Nieuwsbrief 1078: Nanoens

Op het laatste valreepje van de week komt er nog een nieuwsbrief vol kunst en andere poppenkast aangeslenterd, met vergetens en bekends, met de mallemolenbaas en keizer Theodosius, het illusiemeisje en de djati-boomen, de leeuw en de libel, de cursus Moderne Schilderkunst en de kalligrafische brief, de Hef en het bordeauxrode halfleer.

1. (BERLAGE, H.P.). H.P. BREMMER Een inleiding tot het zien van beeldende kunst. Amsterdam, W. Versluys, 1906. Linnen. 224 p. Met (veelal) uitklapbare fotografische afbeeldingen. 1e druk. Rug beschadigd, band wat gevlekt. Papier in het begin van het boek roestig.
€ 125
* Deze ‘Inleiding’ had sterke invloed op de kunstmagnate Hélène Kröller-Müller. Dit exemplaar is voorin voorzien van het mooie exlibris van Berlage en draagt op het vliegende schutblad zijn naam en adres in potlood: ‘H.P. Berlage/ Violenweg/ den Haag’: de architect ging in 1914 in een door hemzelf ontworpen huis wonen: Violenweg 14. Berlage werkte nauw met Bremmer samen bij zijn werk voor Hélène Kröller-Müller.

2. BOUTENS, P.C. (vert.). AISCHYLOS Smeekelingen. Drama, naar het Grieksch van Aischylos. Rotterdam, Brusse, 1930. Linnen. 64 p. Gedrukt in blauw en zwart in een oplage van 600 exemplaren. Bandontwerp en initialen van S.H. de ROOS. 1e druk. Onleesbare handtekening voorin.
€ 250
* Exemplaar met handgeschreven verjaardagsopdracht van Boutens aan de schilder Willem van Konijnenburg: ‘Aan zijn vriend/ W.A. van Konijnenburg/ met beste gelukwensch/ 11 Febr. 1930/ P.C. Boutens./.’ Van Boutens zijn verschillende opdrachtexemplaren aan Van Konijnenburg bekend. De kunstenaar schilderde in 1914 een opvallend portret van Boutens, waarop de dichter zijn innerlijk lijkt te peilen. Cat. Brusse 675.

3. BRECHT, Bertolt The Threepenny Opera. In the English Version by Desmond Vesey. With the English Lyrics and a New Introduction by Eric Bentley. Illustrations and an Original Lithograph by Jack Levine. New York, The Limited Editions Club, (1982). 30 x 23 cm. Linnen in cassette. 160 p. Gedrukt in een oplage van 2000 genummerde en door Levine en Bentley gesigneerde exemplaren.
€ 50
* De originele Limited Editions Club-uitgave met kleurenlitho en andere illustraties van Levine. De Brit Eric Bentley (1916-2020, sic) was een leerling van Tolkien en C.S. Lewis én Brecht-kenner en -vertaler. Jack Levine (1915-2010) was een Amerikaanse sociaal-realistische schilder. Met begeleidend schrijven (Monthly Letter 529) van de uitgever.

4. CANTER, Bernard Dramatische werken van Bernard Canter. Medea. De bron der jeugd. De gijzelaars. Amersfoort, Valkhoff, 1913. Linnen. 336 p. 1e druk. Rug wat verkleurd, achterop rode vlek, verder mooi en fris.
€ 40
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: ‘Den weledgeb. Heere J.A. van Daalen,/ hoogachtend en erkentelijk/ Bernard Canter/ R’dam, 2 Dec. ’21’.

5. CANTER, Bernard De geraffineerde. Een roman van dag- en voetlicht. Amsterdam, Letteren en Kunst, [1915]. Linnen. 180 p. 1e druk. Netjes.
€ 20
* Canter (1870-1956) was een schilderende schrijver, die aanvankelijk werkzaam was op het advocatenkantoor van Willem Paap en via deze toegang kreeg tot de bent van de Nieuwe Gids.

6. CANTER, Bernard Mombakkes, de groote comediant. Een andere roman van dag- en voetlicht. Amsterdam, Letteren en Kunst, [1916]. Linnen. 184 p. 1e druk. Netjes.
€ 20

7. CANTER, Bernard Poppenkast. Een vroolijk spel vol ernst. (Met opdracht). Amersfoort, Valkhoff & Co., [1914]. Geïllustreerd omslag (door J.A. Jurres). 80 p. Niet afgesneden. 1e druk. Goed exemplaar van een kwetsbaar boek.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘Aan Willy Kok/ vriendschappelijk/ B. Canter’. Het toneelstuk speelt op een landgoed, met rollen voor ‘Jan Klaassen een spullebaas’, ‘Rooie Hein een mallemolenbaas’, ‘Hidalgo een berooid edelman’ en natuurlijk ‘Pierlala een dichter’. Een deurwaarder verzucht: ‘Dichters zijn menschen, die veel dichten maar weinig betalen’.

8. CEULEERS, Jan, & Frans SMEKENS Pubeswee. Een bundel verzen opgedragen aan alle jonge mensen. (Antwerpen, eigen beheer, 1931). 22 x 18 cm. Ingenaaid. 64 p. Gedrukt op ‘zwaar editiepapier’ in 150 genummerde exemplaren. Omslag gekreukt en flapperig. Tekstpapier bruin.
Verkocht
* ‘Ik voel niet meer die vuile drang,/ ik zing niet meer die geile zang!’ (Maar ondertussen). Deze op ’27 Januarie 1931′ gedrukte poëziebundel werd geschreven én uitgegeven door twee jongelingen die naar liefde snakten, de negentienjarige Ceuleers en zijn één jaar oudere kameraad Smekens. ‘Illusiemeisje, kom niet weder’… Uit de bibliotheek van Roel Houwink, zonder zijn naam, maar wel met inliggend gedrukt visitekaartje op naam van Smekens (Familiestraat 7), waaronder Jan Ceuleers zijn naam en adres schreef. Aandoenlijk, met frisse typografie.

9. CONSTANDSE, Anton Multatuli als Hervormer. ‘Uitgegeven met medewerker van het “Multatuli-Museum” door den Schrijver.’, 1937. Geniet. 16 p. 1e druk. Wat gekreukt en gevlekt.
€ 18

10. COUPERUS, Louis Nippon. Den Haag, Leopold, 1925. Ingenaaid. VIII, 224 p. Geïllustreerd met foto’s gedrukt op glanspapier. 1e druk. Rug met leesvouwen en heel lichte slijtage, zo te zien enigzins geplakt..
€ 175
* Verslag van Couperus’ reis door Japan (en China), posthuum verschenen. Zeer kwetsbaar in ingenaaide vorm, en toch in zeer goede staat. VV 326,3. Matla 42.II c.

11. COUPERUS, Louis Oostwaarts. Den Haag, Leopold, 1924. Rijk versierd linnen (ontwerp Tjipke Visser). XII, 260, VIII p. Met portret van de auteur en reisfoto’s, afgedrukt in bruin (met groene kaders) op glanspapier. 1e druk. Exlibris verwijderd (mooi gedaan).
€ 50
* ‘Maar de avond geheimzinnigt verder over de stad, de rivier, den prachtigen palmenweg van Belawan, den weg tusschen djati-geboomte naar Padang-Boelan. Sfeervol verslag van Couperus’ reis door Indonesië, kort na zijn overlijden verschenen. Goed exemplaar. Op de band staat de D van ‘door’ op de normale plaats. VV 318,1. Matla 42 I b.

12. CREMER, Jan Jayne. Amsterdam, De Bezige Bij, 2018. Karton met stofomslag. 168 p. Teksten overgenomen uit Ik Jan Cremer Derde Boek (4e druk, 2012). Als nieuw.
€ 30
* Op de titelpagina een handgeschreven opdracht in paarse fineliner ‘met vriendengroet’ uit 2020.

13. CREMER, Jan De Odyssee-cyclus: Fernweh, Sirenen & Canaille. (3 boeken). Amsterdam, De Bezige Bij, 2016, 2017, 2019. Complete serie ‘Odyssee’. Garenloos (1), karton met stofomslag (2 en 3). 290, 240, 360 p. 1e, 3e en 1e druk. Sirenen met leesvouwen op de rug, de twee gebonden boeken vrijwel als nieuw.
€ 90
* Alle drie de boeken zijn op de titelpagina voorzien van een vriendschappelijke handgeschreven opdracht in paarse viltstift (2020).

14. DOUGLAS, Norman Capri. Materials for a Description of The Island. (Gesigneerd). Florence, G. Orioli, 1930. 26 x 19 cm. Lichtblauw halflinnen met zware kartonnen platten. xvi, 368 p. Niet afgesneden. Geïllustreerd met foto’s, deels ingeplakt, deels meegebonden. Gedrukt in 525 genummerde exemplaren, alle gesigneerd door de auteur. 1e druk. Rug verkleurd en aan de randen gescheurd. Platten vergeeld, titellabel wat sleets en gevlekt. Naam en datum op schutblad: ‘Capri ~ Nov. 1 ~ 1932/ James H.M. Campbell’. Boekhandelsmerk van Libreria Arcadia te Capri, Italia.
€ 300
* Zeer informatief over Capri in de vroege 20e eeuw in de sfeervolle en precieze stijl van oude deugniet Norman Douglas. In druk opgedragen aan zijn maatje Compton Mackenzie, auteur van sensationele romans over Capri. Een zwaar en niet erg degelijk gemaakt boek dat in goede staat niet te vinden is.

15. DOUGLAS, Norman One Day. Chapelle-Réanville (Eure), The Hours Press, 1929. 26 x 17 cm. Karton. (4), 60 p. Met twee fotografische portretten van de schrijver. Gedrukt in 500 genummerde exemplaren. 1e druk. Band wat verbleekt, maar dit kwetsbare boek is in goede staat.
€ 95
* Onderhoudend boek met de voor Douglas gebruikelijke ingrediënten: autobiografische reisbeschrijving met historische uitjes, alles in een zinderende mediterrane atmosfeer met de nadruk op diverse Griekse eigenaardigheden. Dit is een van de 300 exemplaren op vergé-papier.

16. EUSEBIUS of CAESAREA Historia ecclesiastica. (Ed. Gaufridus Boussardus). Lyon, Gedrukt door Benedictus Bonnyn voor Jacobus en Franciscus Giunta, 1533. Perkament. (40, 192) p. Titelpagina in renaissancekader, gedrukt in rood en zwart. Uitvoerige tabula (register) aan het begin geplaatst. Veel kleine houtsnede-initialen (criblé – witgestippeld). Uitgeversmerk (met lelie en de letters I en F tussen twee brullende leeuwen) op de laatste pagina. De boekband is grof uit een stuk oud perkament geknipt, waarop nog een oud wapenschild (met Olifantsorde) in blinddruk te zien is. Eigenaarsinscripties van Luigi Chiappelli, een Italiaanse historicus uit het eind van de 19e eeuw, en Jac Bäcker, een priester. Papier wat verbruind en in het begin versleten. Eerste twee bladen missen kleine zijhapjes. Enkele nummers op achterschutblad.
€ 650
* Afgezien van het renaissancekader op de titelpagina oogt dit boek nog helemaal als een incunabel, met zijn gotische bastarda-letter. In het colofon gedateerd 6 september 1533. Dit is de kerkgeschiedenis van Eusebius, geschreven in het Grieks, en doorlopend tot de dood van keizer Theodosius en diens opvolging door Arcadius in het eind van de vierde eeuw, lang na het overlijden van Eusebius. Al in de oudheid is de Kerkgeschiedenis in het Latijn vertaald, maar deze tekst is geredigeerd door Geoffroy Boussard (1439-1522), een theoloog die verbonden was aan de Sorbonne.

17. (FOTOMONTAGE). BRANDENBURG, Wout Programma 47e Bondsdag Rotterdam 30 Mei 1935. Rotterdam, Nederl. Bond van Jongeren op Geref. Grondslag, 1935. Geniet. 40 p. Rijk met foto’s geïllustreerd. 1e druk. Bovenaan wat roestvlekjes, verder in goede staat.
Verkocht
* Fraaie fotomontage van De Hef, de oude St. Laurens en moderne fabrieken met letters en wapentjes van de hand van de verder als kunstenaar onbekende Brandenburg (geb. 1909?). Omvangrijk programma met uitvoerige toelichting over de stad Rotterdam, maar ook over het orgel in de Nieuwe Zuiderkerk, en met liedteksten zoals het ‘Meisjesbondslied’ en ‘Houdt het jonge leven rein!‘ (‘Laat geen passiestormen woeden!’).

18. (FOTOMONTAGE). GP Een dag in het Anker. Amsterdam, AJC, ca. 1935. Geniet. 12 p. Geheel met foto’s geïllustreerd. 1e druk. Heel lichte hoekjesaandoening.
Verkocht
* Ook voor jongeren, maar een andere zuil. Mooie fotomontage van jeugdbewogen arbeiders voorop (gesigneerd ‘GP’), en deze tere brochure is verder uitvoerig geïllustreerd met kiekjes uit het leven der socialistische jongeren. Het Anker was hun sociëteit (Prins Hendrikkade 142, Amsterdam).

19. HEIJDEN e.a., A.F.Th. van der Brieven aan Gert B. Haarlem, De Korenmaat, 2021. Zes boekjes in kartonnen doosje. 22,5 x 16,5 x 2 cm. Cahiersteek (4 x), garenloos in omslag en plano’s in envelop. Met de hand gezet en gedrukt in een oplage van 120 exemplaren. 1e druk.
€ 75
* Zes uitgaven van brieven aan de enthousiaste verzamelaar en literatuurliefhebber Gert Boonekamp. Alle uitgaven zijn compleet verschillend, het betreft brieven van Kreek Daey Ouwens, Bibi Dumon Tak, A.F.Th. van der Heijden, Sybren Polet, Hans van de Waarsenburg en L.H. Wiener.

20. HOOFT, P.C. Leonor mijn lieve licht. Sub Signo Libelli, 1976. Oblong 6 x 8,5 cm. Ingenaaid met omslag. (16) p. Met de hand gezet en gedrukt in zwart en groen op Ingres d’Arches in een oplage van 40 genummerde exemplaren.
€ 50
* Vroege, maar mooi uitgevoerde Sub Signo Libelli-uitgave: een miniboekje! Breugelmans 20.

21. HOORN, Mil van Ruiterweelde Amersfoort, Valkhoff & Co., 1904. Geïllustreerd wit linnen (officier te paard). 200 p. 1e druk. Rug verkleurd en aan de bovenkant licht gerafeld. Naam op eerste pagina.
€ 20
* Gemoedelijke verhalen, die zich voor een deel afspelen in het leger, speciaal de cavalerie.

22. HORA ADEMA, J. De jongen met de bloeze. Uit het leven van een Spaanschen stierenvechter. Amersfoort, Valkhoff & Co., 1904. Versierd linnen. 312 p. 1e druk. Goud op rug is dof. Naam voorin (‘Jo Legel’).
€ 20
* Roman van het jeugdig leven van Vicente Pastor y Durán (1879-1966), bijgenaamd El Chico de la blusa, een beroemde toreador. Beeldende boekband.

23. LEOPARDI, Giacomo Vijf canti. Vertaald door en met een nawoord van Frans van Dooren. [Amsterdam], Sub Signo Libelli, 1979. Ingenaaid met omslag. (4), 20 p. Met de hand gezet uit de Romanée en gedrukt in groen en zwart op Zerkall-Bütten in een oplage van 75 genummerde exemplaren.
€ 45
* ‘Zacht is de nacht en zoel en zonder zuchtje’… Breugelmans 39.

24. LEOPARDI, Giacomo Vijf canti. Vertaald door Frans van Dooren. Amsterdam, Sub Signo Libelli, 1979. Ingenaaid met omslag. (4), 20 p. Met de hand gezet uit de Romanée en gedrukt in groen en zwart op Zerkall-Bütten in een oplage van 75 genummerde exemplaren.
€ 70
* Exemplaar met opdracht van Ger Kleis, de drukker, aan Frédéric Bastet ‘bij wijze van/ kennismaking/ 19-I-79’. Ook met het exlibris van Bastet, met de tekst ‘FB/ Fred Bastet’. Breugelmans 39.

25. LOESBERG ‘Gelukkig nieuwjaar’. (Origineel typoscript). 29,6 x 21,0 cm. Veertien bladen. Alleen recto. Met tientallen handgeschreven aanvullingen, doorhalingen en correcties van verschillende tijdschriftredacteuren. Vierde blad horizontaal doormidden gescheurd en geplakt.
Verkocht
* Tamelijk doorleefd, herhaaldelijk bewerkt typoscript van dit vroege verhaal, dat in 1973 zou worden gepubliceerd in Maatstaf. Blijkbaar leverde Loesberg het titelloos in, want Maatstafredacteur Mensje van Keulen schreef er de titel ‘Vuurwerk’ boven. Die werd vervangen door ‘Robert Loesberg Gelukkig Nieuwjaar’. Het typoscript bevat vooral veel met zwart stift doorgehaalde regels, die met moeite toch nog te lezen zijn.
Documenten van de getalenteerde writer’s writer en mensenhater Loesberg (wiens debuut Enige defecten in 2012 werd herdrukt) zijn schaars.

26. MEIJSING, Geerten Maria De Koffer. Een hors d’oeuvre. Arnhem, Nova Zembla, 1986. Ingenaaid met flappen. 68 p. Met een ingeplakte reproductie van een ets van Kees SPERMON. Oplage 350 genummerde exemplaren. Vormgeving Kees Saaltink. Bindwerk Geert van Daal.
€ 15

27. NERÉE TOT BABBERICH, Carel de De inkt is horribel. Brieven en tekeningen. (Met een nawoord van Dick Veeze). Sub Signo Libelli, 1980. Verguld halfperkament met gemarmerde platten. In bijpassende cassette afgezet met groen oasis-leer (Binderij De Eenhoorn). (28) p. Met de hand gezet uit de Spectrum en gedrukt in rood, olijfgroen en zwart op geschept papier van Magnani in een oplage van 45 genummerde exemplaren. 4 p. kunstdrukpapier met illustraties. Met los inliggende prospectus in twee kleuren. 1e druk.
Verkocht
* Eén van de 15 luxe-exemplaren in halfperkament en een van 4 (5?) exemplaren met de cassette. Achterin ligt een getypte mededeling over deze cassette, gedateerd ‘Ryswyk 30-11-80’. Op het plaatje ziet u de cassette.
Deze uitvoerige, geïllustreerde correspondentie van de jonggestorven Jugendstilkunstenaar vormt in zijn luxe-variant een indrukwekkend hoogtepunt van de moderne Nederlandse bibliofilie. Breugelmans 63.

28. (NOORDZIJ, Gerrit) Cyrillic Type Travel Book. Moskou, Schrift Publishers, 2019. Gebonden. 200 p. Tweetalig: Russisch en Engels. Geheel gedrukt in donkerblauw op lichtgrijs papier. 1e druk. Vrijwel als nieuw.
€ 65
* Curieus hypermodern typografieboek dat bekende en onbekende lettertypes presenteert in romaanse plus cyrillische vorm, gevolgd door enkele essays over schrift. Een ervan is geschreven door Irina Smirnova en Max Ilinov en noemt Gerrit Noordzij. In het boek ligt een Engelstalige, harmonisch gekalligrafeerde opdrachtbrief van Irina Smirnova aan Noordzij uit 2019 (13 regels), waarin ze schrijft dat haar dagen in Hattem een grote inspiratie vormden.

29. NOORDZIJ, Gerrit Gerrit Noordzij Laurens Janszoon Costerprijs 2011. Haarlem, Stichting Laurens Janszoon Coster, 2011. Ingenaaid. 64 p. Geïllustreerd. 1e druk.
€ 15
* Bevat bijdragen van o.a. Wim Crouwel, Robin Kinross, Willem-Jan Otten, Wouter van Oorschot, Huug Schipper en Bernt Schneiders.

30. PERRON, E. du Poging tot afstand. Met een Tekening van A.C. Willink. (Met handgeschreven opdracht van Du Perron aan Nini Brunt). Brussel/ Maastricht, Stols, 1928. Ingenaaid. 96 p. Gedrukt in een oplage van 265 exemplaren. 2e druk. Prima exemplaar.
€ 250
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: ‘Voor Nini [Brunt]/ met het verzoek eenige woorden/ te willen overslaan./ EdP/ Brussel, 5.12.30’. Batten/ Stols 13 (‘Een groot deel van deze oplage werd in 1932 op verzoek van den dichter door den uitgever vernietigd’). Nini Brunt was in 1930 net gescheiden van Jan van Krimpen, en moest zich in leven zien te houden met het vertalen van boeken.

Wat zouden die ‘eenige woorden’ zijn? ‘Jandorie’? ‘Maar in de Lapin Agile heb ik een flikker horen fluisteren/ tot een lang-verjaard trottoir-gevaar/ Allons, tu as dix-huit ans ce soir.’? Lezen, die Du Perron! Van Dijk 154.

31. UTRECHT Waerschouwing wegens het Zweeren en Vloecken, en het verbieden van Tappen op Zondag en Vier-dagen &c. Utrecht, Jacob van Poolsum, 1723. Vouwblad. Met groot wapenschild, door twee leeuwen gefrankeerd, en initiaal B. Voornamelijk gotische letters. Wat verbruind.
Verkocht
* De bewoners van de goede stad Utrecht wordt daarnevens onder de neus gewreven dat zij op zon- en feestdagen overdag (‘voornoens’ én ‘nanoens’) geen drinkgelagen mogen houden en dat zij de stads- en weeskinderen geen drank mogen verkopen. En  ‘ligtveerdige Zweerders en Vloekers’ zullen ‘zonder eenige conniventie’ worden beboet. Markant!

32. (VELDE, Henry van de). KRÖLLER-MÜLLER, H. Beschouwingen over problemen in de ontwikkeling der schilderkunst. Hoenderlo, eigen beheer, 1925. 27 x 20 cm. Versierd linnen. 264 p. Met in rood gedrukte kaders en versiering. Geïllustreerd. Met register op kunstenaar. 1e druk. Band heeft rond de rug enige lichte slijtage. Naam voorin (‘C. Moltzer-Bakker’). Achterin merkje van boek- en kunsthandel J.H. de Bois in Haarlem.
Verkocht
* Door Henry van de Velde vormgegeven en door Leiter-Nypels gedrukte, ruim opgezette cursus Moderne Schilderkunst aan de hand van Kröller-Müllers eigen verzameling, in opdracht van de Haagse Volksuniversiteit. Zeer curieuze en persoonlijke teksten over schilderijen van Millet tot Mondriaan en Picasso.

33. WOESTIJNE, Karel van de Verzen van Karel van de Woestijne: Het vader-huis; de boom-gaard der vogelen en der vruchten; vroegere gedichten; tweede vermeerderde druk.
Bussum, C.A.J. van Dishoeck, 1914. Herbonden in luxe bordeauxrood verguld halfleer met linnen platten. XVI, 270 p. 2e druk, vermeerderd met enkele ‘Vroegere Gedichten’. Rug iets verbleekt.
€ 350
* Dit is een van 10 genummerde luxe-exemplaren op geschept papier van Pannekoek.