Nieuwsbrief 1003: Weg is weg

Na de klapper van vorige week weer een nieuwsbrief van allerlei: boeken met een verborgen verrassing, opdrachten aan Huib van Krimpen en andere bijzondere provenances, een tuiltje Komrijtjes, een straaltje Japan, typo- maar ook kalligrafie, ouds, moois qua boekband of illustratie – alles vraagt om uw vuurge salamanderblik!

1. BAUDIN, F. Jacques-François Rosart. Graveur et Fondeur typographique belge. [Brussel], overdruk uit Cahiers Bruxellois deel II, nr. 3, p. 192-212, [1957]. Geniet. 22 p. Geïllustreerd. Met speciaal gedrukt omslag. Iets gevlekt.
Verkocht
* Dit aardige Franstalige artikel over de 18e-eeuwse letterontwerper en graveur is voorzien van een grappige, grotendeels handgeschreven opdracht op de voorkant: ‘Ni (gedrukt: F. Baudin) ni Rosart sont pour rien… typographiquement parlant, mais (gedrukt: Jacques-François Rosart. Graveur et Fondeur typographique belge), sinon Baudin, intéressera sûrement Monsieur Huib van Krimpen/ Baudin 25 V 68/ (getekend ornament).

2. BEETS, Nicolaas (als:) HILDEBRAND Camera Obscura. Haarlem, Erven Bohn, 1839. Halflinnen. IV, 250 p. Gegraveerde titel van J.W. Kaiser. 1e druk. Eerste en laatste pagina’s iets vuil, reepje uit voorste schutblad geknipt (hoort niet bij het oorspronkelijke boekblok).
Verkocht
* Eerste druk van een Nederlandse klassieker uit de 19e eeuw. Het laatste blad (met de gedrukte opdracht aan Abraham Scholl van Egmond op pagina 251) ontbreekt, maar de tekst is compleet (die eindigt op pagina 250). Interessante negentiende eeuwse band: gemarmerd linnen rug met lederen rugetiketje en gemarmerde platten.

3. BLACKIE, John Stuart (Introduction) The Scottish Students’ Song-Book. Published for the Song Book Committee. London-Glasgow, Bayley & Ferguson, 1897. 27 x 19 cm. Rijk verguld groen linnen, bestempeld in rood en zwart. (8), 360 blz. Prima exemplaar. Met inscriptie op het schutblad: ‘To A. Jongman and family’ van Ronald Mongredien, 1948.
Verkocht
* De klassieke Schotse liedjes. A[lbert] Jongman was de vader van de op dat moment dertienjarige Will Jongman, later de derde echtgenote van Huib van Krimpen. Ronald Mongredien schreef rond 1975 allerlei boeken over schaken.

4. (BOMANS, Godfried). Emile ERENS De pastoor van Ars. Saint Jean, Marie, Baptiste Vianney. Bussum, Paul Brand, 1947. Halflinnen met beschadigd stofomslag. 180 p. 6e druk.
€ 50
* Uit de bibliotheek van Godfried Bomans, met zijn naam in balpen op het voorste schutblad. Bomans had regelmatig contact met de veel oudere, in Heemstede wonende Erens. In 1950 werd Erens uitgebreid gehuldigd door o.a. Bomans in sociëteit Teisterbant ter gelegenheid van zijn 85e verjaardag. Over Frans en Emile Erens schreef Bomans in 1951 het artikel ‘Twee merkwaardige mannen. Frans en Emile Erens’, onder meer gebundeld in Capriolen (1953).

5. BREDERO, G.A. / VERWEY, Albert G.A. Bredero. Met proza van Albert Verwey en vignetten van T. Nieuwenhuis. Amsterdam, S.L. van Looy & H. Gerlings, 1893. Verguld linnen, origineel omslag meegebonden. (4), 140 p. 1e druk. Net exemplaar met oud boekhandelsmerkje van Van den Heuvel in Den Haag.
€ 28
* Voorin het naamstempel van de schilder Jan Veth en een plaatsnummer in pen. Inventieve, modern aandoende jugendstilvignetten van planten en insecten, maar ook van een ster-achtig meisje. En een mooie getekende titelpagina. Uit de zesdelige serie Nederlandsche Dichters.

6. BRUSSE, Mark Mark Brusse. (Met opdracht van de kunstenaar). Apeldoorn/ Parijs/ Utrecht/ Antwerpen, Van Reekum Museum/ Institut Néerlandais/ Veen/ Reflex, 1990. Ingenaaid met omslag. 144 p. Geïllustreerd in kleur en zwart-wit. 1e druk.
Verkocht
* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de kunstenaar aan Remco Campert op de Franse titel: ‘voor Remco/ die de moed/ had de onderneming/ naar Apeldoorn te/ komen wel aandurfde./ van je/ mark/ 24-11 ’90’.
Tweetalige editie met teksten van o.a. William Burroughs, Daniel Spoerri, Pierre Restany, Paul Hefting, Roland Topor en Brusse zelf.

7. CALDWELL, Erskine Originele persfoto waarop schrijver Erskine Caldwell en acteur Henry Hull te zien zijn. Originele foto met stempel (‘OCT 24 1935’) en een kaartje met bijschrift op verso geplakt. 21,7 x 16,7 cm. Gekreukt. Lijmspoor van een kaartje in de marge.
€ 30
* ‘Chicago, Ill. – Henry Hull – who has the principal role in “Tobacco Road”, which was closed by Mayor Edw. J. Kelly, of Chicago, who termed it obscene and sordid, is pictured with the author, Erskine Caldwell. It is expected that a legal battle will be waged to defend the play.’ Wat een gek gezicht: op het podium schept een vrolijk grijnzende Hull, in de outfit van een modderbevlekte boer, water uit een houten emmer en overhandigt het aan Caldwell, die goed gekleed is, een sigaret rookt en breed naar de camera glimlacht. Erskine Caldwell (1903-1987) was als schrijver sterk begaan met de poverello’s van de Deep South.

8. COUPERUS, Louis Williswinde. (Met een Voorrede van de auteur). Amsterdam, L.J. Veen, (1895). Gedecoreerd linnen [bandontwerp L.W.R. Wenckebach]. (VIII), 88 p. Niet afgesneden. 1e druk. Rugje wat verbleekt, rode streep op de band, voorschutblad vastgeplakt, titel met stempel van de Leesbibliotheek van de nog immer bestaande Haarlemse boekhandel De Vries, en met potloodnotities ‘Stevenskerk’ en ‘Niet geschikt voor de studenten’.
Verkocht
* Niet alleen moesten die zo onschuldige studenten van de mooie groene boekband afblijven, maar ook mochten zij uit dit dichtwerk niet schitterende woorden leren als ‘troeteling’, ‘mijmerloom’ en ‘snerpensschel’ of zinsneden als ‘glanzenshelle jeugd’, ‘vuurge salamanderblik’, ‘zwelgt den wijn in van uw wulpsten dans’ en ‘Toef, o, toef!’. VV 164,1. Braches 2303.

9. (DAAL, Geert van). BLOEMSAAT, Edwin (red.) Uit de schaduw. Twintig jaar Nederlands Genootschap voor Bibliofielen. Jubileumboek 2011. (Luxe-exemplaar). Amsterdam, De Buitenkant, 2011. 26 x 18 cm. Heelleren kunstenaarsboekband van Atelier De Distelkamp, Dodewaard, in 18 exemplaren vervaardigd voor geïnteresseerden. In bijbehorend met geitenleer afgezet foedraal. 430 p. Rijk geïllustreerd in kleuren. 1e druk. Prachtexemplaar.
€ 950
* Bijzonder fraaie luxe boekband van lichtbruin en donkerbruin oasisleder met vijf ribben, op de rug verguld en voorzien van belettering in blinddruk aan de buitenkant en op de vergulde kopsnede, foedraal met vilt gevoerd. Boek en hoes voorzien van kaders in goud en bruin. Op de binnenzijde van het achterplat gesigneerd met stempel (gedateerd ’11’) in goud. De NCC zegt niets over luxe-exemplaren.

10. (DEYSSEL (inl.), Lodewijk van). HOFKER, Jan Gedachten en Verbeeldingen. Met inleiding van L. van Deyssel. Amsterdam, Van Looy, 1906. Linnen. (4), 148 p. 1e druk. Naam op schutblad, rug verschoten, linnen aan onderzijde rafelig, potloodaantekeningen.
€ 50
* Exemplaar uit de bibliotheek van Harry G.M. Prick, die boven ieder hoofdstuk de aflevering van De Nieuwe Gids noteerde waarin dat hoofdstuk gepubliceerd was. Prick schreef een uitgebreid artikel over de totstandkoming van Gedachten en Verbeeldingen en de rol van Van Deyssel daarin: ‘De bloemen van Gerrit Jan Hofker door Van Deyssel en Witsen tot een ruiker geschikt’ (Maatstaf, jaargang 38, aflevering 6 (juni 1990), p. 34-48)

11. (DIJKSTRA, Johan). COHEN, Josef Schemer. Verzen van Josef Cohen. Houtsneden van Johan Dijkstra. Groningen, Groninger Kunstkring “De Ploeg”, 1923. 21 x 17 cm. Ingenaaid. (4), 66 p. 1e druk. Omslag los van boekblok, rugje iets versleten.
Verkocht
* Met handgeschreven opdracht van Josef Cohen op de eerste pagina: ‘Van Josef Cohen/ Voor dr. Dijkema, die erom vroeg/ Groningen 7 Mei 1935.’ Acht magnifieke houtsneden bij deze pure poëzie (plus twee op het omslag: voorop de titel, achterop een houtgesneden monogram ‘DP’ voor ‘De Ploeg’!) Uit de hoogtijdagen van De Ploeg, en het jaar vóór de door Dijkstra meesterlijk geïllustreerde dichtbundel Ganymedes van Willem de Mérode.

12. DUNSANY, Lord Why the Milkman Shudders when he Perceives the Dawn. Fostoria, Ohio, (Edwin Uhler Sowers II), 1925. Karton. (24) p. Niet afgesneden. Gedrukt in bleekblauw en zwart in 100 exemplaren. 1e zelfstandige uitgave. Het rugje ligt aan de onderkant open, verder mooi.
€ 275
* Een bijzonder geschenk voor Huib – op het schutblad schreef de drukker (1903-1988) ruim een halve eeuw na publicatie in boekvorm van dit fantasy-verhaal een opdracht aan Huib van Krimpen, gesigneerd ‘E.U. Sowers’ en gedateerd ‘1/12/77’, 12 januari dus.

13. ELIOT, T.S. Old Possum’s Book of Practical Cats. New York, Harcourt Brace, (1965). Linnen met oranje stofomslag. 48 p. Herdruk van de eerste uitgave met op het omslag illustraties van de schrijver. Achterop het omslag vingervlekkig, verder mooi.
Verkocht
* Eliots beroemde poezenboek: gedichten die bedoeld waren voor zijn kinderen. Voor het eerst gebundeld in 1939, maar in 1940 verscheen de editie die was voorzien van de bekendere illustraties van Nicholas Bentley. Dit is een mooie herdruk van de oorspronkelijke versie.

14. FARGUE, Léon-Paul Bagatelle sur la beauté. Lithographies de Rose-Yvonne d’Alcomare. ‘Rosières (Picardie), Pierre Mangart’ (= Den Haag, A.A.M. Stols), 1943. 17 x 11 cm. Cahiersteek. (2), 18 p. Met litho’s van Tia Wiegman. Gezet uit de vette Hollandsche Mediaeval en gedrukt door ‘Claude Sézille à Paris’ (=Drukkerij Trio in Den Haag) in blauw en zwart in 60 genummerde exemplaren. 1e druk.
Verkocht
* Een van de gemaskerde Franstalige boeken van uitgever Stols, teksten van de Franse auteur en geestrijke tafelredenaar Fargue (1876-1947), die Stols in Parijs had leren kennen, en hij schrijft over hem in zijn herinneringen (Van Dijk, p. 41): ‘Niets ontsnapte aan het terribele, sarcastische sultansoog van deze dichter. Wie zijn vriend niet was moest het op de scherpste manier ontgelden; voor zijn vrienden ging hij door het vuur.’ Dit is een grappige prozatekst geïllustreerd met heel fijne litho’s van Tia Worm-Wiegman (dochter van Matthieu Wiegman), afgedrukt door haar echtgenoot Piet Worm (beide onder fantasierijke Franse schuilnamen). De Jong 267. Van Dijk 595.
Mooi en zeldzaam.

15. FOTOALBUM Album met 74 foto’s uit ca. 1910-1912, o.m. over luchtvaart, Den Haag, Rotterdam en Giethoorn. Groot album met leren rug en gedecoreerde platten in liggend formaat. 30 x 41 cm. Met 73 ingeplakte originele foto’s, deels uit Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Duitsland en Zwitserland, en 1 losliggende. Boekblok ligt los. Enkele foto’s zwaar verbleekt, maar de meeste in goede staat.
€ 100
* Album met meestendeels zelfgemaakte kleinere en grotere foto’s van families en huizen in Den Haag (Banstraat 2, Laan van Meerdervoort) en Rotterdam (demping Boerensteiger, Spuiwater, Rijksverzekeringsbank en Stoomlederfabriek aan de Pompenburgsingel) en van vakanties. Groepsfoto’s in een restaurant: ‘promotie Guust Bequin’ en ‘afscheid Van Lanschot Hubrecht’. Enkele andere namen: Lien van Rijen, Van der Pijl, Johan & Ada van Blommestein-Land. Wellicht is er achter te komen door wie dit album is gemaakt.
Bijzonder zijn onder meer de vroege luchtvaartfoto’s: 12 zelfgemaakte kiekjes (8 x 11 cm) van de Europese Rondvlucht van juni 1911 en 3 van het opblazen van een ballon in het Zwitserse St. Moritz. Er zijn drie gekochte grote foto’s van het massaspel Wilhelm Tell in Ötigheim bij Rastatt (1911). De ene losse foto (22 x 29 cm) is een kunstzinnige perceptie van een boerderij in Giethoorn.

16. GRAVÉ Jsz., G. Seïd en Palmire, oorspronkelijk zangspel, in drie bedrijven, door G. Gravé Jsz, muzijk van Andries ten Cate J. A. Zoon. Amsterdam, M. Westerman en Zoon & C. van Hulst, 1830. Ingenaaid met 20e-eeuws omslagje. 52 p. Niet afgesneden. Titelgravure van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Goedkeuringshandtekening van de secretaris van het theater. 1e druk. Omslag met planknummer. Stempel van Van Lier’s Theater (de Hoogduitse Schouwburg aan de Amstelstraat, die bestond van 1791 tot 1946).
Verkocht
* Met handgeschreven opdracht van de auteur: ‘Presentexemplaar voor den heer C. Evers,/ van zijnen vriend/ G. Gravé Jz.’. Libretto van Seïd en Palmire (spelend in een kasteel aan de Turkse Dardanellen), een van de eerste Nederlandse opera’s, die veel succes oogstte en meerdere decennia lang op het repertoire bleef.

17. (HASEGAWA, T.). Julia CARROTHERS Japan’s Year. Illustrated by Japanese Artists. Tokyo, T. Hasegawa, 1905. 25 x 18 cm. Brokaat-zijdebinding op blokboekwijze, versierd met opgenaaide zilver- en goudkleurige belettering en plant. Sluiting van paars kwastjeskoord. Rijkelijk in kleuren geïllustreerd en voorzien van drie kleurenprenten op crêpepapier. 1e druk. Aan de randen wat versleten. Naam voorin geschreven (‘C. v.d. Woude’, een aangetrouwd familielid van Huib van Krimpen).
€ 750
* Een van de meer somptueuze crêpepapier-uitgaven van Takejiro Hasegawa voor de Europese en Amerikaanse markt. Buitengewoon mooie, vaak ontroerende en serene prenten die het Japanse leven laten zien. Er bestaat ook een latere herdruk van een andere uitgever (Nishinomiya), met diens merk op het achteromslag.

18. JONAS, Henri, en Mathias KEMP De zeven broeders. Een gedicht. (Met 12 originele houtsneden van Henri Jonas). (Maastricht, Leiter-Nypels, 1921). Ingenaaid met omslag. 32 x 25 cm. (48) p. Niet afgesneden. Gedrukt in rood en zwart met de originele houtsneden van Jonas en met letter en initialen van S.H. de Roos in 325 genummerde exemplaren. Rug gerepareerd, boekblok los in omslag. Exlibris van Henri Ebeling, ontworpen door Herman Moerkerk in 1920.
€ 100
* Eén van de 25 eerste exemplaren die werden gesigneerd door dichter en kunstenaar. Een indrukwekkende, vroege Nypelsdruk met expressieve prenten. Van Laar 3.
Bijgevoegd: deksel en bodem van de originele doos waarin het boek ooit gezeten heeft, bedrukt met namen, titel en ‘(ter bespreking)’.

19. (KLOOS, Willem) Circulaire van de Commissie tot overdracht van het portret van den dichter Willem Kloos aan de gemeente ‘s-Gravenhage. ‘s-Gravenhage, maart 1923. 25,7 x 20,0 cm. Vouwblad.
Verkocht
* Rondschrijven van deze commissie, in het leven geroepen om geld bijeen te sprokkelen voor de aankoop van een portret van Willem Kloos voor de portrettengalerij van het Haagsche Gemeentemuseum. ‘Het is de bekende schilderij van Antoon van Welie, die, behalve hare kunstwaarde op zich zelve, het voordeel heeft door Kloos zelf bijzonder te worden gewaardeerd en door hem wordt beschouwd als een van de beste portretten, welke van hem gemaakt zijn’. Het ligt in de bedoeling van de schenkers om Kloos en Van Welie een handtekeningenalbum te overhandigen: wie per postwissel of giro een bijdrage stort, dient zijn of haar naam op een ‘afscheidbaar strookje’ achter te laten.
In de commissie nemen zitting o.a.: K.J.L. Alberdingk Thijm (voorzitter), Louis Apol, Louis Couperus, A.J. Derkinderen, Frans Erens, Frans Netscher, Hélène Swarth en vele andere schrijvers, schilders en notarissen.

20. (KLOOS, Willem). PRICK, Harry G.M. Twee kartonnen overslagmappen met elastieken. Uit de studiecollectie van Harry G.M. Prick. Dikke A4-mappen.
€ 30
* Met afleveringen van Juffrouw Ida en De Gids met bijdragen over Kloos, voorts knipsels, een negental overdrukken en veel fotokopieën (o.a. van originele brieven van Kloos).

21. KOENEN, Marie Verzen. (Bindfout!). Maastricht, Boosten & Stols, 1923. Karton. 92 p. Niet afgesneden. Gedrukt in rood en zwart naar typografie van A.A.M. Stols en met bandbelettering van J. van Krimpen. 1e druk. Rug wat versleten en verkleurd.
€ 50
* Misdruk van A.A.M. Stols! Een van de allereerste boeken (om precies te zijn het vierde) die Stols heeft uitgegeven. Hij liet het drukken bij de firma van zijn vader. Dit is een van de 25 genummerde luxe-exemplaren op geschept Hollandsch papier van Van Gelder, te weten nr. 5, waarbij Stols in potlood ‘Pers-‘ heeft gezet bij het woord ‘exemplaar’. Voorin echter staat in inkt de naam ‘G.J. Stols’ geschreven, ofwel Geertruy Johanna, bijgenaamd ‘Pop’, de vijf jaar jongere zuster van Sander Stols. Logisch dat Stols dit boek in de familie heeft gehouden, want de laatste 10 bedrukte pagina’s zijn (voorafgegaan door één blanco blad) tweemaal in het boek meegebonden, dus ook inhoud en colofon! Van Dijk 4.

22. KOMRIJ, Gerrit De Verschrikking. (1/50 luxe-exemplaren met originele ets/collage van Jan Bernhard Meinen). Amsterdam, De Arbeiderspers, (1977). Linnen met stofomslag. 48 p. Illustraties Jan Bern[h]ard Meinen. Gezet uit de Sabon en gedrukt op Florence Bloesemwit in een oplage van 1250 exemplaren. 1e druk.
€ 100
* Eén van de 50 genummerde en door de auteur en de kunstenaar gesigneerde luxe-exemplaren, met (los bijgevoegd) een originele, genummerde en gesigneerde ets/collage van Jan Bernhard Meinen. De nummering van de boeken en de etsen is bij de luxe-editie van De Verschrikking bij ons weten nooit uniform. Zo ook in dit geval niet.

23. KOMRIJ, Gerrit De verschrikking. Originele drukproef. 23 eenzijdig bedrukte bladen.
€ 300
* Complete drukproef in tweevoud.
1. Titelpagina en twintig gedichten op elf bladen. Met 17 deels inhoudelijke verbeteringen en correcties door de auteur in blauwe en rode inkt.
2. Twintig gedichten, colofon en titelpagina op twaalf bladen. Linksboven geniet. Met 30 deels inhoudelijke verbeteringen en correcties door de auteur in blauwe en rode inkt.

24. KOMRIJ, Gerrit Jong. Origineel handschrift. 21,0 x 14,7 cm. Gesigneerd ‘Gerrit Komrij’.
Verkocht
* Later handschrift van het tweede gedicht uit Dekonstruktie in vier delen, Komrij’s onvindbare debuut uit 1963, in dit handschrift overigens gedateerd ‘1960’.

25. KOMRIJ, Gerrit Weg is weg. Dossier met drukproef, maquette, correspondentie met de drukker et cetera. 1. Drukproef. Zes eenzijdige bedrukte bladen (met enkele duplicaatdrukken) met 20 typografische correcties in inkt. Komrij plaatste er nog twee opmerkingen bij, éen over kortere verbindingsstrepen en éen over gedachtenpuntjes die naar een andere regel zouden moeten verhuizen.
2. Maquette van de uitgave. Vier tot een boekje gevouwen kladblaadjes.
3. Krantenknipsel van de tekst als verschenen in NRC Handelsblad van woensdag 14 juli 1982.
4. Vier brieven van Ser Prop aan Willem Huijer ter begeleiding van de proeven en over de voortgang van de uitgave.
Verkocht
* In 1982 verscheen Weg is weg in een oplage van 40 exemplaren bij antiquaar Willem Huijer ter gelegenheid van diens 42e verjaardag.

26. (KOMRIJ, Gerrit). Bert BAKKER Twee getypte brieven aan ‘Beste Gerrit’ (Komrij). Alleen recto. op briefpapier van de uitgeverij. 20 x21 cm. Gedateerd ‘10.2.75’ en ‘7.4.75’. Gesigneerd ‘Bertje’ en ‘Bert B’. 5 en 6 regels tekst.
Verkocht
* Oerbrieven over De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, de bloemlezing die pas in 1979 zou verschijnen en die veel stof deed opwaaien. ‘Wim van Beusekom heeft met me gesproken over een nieuwe bloemlezing, een soort vervolg op ‘Nieuwe griffels, schone leien’, voor de Bert Bakker Bloemlezingen. Hij meende dat je daar wel voor voelde’. In de tweede brief zijn de plannen concreet: ‘Hierbij het contract voor je bloemlezing ‘Moderne poëzie”, met in handschrift de toevoeging ‘(groeten aan Charles)’.

27. KURPERSHOEK, Th. Berlijn 11 juli 1984. (Amsterdam, eigen beheer, 1984). Ingenaaid met omslag. (2), 10 p. Gedrukt in facsimile van het handschrift van de auteur in een beperkte oplage. 1e druk.
€ 25
* Niet opengesneden!

28. LISSITZKY, El Russland. Die Rekonstruktion der Architektur in der Sowjetunion. Serie Neues Bauen in der Welt 1. Wenen, Anton Schroll & Co, 1930. 28 x 23 cm. Met het originele, geïllustreerde omslag. 104 p. Met 104 illustraties. 1e druk. Rug versleten, twee randstukjes ontbreken (zie afbeelding).
€ 900
* Met de handtekening van Ir. C. Strumphler (1911-1981), een vrouwelijke Nederlandse ingenieur en stedenbouwkundige.

29. MERKEN, Lucretia Wilhelmina van David. In twaalf boeken. Amsterdam, Pieter Meijer, 1768. 27 x 20 cm. Half kalfsleer met stippelmarmerplatten. (4), 396 p. Niet afgesneden. Met 13 gravures buiten de tekst van S. Fokke plus een titelgravure. 2e druk. Mooi exemplaar. Exlibris van Gerard Schimmelpenninck Janszoon.
Verkocht
* Mooi exemplaar van een beroemde achttiende-eeuwse titel. Het boek is gedrukt op zwaar papier met brede marges, met schitterende barokke prenten van Simon Fokke. Een omvangrijk Bijbels heldendicht over koning David, eigenlijk vooral over de daden van David tot aan zijn kroning – en over het dramatische verloop van de boezemvriendschap van David met Jonathan, dat met de dood van de laatste eindigt. Lucretia van Merken was de meest succesvolle Nederlandse schrijfster van haar tijd; haar toneelstukken werden veel opgevoerd en dit dikke en luxueus uitgegeven boek werd binnen het jaar herdrukt. Deze druk is van fouten gezuiverd, zodat de Errata aan het eind van de eerste druk vervangen konden worden door een uitgeversadvertentie.
Er bestaan ook exemplaren zonder de prenten, want die konden los besteld worden om in het boek aan te brengen. Maar dit exemplaar is compleet, en zelfs voorzien van beschermblaadjes voor de prenten – geen vloeipapier, maar blaadjes geschept papier van de Zaanse papiermolen van D. & C. Blauw.

30. (MOORD OP DE GEBROEDERS DE WITT) De Haeghse anatomie, door Mr. Borrebagh. Publijck op den 20 van Oegstmaent verricht. Neevns de Amsterdamse en Haegse kermis. En de Vryheyt verkracht tegens de gestoorde Vryheyt. Zonder plaats of uitgever, maar: ‘Gedruckt op den Bergh Pegasus, aldernaest der Poëten Bron, voor Doctr. Cajephas’, [1672]. Pamflet zonder omslag. 12 p. Wat grauw, pagina’s los, kleine kreukjes en scheurtjes.
Verkocht
* Boeiende, belangwekkende Rampjaar-uitgave. De ‘Haagse anatomie’, daarmee is hier de slachtpartij op de gebroeders De Witt bedoeld, bedreven op 20 augustus 1672. Borrebagh was de Haagse postmeester die deelnam aan de mislukte moordaanslag op Johan de Witt van 21 juni 1672. Hij wist daarna aan vervolging te ontkomen. Zijn naam wordt hier gebruikt voor dit uitgaafje met acht rauwe, soms gruwelijke anonieme gedichten die de moord goedkeuren. Maar het laatste, vrij lange gedicht ‘Het Spel is verdraeyt, want Boy is Meester’ wijt de nare situatie in de Nederlanden aan het feit dat het grauw de baas is: ‘Haer macht gaet buyten de Beugel,/ Achten op geen Magistraet,/ Yder doet soo hy ’t verstaet,/’t Paert op hollen zonder teugel,/ Kent geen Meester nochte stal,/ Boy is meester over al.’ Knuttel 10403.

31. MORLEY, Christopher Thoughts at the Bottom of a Mug of Cider. (Voorwoord voor de jaarcatalogus van The Hampshire Bookshop, 1929). Northampton (Massachusetts), The Hampshire Bookshop, 1928. Geniet, citroengeel omslag. 48 p. Geïllustreerd. 1e druk. Overstekend omslag wat gekreukt.
€ 25
* Welsprekende inleiding van Morley voor ‘Our Lady of Hampshire’, boekhandelaar Marion E. Dodd, die de kleurrijke boekwinkel leidde. Uit de collectie van Henk van Otterloo, de vriendelijke notaris-margedrukker-antiquaar uit Houten, die een groot fan was van Christopher Morley. Van Otterloo noemde zijn pers ‘Green Escape Press’ naar Morley’s villa in landelijk New York, en hij drukte verschillende teksten van Morley.

32. (MULERIUS, Nicolaus) Verhael Vande Occasie en Oorsaeck waer door de Nederlanden gecomen zijn aenden Vreede handel. Pamflet zonder plaats of uitgever, [1608]. 8 p. zonder omslag. Bevat een lang gedicht, ‘Te comen tot onser meininghe’ gevolgd door een korter gedicht in het Latijn, ‘Fida admonitio’ en zijn Nederlandse vertaling ‘Ghetrouwe waerschouwinghe’. Rugje versleten en papier wat verbruind.
Verkocht
* Berijmde bewerking van Mulerius’ artikel ‘Waerachtich ende ghenoechelijck discours’ over de oorzaak van de Nederlandse opstand, die lag in de zware Spaanse onderdrukking van de protestant wordende Nederlanden. De in Brugge geboren Mulerius (1564-1630) had recht van spreken, want zijn moeder en enkele van zijn broers waren door de Spaanse inquisitie doodgemarteld, waarna hij met zijn vader naar Leiden vluchtte en zich daar tot een groot geleerde ontwikkelde, en een der eerste rectores magnifici van de Groningse universiteit werd. Schaars pamflet dat in zijn papieren vorm alleen in Duitse bibliotheken aanwezig is – niet in Groningen en niet in Leiden. Knuttel 1457.

33. MULTATULI Max Havelaar par Multatuli. Traduction de A.J. Nieuwenhuis et Henri Crisafulli. Rotterdam-Parijs, E. van der Hoeven-E. Dentu, 1876. Twee delen in één band. Herbonden in contemporain halflinnen met behoud van de originele decoratieve omslagen (wel gerepareerd en onderaan bijgesneden, waarbij de naam van de uitgevers is aangetast). (4), 218; (4), IV, 227 p. Het omslag van het tweede deel is op de verso laatste pagina geplakt. 1e druk. Handtekening in potlood van E. Delehaye (tweemaal).
Verkocht
* Adriaan J. Nieuwenhuis (1820-1880) was een dwarse jurist, een oom van Ferdinand Domela Nieuwenhuis. In 1857 was hij permanent in Frankrijk gaan wonen. Henri Crisafulli (1827-1900) was een weinig bekende Franse toneelschrijver. Nieuwenhuis begon met deze vertaling in de vroege jaren zestig. Met Douwes Dekker maakte hij er ruzie over, maar toch verscheen de complete vertaling in 1876.

34. (NEUHUYS, Theo) Huldefeest ter herdenking van het 25 jarig verblijf van H.M. de Koningin-Moeder in Nederland. 1879-1904. Welkom! [Amsterdam], zonder uitgever, 1904. Cahiersteek met rood sierkoord. 16 p. Ontwerpen en tekeningen van o.a. Theo Neuhuys, Theo Nieuwenhuis, Willem Witsen, G.H. Breitner, Marius Bauer, Willy Sluyter, Jan van Oort, Willem de Zwart, G.H. Dijsselhof en J.H. Jurres. Met plattegrond van het Paleis voor Volksvlijt en de festiviteiten daar op het achterblad. 1e druk. Omslag met wat roest, achterop een grijze vlek.
€ 65
* Feestboekje om te vieren dat koningin-moeder Emma 25 jaar geleden naar Nederland kwam, met een keur van Nederlands kunstenaars die deze feesthulde van sfeervolle decoratie voorzagen, deels in art nouveau en deels in naturalistische schetsjes. Gezet uit de art-nouveau-Grassetletter en gedrukt door Ipenbuur & Van Seldam. Braches Bouwstoffen 1485.
Inliggend de ‘Verbeterde wegwijzer Huldefeest Paleis voor Volksvlijt‘, die minder decoratief maar wel duidelijker is dan de op de achterkant van het boek afgedrukte ‘Wegwyzer Huldefeest’ in groene inkt.

35. NOOTEBOOM, Cees Een nacht in Tunesië. (Gesigneerd met opdracht van de schrijver). Amsterdam, De Bezige Bij, 1965. Ingenaaid. 240 p. 1e druk. Iets beduimeld. Naam op Franse titel.
€ 45
*  Opdracht van de auteur in zwarte inkt op de titelpagina: ‘voor Olof [Smit]/ ‘de sterke’/ ter herinnering aan een zomer/ in St. Tropez -/ van cees./ Dec. 65’.
Olof Smit was een van de assistenten van filmmaker John Rosinga, die reclamefilms voor Peter Stuyvesant maakte. Nooteboom was aanwezig op de set van een van deze films: het in dit boek opgenomen verhaal ‘Een geschiedenis uit St Tropez’ kan als making of van de film worden gezien. In dit verhaal (gedrukt op oranje papier!) figureert Smit op de pagina’s 208 en 236.

36. RADIGUET, Raymond Le diable au corps. Paris, Bernard Grasset, 1923. Ingenaaid. 240 p. Exemplaar op groot papier (‘avec toute la barbe’). Volgens het colofon waren er 165 exemplaren op speciaal papier: 15 op Japans, 50 op Hollands en 100 op Lafuma, maar de uitgever schreef in dit exemplaar met paarse inkt: ‘plus 6 Hollande H.C./ Hollande H.C./No. 5/ (paraaf)’. 1e druk. In slechte staat: boekblok tussen p. 80 en 81 gebroken, rug versleten, achterzijde omslag ligt los, randen sleets.
€ 750
* Met handgeschreven opdracht van Bronia Perlmutter aan de Nederlandse acteur Paul Huf en diens (éénjarige) dochter Emmy: ‘A Paul & Emmy avec la/ sûreté que Raymond Radiguet/ eût eu du sympathie pour/votre foyer et de l’amour/pour votre enfant:/ Bronia Perlmutter/ 25/1/ 1924/ (hartje) A’dam/ -> le 3 février 1924’. Zou Bronia van 25 januari tot 3 februari 1924 ten huize van Paul en Emmy en hun baby gelogeerd hebben?
Bronia Perlmutter werd geboren op 8 augustus 1906 in het Poolse Brest-Litovsk. Zij leerde in maart 1923, nog maar zestien jaar oud, het Parijse wonderkind kennen, de schrijver Raymond Radiguet (1903-1923), en de laatste acht maanden van zijn leven was zij zijn vriendin. Radiguet overleed aan een dodelijke ziekte op 12 december 1923, nog geen twee maanden voordat zijn dan 17-jarige geliefde deze opdracht schreef – maar we zullen wel nooit weten wat daar het verhaal achter is.
Mysterieus, de édition originale van een echt wereldboek, en dan nog 1 van de zes speciale exemplaren – wel in nogal slechte staat. Bronia Perlmutter zou vijf jaar later trouwen met de beroemde filmmaker René Clair en pas in 2004 overlijden, op een haar na achtennegentig jaar oud.

37. ROOBOL, C.J. De landheer van Sterrenberg, blijspel in vier bedrijven. Vrij gevolgd naar het Hoogduitsch van J. von Weiszenthurm, door C.J. Roobol. Amsterdam, M. Westerman en Zoon & C. van Hulst, 1833. Ingenaaid met 20e-eeuws omslagje. 136 p. Niet afgesneden. Titelgravure van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Goedkeuringshandtekening van de secretaris van het theater. 1e druk. Omslag met planknummer. Stempels van het Grand Théâtre A. Van Lier Jz. te Amsterdam (de Hoogduitse Schouwburg aan de Amstelstraat, die bestond van 1791 tot 1946).
€ 60
* Bijzonder: dit is blijkens een 19e-eeuwse inscriptie voorin het ‘Soufleurs boek’. Met enkele streepjes in de marge, maar vooral: het eind van het blijspel, de laatste twee pagina’s zijn helemaal herschreven. De gedrukte tekst is doorgestreept en vervangen door twintig handgeschreven regels.
Cornelis Johannes Roobol (1806-1870) was als acteur en toneelschrijver, later directeur, verbonden aan de Amsterdamse Stadsschouwburg. Dit toneelstuk werd van 1833-1873 regelmatig opgevoerd.

38. (SLAUERHOFF, J.). Arthur RIMBAUD Eindlijk bevrijd van overtollige équipage. Vier strofen van “Het dronken schip” vertaald door J. Slauerhoff. (Met een pagina in facsimile van het handschrift en een Toelichting door Hein Aalders). [Haarlem], (De Korenmaat, 2016). Cahiersteek. (12) p. Met de hand gezet uit de Spectrum en gedrukt door Nop Maas in blauw en zwart in een oplage van 120 exemplaren.
Verkocht
* Tweetalige uitgave.

39. STANDARD, Paul Our Handwriting. [New York], Stores Publishing Co., [1948]. 29 x 22 cm. Overdruk op luxe papier uit Woman’s Day, December 1947. Geniet in grijs omslag. 4 p. Gedrukt in roodbruin en zwart op geschept papier. Tekst over de Chancery cursive van Arrighi met letterbeelden – ook van andere letters, en deels genomen uit brieven van kalligrafen aan Paul Standard! Onder anderen Jeanyee Wong, Jan Tschichold, George Salter, Jan van Krimpen, Stanley Morison en Will Carter. Rugje iets ingescheurd.
€ 100
* Met op de binnenzijde van het omslag een zeer fraai handgeschreven opdracht aan Huib van Krimpen: ‘H. van Krimpen/ with cordial regard,/ & in common affection for/ Chancery Cursive,/ Paul Standard/ (kalligrafische krul)/ N.Y., 12 April 1948’.
Dit klassieke artikel uit een veelgelezen damesblad (3 miljoen kopers in 1947) wordt in de online-versie van de Encyclopaedia Brittannica genoemd als voorbeeld van de populariteit van kalligrafie. De uit Rusland geëmigreerde Standard (1906-1992) was een onvermoeibaar pleitbezorger voor kalligrafie.

40. TAKASHIMA, S. Illustrations of Japanese Life. Described by S.Takashima, A.B., Professor in the Higher Commercial College, reproduced and published by K. Ogawa, F.R.P.S., Tokyo. Tokyo, K. Ogawa, (1896). Liggend formaat, 19 x 25 cm. Crèpe-boek als blokboek gebonden, voorop fotografische reproductie van een Japanse dame, met groenzijden sierlint. Met 12 collotypie-reproducties van foto’s, van inkleuring voorzien. 1e druk. Aan de voorkant wat onopvallende gaatjes, verder mooi en gaaf.
€ 250
* Allerlei aspecten van het Japanse leven, vooral boeren en ambachtslieden: Hatsuni (een soort oogstfeest), een ossekar, timmerlieden, een porseleinwinkel, de groenteman, Kakubeshishi (kinder-acrobaten), rijstboeren, Hakimono (traditionele sandalen) en de Kago ofwel personendraagmand. Crêpepapier-uitgave voor de Europese en Amerikaanse markt. Het jaartal (’29 Meiji’) staat achterin.

TOEF, O TOEF!

Een uitgebreide lijst van boeken (e.d.) in het Engels, of eruit vertaald, vindt u hier.