Nieuwsbrief 620: Hugo Claus & Freddy de Vree

In deze nieuwsbrief treft u twee schrijvers aan die zeer op elkaar gesteld waren: Hugo Claus en Freddy de Vree (1939-2004), in het dagelijks leven radioproducer bij de BRT. Claus gaf De Vree vaak een exemplaar van zijn nieuwe publicatie cadeau – hoe klein de oplage ook was. Op zijn beurt vervaardigde De Vree een dichtbundel voor Claus in een oplage van één.

Bekend is dat De Vree talloze artikelen over (het werk van) Claus heeft geschreven, maar minder bekend is dat zij samen ook literaire avonturen hebben beleefd. Of kende u Conny Couperus al?

Deze nieuwsbrief van twee Antwerpenaren kunt u ook beschouwen als opmaatje naar de boekenbeurs in Antwerpen, aanstaande zaterdag, waar wij u graag zullen begroeten. De Antwerp Academy Art Book Fair is gratis toegankelijk.

1. CLAUS, Hugo Aan de gecensureerden. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in beige en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren.
€ 175
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel negen uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 165.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ Hugo Claus’.

2. CLAUS, Hugo Bericht aan de bevolking. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1986. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in blauw en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 200
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel vijf uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 161.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ (een bevolking op zichzelf)/ Hugo Claus’.

3. CLAUS, Hugo Drie blauwe gedichten voor Ellie. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in geelbruin en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. (2e druk).
€ 175
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel zes uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 10.2.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘Hugo Claus/ voor/ Freddy’.

4. CLAUS, Hugo Lied van de jongeling in october. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren.
€ 175
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel zeven uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 164.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ Hugo Claus’.

5. CLAUS, Hugo Love Song Revisited. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 175
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel acht uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 41.2.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ Hugo Claus’.

6. CLAUS, Hugo Onder water met Ava Gardner. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1988. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in bruin en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. Miniem vlekje op voorplat.
€ 175
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel 13 uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 182.A.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ compagnon/ Hugo Claus’.

7. CLAUS, Hugo V.nus vulgaris. Brussel, Liverpool Gallery, (1992). Garenloos. 29,6 x 21,0 cm. 28 p. Geïllustreerd.
€ 16
* Tweetalige uitgave, de vertaling in het Frans werd verzorgd door Freddy de Vree. BHC 219.
Bijgevoegd: uitnodiging voor de opening van de tentoonstelling door Roger Raveel. Vouwblad. Geïllustreerd.

8. CLAUS, Hugo Het verschijnsel. Met een inleidend woord van Freddy de Vree. (Met vier ingeplakte illustraties). Amstelveen, AMO, 1986. Geniet met stofomslag. 24 p. Gedrukt in een oplage van 75 door Claus en De Vree gesigneerde exemplaren. 1e druk. De gebruikte lijm heeft een beetje ‘gewerkt’ waardoor het papier op sommige plaatsen bobbelig is geworden.
€ 100
* Ongenummerd exemplaar (maar wél gesigneerd!) met onder het colofon een aantekening van de uitgever ‘Archiefexemplaar (zonder ingeplakte illustraties)’. Daaronder schreef de uitgever in potlood: ‘alsnog 4 stuks geleverd door Freddy de Vree & ingeplakt. GJW’. BHC 150.

9. CLAUS, Hugo Voor Lotti. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in groen en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 220
* Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel zes uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 163.A.
Bijgevoegd: Beelden en doeken van Lotti [van der Gaag]. Amsterdam/ Rotterdam, Stedelijk Museum/ Rotterdamsche kunstkring, 1962. Geniet. (16) p. Geïllustreerd. Met, los bijgevoegd, in stencil, de inleiding voor deze uitgave door Charles Estienne, vertaald in het Nederlands. De catalogus bevat het gedicht zoals het later door AMO in bovengenoemde uitgave onder de titel ‘voor Lotti’ werd herdrukt.
Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: ‘voor Freddy/ Lottikenner/ par excellence/ Hugo Claus’.

10. CLAUS, Hugo Drie fotokopieën van artikelen over jazz in Soldatenpost met handgeschreven commentaar van de auteur. 1. 33,1 x 21,2 cm. Eén blad fotokopie van anoniem artikel ‘The New Hot Dogs’ in: Soldatenpost, jrg. 5, afl. 39 (22 september 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: ‘Deze pure nonsens/ heb ik inderdaad gepleegd/ Hugo Claus’. 2. 33,1 x 21,2 cm. Eén blad fotokopie van anoniem artikel ‘Charlie Parker’ in: Soldatenpost, jrg. 5, afl. 41 (6 oktober 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: ‘Waaruit blijkt dat men ook zijn/ liefste goden kan verraden,/ Hugo Claus’. 3. 35,7 x 25,3 cm. Eén blad fotokopie van door ‘P. Arthur’ ondertekend artikel ‘De Hogepriester van de be-bop Thelonious Monk’ in: Soldatenpost, jrg. 5, afl. 42 (13 oktober 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: ‘Gegeneerd geef ik toe. ’t Is mijn drek./ Deze Arthur ben ik ooit geweest./ En wie dit leest/ is gek./ Hugo Claus’.
€ 140
* Gert Jan Hemmink: ‘Tijdens de vervulling van zijn militaire dienstplicht was Hugo Claus redacteur van Soldatenpost: in 1969 confronteerde ik hem met de drie bovenstaande stukken, waarvan ik stellig meende dat niemand anders dan hij de auteur kon zijn. Hugo Claus bekende alsnog, na 20 jaar, de auteur ervan te zijn en autoriseerde vervolgens de artikelen. Ook van de drie cartoonachtige illustraties is Hugo Claus de maker overigens. Jaren later, confronteerde Freddy de Vree de ex-soldaat opnieuw met Soldatenpost, daarover verscheen het aardige artikel in het eerste nummer van Het teken van de ram in 1994′.

11. CLAUS, Hugo Zoek de zeven. Cherchez les sept. (Met 7 illustraties van Pierre Alechinsky). (Antwerpen, RUCA, 1995). 29,8 x 21,0 cm. Ingenaaid [omslagontwerp Freddy de Vree]. 80 p. 1e druk. Onredelijk kwestbaar omslag miniem smoezelig.
€ 30
* Bevat op p. 17 tot en met 31 een essay van Freddy de Vree, ‘Hugo Claus en Pierre Alechinsky’. Verderop in het boek is dit essay in Franse vertaling opgenomen. BHC 242.A.

12. CLAUS, Hugo [Zwart] Encres à deux pinceaux et leurs poèmes par Hugo Claus (Gedichten van Hugo Claus bij schilderijen en tekeningen van Karel Appel en Pierre Alechinsky, in het Frans vertaald door Freddy de Vree. Met een voorwoord van Christian Dotremont). (Paris), Yves Rivière, (1978). 30,6 x 22,1 cm. Ingenaaid. Geïllustreerd. (104) p. 1e druk.
€ 75

13. CLAUS, Hugo, & Freddy de VREE Mexico vandaag. Land van Posada. Met een bijdrage over muziek in Mexico door Peter Andriessen. Z.p., BRT, (1992). Ingenaaid. 132 p. Geïllustreerd. 1e druk.
€ 10
* BHC 128.

14. (CLAUS, Hugo, & Freddy de VREE (vert.)). ALECHINSKY, Pierre De andere hand. Verhalen van een schilder. Vertaald door Hugo Claus en Freddy de Vree. (Met een Nawoord van de vertalers). Amsterdam/ Leuven, Meulenhoff/ Kritak, (1987). Ingenaaid met flappen. 116 p.
€ 8

15. (CLAUS, Hugo) Hugo Claus 65. (Met een uitgebreide verantwoording door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, [1994]. Halfperkament (Binderij Phoenix). 34,5 x 24,5 cm. Met de hand gezet en gedrukt in rood en zwart (door Hein Elferink) en in offset (door Jan de Jong) in een oplage van 65 door de jarige gesigneerde exemplaren, deels genummerd, deels op naam gedrukt. 1e druk. Het papieren (interim)foedraal ontbreekt.
€ 1100
* Dit Fantastische Feestboek bevat speciaal voor deze bundel vervaardigde bijdragen van (in volgorde van opkomst:) Charlotte [Hemmink], Remco Campert, Pierre Alechinsky, Herman de Coninck, Lucebert, Simon Vinkenoog, Chris Yperman, Freddy de Vree, Reinhoud (originele, gesigneerde ets), Gert Jan (Hemmink), Corneille, Cees Nooteboom, Tajiri (gesigneerd & genummerd (59/65)), Gerrit Kouwenaar, Roger Raveel (originele zeefdruk in kleuren, gesigneerd), Ada Heijkoop, Sylvia Kristel, Joost Veerkamp (naar De zeven kristallen bollen van Hergé), Kees van Kooten en Henny Riemens (originele portretfoto). Met prospectus.

16. (CLAUS, Hugo). VREE e.a., Freddy de Hugo Claus 65. Gent, Stadsarchief/ Museum Arnold Vander Haeghen/ Poëziecentum, 1994. Ingenaaid. 128 p. Rijk geïllustreerd. Scheefgelezen.
€ 25
* Bevat bijdragen van o.a. Dirk de Geest, Gert Jan Hemmink en Freddy de Vree.
Bijgevoegd: uitnodinging voor de opening van de tentoonstelling in het Museum Arnold Vander Haeghen én een aankondiging van de tentoonstelling (‘Er is hoofdzakelijk geput uit de Hugo Claus-collectie van Gert Jan Hemmink’).

17. (CLAUS, Hugo). VREE, Freddy de Hugo Claus. Amsterdam, Uniepers, (1984). Garenloos. 64 p. Geïllustreerd.
€ 5
* Uit de serie ‘Literaire leesbundels’, een serie monografieën ter begeleiding van literaire musicassettes.

18. CREMER, Jan I paint I write I paint. Amsterdam, De Bezige Bij, (2000). Karton. 416 p. Zeer rijk geïllustreerd. Met tekstbijdragen van o.a. Wim Beeren, R.W.D. Oxenaar en Freddy De Vree. 1e druk.
VERKOCHT
* Eén van de honderd luxe-exemplaren met, los bijgevoegd, een ORIGINELE, genummerde (’17/100′), gesigneerde en gedateerde kleurenzeefdruk. Circa 23,5 x 23,5 cm. Bovendien heeft dit exemplaar een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de kunstenaar op de titelpagina: ‘3 aug. 2008/ voor Marianne/ Dommisse/ Mijn eerste fotograve! (sic)/ Met lieve groet/ Jan Cremer’.
Marianne Dommisse (1927-2014), getrouwd met beeldhouwer Theo van der Nahmer, vooral bekend als huisfotografe van de Haagse kunstenaarssociëteit Pulchri, waar ze veel portretten voor heeft gemaakt. Haar vroege foto’s van Jan Cremer zijn iconisch geworden.

19. (HERMANS, W.F.) (Affiche voor een tentoonstelling bij antiquariaat Demian). Plano. 60 x 42,5 cm. 2000. Gedrukt in een oplage van 300 genummerde en door Freddy de Vree gesigneerde exemplaren. In bijbehorende, genummerde en bestempelde koker.
€ 35
* Tweezijdig bedrukt affiche, gemaakt ter gelegenheid van de tentoonstelling WFH2SO4, een expositie van boeken en documenten van W.F. Hermans uit het bezit van Freddy de Vree.

20. KOUWENAAR e.a., Gerrit Podium. Literair maandblad. Jrg. 17, afl. 1 (oktober 1962). Ingenaaid. 48 p.
VERKOCHT
* Gesigneerd door Gerrit Kouwenaar, Remco Campert, Freddy de Vree (‘A l’attaque/ was dat/ Freddy de Vree’) en Gust Gils op de pagina van hun bijdrage.

21. VREE, Freddy de, & Hugo CLAUS (Als:) Conny COUPERUS Sneeuwwitje en de leeuwerik van Vlaanderen. Amsterdam, De Arbeiderspers, (1985). Garenloos. 168 p. 1e druk.
€ 15
* Met op de achterzijde een portret van de auteur: ‘Conny Couperus werd geboren in Melle als dochter van een psychiater. Onder andere namen leverde ze bijdragen over gastronomie, mode en hedendaagse muzien in Playboy, Humo, De Morgen, Avenue. Zij geeft in deze leeuwerik van Vlaanderen, een eerste Sneeuwwitje-avontuur, het onbeschaamde flegma van Dracula tot John Cage, van Guido Gezelle tot Maldoror’.
Geschreven onder collectief pseudoniem door Hugo Claus en Freddy de Vree. Gert Jan Hemmink: ‘Citaat uit een gesprek met Hugo Claus: “Een klein deel van de passages van Freddy is door mij licht bewerkt. Je denkt toch niet, dat ik het in mijn hoofd zou halen een hele pagina Lautréamont op te nemen”‘.
Bijgevoegd: fotokopie van een titelpagina uit een ander exemplaar, waarin de opdracht ‘voor Gert-Jan,/ dit mysterie van vroeger/ Hugo Claus’. BHC 144.

22. VREE, Freddy de (Als:) Jan VLAMING 69 + 1. James Klont. Antwerpen, Celbeton, 1966. Garenloos. 160 p. 1e druk.
VERKOCHT
* Uit de bibliotheek van Hugo Claus, met op de titelpagina een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: ‘Aangedragen aan de heer Claus,/ met grauwelijke bewondering,/ (sign.)’.
Met veel seks doordrenkte parodie op James Bond, in druk opgedragen aan Jan Cremer.

23. VREE, Freddy de (Als:) Marie-Claire de JONGHE Jaja. Amsterdam, de Bezige Bij, 1969. Ingenaaid. 48 p. 1e druk. Exlibris van Gert Jan Hemmink op binnenzijde voorplat.
€ 32
* Bijgevoegd: getypte notities, overgenomen uit de notulen van de Redactieraad van De Bezige Bij, waaruit blijkt dat er in juli en augustus 1968 controverse was binnen de Bij over de kwaliteit van de poëzie. Op origineel briefpapier van het Bezige Bij Nieuws. Met een portret van de schrijfster op het achterplat van de bundel. Mededeling van Gert Jan Hemmink: ‘Lange tijd werd aangenomen dat Hugo Claus de schrijver was: de inliggende aantekeningen uit juli/augustus 1968 bewijzen dat binnen beperkte kring bekend was dat Freddy de Vree de auteur was’.

24. VREE, Freddy de (Als:) Marie-Claire de JONGHE Jaja. Amsterdam, de Bezige Bij, 1969. Ingenaaid. 48 p. 1e druk.
€ 22
* Met op de franse titel een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur na de gedrukte titel: ‘[Jaja] van Marie-Claire de Jonghe/ Freddy de Vree’. Met een portret van de schrijfster op het achterplat.

25. VREE, Freddy de (Als:) Marie-Claire de JONGHE Jaja. Amsterdam, de Bezige Bij, 1969. Ingenaaid. 48 p. 1e druk.
€ 10
* Met een portret van de schrijfster op het achterplat.

26. VREE, Freddy de (Als:) Marie-Claire de JONGHE De lemen liefde. Amsterdam, de Bezige Bij, 1969. Ingenaaid. 48 p.
€ 10
* Met een motto van W.F. Hermans op pagina 5 en een portret van de schrijfster op het achterplat. Leendert Stofbergens ‘cijfer-reeks’.

27. VREE, Freddy de De blauwe pyramide. Oorspronkelijk handschrift. Lederen band, met daarop in goud de initialen ‘H.C.’ (Hugo Claus?). Oblong. 10,7 x 17,4 cm. (16) p.
VERKOCHT
* Geheel handgeschreven dichtbundel door Freddy de Vree, bestaande uit een titelpagina, een motto van Yves Klein en zes gedichten. Met op de laatste pagina een handgeschreven opdracht van de dichter aan Hugo Claus en zijn vrouw: ‘voor Hugo x Veerle/ xii 90/ Freddy’.

28. VREE, Freddy de Hugo Claus. Themanummer Revolver. Jaargang 20, aflevering 2 (1993). Garenloos. (20) p. Geïllustreerd.
VERKOCHT
* Verschenen ter gelegenheid van een tentoonstelling in Antwerpen. Met op de titelpagina een handgeschreven, gesigneerd opdracht van Claus in potlood: ‘voor Gert-Jan/ van harte/ Hugo Claus’.

29. VREE, Freddy de Steden en sentimenten. Amsterdam, de Bezige Bij, 1976. Garenloos. 56 p. 1e druk.
€ 6
* Bijgevoegd: prospectus. Van de achterflap: ‘De auteur is veel dank verschuldigd aan Hugo Claus, die het manuscript van Steden en sentimenten las en van suggesties voorzag’.

30. VREE, Freddy de Wyckaert. Gedicht vooraf: Hugo Claus. (Tielt/ Antwerpen), Lannoo/ Mercatorfonds, (1986). Linnen met stofomslag. 30 x 25,5 cm. 224 p. Rijk geïllustreerd. 1e druk.
€ 45
* Het gedicht van Hugo Claus beslaat vier pagina’s en is gedrukt in facsimile van het handschrift.
Bijgevoegd: Hugo CLAUS, Maurice Wyckaert. [Antwerpen, Galerie Quintus, 1992]. Geniet. (8) p. Geïllustreerd. BHC 218. Deze uitgave is ook los leverbaar voor € 20.