Nieuwsbrief 931: Wonderzalf

Wij zijn al een beetje omwasemd door de warme, langoureuze kerstsfeer, al is het nog meer dan een week gaans: mooie uitgaven tussen 3 en 67 cm hoog, van zilver op zwart tot goud op rood, handschrift, brief, verzuchtingen en stellingen.

1. AAFJES, Bertus De tooverfluit. Vrij bewerkt naar Des Knaben Wunderhorn (…). Verlucht met (53) vignetten van J.F. Doeve. Amsterdam, Contact, (1943). Halfperkament met stofomslag. (4), 112 p. Gedrukt op geschept papier. 1e druk. Exlibris (van E. Roosegaarde Bisschop). Stofomslag op rug en randen wat versleten, hier en daar wat sporen van tijdvervlieting, maar het mooie boek is in goede staat.
€ 125
* Vertalingen van de bekende Duitse volkspoëzieverzameling uit het begin van de negentiende eeuw. Met klassiekers als ‘Antonius preekt voor de vissen’ en ‘Het bultig mannetje’. Eén van de 125 Romeins genummerde luxe-exemplaren op geschept papier, gesigneerd door Bertus Aafjes en Eppo Doeve, waarin bovendien alle 53 tekeningen subtiel met de hand werden gekleurd! Clandestiene uitgave, in het geheim gedrukt onder de nazi-bezetting. De Jong 5.

2. BADIBANGA, Thaddée L’Eléphant qui marche sur des oeufs. Illustrations de Djilatendo. Préface de G.-D. Périer et G. Dulong. Brussel, L’Eglantine, 1931. 26 x 20 cm. Ingenaaid. 92 p. 1e druk. Rug versleten, vlekjes op de voorkant, wat sleets. Maar indrukwekkend.
Verkocht
* Een van de eerste boeken geschreven door een Kongolees, in 1932 bekroond met de Prix de la langue-française de l’Académie française. Voorop twee echte art-decoolifanten. Binnenin Afrikaanse dierenvignetten van Djilatendo. Schaars en iconisch, uit de verzameling van Huib van Krimpen.

3. BÜCH, Boudewijn Het androgyn in ska. [Amsterdam], Sub Signo Libelli, 1982. Ingenaaid met zwart stofomslag, bedrukt in zilver. (2), 30 p. Met de hand gezet uit de Gill sans serif door Ger Kleis en gedrukt in zilver en zwart in een oplage van 75 genummerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Eén van de slechts 20 ingenaaide exemplaren, een mooie variant die men zelden ziet. Ongenummerd exemplaar, maar onder het colofon voorzien van een handgeschreven opdracht van de drukker: ‘waardering en sympathie/ voor Will & Huib van Krimpen/ Ger Kleis’.
Breugelmans 83.

4. BÜCH, Boudewijn Auch ich in Arkadien. SSL, 1980. Vouwblad in omslag. Gedrukt in zwart en blauw in een oplage van 60 genummerde exemplaren. 1e druk. Omslag langs bovenrand en rug iets verkleeurd.
Verkocht
* Dit exemplaar werd voluit gesigneerd door de dichter onder het colofon: ‘Boudewijn x Maria Ignatius Büch’. Breugelmans 62.

5. BÜCH, Boudewijn C’est la mort qui console, hélas. [Amsterdam], Sub Signo Libelli, (1983). Ingenaaid in een omslag van Zaans bord. 4 p. Met de hand gezet en gedrukt door Ger Kleis in rood en zwart in een oplage van 100 exemplaren.
Verkocht
* Uitgave ter gelegenheid van het tweejarig bestaan van Binderij Phoenix. Niet alle exemplaren werden voorzien van een omslag, dít wel!
Breugelmans 98.

6. DE VINNE, Theodore Low Upon Small Types. The Preface of Brilliants. Brooklyn, Traders Press, 1969. 5,9 x 4,3 cm. Gepolijst rood heelleer met versiering in goud (een karikatuurportret van De Vinne). xiv, 34 p. Geïllustreerd. Gezet uit de 4-punts Optima (en andere letters) en gedrukt in 500 genummerde exemplaren voor Jack R. Levien. Netjes.
Verkocht
* Miniboekje met tekst over kleine lettertypen, van de boekhistoricus en drukker Theodore L. De Vinne (1828-1914). Met voorbeelden uit de eerste jaren van de boekdrukkunst en met tweepuntsletterzetsel – dat nog nét leesbaar is, zo klein. Jack Levien was een New-Yorkse effectenhandelaar die voor zijn plezier kleine boekjes maakte. In 1970 verhuisde hij naar Enkhuizen en daar ging hij door met zijn liefhebberij. In de NCC vinden we eenentwintig verschillende titels (in slechts drie jaar, 1969-1972!). Zie voor een groottevergelijking het plaatje bij nr. 17.

7. DICKENS, Charles Eene geestverschijning. Geïllustreerd door Arthur Rackham. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, [1916]. Versierd linnen. 144 p. Met 11 ingeplakte prenten in kleuren buiten de tekst (voorzien van vloeipapier), en enkele paginagrote tekeningen in zwartwit plus een aantal vignetten. Titelpagina met kerstversiering in rood en zwart. Gedrukt in 550 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug wat donker, enkele kleine schaafplekjes, verder in goede staat. Met fraai exlibris en handtekening van de advocaat W.B.H.A. Heskes.
Verkocht
* Nederlandse vertaling van A Christmas Carol in Prose. Schaarse Dickens-uitgave met prachtige illustraties en art-nouveauversiering.

8. EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. (Uithoorn), Atelier De Ganzenweide, 2004. Halfleer met hoeken, gemarmerde platten en verguld rugetiket (Atelier de Ganzenweide/ Rob Koch). (14), 202 p. Gedrukt door Drukkerij De Brandweervrouw naar de 14e druk uit 1932.
Verkocht
* Met de hand gebonden door de uitgever, met, los bijgevoegd, een zeer uitgebreide beschrijving van de band en van het binden van dit exemplaar, door de binder gesigneerd en op naam gedrukt. Deze editie van De kleine Johannes is speciaal in kleine oplage gedrukt voor boekbinders om er individueel een mooie band omheen te maken.

9. EEDEN, Frederik van De kleine Johannes. Met IX lithografieën en versieringen door Edzard Koning. Den Haag, Mouton, [1898]. 4to. Verguld halfperkament. (2), 194 p. Boek- en bandversiering en negen litho’s op Japans door Edzard Koning. [5e druk]. Mooi exemplaar. De vergulding is rijk en vrijwel onbeschadigd. De bekende gele doorschijn is veel minder dan gebruikelijk. De schutbladen zijn – als altijd – deels wat verbruind.
€ 350
* Een van de monumentale Nederlandse art-nouveauboeken, een zeer geslaagd kunstwerk. Braches Nieuwe Kunst Documentatie (Amsterdam 2006) 607:11.

10. ELFFERS, Dick Negentienhonderd ’44. [Amsterdam, A.A. Balkema, 1943]. 6 kalenderbladen + voorblad (= compleet, alleen de eerste zes maanden zijn tot stand gekomen). Gedrukt door Duwaer en door De Hoop & Meyer in een oplage van 55 exemplaren. Voorblad los, bovenrandje deels opgewipt.
Verkocht
* Aangrijpende kalender voor 1944, clandestien gedrukt voor de Vijf Ponden Pers. Zes gedichten van resp. Juan Ramón Jiménez (vertaald door Albert Helman), Marsman, Leopold, Wanda Koopman en Jacob Israël de Haan (twee keer), op onderling sterk verschillende, geïllustreerde bladen van Dick Elffers. De Jong 442.

11. GILL, Eric Twenty-Five Nudes Engraved by Eric Gill. With an Introduction. Londen, J.M. Dent & Sons for Hague & Gill. Linnen. (10 p., 27 bl.). 1e druk. Rug zwaar beschadigd. Wat verkleurd, verder goed.
€ 95
* Klassiek boek in eerste druk, helaas is de zwakke rug kapot. Met een inleiding van Gill (en geïllustreerde initiaal I), een getekende tussentitel en 26 briljante houtgravures van vrouwen (plus één van drie handen) afgedrukt in wit op zwart. Eric Gill (1882-1940) was een groot kunstenaar en typograaf, die in de laatste decennia omstreden raakte door de onthulling van zijn maniakale sekszucht.

12. GRUNBERG, Arnon Grunbergs Wonderzalf. New York, Norman Bates, 2010. Onbedrukt metalen doosje, waarin verzameld: vier plastic potten met geneeskrachtige producten van het vrouwenklooster Heilige Stefan Piperski, een beschrijving op doorzichtig papier en een tekstboekje (cahiersteek, 40 p.). Vervaardigd in een oplage van 100 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Enkele roestplekje op doos.
Verkocht
* Dit exemplaar is gesigneerd en genummerd ‘HC 4-6’.

13. GRUNBERG, Arnon Het nieuwe hart slaat niet aan. The new heart did not start ticking. (New York, Kunst Editions, 1998). Ingenaaid, los liggend in linnen overslagband met gemarmerde rug en in gouddruk ‘The Pagemaster’ op het voorplat. Op Chinese boekblokwijze gebonden (feitelijk: een koplus, vijf ruglussen en een staartlus). (52) p. doorschoten met transparante vellen. Vervaardigd in een oplage van 45 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Voorste transparante omslagvel wat gevlekt tijdens het uitdraaien uit de printer.
Verkocht
* Existentialistische, soms behoorlijk rauwe gedichten. Wuijts A-40.

14. HENNEMAN, Jeroen Obscure. Den Haag, Galerie Nouvelles Images, 1979. Zwart linnen in linnen cassette. 96 p. Gedrukt in een oplage van 50 exemplaren. 1e druk.
€ 650
* Eén van de 44 genummerde en gesigneerde exemplaren met – los bijgevoegd, onder passe-partout, ingelijst achter glas – een prachtige, gesigneerde potloodtekening van Henneman. Deze originele tekening (grote sneeuwvlok bij radiator; beeldformaat 18,6 x 13,9 cm) staat afgebeeld op p. 75 in het boek.
Drie beeldverhalen met een vel papier in de hoofdrol.

15. KINDERBOEKENWEEK Prentenboekje. Laren-Blaricum, Bibliotheek, 1990. 5,0 x 3,5 cm. Geniet. 16 p. Gedrukt door Rinus de Vringer in de bibliotheek te Laren ter gelegenheid van de Kinderboekenweek 1990. 1e druk. Iets verbleekt.
Verkocht
* Dit miniboekje is gesigneerd door De Vringer en gedateerd ’15/12’91’. Op die dag vond in Paradiso de Beurs van Kleine Uitgevers plaats. Zie het plaatje bij nr. 17 in deze nieuwsbrief

16. KOMRIJ, Gerrit Capriccio. [Amsterdam], Sub Signo Libelli, 1978. Ingenaaid met omslag. (4), 24 p. Met de hand gezet uit de Romanée en gedrukt in blauw en zwart door Ger Kleis in een oplage van 75 [= 80] genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 300
* Komrijs mooiste bundel en Kleis’ belangrijkste uitgave in één. Breugelmans 42.

17. LEVIEN, Jack R. Have a Cigarette. [Enkhuizen], Levien, 1970. 3,1 x 2,2 cm. Gepolijst zwart heelleer met versiering in goud.(24) p. Geïllustreerd. Goed exemplaar.
Verkocht
* Leuk ieniemienieboekje met bezwaren tegen roken, vervaardigd door de geboren Amerikaan Jack Levien (zie nr. in deze lijst). Het meest rechtse boekje in de afbeelding.

18. MARSMAN, H. Verspreide Gedichten, zoals tijdens de bezettingsjaren 1940-1945 verzameld door Chris Leeflang. (Stichting De Roos: de gedichten buiten het Verzameld Werk). (Utrecht, Stichting De Roos, 2002). Twee delen (waarvan éen ‘dubbelboek’) in buikbanden. Ingenaaid. 88; (16), 20 p. Gedrukt in een oplage van 175 genummerde exemplaren. Met illustraties en facsimiles van brieven (o.a. van Rien Marsman, Arthur Lehning, Charles Nypels). (Opmerkelijke) boekverzorging door Tessa van der Waals. 1e druk. Vage vouw in de brede buikband.
Verkocht
* Deze onconventionele uitgave bevat de poëzie die niet in het Verzameld werk is opgenomen, met varianten die niet in de verzameling Achter de vuurlijn van de horizon (1990) voorkomen. Met een uitgebreide, rijk geïllustreerde geschiedenis door Ton Entius die ook een helder licht werpt op de gang van zaken bij de Stichting De Roos, en een verantwoording door Chris Leeflang.

19. MÉRODE, Willem de Collectie van 18 gedichten in handschrift uit de bundel Spiegelbeelden, op 17 bladen. Verschillende formaten, van 12 x 12 tot 21 x 12 cm, op gelinieerd blocnotepapier. Eenzijdig beschreven. 10 bladen zijn geperforeerd, de andere 7 niet. Twee bladen (‘De Achtervolgde’ en ‘De Gek’), waarop vermeld is ‘Geplaatst in “Helicon”, Mei 1938’, zijn doorleefd-watervlekkig. Met enkele notities in potlood en nummers in rood en blauw potlood.
Verkocht
* Echte gebruikshandschriften. Deze zijn in 1979 gebruikt voor de door Hans Werkman samengestelde bundel Spiegelbeelden. Alle ook in Willem de Mérode, Verzamelde gedichten.
‘Prediker’, ‘De krankzinnige’, ‘De Moordenaar’, ‘De Achtervolgde’, ‘De Landlooper’ en ‘Het Horloge’ samen op één blad, ‘De doove Vrouw’, ‘Het Dienstmeisje’, ‘De Gek’, ‘Het oude Meisje’, ‘De Baker’, ‘Koortsdroom’, ‘Operatie’, ‘De Orgelman’, ‘Blinde Harpspeler, Egyptische Grafschildering’, ‘De Ruiter’, ‘Ruiter, Paard en Hond’ en ‘De Wedloop’.

20. MÉRODE, Willem de ‘De ziekenzuster’. (Drukproef). Eenzijdig bedrukte pagina (genummerd 1) met stempel van Van Holkema & Warendorf en het nummer ‘37715 pr.’ Met één verbetering door De Mérode: handen > branden (!), en met de toevoeging ‘geplaatst in “Groot Nederland”/ van September 1937. Horizontale vouwen, wat gevlekt.
€ 60
* Dit gedicht werd in iets gewijzigde vorm opgenomen in Kaleidoscoop (1938).

21. MÉRODE, Willem de (Vijf gedichten. Overdruk uit Opwaartsche Wegen van oktober 1936, p. 233-237). Vijf eenzijdig bedrukte bladen met paginanummering 233-237, geniet in een geel omslag, waarop de dichter de naam van het tijdschrift schreef en: ‘Voor Bram’s verzameling’.
€ 100
* ‘De valsche getuige’, ‘De Godsman’, ‘De uitvreter’, ‘Olympisch’ en ‘De nieuwe ster’. Bram Corbijn van Willenswaard (1913-1980) was goed bevriend met Keuning / De Mérode van 1927 tot diens dood in 1939.

22. REVE, Gerard Lekker kerstbrood. (1 van 50 Romeins). Amstelveen, Peter Loeb, 1973. Ingenaaid met omslag. (8) p. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Heerlijke fantasie, vermoedelijk ontstaan in de rij bij de bakker. Eén van de 50 Romeins genummerde exemplaren, en daarbinnen één van de 25 bestemd voor de uitgever met als losse bijlage de facsimile van het handschrift van de uitgave (lijmsporen op achterzijde). Jaarwisselingsgeschenk 1973-1974. Zelf Reve Verzamelen 25.

23. RUTTEN, Gerard Getypte brief aan Herman van den Eerenbeemt. 29,0 x 22,7 cm. Op briefpapier met opdruk van de Nederlandsche Filmgemeenschap in Den Haag en de film Dood Water van Gerard Rutten. Twee bladen, met paperclip aan elkaar gehecht. Alleen recto. Gesigneerd ‘Gerard Rutten’ en gedateerd ’26-3-35′. 38 regels tekst. Vergeeld, kleine scheurtjes.
€ 50
* Verzoek om samenwerking van de jonge filmer Gerard Rutten (1902-1982) aan Van den Eerenbeemt als directeur Nederland en Overzeesche Gewesten van het filmsyndicaat S.I.R.E.C. Rutten wijst op zijn nieuwste film Dood Water (1934), die ook figureert op het fraaie briefpapier (met bovenaan een beeldmerk opgebouwd uit filmcamera’s en Hollandse molens). Het is ‘de eerste nederlandsche speelfilm welke een beroep deed op andere factoren als de goedkoope jordaanhumor’.

24. [SANDBERG, Willem] Experimenta typografica 3: Gnothi se auton. (Amsterdam, Vijf Ponden Pers, 1945). Ingenaaid met een omslag van ruig, handgeschept Zaans Bord. (32) p. Gezet door Frans Duwaer uit 17 lettertypen en gedrukt in een oplage van 100 genummerde [= 55 ongenummerde] exemplaren. 1e druk.
€ 375
* Fragmenten van grote denkers: Klages, Nietzsche, Goethe, Gorki, Adolphe Prins, Ebner-Eschenbach, Pierre Abraham, Herakleitos, Shelley, Freud, Keyserling, Scheler en ‘?’ in gevarieerde, experimenterende vormgeving van Willem Sandberg. Het zetsel voor deze uitgave was al gereed toen Frans Duwaer op 8 juni 1944 gearresteerd werd. Twee dagen later werd hij door de Duitsers geëxecuteerd. Maar het loodzetsel bleef bewaard en de uitgave verscheen in september 1945 voor de Vijf Ponden Pers. Het volgende deel in deze serie, Experimenta 2, verscheen pas in 1969. Vijf Ponden Pers. De Jong 259.

25. STOUTE, René en Henrik Teksten voor een oude vriend. (Amsterdam, Island International Bookstore, 1984). Linnen. 48 p. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde en door beide auteurs gesigneerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Een van de 15 luxe-exemplaren, gebonden in een dartele heellinnen harmonicaband bespikkeld met vrolijke vruchtenhagel door Pau Groenendijk, en voorzien van een originele pagina handschrift annex tekening (met een kerstmenu!) van René Stoute, plus een ingeplakte kleurtekening (portret) door Henrik Stoute.

26. (TOOROP, Jan). COUPERUS, Louis Metamorfoze. Met een portret door H.J. Haverman. Amsterdam, Veen, [1897]. Linnen (ontwerp Jan Toorop). (8), 432 p. 1e druk. Rug bovenaan iets gerafeld. Klein roze vlekje in de linkeronderhoek. Naam op schutblad: M. Wetselaar. Geen roest van betekenis, alles bijeen een behoorlijk mooi exemplaar.
Verkocht
* Zeer fraai art-nouveau-ontwerp over voorkant, rug en achterkant. Autobiografie van Couperus in de vorm van een psychologische roman. Een van de exemplaren met zwarte bestempeling. Braches 971119. VV 172, 1. Couperus Collectie Veen Metamorfoze 1.

27. (VERKRUIJSEN, H.C.) Nieuwste Nederlandsche lyriek. Bloemlezing. Verzameld door Laurens van der Waals. (Exemplaar gebonden in rijkverguld heelleer). Haarlem, H.D. Tjeenk Willink & Zn., 1910. Verguld soepel heelleer naar ontwerp van H.C. Verkruijsen. XII, 184 p. 1e druk. Enkele kleine onvolkomenheden, maar het leer is onbeschadigd en het goud heeft niet geleden.
€ 125
* Boutens, Greshoff, De Haan, Van NIjlen, Augusta Peaux, Henriëtte Roland Holst, Jacqueline van der Waals en Karel van de Woestijne, en allerlei andere, minder bekende dichters in deze mooie bloemlezing. Henri Cornelis Verkruijsen (1886-1955) was schilder en leraar bij, vanaf 1918 directeur van de Haarlemse School voor Bouwkunst, Versierende Kunsten en Ambachten. Deze boekband is een jeugdwerk; Verkruijsens vader was gedurende meer dan een halve eeuw boekhouder bij Tjeenk Willink en zijn voorganger A.C. Kruseman. De band bestaat ingenaaid, in linnen en leer (toenmalige prijzen f 0,75, f 1,25 en f 1,90). Maar eigenlijk alleen de linnen band is algemeen, deze luxe is zeer zeldzaam. Een rood-gouden juweeltje!

28. VINKENOOG, Simon Nederland Nederland Nederland Nederland NL. Amsterdam, Frans de Jong, 1978. 76 x 28 cm. Plano van geschept papier. Met de hand gedrukt in rood, blauw en zwart in een ongetwijfeld kleine oplage.
Verkocht
* Poëtische aanklacht tegen Nederland, met gedrukte opdracht: ‘(Voor Allen Ginsberg, omdat ik ook zo van de Verenigde Staten van Amerika houd)’.

29. WIENER, L.H., e.a. Beste Wim. P. 446-448 in: Beschreven Bladen. Jaargang 12, aflevering 8. 67 bladen in overslagmap. Oplage circa 30 exemplaren.
Verkocht
* Beschreven Bladen is het besloten tijdschrift van het Haarlemse gezelschap Het Beschreven Blad, dat ongeveer dertig leden telt. Deze aflevering is grotendeels gewijd aan de zestigste verjaardag van Wim Vogel en het feit dat hem de zilveren Penning van Verdienste van de stad Haarlem is toegekend. Toespraken / aubades van Louis Ferron, Dick Jalink, burgemeester Pop en L.H. Wiener. Het omslag van deze aflevering (met een motto van Willem Hussem) werd in vier kleuren met de hand gedrukt door Niek Smaal van de Houtpers in Wageningen.

30. WITTENBERNS, Eric Beweging. Utrecht, Salix Alba, 1978. 67 x 51 cm. Map met 12 prenten, beschermd met vloeipapieren. 9 gedichten in  kunsttypografie, twee titelpagina’s en een colofon. Gedrukt in 23 genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 45
* Korte gedichten dansen op zijn haikoes met grote letters in kleuren op groene en grijze bladen Ingrespapier. Bibliofiele uitgave in groot formaat, van A tot Y uitgevoerd door Wittenberns, maar de map is van binder Wim Jongerius.