Nieuwsbrief 742: Geroddel over W.F. Hermans

Vandaag staan wij uiteraard stil bij de geboortedag van Willem Frederik Hermans. Omdat er tijdens de recente Summer Sale veel Hermans is verkocht, gooien we deze nieuwsbrief over een andere boeg: anderen over Hermans. In twee literaire correspondenties en op een ansichtkaart is W.F. Hermans onderwerp van gesprek. Roddel en achterklap!

1. PORTNOY, Ethel  Handgeschreven ansichtkaart aan ‘Wees gegroet, Iwan [Sitniakowsky]!’ en gesigneerd ‘Ethel’. Poststempel ‘Den Haag, 12-11-1981’. 7 regels tekst.
€ 30
* ‘Met grote instemming heb ik gehoord hoe [Willem Frederik] Hermans over je boekbesprekingen dacht […] Ik hoop dat het op een salaris-verhoging uitdraait’. Met vier paginanummers in potlood in handschrift van Sitniakowsky.
Aangetroffen in: Het ontwaken van de zee. Amsterdam, Meulenhoff, (1981). Garenloos. 188 p. 1e druk. Scheefgelezen.

2. VOETEN, Bert  Zes handgeschreven brieven, vijf getypte brieven, een handgeschreven ansichtkaart en een getypte briefkaart aan De Gids-redactiesecretaris Kees Lekkerkerker. Diverse formaten. Veertien bladen. Alleen recto. Gesigneerd ‘Bert’ en gedateerd ‘Vrijdag [30-1-59]’, ‘1-2-’59’, ‘9 februari 1959′, ’15 februari 1959’, ‘donderdag [19-2-’59]’, ‘maandag [15-6-’59]’, ‘maandag’, ‘A’dam, woensdag [6-1-1960]’, ‘[3-1-1962]’, ‘zondag [15-9-’63]’, ‘Amsterdam, 17-9-63’, ‘paaszaterdag ’64’, ‘Chaam, 5-4-64’ en ‘A’dam, 18 maart 1965’. 21, 4, 21, 33, 18, 11, 12, 15, 7, 12, 23, 9, 13 en 24 regels tekst. Met één originele envelop.
€ 250
* Unieke en vermakelijke inkijk in het reilen en zeilen van een tijdschriftredactie in de jaren zestig. De Gids-redacteur Voeten schrijft Lekkerkerker over allerlei kopij, redactievergaderingen, het uitbetalen van honoraria en zijn eigen poëzie. De kersverse secretaris Lekkerkerker ontvangt vele opbouwende adviezen van de ervaren redacteur: ‘je [telefoon]nummer zal een onmisbare schakel worden in het Gids-apparaat’, Heer blijven, Kees, heer blijven; zulke formulieren níet aan ‘erkende’ dichters sturen, maar een aardig briefje met een mooie rotsmoes’. Onmisbare tips die tijdschriftredacteuren ook ‘anno nu’ nog ter harte kunnen nemen.
Enkele De Gids-medewerkers worden door Voeten beschimpt. Over Maurits Mok: ‘Sinds hij in Bergen woont is het allemaal één pot licht en zee en ruimte; of je het ene vers of het andere kiest, het blijft gelijk: een vervelend soort vakmanschap, dat veel te veel dikke woorden gebruikt en nu ook nog leentje-buur gaat spelen bij Roland Holst’.
De literaire actualiteit is het onderwerp van de laatste briefkaart. Voeten is geen Hermans-liefhebber en maakt een leuke woordspeling op Ik heb altijd gelijk: ‘Las dat Willem Frederik [Hermans] een enorme kat heeft gehaald in die civiele procedure tegen Geert [van Oorschot]. Het werd toch ook tijd, dat die jongen eens een keer ongelijk kreeg! Die centjes zullen hem wel aan zijn hart gaan – hij is erg op de penning, dacht ik’.

3. VRIESMAN, Dick  Veertien handgeschreven brieven aan ‘Beste Wim [J. Simons]’. 24,6 x 21,0 cm. Op eigen briefpapier. Recto en verso (tienmaal) en recto (viermaal). Gesigneerd ‘Dick’ en gedateerd ’24/4 ’86’ tot ’30-9 ’94’. Perforatiegaatjes.
€ 150
* Aardige brieven van Vriesman aan de directeur van Stichting De Beuk. Zowel zakelijke als persoonlijke onderwerpen komen aan de orde. Vriesman bespreekt de uitgave van zijn autobiografische notities, stelt titels en flapteksten voor, en vraagt Simons herhaaldelijk om advies: ‘zou jij je oog erover willen laten gaan en er uitgooien wat gedateerd of zwak is?’ Vriesman moest de uitgave blijkbaar zelf bekostigen: ‘Met je voorstel van een bijdrage van f 36.000,- ga ik accoord, hoewel het een rip [sic] uit het lijf is’.
W.F. Hermans komt tweemaal terloops voor: ‘Wat je zegt dat de stukken “pretentie missen”, deed me goed, want ik probeer op gespreksniveau met een lezer om te gaan en hem niet in een hoek te drijven, zoals W.F. Hermans doet’. En na een mislukte woordgrap van Simons: ‘Wim Hermans zou direct bonje maken over zoiets, maar zo ben ik niet, ook al zijn de druiven zuur’.
Tevens over zijn lectuur van Morriën, Proust, Reve en Wolkers (‘die weer teveel vuurwerk wil afsteken’), het wonen in Zwitserland en een valpartij in de bergen (’10 dagen ziekenhuis en nu weer nog wat verkreukeld thuis’).
Dick Vriesman (1913-1997) was, onder het pseudoniem D. Opsomer, redacteur van Podium en publiceerde een aantal autobiografische boeken: het omvangrijke Van 1 zevenmiljoenste naar 1 veertienmiljoenste (1979-1980), Subject (1994) en Subject II (Gianotten 1997). Na de verkoop van zijn aandelen trok hij zich in 1973 terug in een villa-met-zwembad aan het Zwitserse Comomeer. Hermans was goed met Vriesman bevriend, logeerde weleens bij hem in Brissago-Gadero, maar beëindigde de vriendschap na de publicatie van Vriesmans eerste autobiografie.