Nieuwsbrief 914: Onrustige kapoenen

Een zomerse keuze uit wat zich op ons bureau zoal aandient aan nieuwe boeken en oude, lager geprijsde favorieten. Het uitgelichte plaatje is een van de illustraties van Raoul Hynckes’ Meiroep.

1. BARNARD, Benno Drie handgeschreven ansichtkaarten aan Jaap Zijlstra.
Verkocht
* 1. Handgeschreven ansichtkaart aan ‘Jaap Zijlstra’, ongedateerd, gesigneerd ‘benno’. Datum poststempel onleesbaar. Verzonden uit België. Dankkaart voor de hem gezonden bundel van Zijlstra. ‘Binnenkort komt mijn tweede bundel [= Klein Rozendaal] uit – maak maar vast een centimeter vrij bij de B’. Beeldzijde: de Zavelkerk in Brussel.
2. Handgeschreven ansichtkaart aan ‘Beste Jaap’, ongedateerd, gesigneerd ‘benno’. Datum poststempel onleesbaar. Verzonden uit Ierland. ‘Pas in de stad van Joyce, Yeats en al die andere barden kom ik ertoe je te bedanken voor je beide mooie bundels, die ik met veel plezier gelezen heb. – Ik las hier voor een internationaal gezelschap enige proeven van verskonst in het Engels en begreep opeens het enorme voordeel van een Amerikaans huiswijf!’. Beeldzijde: bed & breakfast in Dublin.
3. Handgeschreven ansichtkaart aan ‘De heer Jaap Zijlstra’, ongedateerd, gesigneerd ‘benno’. Datum poststempel 18-9-1984. Verzonden uit België. Beknopt bedankje: ‘Tussen de regels van deze keerzijde door ontdek je mijn dank’. Beeldzijde: Atomium in Brussel.

De dichter Jaap Zijlstra (1933-2015) was achtereenvolgens predikant te Duurswoude, Delfzijl, Vorden en (vanaf 1986) Amsterdam. Nr. 40 van deze nieuwsbrief is een van zijn dichtbundels. In nr. 2016-1 van De Parelduiker (die u natuurlijk allemaal óók leest) stond een herdenkingsartikel, geschreven door Paul Arnoldussen.

2. BARNARD, Benno Klein Rozendaal. Gedichten. (Gesigneerd met handgeschreven opdracht van de auteur). Amsterdam, De Arbeiderspers, (1983). Ingenaaid met flappen. 60 p. 1e druk. Rug verschoten.
Verkocht
* Opdracht van de auteur in zwarte inkt op de Franse titel: ‘10.12.83/ Voor Jaap Zijlstra/ in het onland,/ niet ver van waar/ dit speelt./ benno’.

3. BIESHEUVEL, J.M.A. ‘De trom’. (Verhaal opgenomen in het Majakovski-nummer van De Tweede Ronde, lente 1984. Gesigneerd). Amsterdam, Bert Bakker, 1984. Ingenaaid. 192 p. 1e druk.
Verkocht
* ‘Er was eens een trom, boem boem boem!’ luidt de eerste regel van dit muzikaal-Russische verhaal over een sprekende trommel, waarin heel wat mijlen en heel wat eeuwen worden doorvlogen. De laatste zin luidt: ”Warte nur, warte nur.” Met de ondertekening: ‘Endegeest, 1 februari 1984’. Gesigneerd door Biesheuvel. En door L.H. Wiener en Jean-Pierre Rawie (stempel) bij hun respectievelijke bijdragen.

4. (BOEKENKAST) 5 foto’s van minder bekende schrijvers, allen gezeten voor een gevulde boekenkast. Alfabetisch: Willem Brandt (met stempel Hans Roest), Frank Koenegracht (kleurenfoto, 1984), Frans van Oldenburg Ermke (met stempel Hans Roest), Jos. Panhuysen en Evert Straat (‘Mr. Evert Straat in zijn huis te Wijdenes, de Bijbel (Evangeliën) vertalende’).
Verkocht
* Boeiende kleine collectie.

5. BOREL, Henri Opstellen. Amsterdam, Veen, [1900]. Ruig naturel linnen met opdruk in bruin. (8), 180 p. 1e druk. Rug wat verbruind. Met plakkertje van Prof. W.A.P. Smit, stempeltjes van Fred. Breekveldt en boekhandelsmerkje van H.J. den Boer te Baarn.
Verkocht
* Fraaie boekband van een onbekende ontwerper met cobramotieven, die later ook gebruikt is voor Veens Standaardbibliotheek uit de jaren 10 (o.a. Couperus’ Van en over mijzelf en anderen en andere in geel en zwart). Bevat artikelen over o.a. de Oost (ontwaken door iets dat je nog nooit gehoord hebt: een ver gamelanorkest!), Bram van Dam, Van Eeden, Kamertjeszonde, Hubert Crackanthorpe, Willem Paap en Hélène Swarth.

6. BRAAK, Menno ter Originele zwart-witfoto door Emiel van Moerkerken. 11 x 7,9 cm. Verticale uitsnede. Met op de achterzijde een rood stempel van Emiel van Moerkerken en in de hand van Fred Batten de aantekening: ‘Menno ter Braak (1902-40)/ 25 Nov. 1939./ voor Frans Schamhardt’.
Verkocht
* De bekende foto waarop Ter Braak een zwarte poes knuffelt. De 23-jarige fotograaf Emiel van Moerkerken kiekte Ter Braak op zaterdag 25 november 1939 in de ochtend, om zich daarna te spoeden naar een pension aan de Laan van Meerdervoort, waar Vestdijk en Du Perron hem opwachtten. Daar werd de bekende foto van de ‘drie Forumboys’ gemaakt.

7. BRITTEN, Benjamin, Wim SONNEVELD, Kathleen FERRIER, Simone SIGNORET, Marcel MARCEAU en vele anderen Handtekeningenalbum van Ines Helberg. 1948-1974. Kunstleer. 22 x 18 cm. 16 bladen. Met een kleine 300 handtekeningen, deels opgeplakt of in een ingeplakt programma. Met drie tekeningen, waaronder een van Marcel Marceau en een van Titus Leeser. Voorin lijmsporen: het album was kennelijk aanvankelijk voor een ander doel bestemd. Ines Helberg (geb. 1930) was begin jaren 50 werkzaam bij de administratie van de Amsterdamse culturele sociëteit Le Canard. Later emigreerde ze naar Nieuw-Zeeland.
Verkocht
* De handtekeningen zijn per optreden op een of twee pagina’s gegroepeerd. De mimespeler Marcel Marceau trad in 1948 op in een programma met Wim Sonneveld, Guus Verstraete, Peter Kellenbach, Luc Lutz e.a. Marceau voorzag zijn inscriptie ‘Inès – En souvenir de “Bip” Amsterdam 1948 – Marcel Marceau’ van een mooi zelfportret als clown ‘Bip’ (zijn beroemde en toen nog gloednieuwe mime-creatie), met stadshuizen, een lantaarn en een vlaggende Eiffeltoren. Hij trof Ines in 1974 nog een keer in Nieuw Zeeland en voegde bij die gelegenheid een inscriptie (met bloemetje) aan zijn tekening toe! Ook met een 4-regelig Spaans gedicht opgedragen aan Kiki (=Ines), gesigneerd door Albert Helman, met zijn vertaling in het Nederlands. Op deze pagina vinden we tevens de legendarische altzangeres Kathleen Ferrier en de niet minder legendarische sportvrouw Fanny Blankers-Koen!
Op een andere internationale pagina signeerden de musici Benjamin Britten met Peter Pears, en dirigent Pierre Monteux (die in 1949 en 1950 op het Holland Festival stonden), evenals de theatergrootheden Jean-Louis Barrault, Michael Redgrave, Yvonne Mitchell, Michael Aldridge, Suzanne Reymond, Bernard La Jarrige en François Périer. Een pagina is te herleiden tot het bekende Bijenkorf-schrijversfestijn: A. Viruly, Bert Voeten, Anna Blaman, Wim Bijmoer, S. Franke, Jef Last, M. Székely-Lulofs, Emmy van Lokhorst, H.W.J.M. Keuls, Josepha Mendels, Godfried Bomans, Henriëtte van Eyk, Victor van Vriesland, Theun de Vries, Anthonie Donker, Maurits Dekker, C.J. Kelk en Ed. Hoornik. Andere schrijvers die hun handtekening zetten zijn J.C. Bloem, Gerard Diels, Theo Vesseur en Jacques Gans. De Russische regisseur Peter Scharoff (Sharov) signeerde in het Duits én Russisch. De ontwerper Titus Leeser maakte een tekening ‘Ter herinnering aan de Paasdagen 1949 tussen de twee sparren en de bloeiende krenten’. Musici: de violisten Szymon (Simon) Goldberg en Herman Salomon, de pianisten Arnold Juda, Gerard Hengeveld, Eberhard Rebling en Elsie Hall.
Met een paginagroot portret van een jonge vrouw, die wellicht Ines Helberg zelf voorstelt. Signaturen van de Spaanse dansduo’s Teresa & Luisillo, en Rosario & Antonio, plus danseres Cilli Wang. De fine fleur van het Nederlands toneel is op verschillende pagina’s in dit handtekeningenboek aanwezig: Jan Apon, Han Bentz van den Berg, Jan Blaaser, Mimi Boesnach, August Defresne, Johan Fiolet, Louis van Gasteren, Karl Guttmann, Marie Hamel, Rika Hopper, Lo van Hensbergen, Leen Jongewaard, Ton Lutz, Egbert van Paridon, Fons Rademakers, Cor Ruys, Louis Saalborn, Allard van der Scheer, Jacques Snoek, Luisa Treves, Henk van Ulsen, Ellen Vogel, Siem Vroom. Helemaal achteraan het boek staan Simone Signoret en Yves Montand!
Dit gezellige handtekeningenalbum is voornamelijk samengesteld in de jaren 1948-1954, met bovengenoemde uitschieter naar 1974. Er is heel wat samenhangende geschiedenis in te ontdekken, vooral met betrekking tot het nationale en internationale theater van deze periode.

8. BRULEZ, Raymond Getypte brief, in groen gesigneerd, aan J.C. Brandt Corstius als auteur van de literaire kroniek in het Utrechts Nieuwsblad. Eén blad, recto en verso, gedateerd ‘Brussel de 12 Februari 1954’. 45 regels. Met enkele verbeteringen en ondertekening in groene inkt. Gevouwen.
€ 60
* Brulez las met veel belangstelling de recensie van zijn boek De verschijning te Kallista, en dankt er hartelijk voor. Maar met één passage is hij het niet eens: daarin schrijft Brandt Corstius dat het verhaal schatplichtig is aan Marnix Gijsen als auteur van Joachim van Babylon – dat verscheen in 1947. Het plan van Brulez’ boek was echter al klaar in 1933, zoals hij in deze brief uitgebreid toelicht. Brulez was beïnvloed, erkent hij, niet door Gijsen: maar door Jules Laforgue en Marcel Proust.

9. CAMPERT, Remco Beschreven blad. (Gesigneerd). Zonder plaats, De Bijenkorf, 2001. Garenloos. 72 p. 1e druk.
Verkocht
* Gesigneerd op de eerste pagina met ‘R’dam/ 23.3.2001’. Dit boekje werd uitgegeven ter gelegenheid van de Literaire Boekenmaand die in maart 2001 in de Bijenkorf Boekhandels werd gehouden.

10. (CONINCK (vertaling), Herman de). Edna St. VINCENT MILLAY Ter ere van de goedertieren maan. Ingeleid en vertaald door Herman de Coninck. Brugge/ Nijmegen, Orion/ Gottmer, (1979). Ingenaaid. 48 p. 1e druk. Vlekje voorop.
€ 50
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘voor Julien Weverbergh,/ deze met de pen en de/ goedgerichte pet geschreven/ vertalingen./ (handtekening)/ 4.11.79’.

11. COUPERUS, Louis Hooge troeven. Amsterdam, Veen, [1908]. Linnen (bandontwerp H.P. Berlage; zelfde ontwerp als voor 1e druk, maar dan in zwart en wit op grijs). (4), 124 p. 2e druk. Enkele krasjes. Rug bovenaan wat gerafeld en bandtekening op de rug iets vervaagd. Voorschutblad uitgescheurd. Oude naam op eerste bladzijde: P.W.C. Frieswijk.
€ 65
* Deze kleurstelling is fraaier dan die van de eerste druk. Schaars. VV 170, 5.

12. COUPERUS, Louis Langs lijnen van geleidelijkheid. Amsterdam, Veen, [1900]. Recent zwart linnen met (wat beschadigd) opgeplakt omslag van de ingenaaide versie, ontworpen door J.G. van Caspel. (4), 240; (4), 216 p. 1e druk. Iets schuingelezen.
€ 50
* De ingenaaide versie, met dezelfde tekening als de linnen editie, maar in andere kleurstelling, is door zijn kwetsbaarheid zeer schaars. Dit is niet zo’n mooi exemplaar, maar het documenteert de ingenaaide Langs Lijnen. VV 205,2.

13. EMANTS, Marcellus Lilith. Gedicht in drie Zangen. Haarlem, De Graaff, [1879]. 26 x 20 cm. Gedecoreerd linnen. (4), IV, 66 p. 1e druk. Boekblok opnieuw in band gezet. Rechtsonder iets verbleekt. Aardig, contemporain ex libris-blindstempel op de titelpagina (‘P.B. Bruyn van Rozenburg’).
Verkocht
* Volgens de bibliografische Mededelingen van het Letterkundig Museum zijn er van deze uitgave ‘ook exemplaren vervaardigd zonder jaartal op de titelpagina en het omslag of de band’. Paulus Boudewijn Bruyn van Rozenburg (1833-1913) was officier van het KNIL en na zijn pensionering en overkomst naar Nederland actief publicist en sociaal ondernemer.

14. EMANTS, Marcellus Lilith. Gedicht in drie Zangen. Haarlem, W.C. de Graaff, [1879]. Herbonden in heelleer met behoud van het originele omslag (voor- en achterzijde). (4), 66 p. 1e druk. Omslag gekreukt, gevlekt en aan de voorzijde gedoubleerd, maar het is compleet.
Verkocht
* Voorheen de ingenaaide versie: een zeer kwetsbaar boek in kwartoformaat, herbonden in 1997 door de Utrechtse boekbinder F.H. Danner. Typisch 19e-eeuws mooi uitgevoerd drukwerk met het originele omslag in groen, rood en zwart en om elke tekstpagina een rood kader.

15. EMANTS, Marcellus Lilith. Gedicht in drie Zangen (het enig bekende luxe-exemplaar!). Haarlem, W.C. de Graaff, [1879]. Bedrukt perkament (rug professioneel gerestaureerd). (4), 66 p. Niet afgesneden. 1e druk.
Verkocht
* Auteursexemplaar, met de signatuur van Emants in de rechterbovenhoek van het voorplat. Bovendien is dit het vooralsnog enig bekende luxe-exemplaar, gedrukt in bruin en zwart met rode kaders op geschept papier, gebonden in een band van heelperkament.
Cf.: Marcellus Emants, Schrijvers prentenboek deel 23, (Den Haag, NLMD, 1984), p. 18 (dit exemplaar!).

16. GERHARDT, Ida Kosmos. Mees, Santpoort, 1940. Ingenaaid. 48 p. Met een titelvignet op het omslag en in het colofon naar R.N. Roland Holst (uit 1893). DEBUUT. 1e druk. Goed exemplaar.
€ 65
* Uit de bibliotheek van dichter-bloemlezer Ad den Besten, met zijn naam en ‘Utrecht’ op de Franse titel. Opmerkelijk omslagpapier.

17. (HYNCKES, Raoul). VOS, Margot Meiregen. Een bundel kinderverzen door Margot Vos. Prenten van Raoul Hynckes. Amsterdam, Querido, 1925. 26 x 19 cm. Halflinnen met sierkoord. 64 p. Illustraties in kleuren. 1e druk. Band iets gevlekt, maar in goede staat (schaars zo: het is tenslotte een kinderboek).
Bijgevoegd: De meiroep. Uitgave van de Arbeiders Jeugd Centrale (ca. 1930). 16 p. Gedrukt in rood en zwart met veel illustraties van Raoul Hynckes. Helaas nogal gescheurd, rug gerepareerd.
En bijgevoegd: Kees Broos, Raoul Hynckes. Arnhem, SEP, 1989. 22 x 22 cm. Ingenaaid met opaak omslag in Chinese bindwijze. 48 p. Met reproducties in kleuren van schilderijen van Hynckes, maar ook van enkele van de weinige tekeningen die van hem bewaard zijn. Engels- en Nederlandstalig.
€ 50
* In De Meiroep is Hynckes veel modernistischer dan Meiregen. In het boek van Broos over Hynckes vinden we enkele parallelle tekeningen met zijn boekillustraties. Hynckes (1893-1973) illustreerde slechts heel zelden: hij is vooral bekend als magisch-realistisch schilder, niet als illustrator.

18. JAMMES, Francis, & Valery LARBAUD Lettres inédites. Introduction et notes de G. Jean-Aubry. Parijs/ Den Haag, Stols, 1947. Blind halfleder met gemarmerde platten (privéband, origineel omslag niet meegebonden). (8), 92 p. Gedrukt door Enschedé in een oplage van 340 genummerde exemplaren. 1e druk. Met een in inkt geschreven datum (’17-6-47′) en een notitie over de oplage voorin.
€ 40
* Brieven gewisseld tussen 1911 en 1931. Er waren 40 luxe exemplaren op Hollands papier van Van Gelder. Dit is een ongenummerd luxe exemplaar op Ossekop (‘papier de Hollande’). Mooie privéband zonder tekst. Van Dijk 763.

19. KEMP, Pierre ‘Dienend plastiekje’ en ‘Klokken’. Twee handschriften in inkt. Tweemaal gesigneerd. Alleen recto. 11,2 x 20,3 cm;al 10,1 x 20,3 cm. Beide gedichten zijn geschreven op gelinieerde velletjes en opgeplakt op een blad van een kladblok, waarop door Kemp in potlood geschreven: ‘Nieuwe verzen van Pierre Kemp’. Op de achterkant is geschreven ‘Snoek’. Op beide handschriften schreef Kemp ‘aangen./ 25-2-42’. Met strepen in rood en paraaf ‘vB’. Kreukjes en vouwtjes, wat vergeeld.
Verkocht
* Beginregels: ‘De maan schijnt op haar bloote kuiten’ en ‘Hier is geen poezie van de straat’. Deze gedichten staan (met gemoderniseerde spelling) in de afdeling Verspreide gedichten in het Verzameld Werk (deel 2) op p. 770.

20. KEMP, Pierre Handgeschreven brief en dito kaart aan Vic Reinders. 1. Bloknootvel. 25,8 x 21,0 cm. Alleen recto. 19 regels. Gedateerd ‘Maastricht, 30 Nov. 1956/ Turennestraat 21’. Gericht aan ‘Hooggeachte Heer Reijnders’ [sic]. Tweemaal gevouwen. Met linksboven een notitie van Reinders over zijn antwoord.
2. Correspondentiekaart. 13,8 x 10,5 cm. Alleen recto. 19 regels. Gedateerd ‘Maastricht, december 1956’. Gericht aan ‘Zeer geachte heer Reinders’. Met envelop, poststempel 31 XII 1956, waarop Reinders noteerde ‘Beantw. 31/12 56’. Op de achterkant andere notities, kennelijk een berekening van een jaarinkomen.
Verkocht
* Kemps vriendelijke brief aan de Maastrichtse schrijver Vic Reinders (1888-1961) is een antwoord op de felicitatie met het winnen van de Constantijn Huygensprijs (2500 gulden) voor zijn gehele oeuvre. Dat nieuws stond op 15 november in de kranten. Op zaterdag 1 december werd Kemp 70 jaar, hetgeen op de vrijdag daarvoor officieel gevierd werd met de benoeming tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en een speciaal eregeld van 1000 gulden, wat in een eigenhandig schrijven aan Kemp door minister Cals werd medegedeeld.
‘Laat mij mij het eerst en héél lang excuseren, dat ik Uw brief met felicitatie voor mijn prijs – en mijn verjaardag – nog niet heb beantwoord. En U dan nog langer danken voor Uw gelukwens’. Kemp kan Reinders’ brief echter niet meer vinden, ‘ik ben eenvoudig ondergegaan in het ontvangen papier’. Zijn enige goede oog heeft het moeilijk: ‘ik moet zuinig zijn met kijken’.

Reinders beantwoordde deze brief op 3 december met een felicitatie voor de ridderorde en bezorgde zijn antwoord zelf (het was twintig minuten lopen) bij Kemp.

Kemp antwoordde eind december met een via de post verzonden correspondentiekaart, wat minder vormelijk dan de brief van 30 november, met dank voor de felicitatie, maar ook voor details over de beide boeken waarmee Kemp was gefêteerd, Engelse verfdoos en Maastricht en ik. De dank gold ook voor de poëtische bijdrage van Reinders in Kemps Liber Amicorum, waarin hij het ‘Aait-Mestreechs’ als taal hooghield, ter onderscheiding van de bijna gelijknamige biersoort ‘Mestreechter Aait’. ‘Voor mijn doen en eenvoudigheid was op 1 december hier zeer druk. Aan de correspondentie-pyramide breek ik nog dagelijks af, maar weer mijn “oog-kort” laat niet toe zoveel als ik zou wensen te doen.’ Hij eindigt met een ‘Maastrichtse handdruk’.

21. KOOTEN, Kees van Verplaatsingen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1993. Garenloos. 204 p. 1e druk. Vouw onderaan het boekblok.
€ 60
* Dummy: alleen de eerste negen pagina’s zijn bedrukt (met o.a. het complete eerste (mooie) verhaal, ‘Ultima tule’). De omslagfoto is geheel anders. Achterzijde effen zwart.

22. LAMBERT, André Janus. Universae Latinitatis recensio et libellus bimestris. Anni tertii, fasc. tertius (ultimus). Parijs, Les Belles Lettres, 1924. 33 x 26 cm. Origineel omslag. 16 p. Rijkelijk voorzien van initialen en vignetten van André Lambert. Gedrukt op getint geschept papier van MPM. 1e druk. Rugje ingescheurd. Iets gekreukt aan de randen. De ver overstekende randen van het omslag hebben heel lichte kreukjes veroorzaakt.
€ 30
* Dit geheel in het Latijn gestelde en geheel aan de Latijnse taal en literatuur gewijde, bijzonder mooi en luxueus uitgevoerde tweemaandelijks tijdschrift was een initiatief van de erudiete Zwitsers-Franse graficus André Lambert (1884-1967). Lambert kon zich helemaal op de vormgeving uitleven en vulde alle pagina’s met houtgesneden en getekende initialen en andere versieringen. Met onder andere het Testamentum Porcelli, allerlei teksten uit middeleeuwen en renaissance, een vertaling van Goethes ‘Über allen Gipfeln’ in het Latijn door Karl Heinrich Ulrichs, en tenslotte een droevig nawoord van Lambert: dit is het allerlaatste nummer van het tijdschrift Janus, dat in 1919 was gesticht.
Heerlijk pedant escapisme!

23. (MEES, Fokko). WAALS, Laurens van der Drie Middeleeuwsche Balladen. Blaricum, De Waelburgh, 1924. Ingenaaid. 28 p. Met een grote houtsnede en drie vignetten van Fokko Mees. Keuze en typografie Laurens van der Waals. Gedrukt op geschept papier. Een van 155 genummerde exemplaren (plus 22 Romeins). 1e druk. Wat roestvlekkig.
Verkocht
* Thijsken van den Schilde, Een out liedeken en Doen Hanselijn over de heyde reed. De Waelburgh werd gedragen door broer en zuster Laurens en Jacqueline van der Waals (gestorven in 1922), en kenmerkte zich door bijzonder fraai uitgegeven dichtbundels in expressionistische vormgeving. Na enkele jaren ging de uitgeverij op in Nijgh & Van Ditmar; Laurens van der Waals werd er literair adviseur.

24. (MÉRODE, Willem de, Berendien MEIJER-SCHUILING, Martinus NIJHOFF, C. Louis LEIPOLDT en anderen) Vredesjaar mei 1945. Handgeschreven en getekende bundel gedichten van Berendien Schuiling (4), Leipoldt, Nijhoff, Adama van Scheltema, De Mérode (4) en enkele zonder naam van de dichter. Op de voorkant een monogram AE of EA in het midden van de titel. Kartonnen platten met koord aan elkaar verbonden. 10 bladen, eenzijdig of tweezijdig beschreven. Deels zorgvuldig gekalligrafeerd in rood en zwart, deels duidelijk geschreven. Met op elke pagina versiering in de vorm van aquarel-tekeningen van bloemen, wolken, een vogel, de Verkondiging, de Aanbidding van de herders, en de heilige stal, met versierde kaders. Op de voorkant is in aquarel een tuin met een ster weergegeven.
€ 45
* Zelfgemaakte poëzieverzameling, waarschijnlijk een geschenk, gegeven aan een geliefde bij het einde van de Tweede Wereldoorlog. Veelal bekende, lieve gedichten over natuur, ontroering, een dood kindje, de hemel. De poëzie van Berendien Schuiling (1903-1983) verscheen vooral in protestantse tijdschriften. Met eenvoudige middelen samengestelde bundel gedichten, aandoenlijk versierd. De maker is niet bekend, evenmin wie A.E. of E.A. was.

25. MINCO, Marga ‘De deur uitgaan’. (Verhaal in De Tweede Deur. Vier nieuwe verhalen van Bob den Uyl, Rudolf Geel, Marga Minco en Drs. P.). Amsterdam, Crawford Deur bv, 1980. Linnen met zilveropdruk. (2), 56 p. 1e druk.
Verkocht

*Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan haar uitgever en diens echtgenote op de titelpagina: ‘voor Bert en Yteke [Bakker],/ met hierin weer/ een teken van schrijven/ van/ Marga/ 4 januari 1981’.

26. MORGENSTERN, Christian Galgenlieder. Liederzyklus für Bariton und Klavier. Komponiert von Henri Zagwijn. Amsterdam, N.V. De Nieuwe Muziekhandel, [1923]. 34 x 26 cm. Ingenaaid met sierkoord. 18 p. Partituur. 1e druk. Prijsplakkertje op titelpagina, verder prima
€ 45
* Zeven liederen: Bundeslied der Galgenbrüder, Galgenbruders Lied an Sophie, die Henkersmaid, Nein!, Fisches Nachtgesang, Das Hemmed, Galgenbruders Frühlingslied en Das grosse Lalula.
Omslagtekening vermoedelijk door de componist Henri Zagwijn (1878-1954). Uit de grote omslagontwerpencollectie van Rob Aardse. (Deze liederen zijn op Youtube te beluisteren, vanaf 10′).

27. RAES, Hugo Gestencilde uitnodiging voor een ‘gekruide voorstelling van de Antwerpse Poesjenellenkelder’. Antwerpen, eigen beheer, [1967]. Eén blad A4-formaat. Eenzijdig gestencild. Gesigneerd in balpen ‘Beste groeten!/ Hugo’. Op de achterkant een handgeschreven mededeling die wellicht een advertentie betreft, in De Nieuwe Gazet.
€ 25
* Grappige, slordig vormgegeven uitnodiging voor een ‘lolavond’ in dit Antwerpse marionettentheater. Er kan gespeeld worden: De Leeuw van Vlaanderen, De Maegd van de Burchtgracht, Haar en Kwitto, Isodrolda, de dochter van Antenor Koning van Spanje, en De Neus met de blote verdoemenis. ‘Er zullen hoogstens een 90 tal zitvlakken plaatsnemen’. ‘Om geen 40 brieven of meer te moeten tikken: dit stenciltje’.

28. SINKGRAVEN, Rense Bombloesem. Groningen, De Kleine Uil, 2005. Ingenaaid. 56 p. Inliggende reclamekaart. 1e druk.
€ 20
* Met gesigneerde, rake opdracht van de dichter: ‘Voor Ludwig,/ de duistere/ verlichte/ Liefs Rense’. Debuut van Sinkgraven. Met inliggend een kleurenfoto waarop Sinkgraven uit dit boek voordraagt op het festival Dichters in de Prinsentuin, gedateerd 29 juli 2005.

29. SMEDING, Alie – P.A.H. HOFMAN De zondaar. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1935. Linnen. Bandontwerp P.A. Hofman. 732 p. 7e druk. Klein vlekje op de rug, verder zeer mooi.
Verkocht
* Gestoken in een prachtig ontworpen boekband van Pieter A.H. Hofman. De eerste drukken hadden een zwart-rode kleurstelling, maar het ontwerp is hier in naturel linnen met zwart, rood en blinddruk uitgevoerd. Een gezocht boek, dat het preutse Nederland van de jaren twintig en dertig wist te schokken, met zijn levensechte seksuele problemen. Zie het volgende nummer voor de reactie van E. du Perron op het nuffig neusoptrekken van Martinus Nijhoff sr. en jr. en van de hypocrisie van andere geschokte critici.

30. (SMEDING, Alie). PERRON, E. du Ballade der Polderlandsche onrustige kapoenen. Geschreven bij het verschijnen van Nijgh & Van Ditmar’s boekje: “Wat de Pers zegt van De Zondaar, door Alie Smeding”. Brussel, E. du Perron [1927]. Plano. 27,7 x 18,5 cm. 1e druk. Driemaal gevouwen. Uiterst zeldzaam.
Verkocht
* Reactie in dichtvorm op de beschuldiging van Henri Borel, vader en zoon Martinus Nijhoff en anderen aan het adres van Alie Smeding dat haar boek De Zondaar pornografie was. Batten/Stols 10 (‘Dit polemisch gedicht werd door Den Gulden Winckel geweigerd. E.d.P. liet het daarna voor eigen rekening drukken en zond het als “vliegend blaadje” aan vrienden en belangstellenden’).
Zie hier voor meer informatie over deze onvindbare uitgave.

31. (STOBBAERTS, Marcel). DAUDET, Léon Notes d’un exilé (Londres et la Flandre). Frontispice et bandeaux gravés sur bois par Stobbaerts-Marcel. (1/15 luxe-expl. avec extra suite). Maestricht & Bruxelles, A.A.M. Stols, 1929. Ingenaaid. Twee delen in schuifhoes. (4), 148 p. Met frontispice en vignetten in houtgravure door Stobbaerts. Gedrukt in 2565 genummerde exemplaren. 1e druk. Boek deels niet opengesneden. Enkele kreukjes.
Verkocht
* Een van de 15 luxe-exemplaren op Japans papier met een extra suite van frontispice en vignetten (27 bladen), alle prenten gesigneerd door Stobbaerts. Deze zijn gehuld in een later gemaakte portfolio, en samen in een schuifhoes ondergebracht. Met schetsen van het Vlaamse strand en zijn bezoekers, van Zeebrugge en van de abdij Ter Doest. Van Dijk 174.

32. STREUVELS, Stijn Ansichtkaart met gesigneerde foto, gericht aan A.A.M. Reinders. Foto in bruin van Streuvels in een regenjas met epauletten, zijn snor is klein en nog donker. Jaren 20? Breeduit gesigneerd in ietwat vaag blauwe inkt. Fikse vlek in de rechterbovenhoek. Een goedgebruikte briefkaart met een punaisegaatje en wat slijtage.
Verkocht
* Door Streuvels geadresseerd aan de Maastrichtenaar Alphonse Reinders, een broer van kunstenaar Vic Reinders, ‘met vriendelijken dank voor gelukwensch/ (handt.)’. Het poststempel is niet eenvoudig te ontcijferen, maar kennelijk staat er ’14-0?-37′.

33. TACITUS, Publius Cornelius [Germania]. C. Cornelii Taciti de situ, moribus, et populis Germaniae libellum cum indice geographico in usum scholarum suarum edidit M. Mart. Friedr. Soergel. Lemgo, erven Meyer, 1809. Contemporain karton met donkergrijs stijfselpapier. 70 p. Editio novissima. Twee oude plakkers op de rug, kleine slijtplekjes op de platten. Met handtekening ‘v. Romberg’ op de titel, en een stempel ‘Freiherrl von Homberg Bibliothek’ en ‘Ausgeschieden’.
Verkocht
* De Germania van Tacitus, een zelfstandig boek uit het eind van de eerste eeuw, is een belangrijke bron voor de oude geschiedenis voor onze contreien en die van onze oosterburen. Dit mooi gedrukte boekje bevat de Latijnse tekst voor gebruik op school, met uitvoerige geografische toelichting in het Duits. Uitgegeven in de stad Lemgo in Lippe-Detmold bij de reeds in de 17e eeuw gestichte klassieken-uitgever Meyer.

34. TOURNIER, Luc. Conversatie voor de prauw. (Met opdracht aan Joekie Broedelet). (Curaçao, De Stoep, 1954). 28 x 23 cm. Geniet. Met illustraties naar tekeningen van Charles Eyck. Gedrukt op verschillende soorten papier. (54) p. 1e druk. Wat gevlekt, gebruikssporen.
€ 60
* Exemplaar met opdracht van de schrijver aan Joekie Broedelet: ’17 VIII 60/ Welkom terug op Curaçao/ Mrs. Broedelet!/ van Luc Tournier.’ Broedelet, de moeder van Remco Campert, had in de jaren dertig en veertig Curaçao al bezocht op toneeltournees. Vanaf 1 augustus 1960 zou ze voor een jaar het toneel van het eiland gaan leiden.
De illustraties door Charles Eyck, variaties op een portret van Tournier alias Chris Engels, met doordringende ogen, zijn op creatieve manier doorheen het boek aangebracht, met opvallende, kleurige typografie. De Stoep, 3e serie nr. 7.

35. VOHÁNKA, Rudolf Jan Hus 1415-1915. Oratorium. Na slova Ferdinanda Havelky pro solové hlasy, sbor a orchestr složil Rudolf Vohanka. Klav. vytah s textem. Wenen-Leipzig, Universal-Edition, 1916. 32 x 24 cm. Ingenaaid. 152 p. Partituur voor hoge stem en piano. Met de teksten. Enkele scheurtjes in het omslag.
€ 35
* Pianouittreksel van het Tsjechische oratorium op tekst van Ferdinand Havelka voor solostem, koor en orkest. Dit muziekstuk past in het ontluikende Tsjecho-Slowaakse nationalisme. Nog geen drie jaar later zou het land zich ontworstelen aan het Oostenrijkse juk. Prachtig omslag van Zdeněk Louda. Afkomstig uit de omslagenverzameling van Rob Aardse.

36. VRIESLAND, Victor van Collectie van vier getypte, gesigneerde brieven en een getypte ansichtkaart alsmede een handgeschreven brief, gericht aan de Maastrichtse dichter Vic Reinders. In het begin van de correspondentie (1948) gaat het over Reinders’ dichtbundel Ogivaal, waarvoor Van Vriesland de dichter bedankt. Een gedicht zal in Van Vrieslands bloemlezing Spiegel van de Nederlandsche Poëzie opgenomen worden. De handgeschreven brief (25 juni 1953) dankt Reinders voor diens felicitatie met de benoeming van Van Vriesland tot Ridder in het Legioen van Eer. Ook de latere, getypte schrijvens zijn bedankjes voor felicitaties, respectievelijk met Van Vriesland doctoraat honoris causa in Leiden (10 juli 1954), met de Constantijn Huygensprijs (24 november 1958) en met de Prix des Amitiés françaises (16 februari 1960). Met drie enveloppen.
Verkocht
* Een zesde brief van Van Vriesland is getypt en gesigneerd door diens secretaresse Adrienne Canivez – Van Vriesland was ernstig ziek.

37. WEYAND, Joop Een huis op het Smidswater. Roman uit het artistenleven, in het einde van de 19e eeuw. Den Haag, W.P. van Stockum & Zoon, [1943]. Ingenaaid met flappen. (2), 422 p. Niet afgesneden. Wat schuingelezen, vage vlekken op omslag.
Verkocht
* Muzikale Haagse roman geschreven door de orkestfluitist en operakenner Joop Weyand (1889-1962). Dit boek was in 1933 verschenen met de titel In ’t Heiligdom onder het pseudoniem Petrus Josephus.

38. (WILDE, Oscar). ENGERS, Adolphe Oscar Wilde. Tragedie in 5 bedrijven. Naar de gegevens van Dr. Fritz Löhner, Bruno Hardt en Franz Martos. Den Haag, F.W. de Ruyter van Steveninck, 1917. Ingenaaid (omslagontwrep C. Arnouts). 176 p. Met een foto van Wilde en een van Engers. 1e druk. Rug wat versleten, omslag iets gevlekt.
Verkocht
* Toneelstuk geschreven door de jonge acteur Adolphe Engers, die in de jaren twintig carrière ging maken in het decadente Berlijn. Het gaat over ‘de ongelijke strijd tussen het kunstenaarschap en de arrogantie van het onbenul’, schreef Gerrit Komrij in Averechts.

39. ZEGGELEN, Marie C. van Oude glorie. Amsterdam, Nederlandsche Keurboekerij, 1935. Ingenaaid, omslag met flappen (Hollandse kolonialen op olifanten, ontworpen door Jan Poortenaar). (2), 190 p. 1e druk. Kwetsbaar omslag aan de randen licht beschadigd, rug verbruind en wat versleten, enkele bruine vlekjes.
€ 35
* Indische roman. Met inliggend een door Marie van Zeggelen (1870-1957) handgeschreven velletje met voorgestelde passages die geschrapt kunnen worden wanneer de tekst te lang zou uitvallen. Geparafeerd door de schrijfster. Deze roman speelt in het Atjeh van rond 1600.

40. ZIJLSTRA, Jaap Voor de gelukkige vinder. Nijkerk, Callenbach, (1973). Garenloos. 48 p. 4e druk.
€ 15
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: ‘voor Addy/ van Jaap Zijlstra/ Vorden, 9 maart 1983’. (Zie voor Jaap Zijlstra ook de twee eerste nummers van deze nieuwsbrief).