Nieuwsbrief 915: Kunst

Het was mij een eer om deze nieuwsbrief te maken, en deze kunstenaarsboeken ter hand te kunnen nemen, het papier te strelen, oog in oog te staan met vereerde naamtrekken en prenten. Van deze boeken te houden, waarvan wij de tijdelijke behoeders mogen zijn.

1. BEUYS, Joseph & H.H. ter BALKT Joseph Beuys. (Gedichten met Duitse vertaling door Maarten Beks en Klaus van de Locht. Met 11 zeefdrukken naar niet eerder gepubliceerde tekeningen van Joseph Beuys, deels ingeplakt, een originele, ingeplakte foto door Ludwig Rinn (‘Das Rudel’/ de 24 sleden), waarop een installatie van Beuys, en 4 zeefdrukken naar foto’s van Ute Klophaus). (Arnhem), Stichting Ravenberg Pers, (1978). (2), 70 p. Linnen in met zeefdruk beplakt foedraal. Geheel gedrukt in zeefdruk in een oplage van 300 genummerde exemplaren, alle gesigneerd door Beuys en Ter Balkt. 1e druk. Naam en vroege datum (29-4-’78) op schutblad.
Verkocht
* DIT IS NUMMER I van de 50 Romeins genummerde luxe-exemplaren die werden gebonden in linnen en gevat in een foedraal. Dit bijzondere exemplaar werd onder en tegenover het colofon niet alleen gesigneerd door Beuys en Ter Balkt, maar ook door Maarten Beks, Klaus van der Locht, Willem van Lieshout en Koos van Tol. Beks en Van der Locht vertaalden de gedichten van Ter Balkt in het Duits, galeriehouder Van Lieshout bemiddelde bij de totstandkoming van de uitgave en Koos van Tol drukte het geheel. Met opdrachtje van Van der Locht: ‘Voor Cees [van Maurik]’. Cees van Maurik (1934-2017) werkte aanvankelijk in het papier en in de reclame, later werd hij adjunct-directeur van uitgeverij Veen.

2. (DIJKSTRA, Johan – H.N. WERKMAN) Het boek van Trijntje Soldaats. Met prenten en initialen, in hout gesneden door Johan Dijkstra. Een woord ter inleiding van Herman Poort. Groningen, Noordhoff, (1928). Linnen. Onafgesneden. (16), 80 p. Gedrukt in kleuren door H.N. Werkman in een oplage van 600 exemplaren. 1e druk. Schutbladen als altijd verbruind, maar een mooi exemplaar, verder zonder roest.
€ 350
* Vormgeving en druk van Hendrik Nicolaas Werkman. Een heerlijk boek met zijn ruige linnen en dito papier, de boerse houtsneden en de gave elementaire verhalen, verteld door die achttiende-eeuwse huisnaaister, Trijntje Wijbrands aan de kinderen van de Groningse familie Arends. Die tekenden de ‘wondervolle verhalen’ op ‘in kinderlijke woordenkeus en in kinderlijke spelling’, aldus Herman Poort in zijn inleiding. ‘Later heb ik het heerlijk-vuile boekje eens van haar mogen leenen en ik heb het (…) prachtig gevonden’. En Werkman en Dijkstra raakten onder dezelfde bekoring…
De meeste exemplaren zijn ingenaaid in Zaans bordpapier, maar dit is mooi gebonden, met een van de houtsneden van Dijkstra verdiept opgeplakt.

3. (HAAGSE SCHOOL). BOELE VAN HENSBROEK, P.A.M. De Haagsche School in het museum Mesdag. Amsterdam, Scheltema & Holkema’s Boekhandel (K. Groesbeek & Paul Nijhoff), (ca. 1904-1912). 49 x 39 cm. Verguld linnen. 80 p. deels met bedrukt beschermpapier. Kop verguld. Gedrukt in rood en zwart op zwaar geschept papier. Met portret van Mesdag als frontispice. Reproducties in lichtdruk, enkele in kleur. 1e druk. Vaag vaal plekje voorop, verder in uitstekende conditie.
Verkocht
* Monumentaal boekwerk met 34 prachtige reproducties van schilderijen, liefhebbend, beeldend en bloemrijk beschreven door de boekhandelaar (ex-directeur van Nijhoff) Boele van Hensbroek (1853-1912). De verschijningsdatum is niet precies bekend, wel de nieuwprijs: 45 gulden. Het kostbare boek verkocht slecht en de prijs werd twintig jaar later naar 10 gulden verlaagd. Tegenwoordig is dit grote koffietafelboek-avant-la-lettre schier onvindbaar. De ontwerper van de boekband is helaas niet bekend.

4. ISRAËLS, Jozef Originele pentekening. Dit is de originele pentekening die op het voorplat van het boek van Carel Dake over Israëls uit 1910 is afgedrukt. Gesigneerd door Israëls. Onder de tekening schreef Israëls ‘Wel. Heer Veldt/ Hiernevens een kleine krabbel/ van iets dat niet dikwijls voorkomt/ en naar mijn weten nog niet gereproduceerd/ is./ Uw dw dr Jozef Israëls’. Ca. 17 x 11 cm. Professioneel ingelijst achter glas met een mooie, moderne goud-en-zwarte lijst (37 x 31 cm).
€ 950
* Bijgevoegd: Carel L. DAKE, Jozef Israëls. Amsterdam, C.L.G. Veldt, [1910]. 32 x 25 cm. Verguld heelperkament. 82 p. Gedrukt in donkerrood en zwart. Met een heliogravure, in goudbruine inkt afgedrukt, van de prent ‘Vissersvrouw’, beschermd met vloeipapier. Twee fotografische reproducties van schilderijen in kleuren en vele in zwartwit afgedrukt op kunstdrukpapier. Met kleine schetsjes in boekdruk in hoekjes van pagina’s. Getekende initialen in donkerrood en zwart. 1e druk. Band met wat verkleuring, papier met enkele roestvlekjes.
= Dit is een van de 50 genummerde en door de kunstenaar gesigneerde luxe-exemplaren, gebonden in goudgestempeld perkament met op het voorplat een afbeelding van de hierboven beschreven tekening van Israëls. Dit is nummer 3 van de oplage, het exemplaar van de uitgever.
Tevens: lege proefband van het boek op iets groter formaat. Twee verschillende proeven op de beide kanten van éen ongebruikte boekband.
Een bijzonder ensemble uit de keuken van een uitgever! Voor zijn weelderig uitgegeven boek over de beroemde, bij rijk en arm geliefde schilder Jozef Israëls (1827-1911, de vader van Isaäc Israëls) kreeg Veldt van de hoogbejaarde kunstenaar een vlotte schets annex brief van een landarbeider, die hij in zijn uitgeversarchief bewaarde, evenals de proefband en het luxe-exemplaar.
C.L.G. Veldt timmerde aan de weg als uitgever van moderne literatuur, filosofie en kunst, zo ongeveer van 1898-1916. Hij overleed na een lang ziekbed in 1924, slechts 51 jaar oud.

5. (RENOIR, Auguste). Stéphane MALLARMÉ Pages. (Met een originele ets van Renoir als frontispice). Gemarmerd karton met rugetiket. Voorzijde origineel omslag (gedoubleerd) voorin meegebonden. 192 p. Niet afgesneden. Gedrukt op geschept papier in rood en zwart in 275 genummerde exemplaren. 1e druk. Enkele kleine vlekjes.
€ 1950
* Dit is een van 225 exemplaren op Hollands papier. Een prachtige originele ets van Renoir: een vrouw met ampele vormen en lange, loshangende haren, met een lichte glimlach in gedachten verzonken. Twintig prozateksten van Mallarmé:

Un ciel pâle, sur le monde qui finit de décrépitude, va peut-être partir avec les nuages: les lambeaux de la pourpre usée des couchants déteignent dans une rivière dormant à l’horizon submergé de rayons et d’eau…

het begin van Le Phénomène Futur, een gevoelszwangere blik op de toekomst. Ook met vijf teksten over theater en één over Richard Wagner. Mallarmé (1842-1898) en Renoir (1841-1919) waren goed bevriend.

6. (TOOROP, Jan). PLASSCHAERT Jan Toorop. Amsterdam, J.H. de Bussy, 1925. Heelperkament met opdruk in goud. (4), 60 p., 44 platen. Gedrukt in een oplage van 1000 exemplaren. 1e druk.
€ 850
* Dit is nummer 13 van de 30 genummerde luxe-exemplaren, gebonden in perkament en gesigneerd door Toorop. Studie door de eigenzinnige criticus Albert C.A. Plasschaert (1874-1941). Met 44 zwartwit-afbeeldingen van Toorops werk. Als frontispice een portret van Toorop door Leo Gestel.

7. (TOOROP, Jan). JANSSEN, Miek Jan Toorop’s Kruiswegstaties. St. Bernulphuskerk te Oosterbeek. (Gesigneerd met handgeschreven opdracht van Toorop). Amsterdam, L.J. Veen, [1922]. Karton. 48 p. Geïllustreerd. 1e druk. Rug ontbreekt. Kneep gebroken. Nogal roestvlekkig.
€ 150
* Met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Toorop in inkt op de titelpagina: ‘aan Cor de Kruijff/ met groote sympathie in Chr./ van JTHToorop/ 1922’.

7. (WICHMAN, Erich). VOGELSANG, Willem Erich Wichman tot 1920. Afbeeldingen en geschriften. Met een inleiding van Dr. W. Vogelsang. (1 van 15 genummerde en gesigneerde exemplaren). Amsterdam, P.M. Broekmans, 1920. 32,5 x 24,5 cm. Ingenaaid. 208 p. Niet afgesneden. 1e druk. Rug wat beschadigd, achterzijde omslag (met in rood gedrukte houtsnede) ligt los. Wat roest.
Verkocht
* Dit is nummer 7 van de 15 door Wichman genummerde en gesigneerde exemplaren van de Weeldeuitgave. Deze luxe-exemplaren zijn gedrukt op geschept papier van Van Gelder en verlucht met 50 originele platinafoto’s, ‘autotypiëen in kleuren’, houtsneden en litho’s (alle ingeplakt). Volgens het colofon zou de Weeldeuitgave in halfperkament gebonden zijn, maar die boekband is wellicht niet tot stand gekomen.
Een oeuvrecatalogus, verzamelde gedichten en prikkelende essays van deze wonderlijke en hoogst originele kunstenaar in een indrukwekkende editie, waarvan er bij verschijnen slechts 10 voor de handel beschikbaar waren à 120 gulden (maar liefst!).

8. (WITSEN, Willem). HARPEN, N. van Willem Witsen. (Luxe-exemplaar). Amsterdam, J.H. de Bussy, 1924. 27 x 22 cm. Perkament. (2), 30, (96) p. Met 45 ingeplakte illustraties van werken van Witsen. 1e druk. Goed exemplaar.
Verkocht
* Dit is éen van de 50 genummerde luxe-exemplaren die in perkament werden gebonden. Verschenen kort na het overlijden van Witsen, met stemmige illustraties in zwartwit. (We hebben ook een iets minder mooi exemplaar met aan het eind enkele gekreukte pagina’s. Voorin staat de naam van Anna Jiskoot-Pierson (1891-1969), die een zeer belangrijke verzameling kantwerk aan het Rijksmuseum heeft nagelaten. Dit exemplaar kost € 250).