Nieuwsbrief 822: Bredero, Alle de Spelen

Bredero leeft weer! Ter gelegenheid van zijn vierhonderdste sterfdag op 23 augustus jongstleden worden er het hele jaar door Bredero-activiteiten georganiseerd. Ook verscheen een nieuwe biografie door René van Stipriaan, De hartenjager. Onze harten gingen sneller kloppen bij de vroege verzameld werk-uitgave van Bredero die onlangs op ons pad kwam. Aan deze Rotterdamse roofdruk, waarin Bredero’s bekendste stukken zijn opgenomen, is deze nieuwsbrief gewijd.

BREDERO, G.A. Alle de Spelen. Van Gerbrand Adriaensz Bredero, Amsterdammer. Rotterdam, Pieter van Waesbergen, (1622). 19,4 x 15,6 cm. Achttiende-eeuwse band: rug van schapenleer, kartonnen platten overtrokken met marmerpapier. (6 (van 8)), 510 (van 512) p. (doorgaande signatuur). De gezette titelpagina (met alleen auteursnaam en titel) ontbreekt (als vaker), evenals tekstblad A4 (het eind van de voorrede/ de eerste tekstpagina van Griane). Gezet uit een romein en een gotische letter. Met een gegraveerde titel door Jan van de Velde in een mengtechniek van ets en gravure, naar een ontwerp van Willem Pietersz. Buytewech. Rug verweerd, hoeken gesleten, opnieuw afgesneden (geen tekstverlies). Naam en jaartal (‘1652’) op titelpagina. Handgeschreven inhoudsopgave tegenover de titelpagina. Binnenwerk hier en daar wat gevlekt.

Verkocht

* Deze editie is een ongeautoriseerde gezamenlijke herdruk (dus in feite een roofdruk) van:
– De voorrede van Samuel Coster (uit 1617);
– Griane;
– Treur-spel van Rodd’rick ende Alphonsus (opgedragen aan Hugo de Groot als stadspensionaris van Rotterdam);
– Over-gesette Lucelle;
– Moortje/ Waar in hy Terentii Eunuchum heeft Na-gevolght;
– Spaanschen Brabander Ierolimo;
– Kluchten Als Vande Koe. Symen sonder Soetigheydt. Den Molenaer. Ende den Quacksalver;
– Nederduytsche Rijmen;
– Stommen Ridder;
– Lijck-dichten. Over het afsterven des aardighen en vermaarden Poeets Garbrant Adriaensz. Brederode.

Het gegraveerde titelblad zonder jaartal, door Willem Buytewech ontworpen, heeft negen medaillons, waarvan één met Bredero’s portret en de onjuiste opgave: ‘Aetatis svae 35’ (‘op 35-jarige leeftijd’), zeven met scènes uit de verschillende spelen, en één medaillon betreffende de Nederduytsche Rijmen. Het ontwerp van dit titelblad berust in het Prentenkabinet van de Rijksuniversiteit te Leiden. De titelbladen van de afzonderlijke stukken hebben alle de aanduiding: ‘Tot Rotterdam, By Pieter van Waesbergen Boeckverkooper, Anno 1622’. Hoewel er een doorgaande signatuur is, komen er van de spelen ook afzonderlijke exemplaren voor.

Dit is het tweede verzameld werk van Bredero (1585-1618), waarin zijn bekendste stukken (Spaanschen Brabander, Klucht van de koe) zijn opgenomen. Bovendien is dit een van de eerste uitgaven van Pieter van Waesberge(n) (1599-1661), die wel meer roofdrukken op zijn naam heeft staan.

Een van de eerste eigenaren heeft zijn naam en jaar van aanschaf (1652) op de titelpagina gezet. In de marge van een paar stukken noteerde hij bovendien enkele steekwoorden. Een van de latere eigenaren schreef voorin een inhoudsopgave (vermoedelijk in de achttiende eeuw).

Scheepers I, 222. STCN 842412921.