Nieuwsbrief 859: Reve bibliofiel

De bibliofiele uitgaven van Gerard Reve (1923-2006) voeren ironie en satire naar ongekende hoogten – voor het naïeve Nederlandje van de laatste helft van de twintigste eeuw. Hier is een fikse selectie van humoristische maar ook aangrijpende boeken.

1. REVE, Gerard Broer Wolf Zijn Kamer. Utrecht, André Swertz & Cie, 2001. Cahiersteek met omslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door De Uitvreter op Zerkall-Bütten in een oplage van 100 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren.
Verkocht
* Klassiek Reve-verhaal, waarin de auteur een alinea te baat neemt om de gemakzuchtige lezer eens flink de mantel uit te vegen:

2. REVE, Gerard Buitenland trekt onze meisjes aan; weten zij wel, waar ze terechtkomen? [Bedum], Exponent, 1988. Ingenaaid met omslag. (16) p. Met de hand gezet en gedrukt in rood en zwart in een oplage van 150 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug en bovenrand (als meestal) iets verschoten.
€ 85
* Met deze ironische teksten, die overigens al uit 1946 dateren, wist Reve het publiek (anno eenendertig jaar geleden en nog lang daarna) effectief op het verkeerde been te zetten.

3. REVE, Gerard De das in het bos. Een sprookje zonder moraal. (Met ingeplakte kleurenillustraties van Joseph Kerff). (Oude Tonge), Huis Clos, 2003. Ingenaaid met omslag. 48 p. Gedrukt in een oplage van 250 genummerde exemplaren naar typografie van Piet Gerards en Ton van de Ven. 1e druk.
Verkocht
* De titel klinkt verraderlijk onschuldig, maar dit is een buitengewoon aangrijpend verhaal, een dierensprookje van de 22-jarige vroegrijpe Reve over terugkomst van de das uit Auschwitz, en de bewariërs. Bam. De eerste publicatie was op 22 december 1945 in Het Parool. Tekst tevens in het Engels, Duits en Frans. Huis Clos 22.

4. (REVE, Gerard) (Drie brieven aan Gerard (Kornelis van het) Reve:) Anna BLAMAN, Brief aan Gerard. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink); Ida GERHARDT, Brief aan Gerard Reve. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink); Godfried BOMANS, Brief aan Markies van het Reve. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1985. Drie delen in rode, verguld linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). Ingenaaid met omslag. (16); (16); (16) p. Met de hand gezet uit de Spectrum en gedrukt door Hein Elferink op Conqueror in rood en zwart in een oplage van slechts 10 op de pers genummerde en door de uitgever geparafeerde exemplaren. 1e drukken.
€ 500
* De brief van Anna Blaman gaat over het onthouden van de reisbeurs aan Reve door minister Cals in 1951, Ida Gerhardt klaagt dat ze na de toekenning van de P.C. Hooft-prijs zoveel post ontving dat het haar het werken belet, Bomans schrijft Reve over diens toetreden tot de Rooms-Katholieke Kerk. Fraaie bibliofiele productie, doordacht en georganiseerd door Gert Jan Hemmink en uitgevoerd door de buitengewoon kundige margedrukker Hein Elferink en de legendarische boekbinder David Simaleavich van Binderij Phoenix. Het moest precies goed zijn, en dat is het ook. AMO 10, 11, 12.

5. REVE, Gerard Drie woorden. Utrecht, Reflex, 1981. 29,5 x 22,3 cm. Linnen met stofomslag. (32) p. Gedrukt op 150 grams Hollands luxe druk van Van Gelder door Van den Dool te Sliedrecht in facsimile van het handschrift in een oplage van slechts 11 genummerde en gesigneerde exemplaren, alle voorzien van een pagina van het originele handschrift. 1e druk. Stofomslag op rug minimaal verschoten.
€ 1850
* Herinneringen aan de schrijver Jan de Hartog uit het eerste oorlogsjaar, een omvangrijk werk in 4 + 7 dichtbeschreven bladzijden gereproduceerd van het handschrift. Dit is nummer 5 van de oplage, door Reve als zodanig in het colofon gemerkt ‘5 (Vijf)’ en gesigneerd, gedateerd (‘18.2.1981’) en voorzien van een eveneens dichtbeschreven pagina origineel handschrift. Van Winden, Zelf Reve Verzamelen nr. 36 (‘Omdat er meer dan elf of vijftien verzamelaars bestaan, vormt Drie Woorden inmiddels een van de belangrijkste struikelblokken op weg naar een complete collectie van het werk in boekvorm’).

6. REVE, Gerard Geen intellectuelenpoëzie. [Bedum], Exponent, 1990. Ingenaaid met omslag. (12) p. Met de hand gezet en gedrukt in bruin in een oplage van 150 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug als vrijwel altijd iets verschoten.
€ 85
* Reve neemt het in een uitvoerige ingezonden brief (1985) edelmoedig op voor Gerard den Brabander (1900-1968), wiens postuum verschenen verzamelde verzen slachtoffer waren van een laatdunkende recensie in de NRC. Met aangrijpende citaten van de vergeten dichter. Zelf Reve verzamelen 64.

7. REVE, Gerard Gezicht op Kerstmis, en Andere Geestelijke Liederen. [Amsterdam, eigen beheer], 1965. Geniet. (66) p. Gestencild in een oplage van 49 (plus enkele) genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Deze uitgave is meestal wat verfomfaaid of smoezelig, maar dit is, ondanks twee vlekjes en een veegje, een onwaarschijnlijk fraai exemplaar, het mooiste dat wij ooit zagen!
Verkocht
* Door Frits Boer verzorgde poëzie-uitgave, rond 20 december 1965 expres op de eenvoudigst mogelijke manier uitgebracht in eigen beheer. Gesigneerd op het vooromslag en met de bekende correcties en de toevoeging in handschrift op pagina (3): ‘Wanneer ik dood ben, hoed dan Teigetje.’ Elementaire vroege privé-Reve-editie, ontroerende poëzie die ieder zou moeten koesteren Zelf Reve Verzamelen 11.

8. REVE, Gerard Het hijgend hert. [Amsterdam/ Antwerpen], (Veen, 1998). Leporello in kartonnen band. 18 p. Gedrukt in een oplage van 1200 door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* ‘Alles was altijd anders dan men dacht, wist Wessel’. Mooi uitgevoerd jaarwisselingsgeschenk van de uitgeverijen Atlas, Contact en Veen met facsimile van het handschrift achterop de leporello. Met een gedrukt aanbiedingskaartje: ‘Wij wensen u een voorspoedig 1998/ Uitgeverijen Atlas, Contact en L.J. Veen’. Niet in de handel. Zelf Reve Verzamelen 77.

9. REVE, Gerard Het hijgend hert. [Amsterdam/ Antwerpen], (Veen, 1998). Leporello in kartonnen band. 18 p. Gedrukt in een oplage van 1200 door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 20
* Als voren, maar dit exemplaar bleef ongesigneerd. Zelf Reve Verzamelen 77.

10. REVE, Gerard Hoe zwaar weegt een been? Open brief aan Rudy Kousbroek. Oosterhesselen, De Klencke Pers, 1991. Garenloos. (8), 18 p. Gedrukt in een oplage van 60 genummerde en gesigneerde exemplaren. 2e druk.
Verkocht
* Echte uitvoerige Reve-brief, een geweldig kunststuk, prachtig gedrukt op groot formaat met intens lila omslag. De eerste druk verscheen eerder in 1991 in een oplage van slechts twee exemplaren onder de titel ‘Hoe zwaar is een been’. Van Winden schrijft erover in Zelf Reve Verzamelen 65: ‘Ook van deze uitgave was slechts een beperkt deel voor normale verkoop beschikbaar, waardoor het boek in de meeste verzamelingen ontbreekt’. Het been in kwestie behoort toe aan een acrobaat en is onderwerp van diverse overwegingen. Ook de oorlog komt even om de hoek kijken.

11. REVE, Gerard Lekker kerstbrood. Amstelveen, Peter Loeb, 1973. Ingenaaid met omslag. (8) p. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk.
€ 275
* Heerlijke fantasie, vermoedelijk ontstaan in de rij bij de bakker. Een van de 50 Romeins genummerde exemplaren, en daarbinnen één van de 25 bestemd voor de uitgever met als losse bijlage de facsimile van het handschrift van de uitgave (lijmsporen op achterzijde). Jaarwisselingsgeschenk 1973-1974. Zelf Reve Verzamelen 25.

12. REVE, Gerard Onze Vrienden (of een uitgever in de bocht). Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep/ De Harmonie, (1972). 14,9 x 10,2 cm. Ingenaaid met stofomslag. 24 p. Gedrukt in een oplage van 225 exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Een ouderwets gietijzeren urinoir siert het omslag. Jaarwisselingsgeschenk 1972-1973. Niet in de handel. Zelf Reve Verzamelen 20.

13. REVE, Gerard Rietsuiker. Amstelveen, Peter Loeb, 1974. Cahiersteek met omslag én transparant omslag 12 p. Gedrukt in een oplage van slechts 100 genummerde exemplaren. 1e druk. Paar gaatjes in de rug van het (blanco) transparante omslag.
€ 150
* Droogkomisch, absurdistisch betoog. Zelf Reve Verzamelen 27.

14. REVE, Gerard Slager Crolus koopt een oude viool. (Met 10 rasterafdrukken van foto’s van Vincent Mentzel). New York, Kunst Editions New York, 1997. Losbladig in linnen map. 14 bladen. Vervaardigd in opdracht van JBR Organisatie-adviseurs te Zeist in een oplage van 999 genummerde exemplaren, die niet in de handel kwamen.
€ 200
* Dit exemplaar, gemerkt ‘H.C.’ werd onder het colofon gesigneerd door Gerard Reve en Vincent Mentzel. Bovendien met een fantastische, handgeschreven opdracht van de auteur op het voorste blad: ‘Voor André Swertz,/ met Smackeluk Eeten van/ Slager Crolus./ Zulte, 13 Juli 1997.’ Zelf Reve Verzamelen 75.

15. REVE, Gerard Trouw. Zandvoort, Eliance Pers, 1973. Vouwblad in omslag van bloemblaadjespapier. Gedrukt op de handpers op geschept papier van Richard de Bas in een oplage van slechts 30 exemplaren. Zeer kleine initialen van een vorige eigenaar (JP/ jan/ 1982) onderaan de colofonpagina. Uiterst zeldzaam.
Verkocht
* Aangeboden aan de dichter bij zijn vijftigste verjaardag op 14 december 1973. Van Winden 24.

16. REVE, Gerard Zalig Pasen. Utrecht, André Swertz & Cie, 2001. Ingenaaid met stofomslag. (20) p. Gezet uit de Bembo en met de hand gedrukt op Hahnemühle-papier door Jan Keijser (Avalon Pers) in geel en zwart in een oplage van 100 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 100
* De tekst werd door de auteur geschreven als 23e hoofdstuk van de roman Moeder en Zoon, maar werd daarin uiteindelijk niet opgenomen.

17. REVE, Gerard Zes gedichten. Amsterdam, (Polak & Van Gennep), 1965. Op Chinese blokboekwijze ingenaaid met rood linnen rugje. (16) p. Gedrukt in een oplage van 100 door Johan Polak genummerde exemplaren op Hahnemühle Bütten. 1e druk.
€ 190
* Op de linkerpagina’s zijn de gedichten gezet, op de rechterpagina’s zijn ze afgedrukt in facsimile van Reve’s handschrift. Dit is de eerste bibliofiele uitgave van werk van Gerard Reve – en prachtige poëzie! Zelf Reve Verzamelen 10 (‘De [nieuw]prijs van f 45,- epateerde menige andere burger-schrijver’).

18. REVE, Gerard, en Jotie T’HOOFT Vier Brieven. [Rotterdam], Bébert, 1985. Halflinnen. 16 p. Gedrukt in een oplage van 180 door Reve genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk.
€ 175
* De brieven zijn afgedrukt in facsimile van het handschrift/typoscript. Zelf Reve Verzamelen 51.

19. (REVE, Gerard). VESTDIJK, S. Zeer Geachte Heer Van het Reve. (Met een voorwoord door Frank van den Ingh en Aantekeningen door Nop Maas). (Woubrugge), Avalon Pers, 2006. Linnen. 32 p. Gezet uit de Bembo en met de hand gedrukt op Zerkall in een oplage van 110 genummerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Een belangrijke publicatie: zes uitvoerige brieven en een al bijna even uitvoerige briefkaart van Vestdijk aan Reve, inhoudsrijke correspondentie over het literaire leven van de late jaren veertig-vroege vijftig, de plaats van Gerard Kornelis van het Reve en Simon Vestdijk daarin, en hoe daarin op te treden naar collega’s en overheden.