Nieuwsbrief 800: Keizerlijk

Nieuwsbrief 800: een mijlpaal. Maar ditmaal gooien we het eens over een andere boeg. Na doorklikken ziet u geen lijst met een dozijn items van 800 euro, laat staan 800 items van 12 euro. Voor deze nieuwsbrief hebben we ons laten inspireren door het jaartal 800, waarin de belangrijkste gebeurtenis was de kroning van Keizer Karel de Grote.

In deze keizerlijke lijst vindt u onder meer drukwerk van diverse Karels, De zwarte keizer van Claus, een decreet van de keizerlijke drukker Bodoni, een opdrachtexemplaar van de Keizer der Vijftigers, luxe-exemplaren van P.C. Boutens en P.B. Shelley, gedrukt op Keizerlijk Japans papier. En in Nieuwe Keysers Chronica, een vroeg-zeventiende-eeuwse uitgave met talloze illustraties van munten en penningen, staat Karel de Grote vanzelfsprekend ook afgebeeld.

1. BARTH, Max Die nacht des Kaisers. Kurzgeschichte. Der Herr des Reiches. Drei Gedichte. (Mit Zeichnung von Dora Vetter). Selbstverlag, 1964. Originalumschlag. 20 S. Gedruckt in 125 numerierten Exemplaren. EA. Gutes Expl. mit dem gedruckten Zettel ‘Damit sich keiner zurückgesetz fühlt, wird die Nummer, die jeder einzelne Empfänger erhält, durch das Los bestimmt.’
€ 40
* Mit signierter, handgeschriebener Widmung: ‘Gute Wünsche für 1965, Herbert!’ Max Barth war ein pazifistischer Journalist (1896-1970) aus dem badischen Waldkirch. Von 1933-1950 lebte er im Exil.

2. (BODONI). MOREAU DE SAINT-MÉRY, M.-L.-É. Vu le Décret Impérial du 20 Prairial an XIII… (= June 8, 1805). Arrête. Parma, Imprimerie Impériale, [1805]. Zonder omslag. 8 p. In het Frans en het Italiaans. Iets stoffig. Met oudtijds handgeschreven datum op de laatste pagina: ’12 Mesidoro XIII’, ofwel 1 juli 1805.
€ 75
* Decreet van Médéric-Louis-Élie Moreau de Saint-Méry, de Administrateur Délégué Général van het voormalige hertogdom Parma (voor Napoleon). Gedrukt door de voorheen hertogelijk, maar nu keizerlijk drukker, de grote Giambattista Bodoni (1740-1813), in bescheiden maar nobele typografie. In French and Italian. Wetgeving van hypotheken. Brooks 984. Een bescheiden uitgave, maar toch, een echte Bodoni.

3. BOUTENS e.a., P.C. ‘Dit veertigtal verzen uit Nederlands Lyriek…’ [Haarlem], (B.J.M. Coebergh, 1935). Blind linnen. (4), 68 p. Gezet uit de Koch-Antiqua en gedrukt op vezelig (keizerlijk?) Japans papier in een oplage van 40 genummerde exemplaren.
verkocht
* Titelloze bloemlezing uit de Nederlandse poëzie, samengesteld door A.J. Schneiders en J.M. Castelein, ‘bestemd voor hun vrienden in de Kunsten van Taal en Boek’. Bevat van Boutens de gedichten ‘Lethe’ en ‘Morgen-nachtegaal’. Voorts poëzie van o.a. J.C. Bloem, Frederik van Eeden, Guido Gezelle, Herman Gorter, Willem Kloos, J.H. Leopold, H. Marsman, M. Nijhoff, Paul van Ostayen en A. Roland Holst. Opvallend vormgegeven boekje: de titels zijn in blauw met een Gotische letter gedrukt, voor de tekst is de zelden gebruikte Koch-Antiqua uit de vergeetkast gehaald.
Niet in Rijkse.

4. BOUTENS, P.C. Gedichten van P.C. Boutens gekozen uit zijn lyrische werk van 1894-1929 (door J.W.F. Werumeus Buning die ook het voorwoord schreef). Haarlem, Enschedé, 1930. Linnen. Kop verguld. (6), 206 p. Niet afgesneden. Gedrukt door Enschedé in rood en zwart in een oplage van 160 exemplaren. Band wat dof, rug onderaan ingedeukt.
€ 425
* Dit is een van 25 exemplaren op Keizerlijk Japans papier. Bijzonder somptueuze uitgave, met een zware buckram band waar vaak iets mee mis is, en ook dit exemplaar is niet geheel zonder feilen. Maar het onovertroffen drukwerk op het superdeluxe papier zal iedere bibliofiel tot gelukzaligheid brengen.

5. BOUTENS, P.C. Oud-Perzische kwatrijnen. (Met een (portret-)houtsnede van J. Franken Pzn.). Den Haag, (A.A.M. Stols), 1926. Rijk verguld heelleder in (later) foedraal. Kop verguld. (6), CVIII p. Gezet uit de Garamond en gedrukt door Boosten & Stols in rood en zwart in een oplage van 125 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug licht verschoten.
€ 425
* Een van de 45 Romeins genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren op keizerlijk Japans, gebonden in een zeer fraaie, contemporaine (helaas ongesigneerde) meesterboekbindersband van gepolijst en goudgestempeld wijnrood geitenleer. Uit de bibliotheek van M.B.B. Nijkerk. Rijkse 2.88. Van Dijk 65.

6. BURSSENS, Gaston Dien avond en die rooze. (Met vier originele, genummerde en gesigneerde linosneden (op Keizerlijk Japans Hokusai) van Luc Boudens). (Antwerpen, Uitgeverij Jef Meert, 1997). Losbladig in papieren map en linnen foedraal met uitschuiflint. 24 p. Gedrukt met de Garamond op Zerkall Wild in een oplage van slechts 35 genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 125
* Deze cyclus werd geschreven in 1963-1964, maar verscheen in 1997 voor het eerst in druk.

7. CHANLER, Georgius Nieuwe Keysers Chronica ofte Gheschicht-boeck van alle de Roomsche, soo Oostersche als Westersche keyseren: Oock mede van de Tyrannen ende Rebellen, die soo hier en daer tot keysers verkozen zijn gheworden; oock eensdeels henselven daer voor opgheworpen hebben. Van Cajus Iulius Caesar, den eersten Roomschen Keyser af, tot den tegenwoordigen keyser Mathias toe. Kortelijck begrypende aller keyseren oprechte Afbeeldinghen ende Spreucken; mitsgaders hare Stammen, Verkiesinghen, Officien, Regeeringe, Houwelycken, Kinderen, Ouderdom, Doot ende Begravenisse. Ghetoghen wt de gheloofweerdichste Originele Munten, Antiquiteyten ende Autheuren te samen vergaert; door wylen den Ed.Hoochgheleerden ende Erentfesten Heere Georgius Chanler, Rector gheweest te Padua, I.V.D. Ridder van Sint Marcus, ende veler Potentaten ende Heeren Raets-Heer. Ende nu wt den Hoochduytschen in Nederlandtsche sprake doen oversetten, ende in den Druck bekosticht ende verveerdicht, door Georgius Chanler, des Autheurs Soons Sone. Interprete Iacobo Westfrisio No. Pub. Amstelredamensi. Amsterdam, Nicolaes Biestkens, 1617. Perkament. (10), 324 p. Rijk geïllustreerd met afbeeldingen van munten. 1e druk. Rug vernieuwd. Band stoffig en wat kreukelig. Groot gegraveerd 17e-eeuws exlibris. Schutbladen vernieuwd. Titel aangevezeld. Veel hoekjes en een binnenrand hersteld met Japanse papier. Hier en daar wat vlekkig en waterrandig.
€ 550
* De langste boektitel die we hebben! De belangrijkste attractie van dit boek wordt gevormd door de vele antieke munten en penningen, al zijn de beschrijvingen van de Romeinse keizers in proza en poëzie zeer leeswaardig- je moet je er even toe zetten.
Met een interessant, zeer groot exlibris: twee luipaarden houden een wapenschild met een gevleugelde draak omhoog. Daaronder zit een draak met koppen aan voor- en achterkant, die allebei bezig zijn een luipaard te verslinden. (De maker is ons niet bekend.)

8. CLAUS, Hugo De zwarte keizer. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1958. Ingenaaid (omslagontwerp Metten Koornstra). 252 p. Onafgesneden. 1e druk. Leesvouwen.
€ 100
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘deze [(gedrukt): verhalen] met genoegen/ opgedragen aan E. Thienpont/ Hugo Claus’. Etienne Thienpont was een jeugdvriend van Claus. BHC 26.1.

9. CLAUS, Hugo L’empereur noir et autres nouvelles. Traduit du néerlandais par Marnix Vincent. Parijs, Editions de Fallois, (1993). Garenloos. 312 p. 1e druk.
verkocht
* Franse vertaling van De zwarte keizer (1958) en De mensen hiernaast (1985).

10. COUPERUS, Louis Antieke verhalen. Van goden en keizers, van dichters en hetaeren. Amsterdam, Veen, [1911]. Ingenaaid. (8), 224 p. 1e druk. Mooi, niet opengesneden exemplaar, onversleten, alleen met een paar rode ecolinevlekjes op de rug.
€ 175
* VV 258,2.

11. COUPERUS, Louis Heliogabal, der Sonnenkaiser. Aus dem Niederländischen von Christel Captijn-Müller und Heinz Schneeweiss. Zonder plaats, Aufbau-Verlag, (1995). Karton met stofomslag. 464 p.
€ 15
* Duitse vertaling van De berg van licht.

12. (DEYSSEL, Lodewijk van, en Louis COUPERUS). REIJNDERS, Karel Couperus bij Van Deyssel. Een chronische konfrontatie in beschouwingen, brieven en notities. Amsterdam, Athenaeum—Polak & Van Gennep, 1968. Linnen met (ingescheurd) stofomslag. 668 p. Illustraties.
€ 20

13. ENSCHEDÉ, M.A. Verzen. (Drie deeltjes in één band, compleet). [Haarlem], Joh. Enschedé & Zonen, 1938-1941. Verguld heelleer (J. Brandt & Zoon). 40; 36; 40 p. Met portret in lichtdruk door Marthe Antoine Gérardin. Gedrukt op Pannekoek. Niet afgesneden. 1e druk. Rugje iets verbleekt en aan de voet geschaafd. Schutbladen (van keizerlijk Japansch!) met iets waterschade, buitenste bladen van het boek wat verbruind.
verkocht
* Buitengewoon fraaie privéuitgave van de poëzie (in het Frans en het Nederlands) van Mathilda Amélie Enschedé (1884-1940), het enige kind, kennelijk in Frankrijk woonachtig, van Charles Enschedé (1855-1919). Hooggestemde poëzie met o.m. verwijzing naar Rudolf Steiner. Curieus genoeg bevat de bundeling een gedicht ter herinnering aan Ernst vom Rath, derde secretaris van de Duitse ambassade in Parijs, op wie in november 1938 een dodelijke aanslag werd gepleegd. Wellicht kende de schrijfster hem persoonlijk. Vom Raths overlijden (na twee dagen) was de door Goebbels gezochte aanleiding voor de Kristallnacht. Ook met een herdenkingswoord van Maria Ondei-de Wit (moeder van de auteur M. Ondei), zelf schrijfster en een nicht van Mathilda Enschedé.
De drie deeltjes zijn gebonden in een ingetogen luxe heellederen band met gouden kaders en lijnen op de kanten.

14. (ESCHER, M.C.). KEIZER, Willem Eschers redding van Samuel Jessurun de Mesquitas prentenschat. Woubrugge/ Amsterdam, Avalon Pers/ Graphis Books, 2015. Ingenaaid. (20) p. (+ 2 losse bijlagen). Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage van 100 exemplaren. 1e druk.
€ 60
* De losse bijlagen bestaan uit een brief van Escher in facsimile van het handschrift en een door Escher opgestelde lijst van geredde prenten van Jessurun de Mesquita, eveneens in facsimile van het handschrift.

15. GREAT WAR The Book of William – With apologies to Edward Lear. London/ New York, Frederick Warne & Co., [1915]. Landscape format 18 x 25 cm. Original illustrated wrappers. 22 leaves. First edition. One corner a bit worn, some creasing and a bit of foxing.
€ 25
* Delicious anti-German drawings about the Great War, completely in the style of Edward Lear, with tongue-in-cheek variations on his verse.

16. HOMERUS Six hymns of Homer. The English Translation by Percy Bysshe Shelley facing the original Greek. (Maastricht), The Halcyon Press, 1929. Original red morocco. Top gilt. (6), 30 p. Printed in red and black in 481 numbered copies. Corners very slightly worn. A little foxing.
€ 425
* One of 25 copies printed on Imperial Japanese paper. Bound in subtly gilt and blind-tooled crimson full morocco with marbled flyleaves (publisher’s binding by L. Malcorps). Striking typography by J. van Krimpen. The Halcyon Press 5. Van Dijk 183.

17. KAISER, Margarete Männerpsychologie für Frauen. München, Bernh. Funck Verlag, [1932]. Zeitgeistbücher 9. Original illustrated wrappers (signed Bauer). 32 p. First edition. Save for a few tiny creases a fine copy.
€ 16
* Written by a modern woman of her day. Nice wrapper design. At the inside lower wrapper an illustrated advertisement for A. Billung: Die NSDAP. Die Geschichte einer Bewegung.

18. LANKERN, Anton Zandvoort-Sommer. (Tweetalige editie met een Nederlandse vertaling door Joep Jaspers en Nop Maas). [Amsterdam], Amor Vincit, 1991. Ingenaaid met omslag. (8) p. Gedrukt op Japon Nacré in beige en zwart door Rob Cox (De Veerpers) in een oplage van 55 genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 20
* Prachtige boekproductie op schitterend Keizerlijk Japans, in een weelderig omslag van Indiaas papier met bladdeeltjes. Uitgave ter gelegenheid van het tweede lustrum van het Genootschap voor Tegennatuurlijke Letteren. Een van de mooiste producten van de samenwerking tussen David Simaleavich en een Nederlands privé-drukker. Amor Vincit 5.

19. (LUCEBERT). UNAMUNO, Miguel de Novela. Prólogo, selección y notas Eugenio de Bustos Tovar. (Barcelona), Editorial Noguer, (1976). Kunstleer met stofomslag en leeslint. 912 p. 1e druk. Rug omslag verbleekt.
€ 250
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Lucebert in zwarte inkt op het schutblad: ‘jávea ’78.x.5/ voor jarige/ Henny [Swaanswijk]/ van/ lucebert/ &/ Tony’.
Henny Swaanswijk is een (aangenomen) dochter van Lubertus Jacobus Swaanswijk, alias Lucebert, de Keizer der Vijftigers. Zij vierde op 5 oktober 1978 haar negenentwintigste verjaardag. In 2013 haalde Henny Swaanswijk de pers: namens de erven Lucebert sprak ze schande van de wijze waarop de gemeente Alkmaar omging met het werk van Lucebert (die in het nabijgelegen Bergen woonde en werkte).
In een brief aan Kees Groenendijk van januari 1976 schaarde Lucebert Unamuno in het rijtje Spaanse genieën met Lorca, Ortega en Picasso.

20. MONTHERLANT, Henry de L’Exil. Pièce en trois actes (écrite en 1914). Avant-propos de René Groos. Illustrations de Edy Legrand. Exemplaire de tête. Paris, Éditions du Capitole, (1929). Ingenaaid. 206 p. Gedrukt in 2570 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug met kleine vlekjes.
verkocht
* Dit is een van de 10 exemplaren op Keizerlijk Japans papier (genummerd 7-16), met een suite van 4 van de prenten. Gesigneerd door Montherlant onder het colofon in violette inkt. Met bibliografie van de schrijver.

21. (NAPOLEON). ALDANOV, Mark Svjataja Elena, malenky ostrov. Berlin, Izdatjelstvo Njeva, 1923. 23 x 18 cm. Herbonden in modern oranje halflinnen, origineel omslag niet meegebonden. (8), 120 p. Lithografische illustraties en vignetten van N. Pinjegin. Goedkoop tekstpapier verbruind.
€ 65
* “St. Helena, het kleine eiland”. Het vierde deel van Aldanovs tetralogie over keizer Napoleon. In het Russisch. Zeldzame uitgave van Aldanov, die Rusland had verlaten in 1919.

22. PÉRES, J.B. Comme quoi Napoléon n’a jamais existé. (Met een bibliografische aantekening van Gustave Davois). Utrecht, Stichting de Roos, 1972. Ingenaaid met omslag. 30 p. Typografie Susanne Heynemann. Gezet uit de Fournier en gedrukt door Boosten & Stols op Hahnemühle in een oplage van 175 genummerde exemplaren. Deels iets verkleurd.
€ 15
* Leeflang 92.

23. (PRESSER, J.). PÉRÈS, J.B. Comme quoi Napoléon n’a jamais existé oud grand erratum source d’un nombre infini d’errata, à noter dans l’histoire du xixe siècle par J.B. Pérès. Met een ten geleide van J. Presser. Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 1969. Geniet met omslag. 20 p. 1e druk. Kreukje.
€ 100
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Presser in balpen op de Franse titel: ‘Het eerste boek voor/ Doctorandus Jan de Rek/ In dankbaarheid en/ vriendschap,/ je “examinator”/ Jacques Presser/ 24.6.1969’.
Jan de Rek en Jacques Presser, leerling en leraar, kwamen samen de Tweede Wereldoorlog door. Noodgedwongen: Presser zat ondergedoken bij Jan en Kootje de Rek op de Veluwe. In 2010 verscheen postuum Pressers enige roman: Homo submersus. Een roman uit de onderduik. In deze verhulde autobiografie is Jan de Rek te herkennen als Wim de Bondt.

24. (ROPS). GLATIGNY, Albert Le fer rouge. Nouveaux châtiments. France et Belgique, Chez tous les libraires, 1870 [= Brussels, Poulet-Malassis, 1871]. Original wrappers. (4), 76 p. Uncut. With an original etching by Félicien Rops printed in red. Printed on papier de Hollande. First edition. Spine worn, cover a bit yellowed.
€ 220
* Rare first edition with the added etching, ridiculing Napoleon III and Maréchal Bazaine who are being branded with a red iron (‘fer rouge’) because of the Battle of Sedan and the Siege of Metz, while a vulture is sitting on skulls in a prison. This first edition is very rare.

25. SHELLEY, Percy Bysshe Six hymns of HOMER. The English Translation by Percy Bysshe Shelley facing the original Greek. (Maastricht), The Halcyon Press, 1929. Gedrukt in 481 genummerde exemplaren. 2 delen in een luxueuze doos van halfmarokijn met gemarmerd karton (Binderij Phoenix). In de doos is nog ruimte over (het is de gemarmerde doos links op het plaatje).
€ 500
* – Een van 25 Romeins genummerde exemplaren op Keizerlijk Japans papier. Gebonden in rood heelmarokijn met vijf ribben, titel in goud en gemarmerde schutbladen, kop verguld (uitgeversband van Louis Malcorps).
– Een van 450 exemplaren op geschept Hollands papier van Pannekoek. Rood linnen. Opmerkelijke typografie van J. van Krimpen. Mooi exlibris ontworpen door Albert Hahn Jr. The Halcyon Press 5. Van Dijk 183.

26. SLAUERHOFF, J. Origineel briefpapier met gedrukt briefhoofd. 21,5 x 13,7 cm. Eén blad. Eenmaal (licht) gevouwen. Met gedrukt briefhoofd: ‘Docteur J. SLAUERHOFF/ Rue Garibaldi, 6/ (Place du Marshan)/ consultations:/ de 11 à 12 et de 3 à 5/ téléphone:’. Watermerk ‘Imperial Japan Paper Galas’. Onbeschreven.
€ 90
* Het adres van Slauerhoff in Tanger, circa 1934.

27. SON, Dwuno Geschichte des Kaisers Sun. Für Menschen die suchen. Zürich, Manuscript, 1979. Ohne Umschlag, wie herausgegeben. 12 S. Faksimile der Handschrift. EA. Papierbedingt gebräunt.
€ 25
* Zehn Exemplare zusammen.

28. (TEIGE, Karel). BIEBL, Konstantin Nebe, peklo, ráj. Praag, Sfinx, 1931. Origineel decoratief omslag (ontwerp Karel Teige). 64 p. 2e herziene druk. Rugje iets versleten.
€ 50
* ‘Hemel, hel, paradijs’. Prachtig modern ontwerp van Karel Teige, de grote Tsjechische vormgever (1900-1951), speciaal omslag, titel en inhoud.

29. (TEIGE, Karel). NEZVAL, Vítezslav Sbohem a šáteček. Básně z cesty. Praag, Fr. Borový, 1946. Origineel omslag (fotomontage van Karel Teige). 216 p. 4e druk. Omslag iets versleten, van binnen excellent.
€ 35
* ‘Tot ziens en vaarwel. Gedichten van de weg’. Dichtbundel geïnspireerd door plaatsen in Frankrijk, Monaco en Italië, voor het eerst gepubliceerd in 1934, met een ander omslag van Teige.

30. (TEIGE, Karel). VERHAEREN, Emile Svítaní. Praha, Odeon, 1925. Origineel oranje linnnen. 104 p. ‘Druhé, opravené vydáni’ = 2e herziene druk. Rug wat dof, vage vlek aan de rechterbovenkant.
€ 30
* Deze Tsjechische vertaling door Stanislav Kostka Neumann van het toneelstuk Les Aubes is voor het eerst uitgegeven in 1905. De typografie van deze tweede druk is van Karel Teige. Mooie modernistische titelpagina.

31. VALÉRY, Paul La jeune parque. Maestricht, Éditions A.A.M. Stols, 1926. 33 x 25 cm. Ingenaaid. (2), 42 p. Gezet uit originele letters van Rosart en gedrukt in rood en zwart in 190 genummerde exemplaren. Met titel en kapitalen door J. van Krimpen. Zeer mooi exemplaar met achterin onopvallend blindstempel van een van Nederlands belangrijkste margedrukkers.
€ 650
* Dit is een van de 10 exemplaren op keizerlijk Japans papier van Shidzuoka in bijzonder fraaie staat, een majestueus luxe-boek zoals je zelden ziet. Bewaard in de restanten van een prachtige map gemaakt van zilver-oker-gemarmerd papier. Van Dijk 96.

32. WOESTIJNE, Karel van de God aan zee. Bussum, A.A.M. Stols, 1926. Ingenaaid. (2), 82 p. Niet afgesneden. Gezet uit de Garamond en gedrukt in rood en zwart in 300 genummerde exemplaren. Met prospectus (4 p., eveneens in rood en zwart). Titel en initialen van Alphonse Stols. 1e druk. Exlibris van de bibliofiel L.M. Schwarz.
verkocht
* Dit is een van 285 exemplaren op geschept papier van Pannekoek. Met als eerste initiaal een prachtige open W als een woeste windvlaag. Van Dijk 104.