Nieuwsbrief 878: Extra Tijding

Zo snel al na de vorige nieuwsbrief? Ja, want vandaag (18 november) is het honderd jaar geleden dat de grote anarchistische politicus Ferdinand Domela Nieuwenhuis overleed. Vandaar de (slechts) twee Domela-publicaties die we hebben, omkleed met andere negentiende- en twintigste-eeuwse uitgaven.
Met een aantal heel mooie buitenlandse en binnenlandse luxe en geïllustreerde edities – ook kunstenaarsboeken van Walter Crane, Jo Daemen en Jaap Veldheer, want december komt er al weer aan en dan hebben we warme schoonheid nodig.

1. ALMA TADEMA, L. Twee lithografieën naar antieke motieven. In: Kunstkroniek, aflevering 3 en 4, 1876. Leiden, Sijthoff, 1875. 35 x 27 cm. Origineel omslag. 8 p. tekst genummerd 9-16, met twee litho’s van Laurens Alma Tadema, gedrukt op grijs Ingres-achtig papier door de fa. S. Lankhout, en in de steen gesigneerd. 1e druk. Gaaf en fris.
Verkocht
* Mooie originele lithografieën. Artikelen van Carel Vosmaer (over Alma Tadema) en J.H. Rössing. Het bekende kunsttijdschrift Kunstkroniek ziet men zelden als complete, originele aflevering met omslag.

2. (BILDERS, J.W.) Lithografie met afbeelding van een watermolen bij Vorden. In: Kunstkroniek, aflevering 1 en 2, 1876. Leiden, Sijthoff, 1875. 35 x 27 cm. Origineel omslag. 8 p. tekst genummerd 1-8, met een litho van J.W. Bilders, op de steen getekend en gesigneerd (tweemaal). Ook met een reproductie in diepdruk van een schilderij van Frans Hals (lachende luitspeler). 1e druk. De Frans Hals-reproductie is flink roestvlekkig, verder is het tijdschrift gaaf en fris.
€ 75
* Mooie originele lithografie van een watermolen in Gelderland op groot (oblong) formaat. Artikelen van Johan Gram (over Johannes Bilders) en Carel Vosmaer.

3. CLINGE DOORENBOS, J.P.J.H. Gesigneerde kaart en getypte brief. Korte getypte brief (4 regels) op voorbedrukt papier, gedateerd ’17 Oktober 1958′, ter begeleiding van een gedrukte fotokaart waarop Clinge Doorenbos in zijn deuropening te zien is, zwaaiend en glimlachend, gesigneerd met dezelfde datum, waaronder een gedicht in typoscript: ”t Is my een grote eer/ En ook een groot genoegen,/ Dat U ook my aan Uw/ Collectie toe wilt voegen.’
Verkocht
* Bijgevoegd: een tweede gesigneerde kaart met dezelfde voorstelling waarbij in een hoekje in rode balpen het jaar 1969 is geschreven. Clinge Doorenbos (1884-1978) was vele decennia lang een beroemd sneldichter.

4. CRANE, Walter Queen Summer, or The Journey of the Lily & the Rose. Penned & Portrayed by Walter Crane. London &c., Cassell & Co., 1891. 28 x 21 cm. Halflinnen met gedecoreerde platten. 40, (2), 8 p. Achterin uitgeversreclame. Band wat dof.
Verkocht
* Schitterend versierd boek in de mooiste Engelse art-nouveau.

5. (CRANE, Walter). BEECHING, H.C. A Book of Christmas Verse. Selected by H.C. Beeching: With Ten Designs of Walter Crane. Londen, Methuen & Company, 1895. Versierd linnen. XVI, 176, 32 p. Niet afgesneden. Aan het eind is een ‘List of New Books and Announcements’ meegebonden, gedateerd ‘September 1895’. Lichte slijtage aan de buitenkant van de rug, hoekjes wat gebogen, maar de art-nouveau-decoratie in goud, rood en zwart is nog krachtig. Intern: wat roestvlekjes en met een naam op het eerste schutblad (‘Gerarda de Lang’).
Verkocht
* Vooruitlopend op de kerstdagen is hier alvast een boek van grote Nieuwe-Kunstschoonheid met tien paginagrote tekeningen van Walter Crane.

6. (CRANE, Walter). Edmund SPENSER The Shepheard’s Calender. Newly Adorned with Twelve Pictures and other Devices by Walter Crane. London / New York, Harper & Brothers, 1898. 21 x 17 cm. Rijkversierd linnen. xxiv, 120 p. Niet afgesneden. 1e druk. Met enkele niet-hinderlijke stempels van een katholiek studiehuis, een enkel hoekrafeltje, verder een fris en gaaf exemplaar.
Verkocht
* Sublieme art-nouveau-illustraties in 8 (!) kleuren verguld-gestempeld op beide kanten (én de rug) van de groen linnen boekband. Schutbladen gedecoreerd met groene grasjes, een fluitende sater en een schilderende nimf. Pastorale dubbelpaginatitel en twaalf illustraties die de maanden verluchten. Alle pagina’s met brede jugendstil-kaders. De tekst is een cyclus van twaalf gedichten van Edmund Spenser, met bijbehorende welsprekende inleiding, voor het eerst gepubliceerd in 1579. Een snoepje van een boek, erg geschikt als cadeau voor Sint en Kerst.

7. DAEMEN, Jo De heilige vlam. Het sprookje van Stefan Pártos. Rotterdam, Brusse, 1927. 32 x 25 cm. Verguld linnen. 56 p. Gezet uit de Erasmus van S.H. de Roos en gedrukt op geschept Van Gelder-papier in 700 genummerde exemplaren. Rijk versierd, alle pagina’s in decoratief kader. 1e druk. Lichte watervlek op de bovenkant van de band, die aan de zijkant ook heel licht verkleurd is. Schutbladen verbruind.
Verkocht
* Een zeer decoratief kunstenaarsboek, geheel geïllustreerd in een hiëratische art-decostijl door de schrijfster (1891-1944), die tevens boekbandontwerpster en glaskunstenaar was. Romantiserend over de jonggestorven Hongaarse violist Stefan Partos (1903-1920). Met een voorwoord van de in Nederland woonachtige psycholoog Géza Révész. Nr. 550 van de oplaag. Cat. Brusse 592.

8. DAM, Bram van Mooie vrouwen. Amsterdam / Soerabaia, Gebr. Graauw, (eind jaren 20). Linnen. 208 p. 4e druk. Kleine vlekjes op de band. Iemand schreef een grote R bovenaan de titelpagina. Verder mooi.
Verkocht
* Onderhoudende, typisch ‘Haagse’ roman (zie voor dit fenomeen ook nr. 24 van deze nieuwsbrief), onder pseudoniem geschreven door de journalist Willem C. Tengeler (1853-1911). Verleiding, onstuimig Indisch bloed, abortus, kalme dokters en een toegejuichte moord… In 1905, toen het boek voor het eerst werd gepubliceerd, gold Mooie vrouwen als pornografie. Moderne ogen herkennen de clichés, maar het spannende boek schenkt toch een fijne historische bril op minder vanzelfsprekende gebeurtenissen uit de overzichtelijke tijd van onze overgrootouders. En deze populaire roman is schier onvindbaar.

9. DOMELA NIEUWENHUIS, F. De twee grote wetten der natuur. Darwin – Kropotkine. Amsterdam, G. Rijnders, [1912]. Ingenaaid. (4), 176 p. 1e druk. Wat verbruind, maar een goed exemplaar van een teer boek.
Verkocht
* Het omslag, met foto’s van Darwin en Kropotkin, dateert waarschijnlijk van rond 1930.

10. DOMELA NIEUWENHUIS, Ferdinand Extra Tijding van Domela Nieuwenhuis (&) Groote Feestviering op Zondag 4 September 1887 des middags ten twaalf ure, ter viering van den Terugkeer van F. Domela Nieuwenhuis uit de gevangenis. (Twee vlugschriften). Amsterdam, Sociaal-Demokratische Bond, 1887. 19 x 14 cm. Eenzijdig bedrukte velletjes krantenpapier. Beide met notitie in rood potlood ‘D. 1887’ en oud stempel van de bibliotheek van het Amsterdams Gemeentearchief met daarop een tweede oud stempel in paars ‘Doublet’. Ongevouwen, in goede staat.
Verkocht
* De socialistisch-anarchistische pionier Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919) werd begin 1887 veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf wegens majesteitsschennis. Op 31 augustus van dat jaar werd hij vervroegd vrijgelaten. Dat leidde tot een triomftocht door Nederland. Op 4 september werd hij in Amsterdam verwelkomd, waarvan deze twee buitengewoon efemere, kwetsbare pamfletjes tastbare getuigen zijn.

11. GOES, Frank van der Journalistiek werk uit de jaren 1933-1938. Amsterdam, Wereldbibliotheek, 1940. Rijkverguld groen heelleer. 104 p. Met portret. Gedrukt op stevig, getint papier. 1e druk.
Verkocht
* Curieus: een luxe-exemplaar van een schaars in-memoriamboek verschenen na het overlijden van de socialistische journalist, een anti-Duits boek dat drie maanden vóór de nazi-inval gereedkwam. (Brinkman: ‘Niet in den handel’).

12. JACOBS, Aletta Reisbrieven uit Afrika en Azië. Benevens eenige brieven uit Zweden en Noorwegen. Almelo, W. Hilarius, 1913. Twee delen. Versierd linnen. (8), 400; (8), (316, doorgenummerd) p. Met foto’s op kunstdrukpapier. 1e druk. Banden op de rug verkleurd en iets gevlekt. Tekstpapier roestig.
Verkocht
* De schaarse eerste uitgave, twee mooie forse boeken, inhoudelijk zeer interessant. Jacobs sprak overal met andere vrouwen over hun leven en mogelijkheden.

13. KAM, Erik van der / Geert van DAAL Ons tientje. Een necrologie over het Nederlandse tientje door drs. E. van der Kam onderzoeker papiergeld bij het Geldmuseum. Dodewaard, Geert van Daal / Arethusa Pers, 2007. 27 x 21 cm. Original morocco-backed boards with inlaid two original Dutch coins, a gold 10-guilder (1926) and a silver 10-guilder coin (1970). In the frontispice a 10-guilder banknote (designed by Jaap Drupsteen, 1997) has been mounted. With the original slipcase. 118 p. Printed in red and black on Zerkall Mouldmade paper (velin) in 240 numbered copies. First edition. Fine copy.
Verkocht
* This is one of 84 copies issued by Geert van Daal / Arethusa Pers (156 slightly differing copies were issued by the Geldmuseum) and also one of 225 ‘ordinary’ copies. It is also one of the copies given out in subscription and with the name of the subscriber. With a 4 p. prospect. Bookbinder Geert van Daal designed this very unusual, ‘rich’ book!

14. [KATE, J.J.L. ten] Bragiaantjens en ander klein goed. Door een Beunhaas in Bijschriften. Schiedam, H.A.M. Roelants, 1859. 15 x 12 cm. Rood linnen met goud op de rug en blindstempels op de platten. (2), 176, VIII p. Goud rondom. 1e druk. Wat bruine vlekjes in het papier.
Verkocht
* Anoniem gepubliceerd, zeer vermakelijk poëziebundeltje, nog altijd! Ten Kate grijpt hiermee terug op het door hem en Anthony Winkler Prins gestichte satirische tijdschrift Braga (1842-1844), dat Nicolaas Beets bespotte, en Byron en diens epigonen. Ten Kate was met zijn virtuoze pen verantwoordelijk voor de meeste inhoud van het tijdschrift, en vijftien jaar na Braga’s verscheiden deed hij het nog eens dunnetjes over met dit mooie boekje, waarin de recensenten alle hoeken van de kamer moeten zien en de dichters voor al hun geestelijke smarten troostrijk aandacht krijgen. Verraderlijk liefjens geschreven, maar haast elk gedicht heeft wel een angel.

15. (KLEUKENS, C.H.). GOETHE, J.W. von Goethes Lieder. München / Darmstadt, Kurt Wolff Verlag / Ernst Ludwig Presse, 1920. ‘Die Stundenbücher’ Nr. 2. Rijkverguld heelmarokijn (Emil Preetorius). Kleurrijke gemarmerde schutbladen. (2), 142 p. Met de hand gezet door Christian Heinrich Kleukens uit de Kleukens Antiqua en gedrukt in rood en zwart op getint geschept papier in 350 exemplaren. Met exlibris (rond, zonder naam, alleen met een heraldisch wapenschild) op de binnenkant van het voorplat. Rug verkleurd en met geringe slijtplekjes. Hoeken en randen ook iets versleten.
€ 295
* Indrukwekkende boekband van gepolijst, zacht zwart leder met elegant ontwerp van Preetorius. De Kleukens Antiqua is ontworpen door Friedrich Wilhelm Kleukens, broer van de drukker.

16. LETTERPROEF LA RIVIÈRE & VOORHOEVE Letterproef. Zwolle, La Rivière & Voorhoeve, (kort na 1910). Wit linnen met jugendstil-opdruk in goud en groen. Ca. 320 p. op kunstdrukpapier. Gedrukt in verschillende kleuren. 1e druk. Enkele kleine vlekjes, maar een mooi exemplaar.
Verkocht
* Magnifieke, schaarse letterproef met veel clichés, kaders en koppen, sommige ouderwets 19e-eeuws, sommige in schitterende art-nouveau-uitvoering.

17. (LUCEBERT). UNGARETTI, Giuseppe Gedichte. Italienisch und deutsch. Übertragung und Nachwort von Ingeborg Bachmann. Frankfurt, Suhrkamp Verlag, 1961. Linnen met stofomslag. 164 p. 1e druk. Scheefgelezen, omslag wat verkleurd en met een scheurtje.
€ 25
* Uit de bibliotheek van Lucebert, met lapidair stempel voorin: ‘lucebert’.

18. MESDAG, H.W. Lithografie met visserboot bij het strand. In: Kunstkronijk, aflevering 21 en 22, 1875. Leiden, Sijthoff, 1875. 35 x 27 cm. Origineel omslag. 8 p. tekst genummerd 81-88, met een litho van Mesdag, door hemzelf op de steen getekend. In de plaat gesigneerd (in spiegelbeeld). Ook met een reproductie van een prent van Albrecht Dürer (Maria en Jozef met Jezus op weg naar Egypte). 1e druk. Zeer goede conditie.
€ 95
* Sfeervolle originele lithografie in groot formaat. Artikelen van Carel Vosmaer, o.a. over H.W. Mesdag, en poëzie van Ant. L. de Rop. Het bekende kunsttijdschrift Kunstkronijk werd later Kunstkroniek gedoopt.

19. METZ, Lex Letterteekenen. Alkmaar, Uitgeverij Arti, [1944]. 32 x 24 cm. Halflinnen met stofomslag. 56 p. Gedrukt in rood en zwart. Met vele, vele voorbeelden. 1e druk. Oorlogspapier wat roestig, verder een heel aantrekkelijk exemplaar.
€ 35
* Fraai omslag, mooie en gedetailleerde tekeningen. Geen K-nummer, vreemd genoeg.

20. ROOZE, Edw. Engelsche schetsen. Starvation – Women-rights – Huwbare dochters – Robbery, Swindler & Co. – Emily. Amsterdam, A. van Klaveren, 1885. Originele linnen stempelband. (8), 404 p. 2e druk. Schuingelezen maar in goede conditie.
€ 65
* Engelse verhalen en moderne waarnemingen van de jonggestorven journalist K.C. Tobias (1847-1880), die lang in Engeland woonde. Charmante felrode Victoriaanse boekband uitgevoerd door boekbinderij J. Giltaij & Zoon te Dordrecht (mooi merk achterop het boek). Van Klaveren was een uitgever van spanning en ondeugd, maar dit zijn levendige, openhartige verhalen die als feuilletons in Nederlandse kranten hadden gestaan.

21. [TOLLENS Cz., H.F.] Philemon. Legende. Leeuwarden, G.T.N. Suringar, 1844. Karton. 28 p. Met houtgravures naar Charles Rochussen. Achterin advertenties voor werken van Tollens. 1e druk. Versleten rugje verstevigd met linnen. Met twee stempels van het Dominicuscollege in Nijmegen.
Verkocht
* Lang gedicht over de conversaties tussen Philemon en de Dood, anoniem gepubliceerd. Kostelijke, fijn gedetailleerde illustraties van Rochussen. Gestoken in een moderne overslagdoos waarvan de platten versierd zijn met oranje-zwart-zilver op grijs marmerpapier.

22. (UNGARETTI, Giuseppe). SHAKESPEARE, William XXII sonetti di Shakespeare scelti e tradotti da Giuseppe Ungaretti. (Met opdracht van Ungaretti). Rome, Documento, Editore Libraio, 1944. 34 x 25 cm. Halflinnen. Met gegraveerd portret als frontispice. Tweetalige editie (Engels en Italiaans). Gedrukt in 498 genummerde exemplaren. 1e druk. Het bedrukte deel van de buikband ligt los in het boek. Lichte slijtagesporen.
€ 350
* Bijzonder boek verschenen in de oorlogsjaren, in groene inkt gesigneerd door de vertaler, de dichter Giuseppe Ungaretti, en ‘con vera amicizia’ opgedragen aan Paolo Gabbrielli, met datering ‘Roma, l’8 agost 1950’.

23. VELDHEER, J.G. Oude Hollandsche dorpen aan de Zuiderzee, door J.G. Veldheer. Tekst van W.J. Tuyn. Haarlem, Erven F. Bohn, 1900. 34 x 27 cm. Halflinnen band overtrokken met gedecoreerd perkaline. (8), 52 p. Titel in rood en zwart. Met 12 originele houtsneden (10 topographische gezichten, een frontispice met koggeschip; en een pagina in jugendstil-kader) van J.G. Veldheer, met initialen in rood. Tekst van Veldheer met W.J. Tuyn. 1e druk. Kwetsbaar omslag heeft enkele gaatjes in de rug, krasjes, achterop bruine vlekjes. Achterin is een merkje ingeplakt van boekhandel J.H. de Bois in Haarlem (ca. 1920).
€ 120
* Over Buiksloot, Nieuwendam, Broek in Waterland, Durgerdam, Volendam en Marken. Een exquise art-nouveau-uitgave over de (toen nog) slaperige en pittoreske dorpjes aan de Zuiderzee. De uiterst kwetsbare, prachtige groene jugendstil-boekverciering op perkamentpapier is nog vrijwel helemaal present. Behalve voor de omslagtekening (voor- en achterkant!) tekende Veldheer ook voor de houtgravures. Alle prenten, ook de hoofdletters, waren door Veldheer in hout gesneden en werden van de blokken gedrukt. Ook de meeste teksten waren van Veldheer, alleen die van Volendam en Marken waren geschreven door W.J. Tuyn, de directeur van het Edams Museum. Het is daarmee een echt kunstenaarsboek, waarvan de tekst, illustraties, en de vorm en uitvoering vrijwel geheel het werk zijn van één kunstenaar.
Braches Bouwstoffen 2205.

24. VETERMAN, Eduard Een Haagsche tragedie. Zonder plaats, eigen beheer (‘niet in den handel’ op de titelpagina), 1940. Comedie der IJdelheid, deel 1. Linnen. 336 p. 1e druk. Iets scheefgelezen, band met wat bruine vlekjes.
Verkocht
* Dit is nr. V van 20 Romeins genummerde luxe-exemplaren, van een gesigneerde oplage van 1000. Niet alle 20 zijn zo luxueus gebonden, zoals dit. Een echte Haagse roman (dank, Arno Kuipers)!

25. (VRIES, Jeronimo de). SCHMULL, J.H. 1 Juni 1862 – 1 Juni 1902. Felicitatie-album bij zijn veertigjarig jubileum als predikant bij de Doopsgezinde Gemeente. 30 x 23 cm. Wit linnen met gouden kader. Gemarmerde schutbladen. 32 bladen geschept papier. Geheel getekend door J.H. Schmull. Titelpagina met versierd kader en opdracht in goud en kleuren (signatuur rechtsonder). Met 14 bladen gekalligrafeerde namen (in totaal ruim 300 namen). Band met vlek van een kom, wat verkleurd. Ook binnenin wat vlekjes.
Verkocht
* 350 bekende en minder bekende Nederlanders feliciteerden de dichter, dominee en publicist Jeronimo de Vries (1838-1915) met zijn veertigjarig ambtsjubileum, hun namen werden netjes door Schmull op het geschepte papier getekend. Kundig versierd album door Johan Herman Schmull (1858-1912), kaarttekenaar van de Dienst Publieke Werken in Amsterdam, die vaker dergelijke albums maakte.

26. WIENER WERKSTÄTTE Ball der Stadt Wien 1909. Gedenktage aus dem Jahre 1809. Eine Erinnerung. Den Damen Wiens gewidmet vom Ballkomitee der Stadt Wien. Wenen, Ballkomitee der Stadt Wien, 1909. Oblong 15 x 17 cm. Band van wit leer versierd met goud, rood en zwart. Boekblok rondom verguld. 14 stijve kartonnen bladen, elk met een reepje linnen in de rug bevestigd, lithografisch bedrukt in kleuren en beschermd met vloeipapier. Schutbladen met een motief geïnspireerd door het wapen van de stad Wenen in rood, wit, goud en grijs. 1e druk. Achterplat met heel lichte gebruikssporen, verder in uitnemende conditie.
Verkocht
* Ontroerend mooi boek van teer, zacht geitenleer, geheel versierd in de stijl van de Wiener Werkstätte, met illustraties van Remigius Geyling, die op dat moment hoofd vormgeving was van het Weense Burgtheater. De litho’s roepen herinneringen op aan het jaar 1809, toen Joseph Haydn overleed, maar ook met een indrukwekkende afbeelding van de beschieting van Wenen door het leger van Napoleon en de intocht van de zegevierende aartshertog Karl, en een portret van burgemeester Lüger en zijn collega van een eeuw eerder, Von Wohlleben. De voortreffelijke uitvoering van het boek is van Wilhelm Melzer, een vakman die ook voor andere leden van de Wiener Werkstätte werkte.