Nieuwsbrief 1043: Lijmen

Nu eens geen alle kanten uit huppelende nieuwsbrief met nieuws en ouds, maar een die in één scherpe punt op het papier terecht komt. Een collectie varianten van een van de allermooiste boeken van de Nederlandse literatuur, de sublieme tragikomedie Lijmen/ Het been van Willem Elsschot.
Met de originele illustraties gesneden door Henri van Straten – in groot formaat gedrukt op Japans papier.

1. ELSSCHOT, Willem Het been. Met een inleiding van Menno ter Braak. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Ingenaaid (omslagillustratie van Henri van Straten). (4), 132 p. 1e druk. Scheefgelezen, cijfer op rug, naam en cijfer op Franse titel.
€ 50
* Ingenaaid, en daarom mét flaptekst(en) en omslagillustratie. Schumacher E1a.

2. ELSSCHOT, Willem Het been. Met een inleiding van Menno ter Braak. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Linnen. (4), 132 p. 1e druk. Roest. Krantenknipsel uit de Telegraaf (1979).
€ 25
* Schuhmacher E1b (maar schutbladen niet van gevergeerd papier).

3. ELSSCHOT, Willem Het been. Met een inleiding van Menno ter Braak. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Halflinnen (groflinnen rug, met geel papier (met een ‘werkje’) overtrokken platten). (4), 132 p. 1e druk.
Verkocht
* Schuhmacher E1e.

4. ELSSCHOT, Willem Het been. Met een inleiding van Menno ter Braak. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Linnen. (4), 132 p. 1e druk. Contemporaine opdracht op schutblad (niet van auteur), lichte roest. Boekhandelsmerkje (Dixon, Deventer).
€ 50
* Schuhmacher E1(b-c-d? Auteursnaam 55 mm breed, titel 56 mm, schutbladen van gevergeerd papier).

5. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Amsterdam, Wereldbibliotheek, 1932. Linnen (grof linnen met rode opdruk). 256 p. Bandontwerp en illustraties van Henri van Straten. [2e druk]. Roestplekjes rond rug.
€ 25
* Schuhmacher D2a.

6. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Amsterdam, Wereldbibliotheek, 1932. Linnen (fijn linnen met rode opdruk). 256 p. Bandontwerp en illustraties van Henri van Straten. Mooie art-deco-schutbladen. [2e druk]. Rug ernstig en platten (deels) licht verschoten. Titelpagina en tegenoverliggende pagina verbruind door (niet meer inliggend) knipsel.
€ 20
* Met los bijgevoegd, mooi gedrukt vel ‘Verbetering’: ‘Op de titelpagina werd verzuimd te vermelden dat bandontwerp en houtsneden werden vervaardigd door Henri van Straten’. Schuhmacher D2e.

7. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Het been. Zwijndrecht (B), DeckersSnoeck, z.j. [2007-2013]. Spiraalband.
€ 50
* Het betreft hier ogenschijnlijk een notitieblok, op het omslag staat ook ‘notes’. Het notitieblok is gelinieerd (26 regels per blad, eenzijdig bedrukt), maar deze lijntjes bestaan uit minuscule letters: deze uitgave bevat zodoende vijfmaal de tekst van Lijmen/Het been. Stuntwerk! Niet in Worldcat?

8. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Amsterdam, Van Kampen, [1943]. Halflinnen met stofomslag (Met een flaptekst van Jan Greshoff). 224 p. 2e [= 1e gezamenlijke] druk. Stofomslag op rug beschadigd en niet helemaal compleet.
€ 18
* Schuhmacher D/E1.

9. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Amsterdam, Van Kampen, [1950]. Halflinnen. 228 p. 4e [= 5e gezamenlijke] druk.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op het voorste schutblad: ‘Aan Raphael Fauquez/ Willem Elsschot/ 16 Dec. 1954’. Onder deze opdracht schreef Kees van Kooten in potlood de (inmiddels uitgegumde) opdracht (met hard potlood geschreven, daarom nog uitstekend leesbaar): ‘Voor mijn vriend Rijk,/ op de verjaardag van Kasper/ en Toon,/17 december 1997/ Kees van Kooten’. Inderdaad: 17 december is niet alleen de geboortedag van Kasper van Kooten en van Toon Hermans, maar ook van Rijk de Gooijer, waarmee de begiftigde in de opdracht ook meteen geïdentificeerd is. Schuhmacher D/E5.

10. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Amsterdam, Van Kampen, [1950]. Halflinnen met stofomslag (Met een tekening door Hugh Jans, naar Henri van Straten). 228 p. 4e [= 5e gezamenlijke] druk. Scheefgelezen, gaatje in rug stofomslag, naam en adres op voorste schutblad.
€ 25
* Met op de voorste binnenflap van het omslag reclame voor Het tankschip en Het dwaallicht (met persstemmen van Maurice Roelants en F. Bordewijk). Schuhmacher D/E5.

11. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Amsterdam, Van Kampen, [1960]. Halflinnen met stofomslag (met een tekening door Theo Kurpershoek). 208 p. ‘9e druk’. Vochtvlek aan bovenzijde stofomslag.
€ 20

12. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Verbeterde tekst. Met houtsneden van Henri van Straten. Brussel/ Amsterdam, Manteau/ Van Kampen, [1944?]. Halflinnen met stofomslag. 224 p. [3e gezamenlijke druk?]. Scheur op rug van deels verkleurd stofomslag.
Verkocht
* Met op de flappen van het omslag persstemmen uit Haagsche Post, Het Hollands Weekblad, Vooruit, De Courant en Nieuwe Rotterdamsche Courant (van S. Vestdijk). Schuhmacher D/E3d.

13. ELSSCHOT, Willem Lijmen. I. Lijmen. II. Het been. Verbeterde tekst. Met houtsneden van Henri van Straten. Brussel/ Amsterdam, Manteau/ Van Kampen, [1944?]. Ingenaaid met flappen. 224 p. [3e gezamenlijke druk?]. Naam op franse titel.
Verkocht
* Met op de flappen van het omslag persstemmen uit Haagsche Post, Het Hollands Weekblad, Vooruit, De Courant en Nieuwe Rotterdamsche Courant (van S. Vestdijk). Schuhmacher D/E3c.

14. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Versierd door Henri van Straten. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Linnen. 254 p. [2e druk]. Voorste schutblad verwijderd. Wat roest. Boekhandelsetiketje (‘Kolff Soerabaia’) op binnenzijde voorplat.
€ 20
* Titeluitgave van de WB-uitgave uit 1932. Schuhmacher D2g.

15. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Versierd door Henri van Straten. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Linnen. 254 p. [2e druk]. Eerste tekstpagina verbruind door (niet meer inliggend) knipsel, monogram op franse titel, vlek op buik.
€ 20
* Titeluitgave van de WB-uitgave uit 1932. Schuhmacher D2g (met dit verschil dat het horizontale streepje bijna 9 mm lang is, als in Schuhmacher D2h).

16. ELSSCHOT, Willem Lijmen. Versierd door Henri van Straten. Amsterdam, Van Kampen, [1938]. Ingenaaid. 254 p. [2e druk]. Scheefgelezen, rug beschadigd, voorzijde omslag bijna los, opdracht (niet van auteur) op Franse titel.
€ 25
* Titeluitgave van de WB-uitgave uit 1932. Ingenaaid, en daarom mét flaptekst(en) en omslagillustratie. Schuhmacher D2l.

17. (ELSSCHOT, Willem). Henri van STRATEN Complete set van tien originele houtsneden voor de tweede druk van Lijmen uit 1932. Papierformaat 32 x 23 cm, beeldformaat 20 x 12 cm, van de houtsnede voor het voorplat 22,2 x 17,2 cm. Gedrukt op Keizerlijk Japans papier. Negen van de houtsneden zijn rechtsonder in blauw potlood gesigneerd door Van Straten, de houtsnede voor het omslag bleef ongesigneerd, maar heeft enkele potloodlijnen, wat ons doet vermoeden dat deze set wellicht gebruikt is voor reproduktie in het boek.
€ 4250
* Zeer fraaie afdrukken, uiterst zeldzame, complete set gedrukt op Keizerlijk Japans papier. We hebben geen complete set in openbaar bezit kunnen vinden. Oeuvrecatalogus Van Straten door Ludo Raskin p. 61: ‘Zeldzame getek. proefdrukken op originele afmetingen bekend, waarvan drie in het A.M.V.C, Antwerpen. Negen voorbereidende tekeningen in Prentenkabinet, Antwerpen’. In de brieven van Elsschot is steeds sprake van houtsneden, ook Raskin spreekt van houtsneden, maar wat ons betreft zouden het ook linosneden kunnen zijn.

18. (ELSSCHOT, Willem). P.H. RITTER Jr. Willem Elsschot, Het Been P. 237-238 in De Boekenberg, jaargang 4, afl. 11 (december 1938)
€ 20
* Recensie door P.H. Ritter jr. Deze aflevering bevat ook een uitgebreide recensie van Bordewijks Karakter door dezelfde.

19. (KAMPEN, P.N. van) Onze Boeken. Najaar 1950. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon N.V., 1950. 19 x 13 cm. Geniet. 12 p. Geïllustreerd. In blauw en zwart gedrukt.
Verkocht
* Halfjaarlijkse reclame-uitgave van uitgeverij Van Kampen; pagina 4 en 5 zijn geheel gewijd aan Elsschot: ‘Een nieuwe, goedverzorgde uitgave verscheen zoëven van Lijmen – Het Been, versierd door Henri van Straaten [sic]’. Naast twee pagina’s Elsschot o.a. Ina Boudier-Bakker, Timmermans, Huizinga.

20. (KAMPEN, P.N. van) Onze Boeken. Najaar 1938. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon N.V., 1938. 19 x 13,5 cm. Geniet. 8 p. Geïllustreerd.
€ 20
* Halfjaarlijkse reclame-uitgave van uitgeverij van Kampen. Drie pagina’s over Willem Elsschot met de Lijmen-editie ‘versierd door Henri van Straten’ en o.a. het nog te verschijnen Het Been met een familiefoto van acht Elsschot-uitgaven. Ook over Felix Timmermans, Ik zag Cecilia komen en De Roode Donau van de Hongaarse schrijver Antal Maros [Sivirsky].