, Veen, (1943). Ingenaaid. In groen linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). 184 p. 1e druk. Voorzijde omslag ontbreekt. Rug en achterzijde omslag beschadigd. Binnenwerk iets roestig.
Verkocht
* Auteursexemplaar van deze autobiografische roman met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de Franse titel: ‘Auteursexemplaar (eerste druk)/ den Haag, April 44./ J.K. Feijlbrief.’ Met potlood schreef de auteur later deze handgeschreven, in de loop der tijd wat vervaagde opdracht: ‘Van den schrijver vriendschappelijk/ voor Leo van Breen. 1-IV-50/ J.K.F.’
De journalist en dichter Leo van Breen (1906-1988) bezocht Van Oudshoorn weleens en correspondeerde met hem. Van Breen was ook degene die Van Oorschot ervan wist te overtuigen om Van Oudshoorns verzameld werk uit te geven. Op 11 augustus 1951 verscheen Van Breens in memoriam Van Oudshoorn in de Haagsche Post.
Volgens de ‘Lijst van boeken, aanwezig in de nalatenschap van J.K. Feijlbrief’, opgenomen achterin de biografie van De Moor, bevond het andere auteursexemplaar van Achter groene horren zich in een schrijftafel, ‘rechts beneden’.

10. PERRON, E. du Alle de rozen of Het gesprek bij maanlicht. Met een tekening van A.C. Willink. [Chaumont-Gistoux, E. du Perron], (1927). Ingenaaid. (32) p. Gedrukt in een oplage van 20 door de auteur genummerde exemplaren. 1e druk. Rugje iets ingescheurd.
Verkocht
* Uiterst zeldzame privé-uitgave van Du Perron: sonnetten afgewisseld met cynische commentaren erop, geïnspireerd door de romantiek die op zijn kasteel in Gistoux hing. In druk opgedragen aan zijn vriend Jan Greshoff, ‘de dichter van de «Ballade der Zielige Makkers» en de Minnaar der boekjes in weinig exemplaren’. Bovendien corrigeerde Du Perron in dit exemplaar met de hand een zetfout in het colofon, waar abusievelijk ‘Oktoker’ stond. Batten/ Stols 11.

11. REVE, Gerard ‘Het zingend hart’. Origineel typoscript. 27,4 x 21,5 cm. Zevenendertig bladen. Herhaaldelijk geniet en geplakt. Alleen recto. Niet gesigneerd. Niet gedateerd [= 1973]. Met enkele handgeschreven correcties en toevoegingen door de auteur, met kroontjespen aangebracht.
Verkocht
* Ongekend stukje huisvlijt: de bundel Het Zingend Hart (1973) in typoscript, bevattende alle gedichten uit de gelijknamige bundel, voorafgegaan door een getypte titelpagina, waarop ‘Copyright © 1973 Gerard Reve, Holland’. Reve gebruikte dit typoscript blijkbaar bij optredens, want op het eerste blad maakte hij diverse notities: de volgorde waarin dertien van zijn gedichten dienden worden voorgelezen, paginaverwijzingen en losse titels. In het vers ‘Structureel Geweld’ vulde Reve de naam ‘Hugo R.’ aan tot ‘Raes’ en voegde hij de zesde regel in handschrift toe.

12. SLAUERHOFF, J. Fleurs de marécage. Poèmes de J. Slauerhoff. Précédés d’une lettre de Franz Hellens. [Chaumont-Gistoux, E. du Perron, 1929]. Verguld halfperkament met platten van grijs Roma (Binderij Phoenix). Gedrukt in een oplage van slechts 30 exemplaren. 32 p. [2e druk].
van € 1200 voor € 700
* Door Du Perron verzorgde heruitgave van deze Franstalige gedichten van Slauerhoff. De eerste druk verscheen eerder in hetzelfde jaar bij Stols in een oplage van 75 exemplaren. Niet in de KB. Batten/ Stols 83 (jaartal: ‘1928’). Storm 11.

13. VIERECK, George Sylvester Correspondentie tussen George Sylvester Viereck en Bainbridge Colby (1930-1932). 9 getypte en gesigneerde brieven met gedrukt briefhoofd van Viereck: 8 aan Colby en één aan uitgever Mitchell Kennerley. Plus een kopie van een andere brief aan Colby in drievoud, een doorslag van een brief van Colby aan Viereck (24 juni 1931), ook in drievoud, en een doorslag van een brief van Colby aan Viereck (14 juli 1931). De meeste brieven zijn aan de bovenkant roestvlekkig door paperclips (gedeeltelijk nog aanwezig). De brieven zijn gevouwen, maar de doorslagen niet; verder in zeer goede staat.
Bij dit geheel behoort een artikel ‘Did President Wilson Pledge Us to War Before He Was Re-Elected?’ van G. S. Viereck (p. 54-62 in Liberty, 19 maart 1932 (grijsgevlekt) en een prospectus (4 pagina’s, gedrukt in twee kleuren) van het boek Glimpses of the Great van Viereck, een verzameling interviews (1930).
van € 950 voor € 700
* Dit dossier heeft betrekking op een reeks artikelen van Viereck over president Woodrow Wilson en diens vriendschap met Colonel E.M. House, gepubliceerd tijdens het onderzoek voor Vierecks boek The Strangest Friendship in History: Woodrow Wilson and Colonel House (1932). In de eerste brief (22 juni 1931) stelt Viereck drie vragen aan Colby. Er zijn 3 doorslagen van een overgetypte versie van de brief (waarschijnlijk door Colby of zijn secretaris, want er staat een fout in Vierecks gedrukte adres), en 3 doorslagen van Colby’s antwoord (dat 3 bladzijden beslaat). De overige 7 brieven, daterend van 27 juni 1931 tot 22 april 1932, gaan over het uitwisselen van boeken en artikelen over Wilson, House en de Eerste Wereldoorlog: ‘If a President can morally bind the United States to a course of action involving war we are faced b a serious invasion of the treaty-making powers of the Senate and the war-making powers of Congress, for which our children may have to pay with our blood.’ Je krijgt de indruk dat de brieven na 14 juli 1931 onbeantwoord bleven.
De brief aan Kennerley (1930) heeft ook betrekking op Colby, House en Wilson.
George Sylvester Viereck (1884-1962) was een in Duitsland geboren Amerikaanse sensatiejournalist, decadentistisch romanschrijver en dichter. Hij was sympathisant van de nationaal-socialisten in de jaren ’30 en ’40, en zat gevangen van 1942 tot 1947 omdat hij zich niet als nazi-agent had laten registreren.

14. (WERKMAN, H.N.). ACHTERBERG, Gerrit Meisje. [Groningen], In agris occupatis, 1944. 25,0 x 17,1 cm. Ingenaaid. 12 p. Gedrukt door en met een druksel van H.N. Werkman in een oplage van 110 exemplaren. 1e druk. Enkele lichte roestvlekjes op omslag.
verkocht
* Eén van de 10 Romeins genummerde exemplaren, echter ongesigneerd. Dekkers G-242. De Jong 25. Hot printing 44-g6. Simoni A 14. Volière-reeks 2.